Nieuws- en Advertentieblad
BrandstoffenDistribatie.
I
I
1/
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
II
I
I
n
n.
I
t
4|2 H.L. nootjeskool a f 1.2Ö
of .1 H.L. cokes a f l.öö.
ZATERDAG 25 JANUARI 1919.
45ste Jaargang.
No. 4.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
P
J-
Dinsdag 28 Januari,
op vertoon der brandstoffen-
kaart te distribueeren
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. ----- -
Aardappelmeel of Sago
FRISO.
eisoht
overgangsbepaling
Tegearkrefi gyng er net fen hjar fit.
1
I
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Tel. Intercomm. 1114.
;en
ris.
r
t
1
EI-
ws
or-
iti-
ms
eel
tot
in-
e
d
:al
ri
ri
al
en
is,
n
d
•i
it
i,
at
g>
)Q
et
i-
n.
w
ar
No.
r.
3
1
D,
jr-
20
in.
•er
20
1-
splitsen, wat z.i. een praktische oplossing
zou zjjn. De heer Hobma vreest dat wan
neer het plaatselyk Steun-Comite wordt
opgedoekt, men by het Nationaal Steun-
Comite wel eens nul op het rekest kan
krjjgen by aanvrage om steun, waarmede
de Voorzitter het niet eens is, wyl de
Commissie voor werkversch. dan Steun-
Comite wordt en alles in een hand wordt
gebracht. Het schryven van het Steun*
Comité wordt vervolgens zonder hoofdel.
stemming voor kennisgeving aangenomen
en besloten dat B. en W. in nader over*
leg zullen treden met de Commissie voor
werkversch. inzake uitbreiding.
By de rondvraag heeft geen der leden
iets op te merken of in het midden te
brengen, waarna de vergadering door den
Voorzitter wordt gesloten.
mei ’e tiid wer ta him seis kom me.
Oars is der gjin rie op. Men scoe hast
tinke dat de Datskers, sa binne, dat se
allegjer mein’oar en elk op him sela ta
senuwlijers forfallen binne. En dy ’t
finder in frjemde besetting sit, hwet
foar dizze tiid in greate fornedering wêze
scoe, fielt him der wol it smfikst en
feiliohst finder dak.
En it is Dutsklan net allinne. Forjit
Oastenryk-Hongarije, Rfislan en Turkijje
net, en mear oaren. Hwet er noch
foartkomme soil fit dizze greate warre-
boel mei syn tsjinwirdige treurige nei
sleep Ho ’t de kaert fen Jeropa er
skielk noch ris fitsjen soil.
7. De
lier te lande zich hoeveelheden zeep dringend wijziging.
De «School met den Bijbel* schrijft
dat f 900 te weinig is om van te be
staan. Ten eerste zit in dit bedrag
loegenaamd geen verhooging in verge
lijking met het thans toegekende salaris
>lus den ryksbyslag. En immers, de
nieuwe regeling wil niet alleen gelijk
stelling der bijzondere met de openbare
onderwijzers, maar zeer stellig ook een
verhooging van salaris.
Maar ten tweede is die verhooging
n de tegenwoordige omstandigheden
broodnoodig.
Tot in de dorpen toe is bijna geen
wethuis meer te bekomen beneden f 50
s maande.
En het salaris in de vijfde klasse zal
ternauwernood bedragen f700.
U
VERSLAG van de spoedeischende Ver
gadering van den Raad der Gemeente
W O R K U M,
op Dinsdag 21 Jan. 1919, ’s namiddags
71/2 uur.
Voorzitter de heer J. Quarles van Ufiord,
Burgemeester. Tegenwoordig alle laden.
Na opening der vergadering door den
Voorzitter zegt deze, dat de vergadering
is bijeengeroepen naar aanleiding van een
verzoek van de Commissie voor werkver
schaffing tot aanleg van een weg naar de
verzamelplaats der faecaliën enz. Dien
aangaande is een concept-koopcontract op
gemaakt en een I
Ter toelichting geeft hy het woord aan
den Voorzitter der Commissie de heer
Brandsma, die zegt, dat overleg is gepleegd
met den heer M. de Jong, als vertegen
woordiger der eigenares, inzake het ver
schil van opvatting omtrent recht van over-
kruiing of recht van opslag. Het eerste
is bedoeld geweest en naar aanleiding
daarvan is thans een concept-koopcontract
opgemaakt, waarvan door den Secretaris
voorlezing wordt gedaan. Aangekocht zal
worden van den heer S. Jager voor f 400
en Mevr. Horjus voor f 800 Met inbe
grip der werkloonen en kosten voor ver
harding, zal het totaal der kosten bedra
gen f 7788.75. Da heer Brandsma wil
nog opmerken dat op de vorige begrooting
is afgetrokken f 830 van het Steun-Comité
terwyl het andere de raming is van den
Gemeentearchitect, die wel ruim genoeg
zal zyn. De Secretaris geeft daarna nog
lecture van de ingekomen toelichting van
den Gemeentearchitect, die zegt, dat het
werk by wjjze van werkverschaffing zal
worden uitgevoerd, waardoor men ook met
minder geschikte en minder bekwame
werklieden moet werken, waardoor de werk
loonen iets hooger berekend zyn, dan wan
neer men het werk publiek zou aanbe-
steden. Aangezien dit plan is ontworpen
mat hot oog op het scheppen van werk
gelegenheid, ken, zoo noodig met het oog
Onze vetvoorziening.
Er wordt in ’t begin van de volgende
maand 6500 ton geraffineerde katoen-
pittenolie in ons land verwacht. De olie
zal direct door de margarinefabrieken
verwerkt kunnen worden.
Amerlkaansche steenkool.
Het stoomschip Java* der Stoomvaart
maatschappij «Nederland* ia 16 dezer
van Amsterdam te Philadelphia aange
komen om kolen te laden voor Neder
land.
De met hetzelfde doel uit ons land
vertrokken schepen Ambon* (Maat
schappij Nederland) «Saturnus* en «Stel-
a* (Kon. Ned. Stoomboot-maatschappij)
en «Alphard* (Nievelt Goudriaan) wor
den spoedig in Noord-Amerika verwacht, f 100 voor hoofden van scholen met meer
Petroleum.
Naar men aan
meldt, zal de vrije handel in petroleum
spoedig intreden. Nederlandsche maat
schappijen in ’t noorden des lands heb
jen controleurs en verkoopers aangesteld
om reeds 1 Februari hun werk te be-
®*Dnon' wet op het lager onderwijs, gedacht aan
Onze zeepvoorzlenlng. jg taalcursussen.
Beweerd wordt, meldt de «Rott.* da't
De Brandstoffen-Com missie
te Workum, denkt op
De zitting wordt gehouden
ten Gemeentehuize, ingang Ba-
gijnestraat, voor iedere Wijk
op de welbekende uren.
Deze brandstof wordt in de
stad aan huis bezorgd en mag
niet worden afgehaald.
Verzoeke betaling met gepast
geld.
De Brandstoffen-Commissie.
moeten bevinden, welke door Engelschta
abrikanten tegen lager prijzen dan d«
lollandsche worden aangeboden, om
zoodoende onze markt met Engelsch fa
brikaat te overstroomen.
De Thee.
De «Tabanan,* die o a. een lading
thee in heeft, wordt vermoedelijk Zater
dag a.s. uit Indië te Rotterdam ver
wacht.
Jongfrlesche Beweging.
Ook onder de Friezen buiten Fries
land begint de Jongfriescho Beweging
thans veld te winnen. Verschillende
groote Friesohe «Selskippen om utensi
hebben zich reeds bij de Mienskip aan
gesloten men zal trachten thans een
op de kosten, het aan brengen van de ver
harding tot een volgend jaar wachten,
omdat in verhouding tot de kooppryzen
van het materiaal, de werkloonen, die
daaraan besteed moeten worden, weinige
zyn. De post verharding kan dan in de
begrooting voor 1920 worden opgenomen
De Voorzitter zegt, dat het de bedoeling
is, als hy de voorstellen goed begrypt, dat
de Raad zal besluiten tot aankoop en weg
aanleg en daarvoor, onder goedkeuring van
G«d. Staten, een leening zal sluiten van
f 5500.
Zonder hoofdelyke stemming wordt daar
toe besloten. Vervolgens deelt de Voor
zitter nog mede, ofschoon niet voorkomen
de op de agenda, dat een bericht is inge
komen van het Plaatselyk Steun-Comité
van den volgenden inhoud
Het Steun-Comité, van oordeel dat het
onder de tegenwoordige omstandigheden
gewenscht en noodzakelyk is, dat de ver- SC11 "t KOmniA
werkverschaffing, uitkeering aan gedemo-
biliseerden en eventueele steun in geld aan
werkeloozen, door één Commissie behan
deld wordt, geeft aan Uw College kenni-
dat het in zyn geheel bedankt, terwijl het
U in overweging geeft de bestaande Raads
commissie voor werkverschaffing met eenige
leden uit te breiden, die dan als een op
nieuw geconstitueerd plaatselyk Steun-
Comité kan optreden. Wy meenen, door
zoo te handelen, op de beste en eenvou
digste wijze het doel kan worden bereikt
Nadat de Voorzitter een nadere uiteenzet
ting heeft gegeven van den te geven steun
aan gedemobiliseerden enz. en de meaning
van het Comité, dat er meer eenheid zou
kunnen komen, wanneer dit ophield te
bestaan, stelt hy namens B. en W. voor,
het adres voor kennisgeving aan te nemen
en hun College op te dragen, eene ge
schikte oplossing te vinden. Op een vraag
van den heer Yntema of die aanvulling
buiten den Raad om zal geschieden ant
woordt de Voorzitter toestemmend, wyl hy
meent, dat het gewenscht is, contact met
het publiek te houden. De heer Kroese
meent, dat in verband met den steun aan
gedemobiliseerden, het gewenscht is, dat
de Burgemeester in die Commissie zitting
heeft. De heer Hobma wyst er op dal
met het oog op enkele dingen die geschied
zyn, niet de noodige voeling heeft be«taan
tusschen Commissie voor werkverschaffing
en Steun-Comité. De Voorzitter wyst op
een voornaam motiefhet Steun-Comité
beschikt niet over veel geld en zou du»
noodwendig ten slotte weer uit de Gemeen
tekas moeten putten. Hy acht het ook
beter dat één centrale Commissie bestaat,
die kan beslissen op welke wyze steun
zal worden verleend. De heer Hobma
zegt dat de Commissie voor werkverschaf
fing gaarne met het Steun-Comité had wil
len samenwerken en vreest, dat wanneer
dit wordt opgedoekt, steun van uit den
Haag wel eens achterwege zou kunnen
blyven. De Voorzitter merkt op dat in
den Haag alleen een ander adres dient te
worden opgegeven, anders bljjft de zaak
gelyk. De vraag naar samenwerking is
in de Vergadering van het Steun-Comité
wel ter sprake geweest, maar aldaar ver-
begrooting van kosten, worpen. De Commissie gevoelde zich te
uitgebreid en wenschte behendiger te zyn.
De heer de Vries vindt het goed dat
alles meer in één hand komt maar wil de
Werkliedenvereenigingen daarin ook ver
tegenwoordigd zien. De Voorzitter vreest,
dat het dan weer een groot lichaam zal
worden en van de vergaderingen niet veel
terecht zal komen. Ook de heer Veenstra
wil van de verschillende werkliedenver
eenigingen elk één lid uitnoodigen, wat
de Voorzitter wel nader wil overwegen,
maar waardoor de heer Kroese weer vreest
voor een te groote Commissie. De heer
Brandsma meent dat er tusschen de Com
missie voor werkverschaffing en het Steun*
C Lil L
Thans zyn er 80 personen aan het werk.
- -
uitgekeerd, waarvan f 4000 voor rekening
der Gemeente komt. F
dat het Steun-Comite ware blyven bestaan
en de twee Commissie’s naast elkaar had
den gewerkt. De Voorzitter meent, dat
er tusschen beiden wel een lyn is te trek
ken, maar in alle plaatsen is werkver
schaffing ter hand genomen door het Steun-
Comite, wat hier niet is geschied, wyl het
Gemeentewerken betrof. Beter is bet ’n
Commissie mot een maximum var. 7 en
een minimum van 5 personen, die dan
voldoende contact met elkaar kunnen hou
den desnoods zich in sub-comm. kunnen
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
1 45 cents; per post per half
jaar fl.Enkele Nos. 4 ets.
Ingezonden stukken Don-
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
1 vóór 11 uur.
De BURGEMEESTER van
"Workum maakt bekend, dat
de volgende week verkrijgbaar
is op bon
41 K.G. (y3 pond) Peulvruchten.
42 en bon 1 nieuwe Kindcrkaart
x/3 pond Suiker.
43 21/, ons Kaas
6 iVj ons
zoolang do voorraad strekt.
11 deraardappelkaart(23 30 Jan.)
2 K G. Zand- en 2 K G. Klei-
Aardappelen.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD. schillende wyzen van steunverleening, n.l.
Workum, 23 Jan. T9.
De winkeliers worden in hun
eigen belang verzocht de bonnen
vroegtijdig in te leveren.
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 6 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland, uit
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon
nement belangrijk lager.
organisatie van het Friesohe vereenigings-
leven buiten Friesland te scheppen in
de vorm eener Bfiten-Ofdieling van deze
vereeniging. Hiertoe zal a.s. Zondag
een constitueerende vergadering worden
gehouden te Amsterdam.
Na afloop daarvan, des middags, wordt
er oen congres gehouden in «Bellevue*,
te Amsterdam. Het woord zal worden
gevoerd door de heeren P. Sipma, D.
Kalma en W. Th. Zwart, mej. Anneke
Steensma zal eenige Friesohe liederen
ten gehoore brengen een Amsterdamsch
kwartet zal eenige muziek geven en de
bekende diclamator Duim zorgt voor af
wisselende voordracht. Het belooft een
belangrijke dag voor de Friesohe bewe
ging te zullen worden.
De dag zal worden besloten met een
voorstelling van Schuitmakers «Lysbet*
door de tooneel-vereen. van het selskip
fen him óf. Hy moat sa linkend wei, ’’l’ryslan.*
Aanvoer van buiten.
Het Nederlandsche motorschip «Pen-
dreeht*, bevindt zich sedert 14 dezer
op weg van New-York naar Rotterdam,
met een lading katoenpittenolio.
Het groote stoomschip «Almelo* vau
de Kon. Ned. Stoomboot-Mij. zal einde
dezer maand met een dergelijke lading
uit Amerika naar Amsterdam vertrekken.
Met de reeds binnengekomen «Hol-
landia* brengen doze schepen totaal
6500 ton geraffineerde katoenpittenolio
in ons land. De olie zal direct door de
margarinefabrieken verwerkt kunnen
worden.
Het a.s. «Irene* het eerste s.s. van
de Kon. Nederl. Stoomb.-My., dat van
eene Middellandsohe zeereis is terugge
keerd, heeft van Lissabon 25 790 zakken
cacao meegebracht.
De onderwtyzerssalarissen,
Het Hoofdbestuur der Vereeniging van
Hoofden van Scholen in Nederland heeft
een adres gezonden aan de leden van de
Tweede Kamer, waarin met betrekking
tot de wetsvoordracht tot regeling van
de onderwijzersjaarwedden de volgende
bedenkingen worden geopperd
1. De aanvaegsjaarwodde is te laag.
Het beginsalaris mag nergens min Ier
dan f 1000 zijn.
2. De classificatie der gemeenten
moet tot onbillijkheden leiden.
3. De afstand tusschen jaarwedden
der Hoofden van Scholen en die der
Onderwijzers is, met name voor de
hoofden van groot-stadssoholen, te klein.
4. De verhooging der jaarwedde met
Freeslik ho ’t it er tsjinwirdich yn
Dutsklan om ta giet. Hwet in omkear
hat der pleats hawn. Noch gjin jier
ferlyn do stie de wrald forbaesd oer dat
selde lan, oer syn kreftich en geweldich
foarjiersoffensiif, det deadejend driigjend
stje foar de Entente en sfint dy tnd is
linkendewei, ja einliks samar hookstrooks,
de greate skeppinge fen Bismarck, it
greate wirk fen jierren, yn oarfallen en
leit it machtige, it i e n e Dutsklan, yn
tfizend brokstikken tsjin ’e groun. Net
allinne dat de Keizer Hechtte is, marek
syn keizerskip is mei ham en gram,
mei al syn woartels ta de groun utskoerd
Hast sfinder in treast yn ’t lij en, in
helper yn need to finen haw we alle
foaraten, lyts en great hjar troanen fint-
romme. Yn it selde lan, der ’t sa ’n
tucht, oarder en regel, sa ’n forienigings
hbben bistie, der is nou sa 't it skynt
net ien man to finen, dy 't de wil hat
of de kreft beait om bestjfir to bringen
yn de iilindige tizeboel. Dat selde folk
dat sa bitfift en birekkene wie, waerd
suf en forlegen. Dat folk, dat sa fen
foartfarren en oanpakkon wist, it leit er
nou hinne as hie ’t de lóste eiken fit-
biieat, as seach it gjin kans oait wer ta
it libben werom to kommen. En dat
him al biweegt, maltjirget him fit yn
sinloas dwaen. In katholiko party lyk
as ’t Sintrum, foar dizze tiid, for heel
de wrfild, as in foarbield fen greate
macht dy ’t fit iendracht foartkomt, is
as yn ’e groun weisonken by it fitbrek-
ken fen de refoluesje.
Dat izeren leger, dy machtige steun
fen ’t ryk alear, it is in forrinneweare
boartersding wirden yn ’e hannen fen
’e mannen dy omkearden. Men
kin yn Dfitak1' J Hx sizze, dat de
ljue dy ’t ik heaiopf yn ’e hannen
hawwe, de ders mei geweld
fen hjar plak set hawwe. Né, de bi
atjfirsljue, mei de rykskanselier foarop,
binne as de keizer fitnaeid en hawwe
bjar plak leech fitten, hjar sit as fin-
biheard goed yn ’e steek fitten om it de
earste de béste dy ’t it ynpalmje woe,
yn ’e hén to jaen. En hja dy ’t it plak
/nnamen, omdat it nou dochs leech stie,
fielden bjar op dat selde sté, al likemin
bjar th fis. Hja gyngen sitten op ’e
stoelen, omdat de oaren dy net ynnamen,
en bleauwen efkes sitten, omt er net
fen hjar eigen Hue opdaegjen kaemen,
Comité een hemelsbreed verschil bestaat. “7 ma°k‘ ris oernimme woene.
u GC «ou Regearkreft gyng er net fen hjar fit.
wien vanaf 7 December f 5600 loon is Hja wirde hinne en wer slingere fen de
J iene dei nei de oare, sa 't it liket, óf
Beter acht hjj het, wachtbende hwet er eigentlik mei hjar
>arre moat. Is Dfitsklfin yn e groun
in soasialistysk l&n, hat de soasialist de
oerbfin by it folk? Of doare de tsjin-
jartijen hjar net sa danich for^ette, dat
ek hja hjar miening ris oan ’e merk
brings Sooene de foargongers fen wears
kanten ek ris in oerwinning mijje wolle
omdat se licht mei in eigen oerwinning
orlegen wirde sooene Men wol net
M graeoh in prils bihelje us men doohz
dan 200 leerlingen zal tot allerlei moei-
het »N v d D l9khfcden »anle’ding geven.
5. Er wordt in ’t wetsontwerp eea
onrechtvaardig verschil gemaakt tusschen
de bezoldiging van gehuwden en onge-
huwden.
6. Er wordt in dit wetsontwerp,
zoomin trouwens, als in de vigeerende
letter seis de priis net brfike kin Hwat
for folk hat nou Liebknecht-en-bjar for-
moarde. Dat folk dat er altyd biskermje
woe en helpe, dat folk dat er syn lib
ben lang tsjingyng en hjitfolge Né,
it Dfitske folk is krekt gelyk as in man,
dy ’t it stafenaf yn ’e holle slacht. As
in man dy 't jierrenlang tsjin gjin wirk,
ho swier en hofolle ek, oan seach. Hy onder Jeiding van Jen hocr^ 8. Kuperui
hie gjin rest, mar hoechde dat ek net. J—
Hookstrooks krije de senuwen by dy
man de oerhan. Ha se faeks to lang
en to strak spand stien Mar de holle
koe ’t net mear foarn’oar halde. De
dokter seit, de man moat rêst hawwe,
mar hoechde dit eigentlik ek net ienris
to sizzen, hwent de paejint kin neat
mear, is al ta neat mear yn steat. Hy
hat oeral in tsjinniohheid yn. Yn ar
beidzjen, yn iten, yn stilsitten en neat
dwaen seis. Alles stiet him tsjin, oeral
hat er in wjeraksel yn, alles skout er
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54.
4
i
1
9
8.
4»
I
it
RISO.
