i
Nieuws- en Advertentieblad
I
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Excelsior.
45ste Jaargang.
ZATERDAG 1 MAART 1919.
No. 9.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
r
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
I
i
bod op vervoer en aflevering van wol
werd geantwoord een beambte van
De arbeidsduur in het drukkersbedrjjf.
In een buitengewone gemeenschappe-
wel de toegangsbepalingen aanzienlijk
zijn verzwaard.
eerste jaarbeurs 10, op de tweede 30
tnillioen gulden.
Over de provincies verdeeld groe-
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor T
De prijs der Advertentiën 2
is van 15 regels 60 cents, 2
I elke regel meer 6 cents. 2
Grootere letters naar plaats- 2
ruimte. Buiten Friesland, uit-
I gezonderd Familieberichten, 2
10 ets per regel. Bij abon- 2
nement belangrijk lager. 2
twee jaren als volgtGroningen 29 31
Friesland 1025; Drente 76;
Overijsel 51 49 Gelderland 61110
Utrecht 105129 J Noord-Holland
173—375; Zuid-Holland 189—240;
Zeeland 5—8; Noord-Brabant 4674;
Limburg 1415.
De cijfers van dit jaar zijn nog niet
bg benadering vast te stellen.
Kort voor de jaarbeurs hebben zich
tal van inzenders in verband met de
gewyzigde politieke omstandigheden te
ruggetrokken onder-dezen waren er die,
met het oog op het onzekere vooruit
zicht, de koeten van deelneming niet
meer aandorsten of het met hun bedrgf
heelemaal niet meer konden bolwerken
anderen moesten van deelneming afsien,
omdat zij toch geen orders zonden kun
nen aannemen wegens gebrek aan grond
stoffen er waren er liefhebbers genoeg
om aanstonds hun plaatsen in te nemen
en dientengevolge is er dan ook geen
duimbreed ruimte meer vrg.
Het totaal bedrag, waarvoor de inge
zonden goederen door bemiddeling van
de jaarbeurs zijn verzekerd, beloopt niet
minder dan f 2.530.000.
Op deze wijze zal voorkomen worden
dat door leden van den Bond schade
geleden wordt.
Vet. Het ligt in de bedoeling de
vetrantsoeneering tot Mei te handhaven.
V1 e e s o h. De twee vleeschlooze
dagen per week zijn door den minister
van Landbouw ingetrokken.
Thee. De »Tel«. deelt mede, dat
door het Rijkskantoor voor thee en koffie
onder dagteekening van 24 Februari een
mededeeling aan koopers van thee op de
Java-thee-veiling van heden Vrijdag ia
verschenen, waarin maatregelen genomen
zijn, die prijsopdrijving van thee kunnen
voorkomen. Alle koopgereehtigd n
krijgen onder controle een bepaald aantal
kisten thee, en zoowel zij die direct op
de veiling koopen, als zij die zich uit
de tweede hand voorzien, zijn verplicht
aan verbruikers tot ten hoogste f 1 45
per Va KG, netto te verkoopen.
Wol. De minister van Landbouw
heeft met ingang van 25 Februari inge
trokken de beschikking betreffende ver- kante meters) 150, 263, 516.
Dit blad verschijnt des Za-
terdags en kost per kwartaal
45 cents; per post per half
jaar f 1.Enkele Nos. 4 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
Jaarbeurscijfers.
Enkele cijfers van en over de Utreoht-
sche jaarbeurs, ontleend aan de N.Rt.Ct.
Het aantal deelnemers voor de eerste
jaars bedroeg 690, voor de tweede 1062,
voor de derde bedraagt het 1285, dus
byna het dubbele. Nog sterker stijging
is er echter in het aantal monsterkamers
en meters tafelvlakte. Monsterkamers
waren er op de eerste jaarbeurs 439, op
de tweede 963, op de derde jaarbeurs
loopt het totaalcijfer tot by de 1300 op.
Aan tafelvlakte was er op de eerste
jaarbeurs 294 meter, op de tweede 634
meter verhuurd, voor de derde jaarbeurs
was men Vrijdag tot 772 meter gekomen.
Voor de openruimte zijn de cyfers (vier
man tinkt to birikken, hwertroch men
alles to neate dien hat hwet in minske
fint siert en forleget, in stanpunt, det
him forwidere hald fen ónfordraegsumens
en haetlikheden tagelyk. Ek hjirbij
moat de leuze wêze Excelsior Altyd
heger. FRISO.
Distributie-maatregelen
Schapen. Het slachten van vrou
welyke schapen is thans verboden.
Ingetrokken is de distributieregeling
voor schapenvellen, schapenblooten en
blootwol.
Karwyzaad. Karwijzaad is toege
voegd aan de lijst van gewassen, welke
voor den zaai verhandeld mogen worden
De maximum hoeveelheid welke land
bouwers mogen betrekken of welke hun
zal worden gelaten, voor het door hen
te bezaaien land, is vastgesteld op 10
K G. per H.A.
Vastgesteld is een maximum prijs voos
karwyzaad van f66 per 100 K.G.
Petroleum. Naar »de Tijd* meldt,
zullen de distributiebepalingen op 3 of
10 Maart a.s. worden opgeheven.
Melk. Op een schrijven van den
Bond van Melkveehouders heeft, naar
de »Eemsb.< meldt, de Minister van
Landbouw geantwoord, dat het thans
niet mogelyk is reeds in te lichten om
trent de wyze, waarop de levering van
consumptiemelk in den volgenden zomer
geregeld zal worden terwijl evenmin
vaststaat of een en zoo ja, welke maxi-
tnumprys voor melk bepaald zal worden-
De minister wijst er echter op, dat
door huurden van groenlanden rekening
zal zijn te houden met de groote waar
schijnlijkheid, dat in de naaste toekomst
de melkprijzen over het algemeen eene
verlaging zullen tegemoet gaan, zoodat
hij den Bond in overweging geeft er
naar te streven bg de verhuring der
gronden de pachtprijzen zooveel mogelijk
tot een normaal peil terug te brengen.
Opdrgven van pachtprijzen moet zoo-
BURGEMEESTEft en WET
HOUDERS van 'Workum,
brengen ter kennis van de in
gezetenen, dat het advies der
Distributie-Commissie met daar
bij behoorende bijlagen, betrek
king hebbende op het door de
Afdeelingen der S. D. A. P.,
Alg. Ned. Typografenbond, Alg.
Ned. Metaalbewerkersbond,
Bond van arbeiders in het Zui
velbedrijf en Werklieden-Ver-
eeniging „Helpt Elkander” al
hier, aan den Gemeenteraad in
gezonden adres inzake de distri
butie, tot en met 15 Maart
1919 ter inzage is nedergelegd
ter Secretarie in de gewone
kantooruren.
laad in onderhandeling treden zal over de
vrijheid van de Schelde.
Onze ZuiderzeevisscherQ.
Ook voor de vissoherij gaat *t dagen.
In een door de Zuiderzeevissoherijraad
gehouden vergadering werd gezegd, dat
de vissoherij benoodigdheden wel spoedig
ruimer beschikbaar zullen komen tegen
lagere prijzen.
Begin Maart zal een nieuws regeling
voor den verkoop van katoenen garens
getroffen worden, waarbij de vissohers
en de handelaren byna geheel weder
hunne oude vrijheid van koopen en ver»
koopen zullen terugkrijgen. De prijs zal
vermoedelijk omstreeks f6.50 per K.G.
bedragen.
Verder is het rantsoen caoutchouc, dat
veel te klein was, met 250 ton verhoogd.
De eerste aanvoeren worden spoedig
verwacht en de prijzen zullen ver moede
lijk omstreeks f 75 per kist bedragen.
De 3e Nederlandsche Jaarbeurs.
Maandagmorgen om 10 uur werd in
»Tivoli< te Utrecht de Jaarbeurs ge
opend. Bij de opening waren o.a. aan
wezig de Ministers van Binnenlandsche
Zaken, Buitenlandsche Zaken, Landbouw,
Financiën en Justitie, de voorzitters van
de Eerste en Tweede Kamer enz.
Na den burgemeester trad de tydelyke lijke vergadering door den Nederlandschen
voorzitter van den ministerraad, de mi
nister van Binnenlandsche Zaken, jhr.
mr. Ch. J. M. Ruya de Beerenbrouok,
naar voren om namens de regeering een
kort woord te spreken. Na hulde aan
de mannen van het initiatief gebracht
te hebben, zegt spreker, dat de Jaar
beurs de gelegenheid schonk aan de kleine
ngveren om zich aan de groote industrie
te spiegelen. Vormen zij allen de scha
kels van een keten, de saamhoorigheid
van ons volk komt nimmer sterker nit
dan wanneer naar eene zijde het bloed
naar een hartader toevloeit. Is het won
der dat onze gedachten tevens gaan naar
die streken van ons dierbaar vaderland,
van waaruit in de jongste tijden de
drang, te blyven binnen het Neder-
landaohe staatsverband in zoo verschil
lende toonaard door duizenden stemmen
werd vertolkt?
Met de innige bede, dat onder Gods’
zegen de derde Nederlandsche Jaarbeurs
een nieaw tijdperk van geluk en van
voorspoedig gedijen voor ons volk moge
inluiden, verklaarde de spreker haar ge
opend.
opzicht weer belangrgk overtreffen, hoe- wierpen, terwgl haar hoofd in een hoofd
kussen werd gebonden, zoodat zy niet
schreeuwen kon. Daarna hebben zy
De omzet bedroeg naar schatting op de getracht haar te wurgen, door een nacht
japon om haar hals te binden, welke
krachtig werd toegehaald, waarna de
vrouw byna geen lucht meer kon krygen.
Zy hebben toen den boel ondeuocht
It libben fen ’e minsken is sikersonk
net altyd riis mei resinen, lyk as Gabe
Skroar yn syn tiid den ek al biwearde.
It rollet er samar net hinne oer ’e wei
dy ’t elk for him seis óf to lizzen hat.
Wy fine hobbelige einen, hinderpeallen,
en faken moat we oan ’e ankels ta
troch de stikels hinne wadzje. Mar al-
lergeloks fine wy op üs wei ek noch
moage kugerpaden, hwer ’t men mei
bliidskip op tahalde kin, ónder noftlik
beammeskaed en blommepronk.
De libbenawei is fol ófwiksel fen lij-
en en bliidskip, leed en soaroh, foar- en
tsjinspoed, mar wirdt doohs ek op syn
tiid biljoohte en omstrielle troch milde
sinnegloede ónforwaohte ütkomst, red
ding fit gefaren, binne safolle as smoute
simmerhüskes, der ’t we ós ótrês e, en
hwer ’t yens wirch gemoed oplibbet,
hwer ’t de krêft om to arbeidzjen, to
striden, to libjen oansterke wirdt. Ha-
war ja, om to arbeidzjen. Hwent ar
beidzjen jowt libbensmoed en libbenslust.
By stilzitten giet de minske er oan.
Mar arbeidsjen en arbeidzjen is twa.
Der is yn ’e wr&ld in arbeidzjen, dat
troch oermiette, dat troch moardzjende
ynspanning om de móle iepen to hól
den, it stribjen nei heger en better
deadet en him deljowt by de miening,
dat de minske allinne op stoflik gebiet,
arbeider en arbeidzje moat om it liif fol
to krijsn. Dat sooe genóch wêze.
Bond van Boekdrukkerijen, de R. K.
Vereemging van Ned. Drukkenpatroons
en den Bond van Christelyke Drukkers
patroons, te Amsterdam gehouden, is,
op voorstel van het algemeen hoofdbe
stuur besloten het advies van den Cen-
tralen Raad te volgen en met 3 Maart
a.s. de werkweek te verminderen tot 54
uur voor drukkergen welke nog niet, en
tot 52^2 uur voor drukkergen welke
reeds den vrgen Zaterdagmiddag hebben
ingevoerd.
Een voontel van het hoofdbestuur om
te besluiten dat leden die de arbeids
voorwaarden hunner werknemers in voor
dezen gunstigen sin willen doen afwijken
van de bepalingen der C. A. O., daar
voor toestemming van het algemeen
hoofdbestuur behoeven, werd na verzet
uit de vergadering ingetrokken.
Moord en poging daartoe.
Vrydagnacht is naar men weet te Erp
de 82-jarige landbouwer P. Bremans
vermoord.
Naar de »Maasb.< mededeelt, drongen
omstreeks 12 uur ’s nachts twee per
sonen de woning binnen. Een hunner
dreigde B. met de woorden >je geld
of jo levenOnmiddellijk daarna
klonken eenige revolverschoten en de
man was een lyk. Toen schoten de
booswichten op diens broeder, die zwaar
in het been gewond werd.
De dienstmeid was intusschen gevlucht
naar een buurman, en kwam met den
schrik vrg.
Daarna verdwenen de moordenaars
van wien geen spoor ontdekt is.
Zaterdagavond omstreeks 8 uur heeft
in de Zorgvlietstraat te Den Haag een
brutale en lafhartige misdaad plaats ge
had. Aldaar woont de 66-jarige oude
vrouw wan E. 8. van wie bekend was,
dat zij eenig geld en wat gouden sie
raden bezat.
Omstreeks dien tijd werd aan haar
de derde kon het met niet minder dan deur geklopt en op haar vraag, wie er
was, werd geantwoord een beambte van
veryoer en de aflevering van wolafvallen
en wolkammeling werd verboden en de
beschikking van 23 Januari j.l. voor
zoover betreft de maximumpryzen van
hjar géan litte. Dy scheerwol.
Nederland en BelgiS.
Naar de >Maasb.< van betrouwbare
zyde uit Brussel verneemt, mag men ver
wachten dat in den loop van deze week,
door de Belgische regeering in de Kamer
een verklaring zal worden afgelegd, dat de
verschillende berichten der laatste weken
ia de pers voorkomende omtrent de an
nexatie van Nederiandsch gebied op leugens
berusten en dat Belgie alleen met Neder- poerden zich da deelnemers over de
i twee mannen naar binnen
traden, een burger en een militair, die
de vrouw aangrepen en op haar bed
Mar in sok soarte libben bigiet frg-
hwet nei it libben fen de dieren to
aerdzjen. Wy arbeidzje wol om to lib
jen, mar it moat mear it doel wêze, dat
we libje om to arbeidzjen, foarüt, om-
heech te kommen, om hwet ta stan to
bringen. Nije tinkbielden ynfiero, fen
heger bistjutten as de bisteandeto
klimmen yn forstan en óntwikkeling,
sterker to wirden yn yens wil om sel-
stannich to wezen en fry for safier dit
yn in woloardelike minskemaatskippy
mooglik is.
De minske is wirden de kening fen
de skepping, en soil dat nammensto
duedliker utkommo litte, om hieltyd, nei
it foarbield fen de bisteande skepping,
nije skeppings to dwaen.
Tiden lang hat men prebearre om de
loft to bifarren einlings hat men it red
den dit mei fortuten to dwaen, al is it
folmakke, en de wissichheid fen dizze
feart sónder óngelokken ótbringe to
kinnen, noch lang net forkrige. Men
flj acht en gounzet troch it loftrom mei
kógelsfeart en stiget himelshichten mei
boaten fart men djip ónder ’e wetter-
flakte fen ’e sé men makket troch gas
en elektrisyteit Ijocht, om de nacht yn
dei to foroarjen, praet troch teikens en
troch klanken mei oare minsken dy ’t
omfierren wenje, al binne it ek ónmiet-
like ófstannen en oare wralddielen, men
makket wegen for spoar en tram trooh
bergen fen granyt, forbynt wróldsé en
oan elkoar trooh stringen berglan skaet.
En hwet skept de wittenskip, de kinst,
de wirksumens wol net dat tejóoht fen
de foartbringende kreft fen de minskene-
geest, fen minskeneforstan, fen syn siele-
adel, fen syn fornuft en feardige han 1
En noch altyd bliuwt syn doel, to for
betterjen hwet e? foartbrooht hat. Syn
stribjen is om it heechste to birikken.
de greatste moeiten oer to kommen, en
net earder foldien to wezen as hwenear
't syn plannen ta ótfier komd binne.
Lykwol binne er ek forkearde min
sken, dy ’t ek folhólde, dy *t hjar dor
ek net by dellizze kinne mei op healwei
hjar doel oan to kommen. Mar sokken
hjar doel rint net nei omhegen hjar Teel mogelgk worden tegengegaan,
doel sjucht ut op ’e bidelte, op it lage
en ónminskelike. Sokken lykje it lok
to siikjen yn ’t geniet fen it minne en.
forkearde hwer *t hjar forkeard aerd
bjarren hinne loadst. Hja meitsje hjar
bitoeft yn in oar to bistellen, ófiosetten
ensafoart, of yn eigen sinloas dwaen.
Neatdwaen sooe better wêze den ar
beidzjen lyk as sokken dogge, dat in
minske sinke lit yn in poel fen fordjer.
Hwent gjin reden en wetten binne yo
steat om sokke geestlik bidoarnen red
ding to bringen. It to wekker skodzjen
fen ’t gewisse, it fiellen en biseffen dat
elke minskeljbben in te greate wearde
hat, om it to fordierlikjen, dat kin ha
men dy ’t op ’e wei is nei de bidelte,
noch wer omheech fiere.
Mar men hoeoht nou just noch net in
forkeard minske to wezen, om ónder it
tal fen ’e ljue dy ’t op ien hichte,
bliuwe, to hearren.
We doelden niis al op dy minsken^
dy ’t hast gjin tiid hawwe om oan det-
jinge to tinken en to arbeidzjen hwet
de geest forheft, de better tastanrieu
bifoarderje kin. Mei ’t each deropi de beschikking waarby den verkoop, het
wolle góds de achtórige arbeidsdei yn-,
fiere. Fen dy kant bisjoen sooe dit den
ek for in party syn nut hawwe kinne.
Lykwol binne er ek, dy ’t ónforskil
lich de dingen oer I
’t it neat skele kin, ho *t it er yn ’ei
wrald om ta giet. En sokken binne er
in boel. Mar doohs is ’t plicht fen elk*
op stoflik en geestlik gebiet omhegen
«jen to kommen, to trachtsjen foarót-
gong en betterskip to bifoardeijen.
Lit derom elk meiwirkje oan ’t moet-
skiplik bilang, lit dat wêze in klimmen
mei in fêst each op it stanpunt oan daf
l en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
De BURGEMEESTER van
WORKUM maakt bekend, dat
voor de volgende week ver-
ki ijgbaar wordt gesteld
op boa 66 1 pond Amerik. Spek a f 1 per
pond.
op bon 67 i/2 pond Rjjst.
op bon 68 1 ons gort.
op bon 69 2 ons Jam.
op bon 70 en bon 6 der Kinde>-l aart i/2
pond Suiker.
op bon 71 1 ons Kaas (bij aankomst).
op bon 16 der aardappelkaart 27 Febr.-6
Maart 2 K G. Zand- en 2 K G.
Kleiaardappels.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Workum, 28 Februari 1919.
Bon 5 der Boterkaart loopt van 28 Feb.
t./m. 8 Maart. Broodkaart 87ste tgdvak
loopt van 24 Feb. t./m. 4 Maart.
De eerste jaarbeurs besloeg 29.000
vierk. M.de tweede 56.000 vierk. M.
72.000 vierk. M. stellen.
Het aantal bezoekers bedroeg op de de gasfabriek. Zij deed toen de deur
eerste en tweede jaarbeurs ondersch. open, waarna l--
111.000 en 200.000; waarschijnlijk sail
de derde jaarbeurs de tweede ook in
I
k
i
t
o.
