Nieuws- en Advertentieblad I-
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
No. 30.
ZATERDAG 26 JULI 1919.
45ste Jaargang.
Binnenlandseh Nieuws.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
1
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54.
circulaire is de bjjdrage der Gemeenten
voor 1919 geschat op f 53.000 of 71/2 ct.
per inwoner. Op voorstel van B. en W. onder 9 behandeld. Het eerste deel wordt
boschryke Gaasterland, waar gedurende
een 6-tal weken in den herfst voor on
geveer 12 15 duizend gulden wordt
ontvangen voor de in strikken gevangen
lijsters.
De Vereen, tot Instandhouding van
het Lijstervangersbedrijf gevestigd in
is begonnen, waartoe met 9 tegen 1 stem, Gaasterland heeft dan ook gemeend
pogingen in ’t werk te stellen om onze
Regeering alsnog van de toepassing dier
wet terug te brengen, en gevraagd, bij
wijze van een request aan den Minister
van Landbouw, om bij de aanhangig zijnde
wijziging der Jachtwet ook nog eene
jepaling op te nemen, waarbij het vangen
en verzenden van lijsters, gedurende een
bepaalden tijd van het jaar wordt toe
gestaan.
In het request en de bijgaande toe-
ichting wordt o.m. gezegd, dat een groote
ramp de arbeidende klasse in Gaaster-
and zou treffen, als in de toekomst het
ijstervangen en verzenden verboden zal
zijn en dat in België en Frankrijk welke
anden zijn toegetreden tot de Conventie
van Parijs, gedurende een periode in het
aar het verhandelen van lijsters gooor-
oofd is.
Bovendien wordt er in het request op
gewezen, dat de te vangen lijsters (z.g.
Noordlijsters of koppenwiekjes) geen
enkel nut voor den landbouw in Neder
land opleveren, aangezien ze hier hoogstens
een paar dagen vertoeven.
In de toelichting wordt o.m. betoogd,
dat de strijd tegen de pogingen der
vereen, voor een zeer groot deel berust
op onbekendheid met den toestand, wat
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 6 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland, uit
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon
nement belangrijk lager.
i Dit blad verschijnt des Za-
terdags en kost per kwartaal
45 cents; per post per half
jaar f 1.Enkele Nos. 4 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
pluvieren worden gevangen,
vuurwapen, maar met slag-
inzake do voorziening het advies is ge
vraagd van den heer Oosten, hoofd der
vereenigde Burgerschool, dat door den
Secretaris wordt gelezen en waarmede B.
en W. accoord kunnen gaan, tengevolge
waarvan dezen worden gemachtigd solli
citanten op te roepen voor de betrekking
van onderwjjzer met hoofdacte, acte wis
kunde en taalacten.
Punt 8: Adres van de vereeniging
«Plaatseljjk Belangt, houdende verzoek tot
bekoming van een jaarlyksch subsidie voor
de oprichting van een vakteekenschool
voor timmerlieden, schilders en smeden en
van het gebruik van drie lokalen der school
aan den stationsweg.
Gevraagd wordt een jaarlijksch subsidie
uit de Gemeentekas van f 350, en het ge
bruik van 3 lokalen, tegen eene vergoeding
van f 250. Nadat een voorstel Brandsma
met 6 tegen 4 stemmen, die der hearen
Haytema, Ykema, Brandsma en Veenstra,
om thans nog niet omtrent eene definitieve
verhuring te beslissen, is verworpen, wordt
het verzoek zonder hoofdeljjke stemming
toegestaan.
Punt 9Voorstel van de Commissie
voor de werkverschaffing, tevens plaatseljjk
Steun-Comité, alhier, tot uitdieping van
vaarten in werk verschaffing.
Na eene uitvoerige discussie wordt met
9 tegen 1 stem, die van den heer Ykema,
een crediet verleend voor de uitdieping
der Hayemer Dolte en de Heidenschapster
vaart tot Brandaburen, tot een bedrag van
f 9028.50. Aangaande da andere vaarten,
mede aangeduid in het volgende punt 10
der agenda, wordt besloten, tot baggering
op groote schaal, met 9 tegen 1 stem, die
van den heer Haijtema, waarvan de kos
ten zjjn begroot op f31.000, terwyl inzake
de kwestie van grondberging als Com
missie worden aangewezen de heeren IJn-
tema, Hobma en Brandsma.
Punt 10: Aangehouden voorstellen van
den heer R. F. de Boer inzake den ver
koop van Comforen enz. en uitdieping van
de hoofdvaarten der Gemeente.
Het laatste deel van dit punt is reeds
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
Ljjstervangen.
Tengevolge der Vogel wet 1912 zal
het vangen en verzenden van lijsters
speciaal in en uit de gemeenten Gaaster-
land, Hemelumer Oldephaert en Noord-
wolde verboden zijn. Dit beteekent een
Oplichting.
Donderdagmiddag kwamen van uit den
Polder, aldus wordt uit Herpt gemeld
aan het «H.Gzn.», het dorp ingewan
deld twee modern gekleede dames.
Bij een landbouwer zagen zij flinke
kropsalade staan, wat wel iets voor haar
maagje leek. Zij gingen bij den boer
binnen en de koop was direct gesloten;
10 cents per krop, enkele kroppen voor
dat geld verkoopen was een buitenkansje
en voor het mandje, dat ze mee wilden
nemen, betaalden zo 2 gulden.
Er werd betaald met een briefje van
f 25, doch daar de vrouw van den boer
geen geld terug kon goven bleef de koop
ramp voor de arbeidersbevolking van het ongedaan.
Nu vervoegden zij zich bij een anderen
boer. Die had nog wel wat kleine
uitjes voor hen.
Het briefje van f 25 kwam voor den
dag. Twee briefjes van f10 terug met
wat klein gold was een bagateldoch
toen de dames de briefjes bekeken
merkten zij, dat zo valsch waren. Dat
moest onderzocht worden. Direct werd
de geheele voorraad bankpapier optafel
gebracht en een nauwkeurig onderzoek
was zoo afgeloopen. Maar toen de dames
vertrokken waren, bemerkte men, dat
er twee a drie honderd gulden verdwe
nen waren.
Direct werd aangifte gedaan bij de
poljtie, die op onderzoek uittrok. Enkele
uren later waren de opiichtsters gesnapt gevuld hebben,
en toen bleek het, dat het twee man
nen waren, die zich in dameskleeren
gestoken hadden en van een woonwagen
afkomstig waren, welke in do nabijheid
van Herpt stond.
Missive van Ged. Staten be
treffende de Gemeentebegrooting over T9
met voorstel van B. en W.
Da bemerkingen van Ged. Staten be
treffende de geldleening van de bewuste
f 23.000 voor de Gasfabriek behelzen, dit
bedrag voorloopig van de begrooting af te
voeren. De Voorzitter stelt namens B. en
W. voor, aan dat verzoek te voldoen, maar
met het oog op het besluit betreffende punt
12, de afzonderlijke wijziging, als pas be
sloten, weder in te dienen. Zonder hoof-
deljjke stemming wordt daartoe besloten.
Punt 15: Voorstel van B. en W. tot
wijziging der verordening tot regeling der
Brandweer naar aanleiding van een des
betreffend voorstel van het College van
Brandmeesters.
De wijziging betreft o.m. de vergoeding
bjj exercitie vast te stellen op 30 cent en
bij brand op 50 cent hetgeen wordt goed
gekeurd, Aangaande een opmerking van
den heer IJntema inzake aanschaffing van
ministratieve maatregelen genomen zijn,
dan is het ook daarvoor te laat. Wat
i schiet er dan nog over om in te maken
Wie zijn toch die pientere raadgevers
i van de regeering? Voor dat doel had
de suiker van April af vrijgelaten moeten
zijn, maar niet half JuliInderdaad
zijn er een massa menschen gedupeerd
vooral degenen, die zelf veel vruchten
hadden en altijd veel vruchten conser
veerden, hebben dit nu moeten laten bij
gebrek aan suiker of hebben nog wat
suiker klandestien moeten koopen voor
60 a 80 cent het pond.
De regeering is wel hardleersch 1 Voor
eenige weken werden de brandstof-
kaarten uitgereikt met ’t verzoek zooveel
mogelijk turf aan te vragen, en twee
dagen daarna stond er in de couranten,
dat de turf vrijgelaten was t
Bljjken van erkentelijkheid.
Als dankbetuiging voor het feit, dat
de heer van Vollenhoven gedurende den
oorlog als beschermend minister van het
comité voor de voeding van Noord-
Frankrijk de levensmiddelenvoorziening
in Noord-Frankrijk door tusschenkomst van
de relief-commission heeft bevorderd en ver
dedigd tegen de bezettende macht heeft
president Poincaré, minister-resident Van
Vollenhoven bevorderd tot commandeur
in de orde van het Legioen van eer.
Van koning Albert ontving de heer
Van Vollenhoven, gelijk gemeld, het bur
gerlijk eereteeken eerste klasse 1914 tot
1918, ingesteld tot belooning van schit
terende daden van moed, zelfopoffering
of mensohlievendheid, een zeer zeldzame
onderscheiding.
President Poincaré heeft de heeren
Langenbergh en Van Maasdijk, Neder-
landsche directeuren van de Spaansoh-
Nederlandsche commissie, onderscheiden
lijk benoemd tot officier en ridder van
het Legioen van Eer.
Het mijnongeluk.
Omtrent de mijngasontploffing, die de
vorige week in de mijn «Emma» te
Heerlen vier slachtoffers eischte, meldt
men aan het »Hbld« het volgende
Aan de firma Meijer was opgedragen
het maken van een tusschensohaohtje.
Dit staat in de eerste zuidwestelijke
steengang op de 410 meter verdieping.
Zaterdag 12 dezer werd in het schachtje
voor het laatst geschoten. Na dit
schieten zijn boven in het schachtje geen
werkzaamheden meer verricht, wijl door
het schieten een kolenlaag blootgelegd
werd, die een heel slecht nevengesteente
heeft. Dit gesteente brokkelde af, zoo-
dat van Zaterdag tot Woensdag reeds
400 waggons steen in de steenkast ge
haald waren. Hierdoor onstond boven
den schietvloer een groote ruimte, die
de aldaar zich bevindende kolenlaag
bloot maakte. Deze kolenlaag moet
mgngashoudend zijn en moet het bovenste
gedeelte van het opbraakje met mijngas
Het vermoeden bestaat
dat zich het geval als volgt heeft toe
gedragen. De voorman is in het
schachtje geklommen en is door het
mijngas waarschijnlijk bewusteloos ge
worden. Twee zijner kameraden heb
ben getracht hun voorman uit het
schachtje te halen. Toen deze 2 ook
niet terugkwamen moet de 3e ook in
het schachtje geklommen zijn. Dooreen
niet te verklaren oorzaak is toen een
mijngasontploffing gevolgd, met het ge
volg, dat alle vier de arbeiders om het
leven zijn gekomen. De ontploffing werd
op bijna de geheele 410 K.M. diepte
gehoord. Men snelde naar alle richtin
gen om te zien, waai' het onheil geschied
was. Bij het schachtje gekomen, vond
men eon schoen met een voet er in.
Nu begon het reddingswerk, dat zeer
bemoeilijkt werd door het nog steeds
Waarom weer te laatï
De Minister van Landbouw heeft naar
men weet bericht, dat er wat suiker zal
worden vrijgelaten voor de inmaak
f0.45 per pond. Hier zal toch zeker
wel bedoeld worden de inmaak van
vruchten, het maken van jam, gelei en
dergelijke? vraagt «De Veldbode.»
Welnu, dan is het ook nu weer te
laat, dat die suiker vrijgelaten is. Voor
kruisbessen, rhabarber, kersen en aard
beien is de tijd voorbij, de frambozen-
oogat is in vollen gang, en als het nog
enkele dagen duurt, voordat al de ad-
met 7 tegen 3 stemmen, die der heeren
de Vries, de Boer en IJntema afgewezen.
Punt 11Voorstel van B. en W. met
betrekking tot de betaling van het hono
rarium, verschuldigd aan J, N. Blauw te
Leeuwarden voor uitgebracht rapport en
advies betreffende de ovenbattery der Gas
fabriek. Zonder hoofdeljjke stemming
wordt besloten vorenstaande declaratie te
betalen uit den post voor onvoorziene uit
gaven der begrooting.
Punt 12Missive van Ged. Staten dezer
Provincie, betreffende het genomen Raads-
teit der Gasfabriek.
Door Ged. Staten wordt geadviseerd het
besluii nog eens ter tafel te brengen en
te overwegen, maar B. en W. adviseeren,
dat de Raad de eens genomen besluiten
zal handhaven, wjjl met de uitvoering reeds
i
die van den heer IJntema wordt besloten.
Punt 13: Voorstel tot verhooging van
de zekerheidsstelling van den Directeur-
boekhouder der Gasfabriek en in verband
daarmede wjjziging van art. 7 der veror
dening ingevolge artikel 114bis der Ge
meentewet ten aanzien der Gasfabriek.
Voorgesteld wordt de zekerheidsstelling
te verhoogen van f 2000 op f 4000, waar
toe zonder hoofdelyke stemming wordt
besloten.
Punt 14:
een motorspuit, zal bjj de begrooting 1920
de aandacht worden geschonken.
Punt 16Rapport der Raadscommissie
inzake het onderzoek der rekeningen van
het Burgerlek Armbestuur en het Stads
weeshuis over 1918. Na voorlezing door
den Secretaris wordt zonder hoofdelijke
stemming besloten de rekeningen vast te
stellen als volgtStadsweeshuis ontvang
f 3141 74, uitgaaf f 2786 28i/2, batig saldo
f 355 451/2. Burgerlijk Armbestuur: ont
vang f852647, uitgaaf f9821,74, nadeelig
slot f 1295.27.
Punt 18: Verzoek van de Commissie
dar Gemeentelijke Gasfabriek om machti
ging tot het openen een er rekening cou
rant bjj de Boaz-bank. Bedoeld wordt een
rekening courant te openen tot een bedrag
van f 10.000 als eene officiense kasgeld
leen in g, rente te betalen door de fabriek,
waartoe zonder hoofdelyke stemming wordt
besloten.
Punt 19: Vaststelling der staten van
oninbare posten wegens den hoofdelyken
omslag, de hondenbelasting, schoolgelden
en retributie faecale stoffen over 1918.
Zonder hoofdelyke stemming wordt be
sloten alle posten nog eens trachten te
verhalen, behalve zij, die door een onwil
lekeurig gepleegd verzuim in gebreke zjjn
gebleven.
De punten der agenda zjjn hiermede af
gehandeld. Bjj de rondvraag brengt de
heer de Vries politieuitbreiding ter sprake,
waaromtrent door den Voorzitter voor da
volgende vergadering een voorstel wordt
toegezegd. De heer de Boer wil de mu
ziekuitvoeringen op de Markt a.s. Woens
dag laten aanvangen. De heer IJntema
vraagt inlichtingen omtrent opheffing van
het Distributiebedrijf, de heer Ykema aan
gaande de opslag van turf bjj Angterp, de
walbeschoeiing tusschen Parrega en Tjark-
werd en de niet benoeming van een weg
werker aan den trekweg, de heer Brand
sma vraagt handhaving van het voorschrift
tot 9 uur winkelsluiting, waarna de ver
gadering door den Voorzitter wordt ge
sloten.
het vangen van lijsters betreft, getuige
het feit dat menschen, die van buiten
af in de gemeente Gaasterland zich
vestigen, vroeger tegenstanders van het
vangen van lijsters, nu lid zijn van de
vereeniging, die bestaat niet alleen uit
lijstervangers en verzenders, maar ook
uit personen van allo standen, zoowel
geestelijken en middenstanders, als land
bouwers.
Getroffen door het verbod worden in
hoofdzaak vele arme gezinnen en weduwen,
die in ’t najaar een bedrag met de
lijstervangst verdienen, dat weliswaar
niet groot, doch voor hen een kapitaal
vormt, waarmede zij den winter met
minder zorg kunnen ingaan.
Voorts wijst de toelichting er op, dat
het argument van uitsterving dezer
vogelsoort heelemaal niet opgaat, daar
de lijster niet alleen Nederland op zijn
trek aandoet, maar ook andere landen.
Nimmer werden er zoovele gevangen als
in 1913 en in de jaren daarop, waarin
de vangst nog wel was beperkt, was deze
ook nog goed.
Tenslotte verzoekt de vereen, dan ook,
«dat men tot eene bepaling kome, waarin
wordt opgenomen, dat eene akte is te
verkrijgen, die vergunning geeft tot het
vangen van lijsters met strikken, niet
lager dan 1 Meter van den grond,
evenals b.v. ook onder de tegenwoordige
Jachtwet
niet met
netten.
VERSLAG van de Vergadering van den
Raad der gemeente
WORKUM,
op Donderdag 17 Juli 1919, ’s namiddags
5 uur.
Voorzitter de heer Jhr. Quarles van Uf-
ford, Burgemeester.
Tegenwoordig alle leden, behalve de
heer W. Kroese.
Na opening der vergadering door den
Voorzitter stelt deze als punt 1 der agenda
aan de ordeNotulen der beide vorige ver
gaderingen, welke na lezing door den Sec
retaris onveranderd worden goedgekeurd
en vastgesteld.
Punt 2: Mededeeling van ingekomen
stukken
a. Een apostille van Ged. Staten hou
dende goedkeuring van de Raadsbesluiten
tot wijziging der begrooting 1918, tot het
doen eener rechtstreekscbe uitgaaf en over-
schrjjving op den post voor onvoorziene
uitgaven, begrooting 1918.
b. Een extract uit het resolutieboek
van Ged, Staten, houdende goedkeuring
van de Raadsbesluiten tot het aangaan van
geldleeningen voor gedane crisisuitgaven
en aankoop van grond voor den weg naar
de vuilnisbergplaats.
c. Een extract uit hot resolutieboek van
Ged. Staten, houdende goedkeuring van de
Raadsbesluiten tot wjjziging der begrooting
1918 en het aangaan eener geldleening
voor het tekort van de rekening dor Gas
fabriek.
d. Een missive van deStaatscommissie
van onderzoek inzake de bezoldiging van
Gemaentepersoneel, welke stukken zonder
hoofdelyke stemming, voor kennisgeving
worden aangenomen.
Punt 3Circulaire van Ged. Staten,
betreffende eene verhooging der Gemeen-
teljjke bjjdrage voor den Provincialen
keuringsdienst.
Bljjkens de door den Secretaris gelezen
circulaire is de bjjdrage der Gemeenten
voor 1919 geschat op f 53.000 of 71/2 ct.
wordt zonder hoofdelyke stemming tot de
gevraagde verhooging besloten.
Punt 4: Voorstel van den Raad der
Gemeente Wonseradeel tot bestrating van
een gedeelte weg te Parrega.
Na voorlezing van het ingekomen voor
stel, waarin een bjjdrage van 50 0/0 in de
kosten van het werk wordt gevraagd, die
in het geheel f 5500 zullen bedragen, stel
len B. en W. voor op het verzoek in te
gaan, waardoor deze Gemeente in het ver
volg van het onderhoud van dat gedeelte
weg zal zjjn ontslagen. Zonder hoofdeljjke
stemming wordt het voorstel goedgekeurd, besluit tot uitbreiding van de ovencapaci-
Punt 5: Benoeming van een lid der
vereeniging «Volkshuisvesting» in de plaats
van den heer J. Bogtstra, vertrokken.
Bjj eerste stemming worden uitgebracht
op de heeren S. R. Djjkstra 3 en Hotze
Zejjlstra 2 stemmen, en verder 1 stem op
de heeren C. Gielstra, H. Stuur, R. S.
Potma en S. Djjkstra, en nog 1 stem in
blanco. Bjj tweede vrjje stemming op de
heeren S. R. Djjkstra 5, Hotze ZeQlstra 3
stemmen, H, Stuur 1 stem en 1 stem in
blanco, zoodat benoemd is de heer S. R.
Djjkstra.
Punt 6: Voorstel van B. en W. tot
verhooging der vergoeding aan deplaatse-
Ijjke muziekvereenigingen voor het geven
van muziekuitvoeringen op het Marktplein.
Gevraagd wordt voor het geven van 3
uitvoeringen door elk corps, aan elk hun
ner f 50 uit te keeren, waartoe zonder
hoofdeljjke stemming wordt besloten.
De Voorzitter stelt thans, wjjl hjj eenige
oogenblikken de vergadering moet verlaten,
eerst aan de orde punt 17 van de agenda:
Onderzoekvan de geloofsbrieven der nieuw
benoemde Raadsleden en benoemd tot Com
missie van onderzoek de heeren Hajjtema,
Brandsma en de Boer. Na schorsing en
heropening der vergadering rapporteert de
heer Hajjtema en adviseert tot toelating
der nieuw benoemde leden, waartoe ach
tereenvolgens met algemeene stemmen
wordt besloten.
Punt 7Verzoek van J. Zwanenburg
alhier om eervol ontslag als hoofd der
school voor uitgebreid lager onderwijs met
ingang van 1 September 1919 en voor
ziening dien aangannde.
Het gevraagde ontslag wordt daarop
Zonder hoofdeljjke stemming verleend.
Vervolgens deelt de Voorzitter mede, dat
