1
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
r
ft
ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1919.
45ste Jaargang.
No. 38.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
DE TROONREDE.
ZITTING van het Centraal
Stembureau ter benoe
ming van een Lid van den
Raad der Gemeente
WORKUM.
een Lid van den Raad
der gemeente Workum.
noodig geworden door het open
vallen van een plaats in dien
Raad.
op onderwijsgebied worden voortgegaan.
igen be-
tiging
van
uur
Wettelijke bepalingen tegen bet maken
van woekerwinsten «uilen u worden voor-
De eerste oefentijd wordt doorgebraobt
in regimentsinstructiesoholen. Intusschen
dient gewacht te worden in verband met
den Volkerenbond.
ontwerpen tot wijziging van de bestaande
onderwijswetten zal u een wetsontwerp
bereiken tot regeling van het bewaar-
schcolonderwijs.
Op het defensie-vraagstuk blijft mijne
volle aandacht gevestigd. De oplossing
kan eerst ter hand genomen worden,
wanneer omtrent de internationale rege
ling, door den Volkerenbond beoogd,
meer zekerheid zal zijn verkregen.
voor
UUR-
J
de regeering zullen aandringen op het
nemen van maatregelen tegen de op
drijving der prijzen voor de levenebe-
van den rechtstoestand der ambtenaren
zal worden ingediend. Het overleg om
trent de administratieve rechtspraak zal
worden hervat. Mot de uitvoering van
het gewijzigde artikel 192 der Grond
wet, in het vorig zittingjaar aangevan-
(Gr. D.)
De afsluiting der Zuiderzee.
De Zuiderzee moet zelve het materiaal
van den dijk opleveren, die haar zal
afsluiten van de Noordzee, van Wierin-
jen naar Piaam. Op een tiental plaat
sen in de Zuiderzee zal gebaggerd wor
den naar de daarvoor meest geschikte
grondsoorten. Die worden dan ter nader
onderzoek gedeponeerd op een terrein
langs de kust, niet ver van de haven
van Stavoren.
De Typografenaetle.
Do gecombineerde drukkerspatroons
bonden hebben in buitengewone alge-
meeno vergadering de bekende uitspraak
der commissie van arbitrage inzake het
arbeidsconflict in het drukkersbedrijf met
op één na algemeens stemmen aanvaard.
De prijs der Advertentiën 2
2 is van 15 regels 60 cents,
2 elke regel meer 6 cents. 2
2 Grootere letters naar plaats- 2
2 ruimte. Buiten Friesland, uit- 2
2 gezonderd Familieberichten, 2
2 10 ets per regel. Bij abon- 2
2 nement belangrijk lager. 2
De Zomertijd.
In den nacht van 28 op 29 dozer
De nacht
Zondag op Maandag wordt dus een
langer dan gewoonlijk.
De Staatsbegrooting.
Verschenen zijn de hoofdstukken der
Staatsbegrooting voor 1920 mot de nota
betreffende den toestand van ’s lands
financiën. Blijkens deze nota zijn de
uitgaven in totaal geraamd op
f586 641 352.031/.,, hoêften.
5 O
De Koningin heeft Dinsdagnamiddag gesteld. Een wetsontwerp tot regeling
de vereenigde zitting der Staten Gene
raal met de volgende rede geopend
De omstandigheden, waaronder ik mi
thans weder in uw midden bevind, zgn
in menig opzicht gelukkiger dan in de
laatste jaren het geval was. Mij ver-
o Dit blad verschijnt des Za-
11 terdags cn kost per kwartaal
o 45 cents; per post per half-
I jaar f 1.Enkele Nos. 4 ets.
o Ingezonden stukken Don-
I, derdags in te zenden.
J Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
dennen kunnen zoo lekker ruiken. Maar
er is nu een groote tegenvaller gekomen.
We hadden vrije wandeling op het huis
Doorn, het was er zoo rustig in de
breede, beschaduwde lanen, we konden
dat park als ’t ware als het onze be
schouwen. Nu worden de oude bemoste
paden stukgereden door vele, met wa
pens versierde keizerlijke verhuiswagens
en een ijzeren vrachtauto, die af en aan
Amerongen rijdt. Ik zie het ijzeren ge
vaarte, dat veel van een munitiewagen
heeft, met grooten haat telkens het hek
nrijden. Die onsympathieke nabijheid
waarvoor wij onzen heerlijken tuin moe
ten missen, zal ons, vrees ik, op den
duur wel erg drukken. En het dorp
zal zijn karakter van eenvoud en lan
delijkheid wel gauw verliezen, als hier
zoo’n soort Hof komt, en iedere winke
lier zal zich beijveren om keizerlijk hof
leverancier te worden. Een Amsterdamsch
makelaar heeft zich veel moeite gegeven
om huizen op te koopen voor ’s Keizers
omgeving. Vele huurders zijn in groo
ten angst dat hun huisheer zal zwich
ten voor de sommen die worden aan-
Besloten werd nog, dat de bonden bjj geboden...*
Burgemeester en Wethouders
der gemeente Workum bren
gen ter kennis van belangheb-
bt
en 24 September ’19, ingevolge
artikel 6 der verordening op
de winkelsluiting in de gemeente
Workum, ontheffing wordt ver
leend van de verbodsbepalingen
der verordening op de
Winkelsl ui ting.
Workum, den 19 September 1919.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
QUARLES VAN UFFORD.
De looo-Secretaris,
G. G. GROENENDAL.
De Voorzitter van het Hoofd
stembureau in de gemeente
WORKUM, maakt bekend, dat
het Hoofdstembureau ten Raad-
huize dier gemeente op Maan
dag 22 September 1919, des
voormiddags elf uur in open
bare zitting zal overgaan tot
benoeming van
Workum, den 19 September ’19.
De Voorzitter voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
eischen.
Ofschoon in belangrijke mate de werk
loosheid is afgenomen, zal toch het noo-
dige verricht worden, om door het uit
voeren van werken en het bevorderen
van ontginningen, de arbeidsgelegenheid
te vergrooten.
De uiterst kostbare maatregelen, welke
de verzorging van de geestelijke en stof
felijke belangen van mijn volk vordert,
en de bij voortduring hooge stand van
tenden, dat door hen op 23 de prijzen stellen eischen aan ’s lands
schatkist, die mij met groote zorg ver
vullen. Ondanks de bevredigende op
brengst van rijks middelen en den in
vloed van de met uwe medewerking
bereids tot stand gebrachte maatregelen
tot versterking van inkomsten, wijst de
raming voor den komenden dienst een
belangrijk tekort aan. Bovendien zijn
regelingen in voorbereiding, die geen uit
dat Hij ons vaderland voor de verschrik
kingen van den oorlog heeft willen sparen.
Leger en vloot hebben pal gestaan
om onze onzijdigheid te handhaven. De
diepgevoelde erkentelijkheid der natie
blij ve verzekerd aan de mannen, die bij
de vervulling van hun plicht jegens het
vaderland zich groote opofferingen heb
ben moeten getroosten.
De gedachte, dat na de wereldbe-
roering de toekomst op voet van vriend
schap met de andere mogendheden wordt
ingegaan, stemt tot dankbaarheid en tot
voldoening. Alleen werd bij de regeling
van de uitkomsten van den oorlog ons
land gewikkeld in een geding, waarvan
onze verhouding tot België den invloed
onderging en waarbij ik geroepen werd
voor de rechten en belangen van den
staat en voor zijne zelfstandigheid met
nadruk op te komen. In innige gemeen
schap met mijn gansche volk gaan mijne
gedachten uit naar Limburg en Zeeuwsch-
Vlaanderen, in wier trouw en aanhanke
lijkheid de hechtheid en de kracht onzer
nationale eenheid ondubbelzinnig tot uit
drukking kwamen.
Nadat de totstandkoming van den Vol
kerenbond zal zgn verzekerd, zal de toe
treding van Nederland aan uwe goed
keuring worden onderworpen.
Vertrouwd mag worden, dat de over-
zeesche aan voer der meest noodzakelijke
producten voor afzienbaren tijd verze
kerd is. De levensmiddelenvoorziening
blijft intusschen, in verband met de be-
aan de in uitvoering en voorbereiding
zijnde groote waterstaatswerken, waar
door de belangen van het verkeer in
hooge mate zullen worden gebaat. No
pens de electriciteitsvoorziening van rijks
wege zullen, naar vertrouwd mag wor
den, spoedig voorstellen gedaan worden.
Op de bevordering van het luchtvaart-
verkeer is mijne aandacht gevestigd.
Het is noodig aan enkele tijdelijke rege
lingen, die onder den druk der tijdsom
standigheden ontstaan zgn, een blijvend
karakter te geven. Daarmede zal eene
algeheele herziening dier regelingen ge
paard gaan. Zoo zal de Noodboschwet
moeten vervangen worden door een re
geling ter voortdurende bescherming van
onze bosschen en zal ter vervanging der
Binnenschepenwet, eene tijdelijke regeling
van het binnenscheepvaartbedrgf worden
voorgesteld. Eene nieuwe Jachtwet zal
worden ingediend. Een regeling der
winkelsluiting bij de wet is in voorbe-
langrijke prijsstijging, mijn volle aandacht raiding.
De mogelijkheid tot het verkrijgen
van kleingrondbezit dient tot anderen
dan tot de landbouwarbeiders te worden
uitgebreid.
Voorstellen tot bevordering van de
steenkolenproductie zullen u onverwijld
bereiken. Ingediend zullen worden voor
stellen tot wijziging van de Woningwet,
tot bevordering van de vreedzame bij
legging van arbeidsgeschillen, tot rege
ling van de arbeidsbemiddeling en tot
regeling van de werkeloosheidsverzeke-
ring. Een Landbouw-Arbeidswet, een
Landbouw-Ongevallenwet, alsmede voor
stellen betreffende de ziekenverzorging
van on- en minvermogenden zgn in voor
bereiding.
De toestand der Indische geldmiddelen
maakt het opleggen van verschillende
belangrijke nieuwe lasten noodzakolgk, maand,
waartoe bij de eerlang in te dienen be
stel kunnen lijden, en eene aanzienlijke grooting voorstellen zullen worden ge
daan. Mede zijn in dit zittingjaar te
verwachten voorstellen, om op Java
autonome regentschappen onder het be
stuur van raden te vormen, terwijl een
wijziging van artikel 123 van het re-
geeringsreglement betreffende het over
heidstoezicht op de christelijke zending
aan uw oordeel zal worden onderworpen.
Met de bede, dat Gods zegen op uw
arbeid moge rusten, verklaar ik de ge
wone zitting der Staten-Generaal geopend.
Workum brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat de
aangevraagde machtiging-
het houden van een V
WAPEN, thans ter Secretarie
ter af haling gereed ligt tegen
betaling van tl.—.
Ieder wordt in zijn eigen L_
lang verzocht deze macntigi
ZOO spoedig mogelijk in bezit "'garen en sigaretten en eene uitbreiding
te nemen.
Workum, den 19 September 1819.
De Burgemeester voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
zij daar niets aan doen kan.
looft niemand.
»In Doorn zoo schreef men ons
dezer dagen ia het altijd maar heer
lijk terugkomen na een verblijf in de
De BURGEMEESTER der
Gemeente WORKUM maakt be
kend, dat de volgende
week, verkrijgbaar zal worden
gesteld op
bon 71d en bon 15 der Kinderk. vult innige dankbaarheid jegens God, gen, zal ter verkrgging van bevrediging
3V2 ons Suiker.
Tevens wordt bekend ge
maakt, dat de "Wittebrood-
kaart geldig is
110e tijdv. van 19 Sept, toten
met 27 Sept, de blauwe
kaarten.
De Burgem. voornoemd,
J. QUARLES VAN UFFORD.
Workum, 19 Sept. ’19.
De Zaanscho nijverheid.
Behalve in de rijst is hot in de Zaan-
sohe industrie drukker dan ooit, De
eene fabriek is nauwelijks vergroot of
de heimachine en het betonwerk staat
Zoo zal b.v. de
meelfabriek aan do Noord te Wormerveer
weer een belangrijke uitbreiding onder
gaan, nadat de cacaofabriek Patte enorm
is vergroot en Boon’s cacao en de Erven
De Jonge hun best deden door aanschaf
fing van nieuwere machines de produktie
nog op te voeren. De zeepfabriek der
firma Dekker houdt niet op uit te breiden.
De drukte jn de oliën en vetten is
enorm behalve oliezaden worden palm-
pitten en koprah in millioenen kilo’s
verwerkt.
De papierfabrieken, die heel den oor
logstijd door goede zaken maakten en
vrij geregeld doorwerkten, hebben het
thans drukker dan ooit en exporteeren
weer naar België en Frankrijk en Enge
land, zij het dan met eenige moeite.
Een Duitsche hofhouding in ons land.
Het »N. v. d. D.« vestigt er de aan
dacht op, dat we thans een Duitsche
hofhouding in ons land hebben en
welk een hof I De manieren die men,
na zich een jaar lang te hebben stilge
houden, te Amerongen aan den dag
gaat leggen, de plannen waarmee men
aan het licht komt, zgn ongetwijfeld
velen Nederlanders tot groote ergernis,
hoe zij nu ook verder mogen denken
over de veelbesproken Keizor-kwestie, do
uitlevering, en wat daaraan vast zit. De
25 spoorwagens, die noodig waren om
de goederen van dezen balling te ver
voeren, da aankoop van het Huis Doorn,
het gerucht, dat niet minder dan 20
villa’s voor 's Keizers hofstoet gehuurd,
gekocht of nieuw-gebouwd zullen worden,
zelfs de betrekkelijke kleinigheid, dat
de echtgenoot van den gewezen kroon
prins zich in het vreemdelingenboek van
het rijkemuseum inschrijft als kroon
prinses van Pruisen* dit alles werkt
prikkelend op de openbare msening in
ons democratische en van Pruisische
manieren en Duitsohe hoflucht bijzonder
afkeerige volk.
De regeering verzeker® nu niet, dat
Dat ge-
vermeerdering van uitgaven noodig maken
Afgescheiden van deze onvermijdelijke
uitzetting van uitgaven, is het met het
oog op den financieelen druk dien de
belastingen reeds op ons volk leggenen
nog zullen leggen, noodzakelijk, dat het
doen van nieuwe uitgaven tot het uiterste
De Burgemeester der gemeente beperkt worde. Tot verkrgging van de
dringend noodige versterking der midde
len, zullen in de eerste plaats de te dien
einde bij u ingediende wetsontwerpen
uwe aandacht blijven vragen. Verdere
voorstellen worden in gereedheid gebracht
en zullen u binnenkort worden aange
boden. Hierbij staan op den voorgiond
eene belasting op uitgaven van weelde,
eene fiscale herzien ng van het tarief van
invoerrechten, eene belasting op tabak, vervalt" wee7 de zomoitfid?
i21L
van de zegelbelasting. Een wetsontwerp
tot wijziging van eonige bepalingen van
het burgerlijk wetboek betreffende het
wettelgk erfdeel zal u worden aange
boden.
loosheidsbestrijding in do bouwvakken.
De gewone uitgaven zgn rnim 114 mil-
lioen meer dan in 1919. De middelen
en inkomsten zijn geraamd op f409.818.
855 86. De inkomsten van posterijen,
telegrafie en telefonie zullen wederom
verhoogd moeten worden tot dekking van
een tekort van bijna 14 millioen. Het
feitelijk tekort op den gewonen dienst
is f39.437.379.311/,, welk tekort aan-
Met kracht zal worden voortgearbeid aienlijk zal stijgen door belangrijke uit
gaven voor salarisverbetering van het
Rijkspersoneel en voor verhoogingen dor
pensioenen daarvan.
Met nadrnk wijst minister De Vries
or op, dat de toestand van ’s lands fi
nanciën in hooge mate zorgwekkend is.
De gewone uitgaven zijn mot onge
veer 70 pet. gestegen. Belangrijke be
zuiniging is niet meer te verkrijgen of
er moet prijsdaling komen of verminde
ring van militaire uitgaven mogelijk
worden.
Ter vermeerdering der inkomsten zgn
in voorbereiding wetsontwerpen, waarbij
op den voorgrond staan belasting op
weeldeuitgaven en fiscale herziening van
het tarief en aan uitbreiding van de
zegelbelasting.
Aan het hoofdstuk voor buitenlandsche
zaken is hot volgende ontleend
Het departement van Buitenlandsche
Zaken zal de aanraking mot de pers
meer regelmatig doen geschieden.
Te Belgrado komt een afzonderlijk
gezantschap. In de nieuwe Oast-Euro
peesche staten komen twee of drio ge-
zantschapsposten.
Uit het hoofdstuk voor Kunsten en
Wetenschappen blijkt, dat voor subsidie
aan de Nationale Opera een memorie-
post is nitgetrokken.
Blijkens beschouwingen omtrent een
reorganisatie van onzo legerinrichting,
gevoegd bij de oorlogsbegrooting, is de
regeering zeer bepaald van oordeol, dat
Nederland een weermacht moet behouden.
De regeering meent in algemeenen zin
voorloopig te moaten big ven staan op
het standpunt der huidige regeling voor
de dienstplichtigen met een leger van
omstreeks 200 duizend man.
Eerste oefentijd onbereden wapens stad, De lucht is hier zoo zuiver en de
6 maand, bereden wapens: 12 tot 18
waarv. buitengewoon - 84 410.477
blgft - 502.230 875.031/,.
Voor oorlog en marine zullen geen
buitengewone credieten worden aange
vraagd. Voor orisisuitgaven van hot de
partement van Arbeid wordt daarentegen
f31.415 000 aangovraagd, o.a. ter voor- ft' 7 x™
Nevens de reeds aanhangig gemaakte ziening in den woningnood en voor werk- f
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
f
i
4.
O.
