F
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
46ste Jaargang.
ZATERDAG 17 APRIL 1920.
No. 16.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
Aan een geheelonthouder?
INGEZONDEN.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
Tuberculose-bestrijding.
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor
oogenblik
peloos is
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Kamerlid Kleerekooper heeft minister
Ruya de Beerenbrouck geantwoord, dat
op h ït departement van binnenlandsche
zaken door den inspecteur der burger
wacht en eone bespreking heeft plaats fijn vlechtwerk van boogje», bruin ge-
gehad met vertegenwoordigers van stu
dentenorganisaties ever economische hulp
verlening bij onlusten.
Ui'» den aard der zaak staat de re-
geeriüg sympathiek tegenover alle po
gingen om front te maken tegenover
een staking (havenbedrijf) met politieke
revolutionaire doeleinden en vooral wan
neer deze de voedselvoorziening in gevaar
zou kunnen brengen. De regeering asht
dit allerminst in strijd met haar onzij
digheid teganover de staking voorzoover
deze verkrijging van hooger loon beoogt.
Near ’t »Hbl.« meldt vertoefde Dins
dag te Rotterdam de heer Harry Gos
lings, voorzitter van de National Transport
Workers Federation, die deel zal uitmaken
van een commissie, welke een conferentie
zal hebben met het bestuur der scheep-
vaarlvereeniging.
’t Blad verneemt voorts dat te Rot
terdam is geconfereerd tusschen de sta-
kingMeiding, met ’t bureau van het Int.
Vakverbond en afgevaardigden van
Duiteohland en Engeland. Besproken
zou zijn de boycot in de buitenlandsohe
havens strenger door te voeren. Italiaan
sohe, Spaansche en Portugeesohe haven
arbeiders zoudon ook de Nederlandsche
schep in boycotten.
Uit Amsterdam wordt van 14 April
gemeld
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats-
ruimte. Buiten Friesland, uit-
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon-
I nement belangrijk lager.
en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
Woensdag 21 April, (op dien datum
dead onze Beschermvrouwe, de Koningin-
Moeder in 1879 haar intrede als Koningin in
de hoofdstad des lands) zal het tbloempjes-
dag< voor Workum zjjn. Dan zal weer
een schare van jongedames uittrekken om
huis aan huis of op straat aan oud en jong,
rjjk en arm oen bloempje aan te bieden.
Dan komen zo 's avonds woor mot hun
ryksdaalders, guldens, kwartjes en dub
beltjes bjj hot Bestuur van Hot Groene
Kruis. De kas wordt er danig mee ge
spekt, want als de bloempjes betaald zjjn
is het geheele overschot voor onze ajdeeling.
Verleden jaar bedroeg de netto opbrengst
f 182.85; gezien do bogrooting voor 1920
met een geraamd nadeelig saldo van f 300
rekent het Bestuur thans op hoogor bedrag.
Ingezetenen van Workum en omstreken,
jong on oud, we rekenen op Uwe mede
werking in don strjjd tegen de tuberculose.
Go hebt oeno pracbtgelegonheid om die
belangrijke zaak te steunen. Laat do school
kinderen gerust oen beroep doen op hun
spaarpot; giften van jongelieden, al is er
ook geen sigaar minder om gerookt, zjjn
zeer welkom, on do ouderen van allen rang
en stand zullen nu wol weten, wat hun
te doen staat.
Opgewekt trekken do jongedames met
de bloempjes uit, laat zo ’s avonds blijde
terugkeeren.
Mot een woord van dank aan U, Redac
teur, voor do plaatsing,
do Secretaris van Het Groene Kruis,
JELLE BOONSTRA.
drukt, en is, daaroverheen een lijst ge
teekend, waarin aan de linkerzijde de
kop van de koningin in een zeshoek is
afgeb seld en verder figuren met paars
rood en groen flauw zijn aangegeven.
Op het middengedeelte zijn als onder
druk voor het in bruin gedrukte opsohrft
nog eens de woorden seen guldenin
groene letters gedrukt. De serie, de
namen en qualiteiten van hen wier hand-
teekeningen op de biljetten voorkomen,
n.l. den minister van financiën en den
agent van dit ministerie, zijn in zwart
gedrukthet serienummer in rood. In
het geheel zijn zeven of acht kleuren
op het biljet aangebracht.
Op de achterzijde is op hetzelfde fond
als aan de voorzijde een eenigszins an
dere rand in dezelfde kleuren en met
het waardecijfer in de vier hoeken aan
gebracht om de bedreiging tegen namaak
heen, die gedrukt is over een in paars
rood aangebraohte figuur en een daar
onder zeer onduidelijk afgedrukt Neder-
landsoh wapen in groep.
Men zegt, dat dit biljet juist door die
menigte kleuren zeer moeilijk na te ma
ken zal zijn. Het blad hoopt er het
beste van.
D;i moord op Dirk van Leeuwen.
Hit gerechtshof te Amsterdam wees
Woensdag arrest in de zaak tegen den
(Vervolg.)
Met eene bljjmate mag ik dit vervolg
beginnen. Door de algemeen herleefde
belangstelling in de t.b.c.-bestrjjding, de
van alle kanten verstrekte steun in dien
strjjd en de verhoogde krachtsinspanning
om den achterstand, door den oorlog ver
oorzaakt, weer in te halen, is het sterfte
cijfer in 1919 reeds belangrijk gedaald.
In 1918 bjjoa 21 in 1919 ongeveer 17,5
per 10000. Wjj staan reeds weer onder
het gemiddelde van 1917, dat 18,18 be
droeg. Dit geeft moed om in de goede
richting voort te gaan en daarom moet
thans ieder krachtig medewerken. Daad-
werkeljjk steunt ge ons dobr in eigen kring,
in eigen huis maatregelen te nemen tegen
besmetting. De algemeens bestrijding is
in handen van de Nederlandsche Centrale
Vereeniging met hare 363 aangesloten
plaatselijke vereenigingen. Hier in Wor
kum is dit de taak van Het Groene Kruis.
Voor die vereeniging vragen w(j dus uwen
finantieelen steun, want de t.b.c.-bestrijding
kost veel geld en zal nog veel meer moe
ten kosten als we onze taak flink willen
vervullen.
Nu eerst eens gesproken over de maat
regelen tegen besmetting, die elk voor zich
in eigen huisgezin verplicht is te nemen.
Daarvoor hebt ge in de eerste plaats eenige
regelen der gezondheidsleer in acht te
nemen.
1. Betracht de reinheid.
Wascht ieder zijn handen, vóór hjj aan
tafel gaat Hoeveel menschen reinigen
dageljjksch hun tanden, spoelen hun mond
met zuiver water, houden hun nagels kort
en zorgen ervoor, dat er geen zwarte
randjes aanzitten Zorg voor reinheid van
onderkleeren en beddegoed, en meen niet
dat ge volstaan kunt met dageljjksche was-
sching alleen van handen en aangezicht.
2. Lucht en licht.
Lucht uw woningen, zooveel ge kunt.
Frissche lucht is noodig, bedorven lucht
zeer schadelijk. Daarom open do deuren
en ramen en laat de frissche lucht er flink
doorwaaien 1 Sluit hot zonnelicht niet
buiten uwe woningen. Het zonlicht doodt
de ziektekiemen. Een ziekenvertrek mag
vooral niet door donkere gordijnen somber
gemaakt worden.
3. Stof,
Zorgt, dat ge bij *t schoonmaken van uw
woningen en uw meubelen geen stof op-
jiagt. Droog-vegen van den vloer en bor
stelen van het tapijt, droog-stofafnemen
van uwe meubelen is gewoonlijk niets an
ders dan oen stofopjagen of stof verplaat
sing. Stof is gevaarlijk in do longen. De
oneindig kleine bacillen of ziektoversproi-
ders worden daarbij door de menschen
ingeademd.
4. Voeding.
Laat uw voeding, voor het geld, dat gjj
er voor kunt geven, zoo goed mogelijk zjjn.
Alleen een gezond, krachtig lichaam bezit
verweermiddelen, die in den strjjd met de
binnengedrongen tuberkelbacillen de over
winning kunnen behalen. Bjj spijs en drank
34-jarigen behanger Visser, tegen wien
door de proourenr-generaal twintig jaar
gev.-straf was geëischt wegens den moord
in een roeiboot in het Oostzaner Gat op
den 13-jarigen Dirk van Leeuwen.
Opnieuw recht doende veroordeelde
het Hof den beklaagde tot twintig jaar
gev -straf.
De kostprjjs van ’t brood.
Uit een onderzoek door prof. Volmer
te Delft ingesteld naar den kostprijs van
’t brood is gebleken, dat bij de thans
geldende broodprijzen de overgroote
meerderheid der bakkerijen met verlies
moet werken en dat eene prijsverhooging
van pl. m. f3.50 per 100 K.G. witte
brood en pl. m. f 2 50 per 100 K.G.
bruinbrood noodig ware om te komen
tot een algemeen bevredigenden toestand
en dat de hiervoor genoemde prijsver
hooging van f 2 50 voor alle broodsoorten
een eisch is, waarvan de bestaansmoge
lijkheid van honderden middenstanders
afhankelijk is.
De BURGEMEESTER der
Gemeente WORKUM maakt be
kend, dat de volgende week
verkrijgbaar zal worden gesteld
op Bon No. 29 der Rijkssuikerkaart
21/2 ons Suiker,
De geldigheidsduur der Witte-
bwodkaart is
133e tijdvak van 13 toten met
21 April de zwart gekleurde
kaarten.
134e tijdvak van 22 tot en met
30 April de ROOD ge
kleurde kaarten.
De Burgem, voornoemd
J. QUARLES VAN UFFORD.
Workum; 15 April *20.
Zeg mjj geheelonthouder vent lig jjj geheel op droog,
Of ben je soms een Farizsër en ben je het voor *t oog f
Men heeft er bjj van buiten droog, maar binnenshuis wel nat,
Je kunt ’t ook altjjd lang niet zien al zjjn zo somtjjda zat.
Dat Barnas toen bezopen was, is door mjj niet beweerd,
Wanneer je ’t niet bewezen kunt, dan is dat ook verkeerd.
Eu geheelonthouder ’k geloof u graag wanneer gjj dat bekend,
Die Barnas mist ontwikkeling hjj is een domme vont.
Ik was een beetje mis on beken dat ook oprecht,
Die Barnas is een kraan, had tweemaal iets gezegd.
Ik wist het housch niet man on heb mjj dus vergist,
’t Was wol wat dom van mjj, dat ik dat toon niet wist.
De eerste keer, dat was, toen een meikboot zat ia nood,
Een domme boer die gooide wat rommel in een sloot.
Do tweede keer, dat was, toen ’t rookte op de bolt,
't Was mot Zuldwestowind, zoo hooft men mjj verteld.
De rook kwam naar do fabriek waar Barnes werkzaam is,
’t Was van do pachters dus, in dit geval ook mis.
Zjj dachten er niet aan, want *t kwam ook niet te paa,
Omdat op die fabriek een edelachtbare was.
Het gevaar voor onze stad, zfi hebben het niet gewikt,
Want stel je nu eens voor, als hjj eons was gestikt.
Wat een verlies dat was, ja *k denk er niet graag aan,
Wat dan voor Workum wel verloren was gegaan,
Gjj kunt vast niet best lezen man, of gjj begrjjpt verkeerd,
Want, dat die Barnas dom toch was, is door mjj niet beweerd.
Ik twjjfel niet, of ook gjj zjjt een panharing voor het oog
En daarom binnenshuis soms zat en buiten werkeljjk droog.
Zoo dom als dit een antwoord was, heb 'k nimmer nog gezien
Eu daarom rjjst bjj mjj de vraag, was hjj dronken ook misschien.
Maar geheelonthouder dat was mal, ja dat was al te zot,
Want iemand die soms dronken is, werkt niet voor dat verbod.
Zeg geheelonthouder, weet je nog wat in mjjn stukje stond,
Dat er één ding in was, dat ’k er niet mooi in vond.
Dat Barnas, Veltman heeft genoemd en toen persoonljjk was,
(Het gaat bjj hem steeds ordeljjk toe,) dat kwam dus niet te pas.
Waarom noemt hjj geen Bonnema en ook geen Van der Zee
En waarom ook geen Oosterhoff, of doen die dan niet mee.
Wanneer een werkman een borrel drinkt dan wordt hem dat vergund
De meerderen die noem je niet, heet 't liegen als je ’t kunt.
Zeg, geheelonthouder, noem jjj dit een eerljjk streden man
Het is gewoonweg dwingelandjj, ja, dat zeg ik er van.
’k Gebruik ook zelf geen sterke drank en bevind mh wel daar bjj,
Maar ’k laat *t een ieder aan zjjn kous en dus een ieder vrjj.
Een enkele koor gebruik ik het, maar dan als modicjjn,
Want, geheelonthouder, ’t kan somtjjds toch maar probatum zjjn.
En weet je hoe *k dat heb 'k zot borenburg er van
En wanneer je nu niet lekker bent, probeer dat dan eens man.
Wanneer je veel koud water drinkt en *t ligt je dan wat zwaar,
Dan neem je een glaasje borenburg dan ben je vlug weer klaar.
En drink je ruimschoots chocola on heb je een rare smaak,
Je neemt een glaasje borenburg en *t is weer in de haak.
Zog, geheelonthouder, bravo man, *k moon ’t mot jou niet kwaad
In verband met een conferentie van
vertegenwoordigers van. de Int. Trens-
portarbeiders-federatie met het bestuur
der Scheepvaartvereeniging kan worden
gemeld, dat nog geen resultaat is be
reikt, doch dat de mogelijkheid niet is
uitgesloten, dat een basis gevonden wordt
voor beëindiging van het hsngende con
flict.
In »De Transportarbeiders wordt be
rekend dat de Centr. Bond elke week
aan uitkeeringen f 80.000 uitgeeft, dat
is over de zeven weken dat de strijd
duurt f 560 000.
Do Federatieafdecling fe Amsterdam
heef" thans ook besloten om de levens
middelen voor Weenen en Duitschland
te verwerken.
In een onderhoud met een »Hbl.«-
verslnggever verklaarde de heer Wesse-
lingb, syndicalistisch leider te Amsterdam,
dat de toestand dor staking op het
voor de arbeiders vrijwel ho
en dit is de schuld van de
modernen, die niet consequent alle ge
volgen er van hebben aanvaard.
De staking zal, als er niet spoedig,
óf een oplossing, óf een uitbreiding komt,
verloopen, en dan zal vanzelf ook de
boycot in de buitenlandsohe havens moe
ten worden opgeheven.
De drooglegging der Zuiderzee.
Da voorbereidende werkzaamheden
voor de drooglegging der Zuiderzee zijn
reeds aan den gang. Van Wieringen
meldt men aan de »Tel.«, dat aan het
Schuithornder hoofd men begonnen is
met den bouw van een los- en laadstei-
ger. Ook zijn reeds een belangrijke
hoeveelheid rijshout, de noodige kipkarren
en werkspoor aangevoerd.
De nieuwe papieren gulden.
De nieuwe papieren gulden, die thans
wordt in omloop gebracht, is, zegt het
»Hb).«, al niet fraaier dan de oude. Al
dadelijk heeft het-papiertje iets groeze
ligs. Of dat ligt aan de uitvoering? De
dikke, nogal veel verschillende letters
van het grootste deel van het opschrift
werken er zeker toe mee, maar vooral
is het de rand, die den indruk van
groezeligheid maakt.
Terwijl .het fond van het geheele
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
75 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingebonden stukken Don
derdags in te zenden.
Advertentiën Vrijdagmorgens
vóór 11 uur.
Het transportbedrijf.
De Scheepvaartvereeniging Noord te
Amsterdam deelt mede, dat in de afge-
loopen week de volgende schepen naar
zee zijn vertrokken, nadat de lossing of
lading was voltooid Gooiland, Sumatra,
Bob, Olympia, Pommern, Gretchen Mül-
ler, Jugend, Kobold, Ino, Clio, Zuidwijk,
Troostwijk.
Maandagmorgen is het werk aange
vangen of voortgezet op de navolgende
28 schepen Hundsvage, Redonde, Ly
dia, Joshida, Maru, H. A. Nolze, Wharfe,
Delfland, Frisia, Hollandia, Grotius, Kam-
bangan, Lombok, Jason, Tellus, Vulca-
nus, Hebe, Van Ronselaar, Minerva,
Helena, Dide, Ewijk, Stompwijk, Wijk
dienst 5, Wijkdienst 8, Wijkdienst 9,
Ristelhüber 7, Ristelhüber 9, Winters-
wgk.
Eon veertiental dezer schepen zal in
den loop van deze week afwerken en
do haven verlaten.
In totaal zijn thans ruim 200Ö werk
willigen in do Amsterdamsche havens
aan den arbeid.
Op schriftelijke vragen van het Tweede biljet bestaat uit de woorden »een guldens
die in reekeen tegenover elkaar gelegen
boogjes zijn gedrukt, wordt de rand,
waarin tweemaal het waardecijfer 1.
is uitgespaard, gevormd door een zeer
moet matigheid betracht wordener mag
geen sprake zyn van te veel of te weinig.
Vooral voor het kind geldt dit in hoogt
mate. Onder de stec/itgevoede kinderen,
bevinden zich in grooten getale de candi-
daten van hen, die later als slachtoffer van
de tering zullen vallen.
5. Ten slotte eenige wenken tegen on
middellijke besmetting.
Wie besmet wordt moet met de smet
stof in aanraking komen. Waar zou dit
nu gemakkeljjker kunnen geschieden dan
in het gezin, waar een slachtoffer van de
t.b.c. verpleegd wordt? Behalve in het
geen de lyder opgeeft, komen de bacillen
ook voor in de kleine speekseldruppeltjes,
die de zieke van zich afslingert, als hjj
spreekt, lacht, niest of hoest.
Afzondering van den Ijjder is dus een
maatregel tegen verspreiding. Nauwkeu
rige naleving van de voorschriften van den
arts en die van de huisbezookster voor
de vermindering van het besmettingsgevaar
voor gezinsleden of vrienden en kennissen
is dus daad werkeljjk steun verleenen aan
de t.b.c.-bestrjjding. Een zieke, die alle
raadgevingen van de huisbezookster opvolgt,
is weinig gevaarljjk voor zjjne omgeving;
wie dat niet doet is een voortdurend ge
vaar voor besmetting.
Nog een raad in ’t algemeen Verwaar
loos geen langdurigen hoest! Tuberculose
is veelal geneesljjk, als zjj vroegtjjdig on
der behandeling wordt genomen. Zorg
dus voor een spoedige geneeskundige hulp,
wanneer gy of een der uwen ziek mocht
worden. Moeders, laat uwe hoestende
kinderen onderzoeken!
ISO
