Nieuws- en Advertentieblad
1
voor de Gemeenten Worknm, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
I
No. 25.
ZATERDAG 19 JUNI 1920.
46ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
PINKPILLEN.
Binnenlandsch Nieuws.
2 4/2 ons Suiker,
I
I
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
FRISO.
deze knaap eigenlijk het
recht gekomen Pogingen om don brand
4i<
De BURGEMEESTER der
Gemeente WORKUM maakt be
kend, dat de volgende week
verkrijgbaar zal worden gesteld
op Bon No. 38 der Rijkssuikerkaart
De geldigheidsduur der Witte-
btoodkaa/ït is
140e tijdvak van 15 tot en met
23 Juni de rood gekleurde
kaarten.
De Burgem, voornoemd
J. QUARLES VAN UFFORD.
Workum, 18 Juni '20.
2 De prijs der Advertentiën
2 is van 15 regels 60 cents,
2 elke regel meer 7 cents.
2 Grootere letters naar plaats-
2 ruimte. Buiten Friesland, uit-
2 gezonderd Familieberichten,
2 10 ets per regel. Bij abon-
2 nement belangrijk lager.
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor
F i
De arme pachtboeren.
De heer J. W. van Bockd, notaris t*
Sliedreoht, schrijft in de »N. Rott. Crt.”
»De heeren Troelstra en Schaper heb
ben het deze week noodig gevonden om
te spreken over de arme pachtboeren
Men moet zich inderdaad wel suf turen
op revolutieplannen en geheel blind zijn
voor hetgeen overigens in de wereld ge
beurt om op dergelijke wijze te spreken.
Waar haalt men in vredesnaam thans
een armen pachtboer vandaan.
Als notaris met een plattelands prac-
tijk meen ik eenigszins tot oordeoten
bevoegd te zijn. Welnu, in de geheele
Alblasserwaard en ik zou durven zeggen
in geheel Zuid-Holland, zijn geen arme
pachtboeren met eei^. lantaarn te vinden
Wel eigenaren die van bestaande en
voor jaren loopende pachten niet meer
rond kunnen komen, deels als gevolg
van de duurte en vooral ook door de
hooge lasten.
Slechts voor enkele hofsteden, welke
toevallig uit de huur kwamen, zijn hoogere
pachten bedongen en ook voor jaarlijk»
verhuurd wordende losse landerijen, doch
zelfs in deze gevallen konden het de
pachters nog wel stellen.
Bedoelde Volksvertegenwoordigers zijn
in deze de plank mis.
En mocht het soms hunne bedoeling
zijn om op deze wijze de boeren tot hun
partij te trekken, dan moet dit voor hen
np een groote teleurstelling uitloopen.
De boeren moeten van het socialisme
en vooral van revolutie- menschen niets
hebben. Nog eerder zal een ontevreden
arme landheernaar hun kamp over-
loopen.
De dagen van November 1918 liggen
de boeren nog versch in het geheugen
en ook van het laatste kabaal in de
Tweede Kamer zijn zij met ergernis
vervuld.
Nu de revolutie met de arbeiders niet
ge*ukt, behoeft men het met de boeren
werkelijk niet te probeeren. ’t Haalt
niets uit.«
Van andere gemeenten.
De gemeente Arnhem heeft met de
Staatsspoor een overeenkomst gesloten
tot gemeenschappelijke ophooging van
terreinen in het Broek, bestemd voor
spoorwegemplacement en industrieter
reinen. Deze ophooging kost eenige mil
lioenen, doch Arnhem hoopt hierdoor
tot industriestad te worden. De voltooi
ing der ophooging zal twee jaar tijd»
vorderen.
De Raad van Zwolle heeft besloten
den verkoop van sterken drank te ver
bieden van Zaterdags 12 uur ’s middags
tot Maandags 12 uur middags.
De drie gemeentelijke groentewinkels djjk«, is in licht ontvlambare stuffen te-
te Busaum leverden over de eerste 5 1
maanden van ’t jaar f 2758 38 verlies
op. De minstrendeerende der drie is
opgeheven.
Voor don bouw van een volksbadhuis
aan de Alexmderstraat heeft de Raad
van Arnhem f 40.000 uitgetrokken.
Da Raad van Vlaardingen besloot den
gasprijs te verlagen en te brengen van
20 cent per kub. M. tot 16 cent per
kub. M.
Getroffen door politiekogels.
Op 13 Mei 1919, was de politie te
Amsterdam, tengevolge van ’t hevig
verzet van het publiek, bij het over
brengen aan de Kattenburgergraoht, ge
dwongen van de vuurwapenen gebruik
te maken. Twee mannen, die aan het
verzet geen deel namen, werden door
een kogel getroffen.
De eerste Roos genaamd, begaf zich
per rijwiel naar zijn woning in de Derde
Wittenburgerdwarsstraat, toen hij ter
hoogte van de Tweede Wittenburger
dwarsstraat door een kogel werd gewond
de andere Pafort, verliet een oogenblik
zijn woning, wijl hij in verband met het
rumoer, hetwelk hij op straat vernam,
zijn 10-jarig zoontje in huis wilde halen,
en werd op het oogenblik waarop hij
het kind had gevonden, getroffen. Verder
was er nog een 14-jarjge knaap, Ver
steeg genaamd, die voor zijn moeder
boodschappen moest doen in de Kleine
Wittenburgerstraat. Komende van de
Wittenburgergracht, is hij rumoer hoe
rende, de Groote Witten burgerstraat in
gegaan en werd aldaar op den hoek van
de Eerste Wittenburgerdwarsstraat ge
troffen.
Hoewel
slachtoffer van zijn nieuwsgierigheid is
geworden, stellen B. en W. den Raad
voor, aan de drie personen een schade
vergoeding toe te kennen, daar zij ten
gevolge van hunne verwondingen een
tijd lang buiten verdiensten zijn geweest
Voorgesteld wordt, aan Pafort, die in
den zakkenhandel werkzaam is, f 200,
aan Roos die monteur is f 300 en aan
den jeugdigen Versteeg, die met choco
lade e.d. vent, f 100 uit te keeren. De
beide laatsten hebben met de hun toe
gedachte bedragen genoegen genomen.
Pafort vraagt echter f 5000 of levens
lang f 25 per week.
Op ’t voorbeeld van Schiedam.
B. en W. van Vlaardingen meenen
dat het langs de wegen en dijken in
hun gemeente vaak niet netjes toegaat.
Ze hebben daarom den Raad voorge
meld de politieverordening zoodanig te
wijzigen, dat het voortaan verboden zal
zijn in gezelschap van iemand van andere
kunne te zjtten of te liggen op de open
bare wegen of dijken, of op hun ber
men, glooiingen of onderkant.
Deze bepaling is niet van toepassing,
indien de bedoelde personen met elkan
der gehuwd zijn of elkander in den
eersten of tweeden graad van bloed- of
aanverwantschap bestaan.
Branden.
Onder de gemeente Driebergen brak
Dinsdagmiddag op een terrein van den
heer Turco een bosch- en heidebrand uit,
welke te Zeist zichtbaar was. Een 50
militairen konden dadelijk het blusschings-
werk aanvangen, dat weldra tot een
gunstig resultaat leidde. Hoewel her-
haaldelijk de brand hier en daar opnieuw
uitbrak, scheen de kans op uitbreiding
gering. De brand was naar schatting
over een oppervlakte van circa 50 H.A.
Dinsdagavond werd brand ontdekt op
de scheepswerf van Burgerhout aan den
Varkennoordschendgk te Rotterdam.
Een gloeiende kop van een nagel, die
ifgehakt was, van het voorschip van het
op de helling staande stoomschip «Maas-
2 Dit blad verschijnt des Za-
2 terdags en kost per kwartaal
2 65 cents; franco per post
2 75 cents. Enkele Nos. 5 ets.
2 Ingezonden stukken Don-
derdags in te zenden.
2 Advertentiën Vrijdagmorgens
2 vóór 11 uur.
wouterlamke. «As jy al premantich
yn ’e krante stean, man, derom ha jy
’t rjucht net om myn bern sa ta fo ta-
keljen Master die syn best om o
sa seaft en meiiea skuldbiwust it wyfke
to reden to stean. Hy woe wol bikenne
dat er mis west hie. Meinte moast mar
wer komma, en sa lokte it him Feikje
by him wei to krijen.
Hy krffpte yn syn keamerke dat him
to binaud waerd, ’t selde keamerke der
’t er ’n deimannich fen to foaren sa ge-
sellicb niet.
«Lyk as it klokje thfis tikket, tikket
it nearnec lies er. Wrychtich der merk-
biet hy, hear mar, dat nidioh ding
«pink, pink, pink, pink,< Syn ried
tonein fleaoh er oerein en sette op bega
foetten nei Post, die seoed ’r himme'js,
en dan seoed er ’n hagels stik yn ’e
krante tsjin de adfortinsje skriuwe.
Sa koed net bliuwe.
Oerforteld.
in den aanvang te blusschen mislukten.
In een oogwenk stond daarop de helling
onder het voorschip in brand. Door het
omhalen van zijhutten wist men uitbrei
ding te voorkomen en een groot deel
van de helling te behouden.
Er werd belangrijke schade toegebracht
aan het voorschip van den «Maasdijk*
en de nagelloods, ketel ma kerij en bank-
werkerij, waarin het vuur was overge
slagen.
Om half elf was de brandweer die
met rijdende en drijvende stoomspuiten
was uit gerukt, de brand meester,
De «Maasdijk» zou binnen enkele
weken van stapel geloopen zijn.
Fabrieksbrand.
Dinsdagmiddag ontstond brand in de
kunstmestfabriek van de firma Krol en
Co. aan het Zwartewater te Zwolle. Door
een tot nu toe onbekende oorzaak
vermoedelijk broeiing vatten de in
een der opslagplaatsen liggende zakken
chilisalpeter vlam. Het vuur dat in de
kunstmest en het door de warmte der
laatste dagen zeer droge houtwerk van
de opslagplaatsen, volop voedsel vond,
greep snel om zich heen, zoodat de
brandweer voor een zware taak kwam
te staan. Een groote moeilijkheid voor
het blusschingswerk leverde de brandende
chilisalpeter, waarin telkens ontploffingen
plaats hadden. Da droge oostenwind
wakkerde het vuur aan, dat aan alle
zijden om zich heen greep De brand
weer bestreed het met zeven spuiten.
Het mocht haar gelukken het vuur tot
de fabriek en een gedeelte van de op
slagplaatsen te beperkendeze zijn echter
ook geheel uitgebrand, alleen de muren
staan nog overeind.
De linkervleugel van het gebouw en
het achterste gedeelte, waar groote
hoeveelheden kunstmest lagen opgesta
peld, bleven behouden, evenals ’t kantoor
en enkele loodsen die tegenover en naast
het hoofdgebouw liggen. De machinerieën
gingen nagenoeg geheel verloren.
Moord.
In den nacht van Zondag op Maandag
ia te Barger-Compasounm een afschuwe-
lijke moord gepleegd. In een stille kroeg
bevonden zich eenige personen, onder
wie de 30-jarige Albert Etntning. Deze
kreeg twist met eenige andere personen.
Twee hunner, de 25-jarige A. R. en de
25-jarige D. M. begaven zich naar een
andere kroeg waar met den 27-jarigen
Joh. R., bijgenaamd >de duivel van
Compas», werd afgesproken wraak op
Emming te nemen. Met een klompen-
boor en een schop gewapend werden E.
en anderen opgewaoht. Bij den strijd
die toen ontstond, werd E zoo mishan
deld, dat hij terstond overleed. Na lang
zoeken vond men het lijk drijvende in
het kanaal. Vermoedelijk hebben de
daders het slachtoffer in het kanaal ge
worpen.
De justitie uit Assen heeft ter plaatse
een onderzoek ingesteld. De verdachten
zijn naar Assen getransporteerd. L. Ct.
De Invaliditei’sverzekering van
inwonende klndeien.
De uitspraak van den Centralen Raad
van Beroep, dat inwonende kinderen
naar den gewonen regel niet verzeke-
ringspliohtig zijn, zal tot gevolg hebben,
dat alle rentekaarten, welke op gemaakt
zgn voor kinderen die in het bedrijf of
de huishouding hunner ouden werk
zaam zgn, nietig zullen worden ver
klaard. De waarde der geplakte zegels
wordt vergoed.
Aangenomen wordt, dat tot de bij
zondere gevallen waarin wel verzeke-
ringsplioht bestaat alleen gerekend zul
ten worden die gevallen, waarin het
kind niet bij zgn ouders inwoont, doch
m zgn eigen onderhond voorziet door het
voor zijn arbeid in het bedrijf zgner
ouden verdiende geldloon.
Leste.
Mids de fijandige stilme, giet de skills,
Bertus stoarmet efinder foetfaeijen yn ’e
hfis, triomfantlik mei de Provinciates
alheal fitteardHeit, mem, sjuch ris,
wy stean yn ’e krante, kyk, duedlik I
Wim mei de rime ommei ’k it
fitknippe
«Hjir dy krante
«Hjir dy krante,boldert Bos, en
skoert de jonge it bléd ta de bannen fit,
- «hwer krige stou die krante wei
«Bij Jap syn heit-en hjar-wei, dy
hawwe der sa’n wille mei hawn Is
«Yn de «Provinciates dus ek al,
’t ia prachtich, sje der,» en mei eagen
as fjfintienen «jacht hy de adfortim>jes
oer. Bertus klaut op in stoel«Sjuch
heit, der stiet itEen huisvader op
sterven». In oar opskrift dus, mar noch
biroerder en wer folget it selde relaes
sahwet, wer s weefde er boppe it grêf,
wer segent hy de pinkpillen-fi fining,
wer wirdt hy yn ’t leste eagenblik troob
de pillen oan ’e grime dea ontfierd. Mei
grimmitige wrongen fiselt master de
krante oan in proppe, hwet Bertus net
ha kin. «Op béd dou, ficklaeije en op
béd, rfitsdyls gebied heit.
«Nou, kom kom hwet,« susset
jiffrou, «hwet hat dy bloed fen in jonge
nou misdien?*
«Ryk, rjn dou ris nei fis bfirman
en freegje, groetnis fen my en as se it
«Adforiinsjeblêis al hawwec.
«Och man doch dat dochs net, jy
meitaje jy seis noch m&lder, it kin s a
oars wol tas.
Mar Rykje wie ai foart en kaem efkes
letter werom mei ’t adfortinsjeblêd.
«Fensete der ek al yn! De stem
eens stervende? en der ging ’t wer
hinne van een wissen dood gered ensa
foarta. Master wist seis net ho ’t de
kop him stie. Man sooe him yn ’t ge
zicht fitlaeitsje, dat wist ’r wol foarrüt
’t Wie Sueintomoarn, do ’t er it
malktapperswuf tsjin Rykje sizzen hearde
»to famke, rop jimme heit ris». Master
gyng nei de doarhwet sooe dat minske
mei him wolle«Master ik woe jou
efkes fillesatearre mei jou boarstspul,
soil ’k mar sine, en meiiens woe ’k
efkes freegje nei ’t adres fen dy pillen,
hwent fis lytste had de dauwjirm en
men seit dat dy pillen der al sa bést
for binne.s
Foart wier master, en jiffrou moast
it fierder mar mei ’t mékwiif opknapp».
Sa’n forfrissingkje op ’e nofteren mage
wie de man mear as genóoh.
De middeis gyng hy alder wénst fit om
■yn bittertsje te knappen, mar duarsi
(jia eagen steen yn kranten dy ’t
Op It tUMltsje leiae.
Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
»8oa geïokkige stervende huisvader!»
hearde er efter him. Fenseis master
Ment, dy ’t der altyd sa’n nooht oan
hie. Mar Boe ecoe him ris net nidioh
meitsje. *t Koe him net skele. «Bos,
»cil jy nou ek hast ris in stik skriuwe,
bygelyks «de pil uit een paedagogisch
oogpunt beschouwd* of sa om en de by?
In oarenien frege mear mei earnat
«helpe dy dingen docks sikerwier
«Ek mar probearje,* kokbalze Bos
en hie syn gleske leech foar ’t er it
wist. Dat is nou noch mar in foarproefke
fen de illende, tocht er, mar moarn yn
«koalle fensels hienne dy robbets syn
petret ek wol yn ’e krante sjoen.
Jawol bjer, de Moandeitomoarne sa
gau as er foar de klasse stie mirk er
al hwét. Mar der moast ris ien it bi-
■tean doare him nei to pjuwen. De
earste de béste soa!de ’r ta de doar fit.
Meinte mei de skeinsprüten seoed er yn
’e gaten halde, hwent dat wie krekt
sa’n loebus.
«Leien uit het kastje haten en
heel zacht neerleggen. Schrijf op
Diotéa.
Der gesse wol hwet yn ’e wiffa jon-
geshollen om, dy ’t hjir en der byelkoar
atitsen waerden.
Ut in hoeke by de boekekast boarste
ten yn gnizen fit.
«Rtsmer, wat doe jij met twee
leien ?c
«It eene ia Meinte sijnen, meester!»
Master kaem samar it bloed op, en
grypte nei ’t lei «Dicteé over de Pink
pillen» stie der op. Master krige in
holte as in amer.
«Wat beteekent dat?«
«Niks meester, ik wou de groote
pi ris probeere
Meinte waerd oan ien ear fit ’e bank
helle. Syu jaeke heakke en in pear
fltrdtejes krantepompier rfigele oer ’e
fier: Een huisvader en opvoeder gered,
stie op ’t iene en op ’t oareEen huis
vader op stervendo wie ’t aeike brit
sen, de measte jonges gierden it fit.
«D’r uit jijtongere master, mar
de groue jonge balde ’m sa goed oan ’e
bank fêst, dat master him net fit it sté
krge koe. Master’s eagen sparken fen
lilkene, hy koe him seis net halde, en
finderhelle de leilist en feechde dermei
Meinte op syn skeinsprfiterige holle
D’r uiten mei in hoart skoerde de
man dy grouwe stfit de skoalle oer.
Der staude er hinne ta de skoaldoar fit,
efkes stiek er noch syn kop troch de doar
werom en gniisde «PmkPil!»
’t Waerd wer rêstich Master hie de
krantebriefkes gnu yn ’e bfiee moffste.
«En nou jouw beurt, hoor Riemer,
denk er om. Ik ga door: Dictée! Wie
met klaar is steekt z’n vinger op.<
Oene Kat, gleaune Douwe, en Dou we
Mfis stieken elkmis de lytse pink om-
beech, sfinder to glimkjen. Master waerd
read en wyt. «Kan je dan de voorste
vinger niet opsteken, uilen.*
Master wist hast net ho ’t er him
hélde en drage moast, mar joun seoed
er de drogist dochs it mannewaer op-
êze. Hy moast syn wrake koelje.
De middeis yn ’t skoft waerd er by
masters oan ’e skilie Ifikt. Der hien jy
Melle Feik mei hjar Ijeave Meinte skein-
sprfit oan ’e roksb&n.
«Harkje ris, master, as jy fen doel
binne myn jonge dea to slaen, en dat
hat er wol fen, syn rjuchterwang is to-
minsten noch bünt en blau, dan héld ik
him tonei Ijeaver thfis. Lit dan hegere
Ijue mar ris fitspraek dwaen. Ik stjfir
myn jonge net nei skoalle om him troch
jou éfbeule to litten, em de weariich
net I Dan soille wy noch ris sjen as er
ek rjucht yn ’e wréld is. Ik wik it jy
dat ik dit saekje oanbringe soil. Preses
soil der fen komme l< Meinte aeide
m seis mar oer *t seare waag yn dit
bidrtaw en seaoli sa ünnoasel as in
I
»O, hen, heit
