Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
De man dy ’t syn
holle forkoft hie.
I
46ste Jaargang.
ZATERDAG 17 JULI 1920.
No. 29.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
2 V2 ons Suiker,
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
Tonei mear.
Handel, Nijverheid
voor
1
j De prijs der Advertentiën j
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats- I
j ruimte. Buiten Friesland, uit-
j gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon- j
nement belangrijk lager.
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor
Landbouwscholen.
Een medewerker van het »N.v. d. D.«
heeft een onderhoud gehad met den mi
nister van Landbouw, in verband met
de wenschen in landbouwkringen geuit,
tot stichting van mner landbouwscholen.
De minister erkende de groote moei
lijkheid ja, de onmogelijkheid, om op het
oogenblik alle wenschen te voldoen. Er
zijn geen bevoegde leeraren beschikbaar
voor het geven van middelbaar land
bouwonderwijs bovendien zullen de kos
ten voor de stichting der scholen zeer
groot zijn. Gegronde vrees bestaat ook,
dat moeilijk een permanente schoolbe
volking van betrekkelijk hoog gehalte de
scholen zou kunnen vullen.
Met groote belangstelling en instem
ming volgde de minister de uiteenzetting
hoe men zich voorstelt dat door het stich
ten van lagere landbouwscholen, het
vraagstuk van het landbouwonderwijs tot
een alleszins bevredigende en gewenschte
oplossing zou zijn te brengen. Door aan
dit onderwijs den vorm te geven van
vervolg- of herhalingsonderwijs, direct
aansluitend bij het lager onderwijs, zou
reeds terstond na de inwerking treding
van de nieuwe lager onderwijswet 1
Januari 1921, met de stichting van deze
scholen een aanvang kunnen worden ge
maakt.
Feitelijk bedoelen wij, zoo merkte de
minister op, met de nieuwe scholen te
Axel en te Oostburg, zoo ongeveer het
zelfde. Zij zullen staan tusschen de
iandbouw-wintercursussen en de land
bouw-winterscholen uitgebreider dan de
eerste en wat minder zwaar dan de
laatste.
Ook
vraagd
dan op de winterscholen.
stichting dezer scholen te bevorderen,
zal de minister ten spoedigste een com
missie benoemen, die daarover zal rap-
porteeren. Dat rapport behoeft niet
lang uit te blijven, want in groote lijnen
bestaat reeds eenstemmigheid bij ver
schillende autoriteiten over dit onderwijs.
De minister wensoht dan dit rapport
af te wachten, voor de definitieve be
slissing over de aanhangige aanvragen
zal worden overgegaan. Of de nieuwe
scholen nu een paar maanden vroeger
of later worden geopend, maakt niet uit.
Een sprei voor de Konlngin-Moeder.
De sprei, welke de Kon. Kantwerk
school te Sluis in opdracht van de Ko
ningin had te maken voor de Koningin-
Moeder is gereed, en wordt in het raad
huis te Sluis tentoongesteld.
Het prachtwerk is vervaardigd van
van Katholieke zijde werd ge
naar onderwijs, wat eenvoudiger
Teneinde de
De BURGEMEESTER der
Gemeente WORKUM maakt be
kend, dat de volgende week
verkrijgbaar zal worden gesteld
op Bon No. 42 der Rijkssnikerkaart
De geldigheidsduur der Bruin-
btoodkaart is
143e tijdvak van 12 tot en met
20 Juli.
144e tijdvak van 21 tot en met
29 Juli.
De Burgem, voornoemd
J. QUARLES VAN UFFORD.
Workum, 16 Juli '20.
gebouw van de zeer fraaie hofstede door
het vuur schade leed.
Moord te Harlingen.
Woensdagavond na afloop van de kaats-
partij te Harlingen, spraken een drietal
Leeuwarders, die blijkbaar misbruik had
den gemaakt van sterken drank, eenige
mannen aan, die op den hoek van de
Nieuwstraat tegen een hek leunden.
Naar aanleiding van de woorden »Ik
ben de sterkste sjouwerman van Leeu
warden» en het laten zien van de biseps,
ontstond een vechtpartij. Een zekere B.
Keijzer, los werkman te Harlingen, ont
ving hierop van den kaatser M. de J.
van Leeuwarden een messteek in het
hart. De getroffene wankelde daarop
hevig bloedend naar het café van den
heer van der Woude in de Nieuwstraat,
die door het leggen van zijn duim op de
wonde, het bloeden wist te stelpen. Ge
neeskundige hulp werd spoedig verleend.
Dit mocht echter niet baten. Kort daarop
is Keijzer overleden in het ziekenhuis,
waarheen hij vervoerd werd. De ver
klaringen luiden niet gelijk. Een der
getuigen verklaarde, dat Keijzer zelve
gedreigd had met een mes, waarop de
moordenaar ook een mes trok en den
doodelijken steek toebracht. Een ander
getuige echter beweert, dat Keijzer de
handen in zijn zak had. Na den steek
te hebben toegebracht is de dader ont
vlucht in de richting van Franeker. Ver
schillende politiemannen vertrokken op
motorrijtuigen en met een auto in deze
richting en de burgemeester, spoedig ter
plaatse, nam verschillende maatregelen.
De auto reed door naar Leeuwarden,
waar de officier van justitie op het bu
reau van politie door den rij ksveld wach
ter uit Harlingen met het gebeurde op
de hoogte werd gebracht.
Inmiddels was de geheele politiemacht
in den omtrek van Harlingen in de weer.
Twee marechaussees uit Franeker trof
fen Woensdagnacht tusschen 12 en 1 uur
den dader aan bij hot Kanaal te Midlum.
Hij werd gearresteerd en naar Fra
neker gebracht en vervolgens met een
juist parseerende auto naar Harlingen.
Gedurende den geheelen avond had
den in de stad op verschillende plaatsen
vechtpartijen plaats zoodra de politie
maar even uit de buurt was. Er kwa
men messen bij te pas. Het bleef ge
lukkig bij dreigen en een kleine verwon
ding. Het volk was woester dan in
kermisdagen. »L Ct.«
Friesch vee in Amerika.
Aan da vergadering van het Friesch
rund vee-stam boek voor Amerika, de vorige
maand gehouden te St. Paul (Minnesota)
was een verkooping verbonden van Friesch
vee, waar 238 dieren werden verkocht.]
In totaal brachten zij 728 775 dollar op,
of wel gemiddeld 3062 dollar per stuk,
het hoogste gemiddelde, dat ooit op een
verkooping van Friesch vee gemaakt werd.
De 34 stieren, die verkocht werden, maak
ten een gemiddelde van 6386 dollar.
In Amerika wil men voor goede fok-
dieren heel wat betalen, Een stierkalf
b.v., slechts 9 weken oud, werd betaald
met 50.000 dollar. Een eenjarige stier
bracht 41,000 dollar op, een 3-jarige koe
30,000 dollar, nog vjjf andere koeien meer
dan 10,000 dollar.
Van andere gemeenten.
In de verordening op de winkelsluiting
te Amersfoort is o.a. bepaald, dat alle
winkels op werkdagen ’s avonds 7 uur
gesloten moeten zjjn en ’s middags van
half een tot twee uur. Marktdagen uitge
zonderd. Voor barbierszaken geldt deze
regeling: sluitingsuur ’s avonds 8 uur,
’s middags van half twee tot 4 uur, des
Zaterdags van half twee tot 3 uur. Alle
winkels zjjn des Zaterdags gesloten om
half tien, des Zondags den geheelen dag.
In Dordrecht is de huur der gemeente
lijke heerenhuizen bepaald op f 1200 per
jtar, de huur van middenstandshulzen op
f8 per week.
Aan het personeel, werkzaam bjj het
bewaarschoolonderwUs te Amsterdam, is
for sok in bilangrijk part fen syn eigen
bisit. It naem him alle gefoel fen eigen
waarde ou. Hy koe seis op ’e keper
biskoud neat mear dwaen, mar wie for
hast alles ófhanklik fen de edelmoedigiens
fen immen, dy ’t him pfir frjemd wie.
It wie it eigendom fen de dokter, dat
him yn steat stelde to krantelêzen. Stu-
dearre hy dan triek er ommers fordjêl
fen de dokter syn brein. It wirk, dat
er die, wie eigentlik in soarte kombi-
naesje hy brfikta wol syn eigen
hannen, mar dy waerden dochs bistjfirt
troch dokter syn harsens, en hy seach
mei dokter syn eagen.
Soms mimere hy der oer of dokter
net in part takaem fen ’t jild, dat er
nou en dan wol ris by forstjinne mei ’t
iene of oare sjoutsje, mar de rejale
wirden fen do dokter dat er gjin rente
frege fen ’e holle, skynde dizze kwesje
to regeljen. Docks wie ’t wol hwet in
genadebrea iten, dat persoanlik foardeel
ta eigenje to matten üt it eigendom fen
in oar.
»Sa lang as jy him noadich binne.»
»Ik scoe der dochs net mei ophawwe
jo myn holle yn eigendom to jaen,«
antwirde Freark. »It finwisse fen de dei,
hwennear jy him yn bisit nimme seoene
nimmo wolle, scoe for my wol hwet in
binaud gefoel wirde kinne.
«Meitsje jo der mar net (logerest oer
sei dokter. »Ik siz mei jo, dat jo holle
op jo skouders net folie to bitsjutten hat,
omdat er safolle liket op oare hollen
hjir op ’e wrald; mar jo holle yn myn
hannen scoe wol fen great bilang wêze
for üs, dokters, wittenskip. Ik scoe him
op myn gemak findersiikje wolle, fen
binnen en fen b tl ten, ik scoe prebear je
wolle hofolle kreft as er for noadich is
om de plasse spjalte to litten, ik scoe
de oarsaek fêststelle wolle fen de bisfin-
dere foarm, en sa mar foart, en derby
scoe ’t in bilangrike oanwinst wêze for
myn samling fen bütengewoane holwir-
ken. Mar jo moatte net tinke dat ik
finreedlik bin. Ik kindest bigripe, dat
ik jo wol hwet in wearaksel jaen soil
tinke to moattenrnou soil myn holle by
dy dokter op in utstalplanke stean moatte,
skoan ’t ik him seis noch brfike koe
né man dat is lang myn bidoeling net,
dat moat net lykje, ik freegje allinne
mar, dat hy myn eigendom wirde soil
nei jo dea.
»En mei ik dan seis wite hwennear
’t ik dea gean wol, om it samar by
wize fen sprekken to sizzen?» frege
Freark.
»Wi«, jo balde jou eigen tiid fen dea-
gean,« sei dokter.
»Dat is oars fiks genóch.»
»Nou det tocht ik ek. Sommige min-
sken, ja, sikersonk, de measte minaken
seoene der net for to finen wêze hjar
eigendom for ünbipaelde tiid yn hannen
fen in oar to jaen, mar ik ha altyd ta
skiklik en edelmoedich wést, as siz ik
it seis. As jy my jou holle forkeapje,
lit ik der jou noch baes oer en jy kinne
him brfike salang as jy libje, en ik soil
der net iens rinte fen freegje.
»Mar as jy nou ris earder dea gyn-
gen, dokter, as ik? Ho dan?<
>Yn dat gefal scoe ’k him in frjeon
fen my tameitsje wolle, immen dy *t
ek dokter is en hwer ’t ik in great for-
trouwen yn haw.<
»Nou, ’k wit hast net,« sei Freark.
»Om myn holle nou for in neilittenskip
disponibel to stellen dat liket my oars
neat gedaen ta. Mei sok in erfskipboel
koe men ’t noait ris witte, faeks scoe
de rjuchter easkje kinne dat in oar him
to biwarjen krige, of hy scoe him finder
biskaeijing stelle kinne fen in griffier of
man fen ’t Hof. Hwa wit
some, hwet in rjuchter net fitfierd.»
»Wy kinne der for soargje, dat de
bipalings fen it testemint soks bilette.®
»Nou, to dan mar, mar hwet sooene
jy dan for myn holle jaen wolle, dokter?»
>Seistfizend goune.»
«Daedlik bitelje?«
»Ne, ik scoe jy safolle tagelyk net
fitbitelje kinne, mar ik wol jou wyks
sechtich goune jaen en boppedien ha jy
frij dokterjen, lykwol soil ik jou in hele
moanne foarfit bitelje, as jy dat soms
fen pas komt.»
iJaen it jild mar op,« sei Freark foart-
daelk bislfiten. »Ik soil it testemint tei-
kenje as ’t Hear is. Twa hfindert fjirtich
goune liket my op *t heden moai ta to
barren, en immen mei sechtioh goune
yn ’e wike hoeft nou just noch gjin ear-
moede to lijen.»
De gedachten fen wer ris jild yn *e
bfise to hawwen, diene it, dat Freark
aerdioh rom om it hert by dokter wei
gyng. Efkes letter krige er biswier.
Him tocht, dat in man, dy ’t gjin holle
for syn eigen rekken hie, dochs wol hwet
in stfimper yn *e mist wie, en for fêst
scoe nimmen, dy ’t hwet selarespekt,
hie, by in oar yn ’t kryt stean wolle
»In nfiver frjemde holle,sej dokter,
»ik woe wol dat dat mines wie.»
»As er jy frijhwet weardich wie,«
andere Freark prot »wie ’t misskien al
sa goed, dat jy him hiene, safolle ha ik
der net oan.<
Freark wie mismoedich. Hy wie fen
aerd al frijhwet swiersettich en non foaral
non ’t er al in tiid lang sfinder wirk
siet. As in man fen fyttich jier, dy ’t
syn libben lang skriuwer op in kantoar
west hat, bfiten wirk rekket, sjucht it
er net sa hiel roaskleurioh for him fit.
De bazen hawwe dan mar Ijeaver jonge
kreften, alteast for gewoan wirk dat elk
wol dwaen kin. It wie dos in skriele
tiid for Freark, en him tocht dat syn
holle him nou just net folie wirdich wie.
»’t Is dochs allegjerre neat mear mei
mei,« plichtte er sa nou en dan wol yn
him seis to granzjen.
Mar dokter Snoek skynde dit oars fa
to lykjen. Freark wie by him komt om
in resept for in lykdoarn finder ’e lofter-
hakke, en hie by syn ynkommen by
dokter in sierlist boppe de gongsdoar fen
’t kesyn ofetjitten. Freark wie hwet
bfiten model lang en hie der net om
tocht him nei bihearen to bfigen, ea-
dwaende kaem dat. Mar dat dy stjit
Freark yn *t minst net skynde sear to
dwaen dat makke de bilangstelling fen
dokter wekker.
»Mei ’k jo holle wol ris findersiikje
frege dokter tige frjeonlik, en Freark
dy ’t big wie dat er net in foedskoerlng «wtgelike
krige for syn oubraek sei noch frjeon- v
liker»Ei, jawol dokter, as jy dat
graech wolle
Dokter fintdiek, dat de holle bfiten-
gewoan fen foarm en ek bfitengewoan
fen gearstalling wie. De plasse moast
sa likernóoh twa tomme tsjok wêze en
dan wieme der noch mear bisfinderheden
waer to nimmen trooh in man fen’t fak
lyk as dokter wie. Dy hie sin oan
Freark syn kop, moat jimme wite, sa
stilwei, hwent hy hie al in stikmennjch
fen dy frjemd modellige holwirken op
jn board stean yn syn stfidearkeamer.
»Nou jou holle koe jy dochs noch wol
hwet wirdich wêze,» sei dokter yn ant-
wird op Freark syn klacht. Hofolle
scoene jy der for ha wolle
Freark stie stiver forheard en wist
hast net yn ’e earste opslaoh as dokter
gekjage as dat er it miende. Mar né,
it wie wol tinken, seach er al daelk.
»Hwet scoe ’k ek al oan jild hawwe,
as ik myn holle miste» sei Freark.
i Mar ik scoe genegen wêze om foarfit
to biteljen,» lei de dokter him fit, »en
jy sooene foarlopioh jo holle bih Aide kinne
»Ho lang?» frege Freark mei wan
trouwen.
Dit blad verschijnt des Za-
o terdags en kost per kwartaal t
65 franco per post i sSffl
75 cents. Enkele Nos. 5 cts. i
Ingezonden Don-
I Advertentiën Vrijdagmorgens
en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
het fijnste garen dat tot dit doel gebe
zigd wordt. Ze is 2.20 M. lang en
2.10 M. breed. Op een fond, met roos
jes en blaadjes bezaaid, is in ’t midden
een groot medaillon aangebracht van
zeldzame schoonheid met een rand van
geheel gevulde z.g. Duitsche slagen.
Guirlandes loopen vandaar uit naar de
vier hoekpunten en de middenpunten
van den rand, elkander kruisende en
weer kleinere medaillons omvattend. De
hoeken worden gevuld door takken met
opgetrokken nerven, ’t Geheel is Duchesse
kant, naar oud-Sluische motieven ont
worpen door mej. Roos, een der vorige
directrices. De tegenwoordige directrice,
mej. v. Castrioum, heeft de teekening
in onderdeelen moeten overbrengen, daar
22 werksters gedurende ongeveer iy3
jaar er aan gewerkt hebben.
Een der bestuursleden mej. J. Noest,
dezelfde die de persoonlijke opdracht van
H. M. heeft ontvangen, zal 20 Juli het
kunststuk aan de Koningin op het Loo
overhandigen.
Ongelukken b(j de wedrennen
te Groningen.
Bij de Zondag te Groningen gehouden
wedrennen is een gedeelte der tribune,
door den grooten toeloop van het pu
bliek, ingezakt. Het bleek, dat het hout
werk, waarop de tribune rustte, niet
deugdelgk was. De politie doet nog na
der onderzoek. Bij het begin der ren
nen kwam een auto in een sloot terecht.
Persoonlijke ongelukken hadden bij deze
ongevallen niet plaats.
Bij de laatste jachtrit kwam een der
ruiters in de zuidelijke bocht van de
baan door het nitglijden van het paard
tusschen het publiek. Een 68 jarig per
soon uit Onderdendam kreeg van het
paard een trap tegen het hoofd, een 13-
jarige jongen een wonde aan het been.
Onweer.
Over *t geheele land blijkt het Maan-
dagnamiddag ernstig geonweerd te heb
ben. Ongelukken met doodelijken afloop
zijn ook te betreuren.
Te Rgnsburg werd de 64-jarige de
Haan gedood.
Een zoon van de wed. R. uit Ouder
kerk a. d. IJsel werd in het land, ter
wijl hij op een wagen met hooi stond,
doodgeslagen.
Te Arkel is de bliksem ingeslagen in
den korenmolen, verbrijzelde de helft van
een molenwiek, sloeg op verschillende
plaatsen stukken uit den muur, vernielde
balken en zolderplanken en wierp in de
huiskamer vazen, schilderijen, kopjes en
schoteltjes door elkaar, doch veroorzaakte
geen brand.
Van twee op elkaar liggende molen
steenen is de geheele kuip weggeslagen
en de steenen zijn geheel vernield ze
liggen in kleine stukjss.
Een der eigenaars van den molen
sloeg evenals de dienstbode tegen den
grond.
Te Lutjebroek bij Enkhuizen is de
bliksem ingeslagen in het woonhuis van
den landbouwer P. de J. De vlammen
sloegen direct aan alle kanten uit. Het
grootste deel van het perceel, dat door
2 gezinnen werd bewoond, is afgebrand.
Te Nieuwendijk (gem. Almkerk) is de
bliksem geslagen in de groote boerderij
van den heer Snoek. Deze is geheel
afgebrand.
Tgdens het hevige onweder, dat zich
te ongeveer 6 uur boven Woerden ont
lastte en waarbij groote stukken ijs
neervielen, sloeg de bliksem in den hooi
berg van de boerenhuizinge bewoond door
den heer C. J. de Leeuw en toebehoo-
rende aan den heer Van Beek Calkoen.
In zeer korten tgd stond de geheele
hooiberg met belendenden koestal en
deel in lichte laaie, terwjjl ook het hoofd-
