Nieuws- en Advertentieblad
Wettelijke 8-urendag.
Dit no. bestaat uit
2 bladen.
41
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
y
Officieel Gedeelte.
Plaatselijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Binnenlandsch Nieuws.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
ZATERDAG 20 NOVEMBER 1920.
46ste Jaargang,
No. 46,
Door in ona blad te adverteercn,
Dat rullen wij gewis waardeeren.
Maar ook voor Uwe zaak ia ’t goed,
Daar succes wel volgen moet.
V
1
I
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats-
ruimte. Buiten Friesland, uit- j
gezonderd Familieberichten, j
10 ets per regel. Bij abon- j
nement belangrijk lager.
j Dit blad verschijnt des Za-
j terdags en kost per kwartaal
j 65 cents; franco per post
j 75 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Don-
j derdags voorm. in te zenden,
j Advertentiën tot uiterlijk Don-
j derdagsavonds, uitgez. familieber.
Op het terrein troffen we aan d<j hoeren
Ka ft, directour-generaal der Nederlandsche
Spoorwegen den heer van Dijk, secretaris
der directie en den heer Maas Geesteranus,
chef van Weg en Werken.
Zij gaven ons hun bigde verbazing te
kennen, dat het ongeluk, gezien den ernsti-
gen aard en karakter, niet meer slacht
offers had geëischt.
Indien de stoomkracht der aanrijdende
locomotief iets grooter was geweest zou
ook het derde rijtuig zgn vernield gewor
den en de ramp niet te overzien, omdat
hierin zeker een 60-tal reizigers zich bevond.
Omtrent de vermoodelijke oorzaak ver
namen we nog het volgende
Da machinist van den Rotterdamschen
train heeft verklaard, dat hg het signaal
veilig zag staan, doch dat dit op het laatste
oogenblik, te laat dan dat hy kon stoppen,
onveilig werd gedraaid.
Van de zgde der spoorwegautoriteiten
werd ons deze verklaring hoogst onwaar
schijnlijk genoemd.
De toedracht der zaak als door den ma
chinist voorgegeven, moet zelfs technisch
onmogelyk zgn. Het signaal wordt eerst
veilig gedraaid wanneer niet alleen de trein
van Amsterdam naar Utrecht maar ook
een tarzelfdertgd passeerendo trein in om
gekeerde richting voorbg is en deze laatste
had het kruispunt nog niet gepasseerd.
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en
voor
dellgk bleek, dat de omvang niet zoo groot
en de gevolgen ervan gelukkig niet zoo
ernstig waren.
Van het station Breukelen hadden we
nog een 5-tal minuten in de richting Ut
recht langs de spoorbaan moeten gaan.
Een reeds op verren afstand aanlich
tende rosse gloed van honderden flambou
wen, door wegwerkers hoog geheven, ver
joeg het duister van den zwarten nacht
<>p het terrein. Groteske schaduwen schim-
d»n hier en daar op.
Het eerst stootton wy op het rijtuig,
waartegen da aanstormende locomotief
tenslotte was vastgeloopen. Het personen
rijtuig slingerde hoog tegen de locomotief
op, doch bleek niet ernstig meer beschadigd.
Gelijk we reeds zeiden, was alleen het
kopschut ingedrukt.
In tegenstelling mat de beide geheel
vernielde wagons, waarin gelukkig slechts
weinig reizigers zaten, was het derde rij
tuig sterk gevuld en bevatte, naar we van
de zijde der begeleidende conducteurs ver
namen, zeker een 60-tal personen, die aan
een wissen dood zyn ontsnapt.
Half onder de locomotief zat het als
kinderspeelgoed gewrongen zware ijzeren
onderstel van het rijtuig, dat den vollen
schok had opgevangen. Het opstaand ge
deelte was totaal iueengeroden en zoo
zagen we b v. gedeelten van zitbanken en
bagage-netten uit den van voren inge-
drukten ketel hangen. Toch was reeds
vastgesteld, dat daarin geen slachtoffers
meer bekneld konden zitten.
Naarmate men na lorde met het weg
ruimen dar ruïne van het vernielde rijtuig
alle brokstukken werden langs de spoor
lijn opgestnpeld, w»m-j zich een heuveltje
vormde van versplinterde schotten en ver
wrongen staven en stangen zoodat het
ijzeren onderstel werd blootgelegd bleek,
de aanvankelijke vrees, dat men hier nog
tot droeve ontdekkingen zou komen, ge
lukkig niet bewaarheid.
Dit rijtuig had intusschen zijn voile aan
deel in de smartelijke gevolgen van hot
ongeluk betaald,
De doode en alle gewonden toch waren
hier inzittend. Het Zeistorwagentje, waar
van de bodem letter! yk geraseerd was,
had blykbaar geen enkel reiziger in gehad.
De achterwand was geheel vernield en
door de aanrijdende locomotief meege
nomen.
Het onderstel was schuins terzjjde ge
worpen, waarna de linkerwand, die allen
steun verloren had, daarop eenvoudig toe
klapte. Omtrent bet verloop van het onge
luk en de bevrjjding der slachtoffers ver
namen we van een reiziger uit den aan
gereden trein, die als Roode- Kruis ver
pleger de esrsto hulp verkenen kon, hot
volgende
Nauwelijks was men hot station Breu
kelen gepasseerd, toen de trein kort op
een tweemaal geweldig stootte, Na den
tweeden stoot stond de trein stil. Een gegil
volgde, uit alle coupé’s welke in de grootste
wanorde werden verlaten. Degenen, die
het snelst hun bezinning weder verkregen
hadden,waaronder ook onze zegsman, snel
den naar de plaats, waar het vuur der
locomotief da spoorbaan verlichtte en wol
ken stoom opgingen.
Akelig gekerm trof hun ooren. Het eerst
bevrijdde men een reiziger van omstreeks
middelbaren leeftjjd, wiens beenen op de
afschuwelijkste wijze bekneld zaten tus-
schon den vloer en een coupé-wand. Toen
men hem bevrijd had en op de spoorbaan
neergelegd, vanwaar men het niet aan
stonds kon wegdrageu, wjjl men hem ook
«iet bij de beenen kon opnemen, stootte
hij nog enkele onsamenhangende woorden
uit en stierf daarop.
’t Bleek de heer v. d. Wetering uit
Utrecht te zijn.
Zijn lijk werd naar de wachtkamer van
het station Breukeldn vervoerd en daar
door ket inmiddels uit Utrecht aangekomen
parket verzegeld.
Nog een tweetal andere zwaargewonden
waren uit hun benarde positie bevrijd ge
worden n.l, een meisje van omstreeks 20
jaar (mej. Beek uit Woerden), en een
jongeman.
Dr. Albert, die hun in de wachtkamer
van het station de eerste geneeskundige
hulp verleende, constateerde bjj beiden een
schedel-fractuur.
Per auto-zlekenwsgen werden ze naar
de ryksklinioken te Utrecht vervoerd.
Nog werd een man met een ernstige
beenbreuk naar Utrecht vervoerd; de overige
4 gewonden konden na verbonden te zjjn
huns weegs gaan.
WORKUM. In een ledenvergadering op
Maandagavond 15 Nov. heeft de Commissie
tot oprichting van een openbare leeszaal
•n bibliotheek Workum e.o.t verslag uit
ga bracht van haar vteikzasmheden en het
door haar bereikte resultaat, waarvan hier
het voornaamste volgt. De tijdélyke voor
zitter betreurde de afwezigheid van den
heer en Mevrouw Quarles v. Ufford, wier
belangstelling in de zaak ondanks haar
vertraagden voortgang, nimmer veiflvuwde.
De voorzitter en secretaris van het bestuur
der leeszaal »Sneek«, die tevens de »Ver-
eeniging voor openbaar leeszsalwezen in
Friesland* vertegenwoordigden, waren
steeds bereid de gevraagde inlichtingen te
verschaffen, en hoewel da wegen, die zij
ons toonden, ons niet regelrecht tot het
beoogde doel voerden, hebben wjj dit, dank
zij hun hulp, thans nagenoeg bereikt, Wy
stellen ons voor nog in dit jaar de lees
zaal op bescheiden voet in te richten in
een der lokalen van ’t Weeshuis, en haar
open te stellen op Maandag- en Donder
dagavond en Zaterdagmiddag en -avond
en daar op bepaalde uren gelegenheid te
bieden aan de leden tot *t aanvragen en
medenamen van boeken en aan ieder be
langstellende tot het rustig lezen van dag
bladen, tijdschriften en boeken van ver
schillende aard en richting en tot het raad
plegen van vak-litteratuur, woordenboeken,
atlassen, encyclopaedkën enz. Dit plan,
toegelicht door mededeelingen van den
heer de Vries van Sneek, omtrent geld
middelen, te verwachten subsidies en steun
van de Provinciale Vereeniging, verwierf
da algemeene instemming der vergadering,
die vervolgens het ontwerp-statuten be
handelde en goedkeurde en het besluit nam
op de vastgestalde statuten de koninklijke
goedkeuring aan te vragen. Z(j achtte, on
danks dan garingen kans om op grond van
deze verleende goedkeuring de belangrijke
rykssubsidie voor 1921 te verkrijgen, moe
dig voortgaan geoorloofd, omdat een on-
erhoopte mislukking en gedwongen op
heffing der onderneming geen geldelijke
schade van beteekenis aan de vereeniging
zal berokkenen. In goed vertrouwen op
slagen koos zjj ten slotte een definitief
bestuur, dat in overeenstemming met de
statuten de verschillende kerkeljjke en po
litieke richtingen ter plaatse vertegenwoor
digt. Dit bestuur zal spoedig in een nieuwe
ledenvergadering, die talrjjker moge zjjn
dan deze, een huishoudelijk reglement vast
stellen en nadere mededeolingen doen om
trent den tijd, waarop het de leeszaal
het* ’t correspondentschap, waarvoor mej.
A. Dijkstra werkzaam blijft, in aller be
langstelling aan.
In aansluiting met ons berichtje in
zake het optreden van mej. Anneke Steen-
sma en den heer Beintema op 13 Dec. a.s.
kunnen w(j thans reeds meedeelen, dat er
deze week goed werd iegeteekend, zoodat
het concert vrij zeker zal doorgaan. Hen,
die nog niet inteekenden, verwijzen wij
naar de advertentie in dit blad. Wij laten
hier enkele persbeoordeelicgen volgen
De arbeidsduur en 't loon.
In de Goudsohe aardewerk-industrie
werd in den aanvang van dit jaar een
collectieve arbeidsovereenkomst gesloten,
waarin de werktijd werd vastgesteld op
50 uren per week. De werklieden ver
langden toen de 45-nren werkweek kwam
hetzelfde loon als voorheen, zoodat de
unr- en stukloonen met ll°/o verhoogd
moesten worden. De zaak werd aan ’t
oordeel van de geschillen-commissie on
derworpen, die de arbeiders in ’t gelijk
stelde.
De fabrikanten hebben nu den minister
gevraagd de 50-urige werkweek te mogen
houden. Van de beslissing van den mi
uister hangt af, zoo meenen de Goudsohe
fabrikanten, of zij hun bedrijven sullen
moeten sluiten of dat zij de concurrentie
nog het hoofd kunnen bieden.
De nieuwe onderwjjzerssalarlssen.
De nieuwe regeling van de onderwij-
serssalarissen is thans bekend geworden.
De onderwijzers hebben er lang naar
uitgezien, en er met groeten drang om
gevraagd. Of de nieuwe regeling aller
wenschen bevredigt? Dat zal wel niet,
maar zeker is, dat tal van onderwijzers
een flinke verhooging sullen ontvangen.
De nieuwe regeling heeft een terug
werkende kracht tot 1 Januari j.l.
De Tel. vat de eenigasins ingewikkelde
regeeringsmededeeling als volgt tezamen
lo. De jaarwedden voor den onder-
wijser, in het bezit der gewone acte van
bekwaamheid, wordt in minimum gebracht
op f 2200, en in maximum op f 3600.
Dit maximum wordt bereikt in 19 jaren
en in 14 verhoogingen, ieder van f100.
Ongehuwde onderwijzers kunnen echter
niet verder komen dan een maximum
van f3200.
2o. De aanvang-jaarwedde van f 2200
gaat eerst in op 21-jarigen leeftijd. Voor
elk jaar, dat de onderwijzer jonger is,
wordt f 50 afgetrokken. Ook de bereke
ning der periodieke verhoogingen begint
op het 21e jaar.
Avondpost: Haar sopre'an is van. esn
hoog en licht aansprekend timbre. Da voor
dracht, geheel vry van ccquetterie of ef
fectbejag, bekoorde eerder door ean na
ïf ven eenvoud, die geheel parsand bjj de
persoonlijkheid der zangeres, vooral in en
kele Naderlandsche en Vlsamsche liederen
op eigenaardige wyze uitkwam.
Leeuwarder CourantZjj beschikt over
eau subliemorgaan, over ean zsar zuiver
klankvol en fraai geluid,
Franeker CourantW$ kennen mej.
Steansma als een sympathieke zangeres,
die over een mooi zuiver en licht aan
sprekend sopraan-geluid beschikt. Ook nu
weer ging er van haar zang, door de een
voudige, sobere, ongekunstelde voordracht,
zonder ’t minste effectbejag, een groote
bekoring uit.
Het vrije Christendom: Mej, Steen sirs,
heeft een lieve, gevoelvolle stem. We mo
gen zeker gerust zeggen dat hare liedereu
den weg hebben gevonden tot het hart
der aanwezigen. Vooral het »Nu zjjt wella
komee en »Kindergebadje« waren ontroe
rend door hun eenvoud.
Sljucht en RjuchtEltse kear tocht ik
»Whet kin dat fanke üs Fryske sangen
ienfaldich-wei, en dos echt üt dy wtmder»
kiel tsjoene*. enz. enz.
Verdere aanbeveling dit Concert bjj te
wonen, is o. 1. overbodig.
De Raad dezer Gemeente zal ver
moedelijk vergaderen op Donderdag den
25 November 1920.
De BURGEMEESTER der
Gemeente WORKUM maakt be
kend, dat de volgende week
verkrijgbaar zal worden gesteld
op Bod No. 60 der Rijkssuikerkaart
2 72 ons Suiker.
De Burgem, voornoemd
G. G. POSTHUMUS, L. B.
Workum, 11 Nov. '20.
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
Aan H.H. Adverteerders be
richten wij, dat advertentiën in
’t vervolg uiterlijk Donderdags
avonds moeten worden inge
zonden, omdat ons blad Vrij
dags om 5 uur reeds gereed
behoort te zijn.
Uitgezonderd familieberichten
kunnen advertentiën die Don
derdagavond niet zijn ontvan
gen niet meer worden geplaatst.
De Uitgever.
Prijsdaling.
In de Ver. Blaten begint, naar we in
de »N. Rt. C>. lezen, de daling in da
prijzen thans krachtig door te zetten.
Dit resultaat is hoofdzakelijk verkregen
door de consequent volgehouden weige
ring van het publiek, dingen te koopen,
waar het maar even buiten kon.
Ook de actie van groote banken om
noodzakelijke levensbehoeften tegen lage
prijzen verktijgbaar te stellen, ia niet
zondor invloed gebleven.
Een zeer opmerkelijk feit wordt ge
meld uit Baltimore. Twaalfduizend ar
beiders in de bouwvakken konden een
ioonsverhooging krijgen van 30 (Nöd.)
ets. per uur. Zij zogen daar vry willig
van af omdat de prijzen thans definitief
een dalende richting zyn ingeslagen* en
omdat zij vast werk hebben. Zij zijn
daarom tevreden met wat zij hebban.
De koopetaking van het publiek heeft
dus tot nu toe, behalvz voor de winke
liers en den groothandel, die propvol
zitten met voorraden, perfect gewerkt.
Waarschuwing tegen 't gebruik van
Japansche scheerkwasten.
In het begin van dit jaar waarschuwde
de Centrale Gezandheidsraad tegen het
in gebruik nemen van Japansche scheer
kwasten en borstels, omdat het gevaar
bestond, dat deze met miltvuur besmet
waren.
Naar aanleiding van mededeolingen
van een behandelenden geneesheer wordt
thans in het Centraal Laboratorium voor
de volksgezondheid te Utrecht een nieuw
onderzoek verricht, waarbij nu reeds ge
bleken is dat het bedoelde gevaar nog
bestaat. Uit een verdachte scheerkwast
ter onderzoek opgezonden, werden milt-
vuurbaoillen afgezonderd.
De Gezondheidsraad meent daarom
goed te doen door nogmaals de aandacht
te vestigen op de nadeelen die uit het
hoopt te kunnen openen* Intusschen beveelt ingebruik nemen van dergelyk borstel
werk ontstaan kunnen. Men zij dus
voorzichtig en zorge voor behoorlijke
ontsmetting.
3 a. De jaarwedde van de z g hulp
onderwijzeressen acte A, bedraagt in
minimum f1600, in maximum f3000,
in 19 jaar te bereiken.
4o. De onderwijzer, die hoofd eener
school voor gewoon lager onderwijs is,
krijgt daarvoor een verhooging van f700
tot f 800.
5o. De onderwijzer, die hoofd is eener
school voor uitgebreid leger onderwijs,
krijgt daarvoor een verhooging van f 900
tot f1000.
6o. Da onderwijzer aan een school
voor uitgebreid lager onderwijs, en de
onderwijzer van het 7e of hooger leer
jaar van een school voor meer uitgebreid
lager onderwijs, krijgen een verhooging
van f 300.
7o. Voor het bezit van bijzondere aoten
worden verhoogingen uitgekeerd van
f 100 tot f 200.
8o. Aangezien de onderwijzers voort
aan worden opgenomen in het Ryksbe-
zoldigingsbesluit, zal voor hun salaris
ook gelden de indeeling in gemeente-
klassen, zoodat bovengenoemde salarissen
alleen gelden voor de gemeenten der le
klasse. Voor de gemeenten der 2e klasse
worden de salarissen verminderd met
4°/o, voor de gemeenten der 3 e klasse
met 8%.
9o. Wat het pensioen betreft zal ook
voor de onderwijzers de regeling gelden,
dte onlangs voor de burgerlijke rijks-
ambteuaren is bekend grmaakt, zoodat
er geen 7°/o meer wordt afgehouden en
van 1 Januari 1920 af terugbetaling zal
plaats hebben van de gestorte pensioens-
bydrage.
1 Oo. Ook voor de kindertoeslagen geldt
de nieuwe regeling, die onlangs door
de regeering ie gepubliceerd, zoodat de
bovenvermelde salarissen met do kinder
toeslagen zullen worden verhoogd.
Tubercclosebestrijding.
Bjj het examen voor e< qêirice voor de
tuberculosebestrijding, op 17 Nov. gehou
den te Leeuwarden door da commissie be
staande uit de doctoren P. da Vries, J.
Putto en den heer D. Audier, zgn geslaagd
de verpleegsters Jacobs, Oosterzee, v. d.
Laan, Wommels, v. Malie, Workum, v. d.
Maulen, Ferwerd, Nykamp, Apeldoorn,
Piaisier, Marrum. Aan Zr. de Boer, Warns,
zal hot diploma worden uitgereikt nadat
zy het consultatiebureau heeft bezocht.
Overtreding loterjjwetl
Togen eene thesfirma te Heeronveen, welke
in elk pakje thee een letter deponeerde
en aldus aan theeverbruikers een kans
bood een rflwiel te winnen, wie de
letters van een bepaald woord in zyn be
zit had, was de gelukkige is, zooals
•Het Volks meldt, proces-verbaal opge
maakt.
Ernstig spoorwegongeluk.
Maandagmiddag omstreeks half zes is
nabjj Breukelen even voor het station aan
de zijde van Utrecht op het punt waar do
lijn HarmelenBreukelen en Amsterdam
Utrecht samenkemen, een ernstig spoor
wegongeluk gebeurd.
Trein 255, die te 4.39 uur van het sta
tion Rotterdam (Maas) naar Amsterdam
was vertrokken, is door trein 2.57, die te
505 uur Amsterdam (W.-P.) verliet naar
Utrecht, rechts in de fltnk gereden.
Da locomotief van den Rotterdamscheu
middagsneltroin reed mot groote snelheid
tegen een le en 2e klasse rjjtuig van den
Amsterdamschen trein, welk rytuig be
nevens een onmiddelljjk daaraan gekop
peld rjjtuig van den locaalspoorweg, een
z.g. Zeistorwagentje geheel vernield werden.
De locomotief van den aanrjjdenden trein
kwam tot staan togen hot dorde rfjtuig,
uit 3o klasse compartimenten bestaande,
van wolk rijtuig het kopschut word inge
drukt en dat geheel werd opgeheven, zoo
dat hot bjjna bovenop den kotelromp van
de locomotief lag.
Toen we Maandagavond omtrent half
negen op het terrein van het ongeluk aan
kwamen, zegt de »Msb.< trof ons daar een
beeld van vernieling en verwarring, dat
ons aan da groote ramp van Weesp herin
nerde, welk nu omstreeks 2 jaar geleden
do gemoederen schokte, ofschoon onmid-
i
i
