F
I Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
FIRMA JOHs. TROMP, SNERK
Grootste grossier-zaak in Friesland.
Weerstaan
zult Gij, winkelier, de brutaalste concurrentie,
wanneer Gij Uwe
SIGAREN
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1921.
No. 7.
47ste Jaargang.
Binnenlandsch Nieuws.
Plaatselijk Nieuws.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
Wel opmer-
Diefstallen.
Aan de L. Ci. wordt gemeld
Gelijk bekend, hadden te Koudum en
omliggende dorpen in de laatste tijden
verschillende diefstallen en kerkinbraken
ilaats. Zoo moeit Vrijdagnacht het pak
huis van den winkelier J. da Jan^ ia
I Dit blad verschijnt des Za- J
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post J
I 75 cents. Enkele Nos. 5 ets.
I Ingezonden stukken Don-
I derdags voorm. in te zenden.
Advertentiën tot uiterlijk Don-
I derdagsavonds, uitgez. familieber.
WORKUM, 4 Fsbr. Vrijdagavond hield
da afd. Workum van da Ned Vereen, tot
Afschiffiag van alcoholhoudende Dranken
haar j»arljjkschen feestavond. Tal van leden
en Donateurs waren aanwezig, de zaal was
flink bezet en zelfs van buiten de stad was
een gezelschap opgekomen om van z(jne
belangstelling te doen bijkan. De voor
zitter opende met een opwekkend woord
de vergadering, waarna een strikje, dat
z<ch voor dezen avond welwillend beschik
baar had gestald, zjn eerste tonen door
de zaal liet klinken Op het programma
waren drie toonaelstukjes genoemd, het
le >De hirde Wierheide fen B. S. Hylkema
werd goed gespeeld en liet niet na Indruk
te maken, temeer daar de rol van de hoofd
persoon Wander Santema van dronkaard
tot onthouder gekomen op een avond als
deze b^zonder tot de toehoorders sprak.
Het kleine meisje, dat als (oarbern fen
Santema optrad droeg veel tot bet noodige
«fleet by en over ’t algemeen werd goed
weergegeven wat bedoeld werd. Zoo ook
met bet 2e stukje eSsbeare Dokter® troch
Waling Dykstra, het werd vlot gespeeld
en ofschoon zonder strekking met het oog
op het drankmisbruik, viel het zeer in de
„Het Noorderhuis”.
Onderstaand adres ia door het Brstuur
van het Centraal Genootschap voor Kw-
derherstellings- en Vacantiekoloniee aan
alle Raden der Gemeenten in Friesland,
Groningen en Drenthe verzonden.
Geeft met verschuldigden eerbied te
kennen het Bestuur van het Centraa
Genootschap veor Kinderherstellings- en
Vacantiekoloniee (goedgekeurd bij Ko
ninklijk Besluit van 23 Juli 1902, No.
41),
dat het voornemens ie, een Koloniehuis
voor ongeveer zeventig kinderen te stich
ten op een terrein in het Spaarbankbosch
te Ruinen bij Hoogeveen.
Dit huia zal in het bijzonder basterne
zgn veor de zwakke kinderen uit de pre-
vine’ëa Groningen, Friesland en Drenthe
Het aantal kinderen uit deze provincies
in 1920 in onze Koloniehuizen verpleegd
bedroeg voor Groningen 254 met 10341
verpleegdagen, voor Friealand: 216 met
8366 verpleegdagen en voor Drenthe
138 met 5997 verpleegdagen.
Indien een onzer Koloniehuizen in bet
noorden des lands gevestigd ia, zullen de
reiskosten aanmerkelijk verminderen en
zal alleen daardoor reeds het aantal te
verplegen kinderen belangrijk kunnen
worden vermeerderd en dientengevolge
onze volkskracht
ten eu varz«kerden geregeld naar de klei
ne te zultan komen kjken. Men wenschte
evenwel geen naam op te geven, ncch
adres, en zoo vertrokken de onbekende
vreemdelingen, zooats zij zeiden, naar een
dorp in de provincie. De bewuste familie
achter Abstede vond dit alles wel een zon
derlinge manier van doan, maar het kleine
meisje was een aardig, aantrekkelijk kind,
en zoo berustte men in de vreemde his
torie, meononde, vandaag of morgen wel
eens te zullen uitvisschen, wie die heer
en dame toch wel mochten zjjn. Telkens
als papa en mama het meisje kwamen
bezoeken wat zij steeds vol belangstel
ling deden werden deze ongemerkt ge
volgd, als zy de woning achter Abstsde
hadden verlaten, maar men raakte hen
steeds kwijt in den omtrek van de Don-
derstraat, waar men dan hun spoor bjjster
werd. Eindelek begon deze geschiedenis
den kost-ouders te vervalen en zij ver
voegden zich daarom op zekeren dag bjj
de politie, met het verzoek, of men hem
niet kon helpen aan eenige opheldering in
deze zaak da recherche speurde eenigen
tjjd in den omtrek van de Donderstraat,
achter het Oogljjdersgasthuis en omgeving,
maar men kon geen heer en dame ont
dekken, die een meisje haddrn uitbestsed.
Het opgegeven signalement van mjjnheer
en mevrouw leidde tot niets.
Bjjna tezelfder t$d ontving da politie
het verzoek van iemand, die lijdelijk in
Amsterdam verbljjf hield, maar fsitel(jk
in Amerika woonde, te doen nagaan, of
zich ook wellicht in Utrecht een vrouw
ophield in gezelschap van een circa drie
jarig meisje en zoo ja, dan daarvan on
verwijld te willen kennis geven aan Am
sterdam. Bij het verzoek was Ingesloten
een foto van den vader, van de moeder
en van het drie-jarige meisje.
Hat was de vader zelf, die aan de Ut-
rechtsche politie de opsporing vroeg van
zjjn vrouw en kind. De recherche bracht
dezen brief natuurljjk direct in verband
met de geschiedenis achter Abstede, ging
met de foto, waarop het drietal b(jeen
stond, naar de kostouders en nauwelijks
zag de kleine meid het portret, of het
riep luidkeels uitpappie en mammie.
Dit resultaat werd naar Amsterdam be
richt, met het gevolg, dat de man, die de
opsporing had verzocht, per keerenden
trein te Utrecht kwam en daar aan de
politie mededeelde, wat de aanleiding was
geweest tot zjjn opsporingsverzoek. Hjj
woonde in Amerika, waar zjjn echtgenoote
«enige weken geleden bericht ontving, dat
haar moeder, die in Holland woonde, ern
stig ziek was en naar de overkomst van
haar dochter verlangde. Dedeljjk werd
besloten, dat de vrouw onmiddellgk pas
sage zou bestallen op de Holland-Amerika-
ijjn, op welke reis zy haar driejarig meisje
mee zou nemenen zoo vertrokken moe
der en kind naar Holland. Sedert dien had
de in Amerika achtergebleven echtgenoot
niets meer van x(jn vrouw vernomen; zjj
moest in Rotterdam ontscheept z(jn, dat
was hem wel bekend geworden, maar
overigens bleef alle navraag voor hem een
groot raadsel. Dat deed ham besluiten
óók naar Holland te gaan en zijn vrouw
hier op te zoeken. Hjj zocht in Rotter
dam, in Amsterdam, en strekte zgn in-
het eerstgenoemde dorp het nog ontgel
den, waaruit klompen werden ontvreemd.
Het mocht den chef-veldwachter Hidtna
en den gemeente-veldwachter Bouma ge
lukken de daders hiervan reeds j.l. Za
terdag op te sporen. Dit bleken te zgn
de arbeiden A. J. H. en J. B te
Koudnm.
Het vermoeden dat deze personen ook
niet vreemd aan de andere diefstallen
zouden zgn is bewaarheid, toen bleek,
dat zij jn vereeniging met nog een zeke
ren H. R. al de genoemde diefstallen
hadden gepleegd. Sedert is er een druk
getuigen-verhoor aan den gang, waarbij
ook de rijkspolitie tegenwoordig is. Een
volledige bekentenis is afgelegd, on de
schuldigen zijn in bewaring gesteld.
Men is druk bozig met het opvisschen
van de vermiste voorwerpen, als zeilen,
geldkistjes, geldtasobjes enz die in het
meer en de vaarten in den omtrek waren
geworpen en men heeft reeds veel ge
vonden, terwijl nog steeds ‘meer voor
den dag komt.
Het is te begrijpen, dat de opheldering
van deze zaak een gcoote geruststelling
is voor het publiek.
Het Carnaval te Maastricht.
In Maastricht is men op ’t oogenblik
bezig een echte, ouderwetsohe carnaval
te vieren, alsof er nooit oorlog was ge
weest. Zondagmorgen kondigde Momus-
kanongebulder de intrede van het feest
aan. Nu danst héél Maastrcht. In her
bergen en andere drinkgolegenheden is
het hoogtij. Scholen en kantoren hebben
vrijaf. Maar echte, onschuldige pret heb
ben, zoo zegt het Hbl., de honderden
en honderden kinderen, die eendrachtig
als Schwarzwalder, Tiroler, Elzasser,
Bretonsche, Marker en Limburgsohe
boerinnetjes over het Vrijthof hossen en
waar de pierrots en pierretjes, gigérls
en boertjes lange slierten vormen en
met hun serpentine en confetti de boo
men en den grond een veelkleurig aan
zien geven. Momus deelde ter eere van
Carnaval broodkaarten aan de leden uit,
waar de armen goed bij varen.
Een romannetje.
Hat »Utr. Dagblad® meldt
In eau der Utrachtsche bladen verscheen
niet lang geladen aan advertentie, waarin
huisvesting werd gezocht voor een driejarig
meisje, opdat dit in den familiekring, die
zich daartoe aangetrokkén zou gevoelen,
algehoele opvoeding zou kunnen vinden
Een gezin, achter Abstede (’n wgk van
Utrecht) wonende, schreef als antwoord
op die annonce ean brief, bood de ge
vraagde opneming aan en kreeg kort
daarop bezoek van een heer en dame, die
meteen het driejarig kind meebrachten en
dit achterlieten bij de familie, die zich tot
verdere opvoeding bereid had verklaard.
Mjjnlse? en mevrouw wilden «-u’m beta-
worden weggenomen, althans verminderd
In het ontwerp tot wijziging der kies
wet wordt voorgesteld, dat een groep ol
partij niet slechts 50, maar minstens 75
procent van den kieedeeler moet ver
kregen hebben, om voor de toewijzing
van een zetel in aanmerking te komen.
Aan de meeste dwergpartijtjes zal dan
wel do lust vergaan, in 1922 eenze'fde
■pel te spelen als bij de eerste verkie
zing onder de nieuwe kieswet. Van het
meerendeel dier groepen heeft men
trouwens in 1918 weinig of niets moer
gehoord, terwijl verschillende andere,
die met een enkelen afgevaardigde in
de Tweede Kamer vertegenwoordigd zgn,
zich reeds hebben aangesloten, om straks
geheel en al zich op te lossen in de li
berale of vrijzinnige fusie.
Men kan derhalve verwachten, dat
het wgVgings-voorstel der Regeering geen
ernstig verzet zal ontmoeten.
Het Vorstelijk echtpaar gehuldigd.
Maandagavond is H. M. de Koningin
en Z. K. H. Prins Hendrik ter gelegen
heid van het feit, dat het juist twintig
jaar geleden is, dat zij jn den echt zgn
verbonden, een hartelijke hulde gebracht.
Arnold Spoel gaf in het Gebouw voor
K. en W. te den Haag een van zgn be
kende volkszanguitvoeringen. De groote
zaal was tot in den nok gevuld met dui
zenden menschen. Precies 8 uur ver
schenen de Koningin, de Prins en Prin
ses Juliana. Laatstgenoemde vergezeld
van eenige vriendjes en vriendinnetjes
die behooren tot haar zangclubje.
Het publiek ontving de vorstelijke fa
milie met veel enthousiasme. Voordat
de pauze begon, zong Arnold Spoel een
herdenkingslied op het twintigjarig hu
welijksfeest van de Koningin en den
Prins, waarop alle aanwezigen staande
de eerste coupletten van het Wilhelmus
zongen, die gevolgd werden door een
berekend naar ongeveer vijf langdurige ovatie.
Beteugeling van snoeplust.
De raad der gemeente Hemolumer
Oldephaert en Noordwolde stelde onlangs,
aldus de L. Ct. een verordening vast,
waarbij verboden werd het verkoopen
van snoeperijen, tabak sigaren of siga
retten aan kinderen beneden de 16 jaar,
het optreden als tusschenpersoon bij dien
verkoop en in het openbaar rooken of
pruimen door die kinderen.
Gedeputeerde Staten oordeelden, dat
het niet op den weg der gemeentelijke
overheid ligt het euvel van de toenemen
de snoeplust bij de jeugd door strafbe
palingen te beteugelen.
Zoolang geen openbare belangen ernstig
worden geschaad of dit dreigen te worden,
behoort de overheid zich van inmenging
op het gebied van het ouderlijk gezag
te onthouden.
Bovendien moet de overheid zich bij
hare strafwetgevende bevoegdheid angst
vallig beperken en vermijden alles wat
op bedilzucht gelijkt.
Ook koesterden Ged. Staten geen
hooge verwachting van de practische
uitwerking van een gemeentelijk snoep-
verbod en werd betwijfeld of van een
verbodsbepaling, die practisch niet te
tandhaven is, preventieve kracht zal
uitgaan.
De gemeenteraad kan de bezwaren
van de Ged. Staten niet deelen en oor
deelde een strafbepaling tegen het snoe
ren door kinderen in het huishoudelijk be-
ang der gemeente noodig en doeltreffend.
Ged. Staten hebben zich daarna niet
meer tegen de vaststelling der verorde
ning verzet.
formaties, tosn hy in dia steden geenvnc-
ces had, uit naar andere steden en zoo
kwam zijn aanvraag ook in handeu der
Utrechtsche politie. Daar zat men juist
met de eigenaardige geschiedenis van een
uitbesteed kind, dat niet was thuis te
brengen.
De recherche bad nu een spoor, dat
haar tot leiddraad dienen konom de
zaak niet in de war te sturen, wachtte
men rustig den dag af, waarop manheer
en mevrouw hun gewone bezoek achter
Abstede zouden brengen en toen op een
goeien middag het tweetal daar aan de
woning kwam der kostouders, stond de
politie klaar, om hen uit te noodfgen zich
nanr het hoofdbureau te willen begeven.
Daar ontknoopte de puzzle zich verder
mevrouw, een Hollandsche, bleek de wet
tige echtgenoote te zjjn van den man uit
Amerika, had op de boot van Amerika
naar Rotterdam kennis gemaakt met een
landgenoot en het besluit genomen met
dezen vrisnd wel en wee van het leven
verder te deelen. De vriend bleek te wo
oes op een dorp in d«n omtrek vsn Ut
recht en zij volgde ham daarheen Het
drie-jarige meisje werd hun op den duur
een last en daarom kwam men op hvt
idee voor het kind pleegouders te zoeken.
De in Amerika achtergebleven echtgenoot
werd in ’t vergeetboek gezet en moest
maar z en zich verder te redden. Zou
da geschiedenis ten tangen leste wel snap
pen. Om incognito te blijven, had men
de goeie menschen achter Abstede in bet
onweteue gelaten omtrent werkelijke naam
e» woonplaats, opdat men, bjj een moge
lijke nasporing, niet dadeljjk in de gaten
zou loopan.
Er volgt nog een slot-tafereel.
De situatie leek niet gemakkeljjk. Men
zou meecea, dat zjj allerpijnlijkst moest
worden. Maar dat is wonderlijk meege-
loopcn, dank zij het gouden hart van den
Amenkaanschen echtgenoot, en dank zy
den tact van de Utrechtsche politie-auto-
riteit, in wiens ressort deze zaak zich af-
speelde.
De oplossing was in een ommezien ge
vonden precies als in het meest pikkende
comediestuk, als plots op de hoogte van
da spanning opeens het einde komt, zoo
is ook in deze geschiedenis op gansch on
voorziene wjjze het gorden gevallen.
Da heusche echtgenoot uit Amerika ver
klaarde alles te willen vergeten en ver
geven, en vrouw on kind in nieuw geluk
weer te willen terugvoeren naar de Sta
ten aan gene zjjde van de w^de Oceaan,
waar de prairiën liggen eu de onmetel^ke
steden. De vriend van de mailboot ver
klaarde afstand te willen do?n van het
geluk, dat hg voor zich in da toekomst
had afgsteekend gezien en was bereid
oaar de stilte van zijn Utrechtscha dorpje
terug te gaan en daar een ander laven te
beginnen. Da vrouw wilde moeder
big ven van haar kind en keerde in tot
zich zelf, in dat heiligdom, waarin het
diepste zwjjgen de grootste ontroering ver
tolkt. In een der kamers van het politie
bureau had de ontmoeting plaats en hot
afscheid. Vader, moeder en kind gingen
den avond van dien dag via Vlissingen
weer naar het verre land aan de overzij
terug.
tot verhooging van
leiden.
Het bovenstaande
gebracht, tot alle gemeentebesturen in
de genoemde provinciën, en dus ook tot het
Uwe, het verzoek te richten, den bouw
en de inrichting van het nieuwe Kolo
niehuis, dat de naam van »Het Noor
derhuis® aal dragen, te steunen door toe
kenning van een bjjdrage in eens aan
de kas van ons Genootschap. Ons Be
stuur dacht zich bijvoorbeeld een subsidie
voor eens, I
cents per inwoner van elke gemeente.
Kleine politieke partjjen.
Er zgn van die politieke dwergpar
tijtjes van ongeveer één man en een
paard. Maar ze zgn er de nieuwe
kieswet met de evenredige vertegen
woordiging heeft ze doen geboren wor
den en ze zoeken vertegenwoordiging
in het landsbestuur.
Ons volk is verdeeld in 32, zegge
twee-en-dertig, politieke, economische of
neutrale partijen. Met heel, met half,
desnoods zonder program.
Maar elk streeft er naar, zich een
plaatsje aan den grooten disch te be
machtigen.
Nu g»f de Kieswet hiertoe aanleiding.
Ten gevolge van het door de wet toe
gepaste stelsel der grootste overschotten
was het mogelijk geworden, dat ook zeer
kleine groepen of fracties een represen
tant naar het Binnenhof konden afvaar
digen. M>ts zulk een groep of combinatie
met haar stemmencijfer niet beneden de
helft van den kieedeeler bleef, had zij
aanspraak op een zetel.
Billijk was dit systeem feitelijk niet,
want het gaf een gunstiger verhouding
aan de kleine facties ten koste der
groote partijen en had bovendien tot
rechtstreeksch gevolg, dat het aantal be
langen- en dwergpartijtjes zich op abnor
male wijze vermenigvuldigde. En het
kwam ook feitelijk niet ten goede aan
de vertegenwoordiging der minderheden.
Een aantal stemmen toch ging door ver
snippering verloren, zonder eenig effect.
En niet minder dan vgftien van de twee-
en-dertig groepen, bonden en partijen®
welke candidaten hadden gesteld, kwa
men in 1918 met een niet uit de
stembus, terwijl acht andere elk slechts
ééa mandaat veroverden, sommige met
stemmenegfers, die de helft van den
kieedeeler maar even te boven gingen.
Dat euvel dsr versnipporing zal nu
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
van ONS betrekt. Neemt proef!
Schitterende aanbiedingen.
Wie een proef neemt, b 1 ij f t afnemervan
daar onzen eteeds stijgenden omzet.
ke'ijk in dezen tijd, vindt U niet?
Was niet ctoeds de S'garenhandel bij uitstek
een >vertrouwene®-handel
NogmaalsNeemt proef, en de rest komt
vanzelf.
Aanbevelend,
P.S. Ontvangen nieuwe merken sigaretten.
X De prijs der Advertentiën
X is van 15 regels 60 cents, X
X elke regel meer 7 cents. X
X Grootere letters naar plaats- X
X ruimte. Buiten Friesland, uit-
X gezonderd Familieberichten, X
X 10 ets per regel. Bij abon- X
X nernent belangrijk lager. X
heeft ons er toe
FRISC