I
I Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
I
ZATERDAG 2 APRIL 1921.
No. 14.
RAADSVERSLAGEN.
Binnenlandsch Nieuws.
Kort Nieuws.
I
47ste Jaargang.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
31 Die. a s. van een bedrag ad
Ia
Herema-State.
uiterljjk
f2000.
en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
Da woekerpolitie ta Buar heaft een
smokkelaarsbanda van zes mannen, van wie
een paar uit Nederland afkomstig, gesnapt,
die drie waggons tabak uit Nederland, doch
zonder douane-declaratie naar Duittichland
hadden gebracht en deze te Buer wilden
varkoopen. Indian deze smokkelhandel ge
lukt ware, zou de Duitsche fiscus voor 21 /2
millioen mark bedrogen zjjn.
Voor het kantongerecht te Enschedé
is tegen den barbier J. G. de Vries f 25
boete of 25 dagen hechtenis geëischt, om
dat hjj een jongeman, die volgens de doc
toren aan tuberculose leed, als magneti
seur behandeld heeft en daarvoor een vor-
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor
twee, driemr.al zoo duur wordt, waarom
moet dan alleen de bezitter van onroe
rend goed voor een bijzondere belasting
in aanmerking komen omdat ook zijn
bezitting schijnbaar in waarde is ge
stegen
Het blad geeft voorts verschillende
voorbeelden, om aan te toonen, dat de
wet onbillijk zal kunnen werken. De
bezittingen van N. V. zullen om de 10
jaren getaxeerd moeten worden.
B v. een vennootschap bezit een ge
bouw. Zij denkt niet aan verkoppen,
want de zaak is en blijft er gevestigd
Nu kan *t gebeuren, dat de waarde van
dit gebouw bij de eerste schatting op
f 100,000 en tien jaar later op f 200,000
wordt geschat. Dan most de vennoot
schap f 25,000 belasting betalen, hoewel
voor haar de waarde dezelfde is. 10 jaar
later is de »waarde« weer f 100,000.
Volstrekt niet onmojelijk. Is het dan
billijk van de vennootschap f25,000 te
heffen, omdat het pand, dat zij niet ver
koopen kon, bij verkoop misschien een
hoogen prijs zou hebben opgebracht
Als waardevermeerdering wel moot
belast worden, waarom dan alleen vao
onroerend goed? Omdat de belasting
daarbij zoo gemakkelijk ia toe te passen
Maar dat is toch niet billijk Waarom
moet een fabrikant betalen alleen van
de waardevermeerdering van het fabrieks
gebouw en niet van de maohinerëo,
terwijl een landbouwer, die een overeen
komstige «waardet-ifijging constateert
ten opzichte van zijn landergen, over de
volle vermeerdering betalen moet.
Het blad wijst nog op iets, dat het
een groote onrechtvaardigheid noemt.
Als iemand de eerste waarde van zijn
goed meer dan een achtste te hoog op
geeft, wordt hij zwaar gestraft met ver
dubbeling van de belasting. Maar het
blad meent, dat bij de reusachtige ver
schillen, die bij waarde-sohattingen ge
vonden worden, er noch aan opzet, noch
aan zorge'oosheid gedacht mag worden,
wanneer zulk een schatting van den be
langhebbende hooger is dan die van de
rijksscbatters. Er zijn offio'ësle schatters
geweest, van wie de ééa de waarde van
een goed tweemaal zoo hoog schatte ah
de ander. Men denke aan de verschil
lende waardeeringen van het Bureau van
den Raad van Arbeid te Tiel.
Een zware strafoplegging uitsluitend
op grond van dergelijke schattingen kan
nooit billijk zijn.
De conclusie van het blad luidt, dat
de belasting onbillijk en onredelijk is,
geen betere verdeeling van belastingen
voor de draagkracht geeft, zeer kostbaar
ir, een heir ambtenaren zal eischen en
alweer in zorgen en moeite en overlast
een nieuwe, te groote extra-belasting op
een deel der burgerij legt, die op zich
zelf den Slaat geen geld inbrengt en
ten slotte een te groote macht over
goeden naam en geldmiddelen van mede
burgers in handen van deskundigen
geeft.
HINDELOOPEN, 31 Maait 1921.
In de vergadering van den Raad dezer
gemeente waren op één na alle leden te
genwoordig.
Afwezig de heer H. M. van Meekaren.
Na opening der vergadering door den
voorzitter werden de notulen der vorige
vergadering gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen is een verzoek van den heer
J. van Douwen alhier om gebruik van een
lokaal van de O. L. schooi, voor verwis
seling van boeken. Verzoeker is nl. van
plan een z.g. wisselbibliotheek voor de jeugd
in te stellen, waarvan hij verwacht dat ze
wtl ingang zal vinden er hebben zich nu
al een 20ial kinderen voor opgegeven.
Na bespreking wordt met algemeene
stemmen besloten het verzoek in te willigen.
Een verzoek van den heer P. Tillema
e. a. om de aschbelt te verplaatsen buiten
de ctad, omdat de bewoners der huizen
staande in da onmiddelljjke nabijheid van
deze aschbelt, steeds hinder ondervinden
van de onaangename lucht die zjj verspreidt
en tevens omdat het schadelyk kan zjjn
voor de gezondheid van de bewoners, wordt
in handen van B. en W. gesteld om advies
De Ingekomen rekening van de Gezond
heidscommissie, gezeteld te Bolsward, over
1920 wordt goedgekeurd.
De voorzitter deelt mede
dat is goedgekeurd de verordening op de
heffing en invordering van opcenten op de
grondbelasting,
dat door den Minister van Arbeid is af
gewezen het verzoek om Rjjkssteun voor
uitvoering van werken, omdat deze niet
uitsluitend zjja uitgevoerd ter bestrijding
van de werkeloosheid.
Deze mededeelingen wortel voor ken
nisgeving aangenomen.
Van de benoemde leden der Schoolcom
missie is bericht ingekomen dat zjj hunne
benoeming als zoodani^aannemen, behalve
de heer Buys, die heeft bedankt,
Ter vervulling van deze plaats bevelen
B. en W. aan de heeren 1, A. Bakker, 2,
B. Stallmann.
Na gehouden stemming bleek dat met 5
stemmen is benoemd de heer Bakker. De
heer Stallmann verkreeg 1 stem.
Een afschrift van een door de vereeni-
ging van Burgemeester en Secretarissen
in Friesland aan Ged. Statan gezonden
schrijven inzake verhooging van jaarwed
den van deze titularissen, wordt voor ken
nisgeving aangenomen.
Naar aanleiding van een ingekomen cir
culaire van Ged. Staten wordt besloten
tot wijziging van het reglement voor het
Burgerljjk Armbestuur-
Met algemeene stemmen wordt besloten
tot instelling van een oudercommissio voor
de O. L. School.
Besloten wordt tot wjjzlging van de ge-
meente-begrooting dienst 1920, en daarbjj
rekening te houden met de door Ged. St.
gemaakte bemerking op de, in de verga
dering van 15 Febr. j.l. vastgestelde wij
ziging dier begrooting.
Vastgesteld wordt de begrooting van
ontvangsten en uitgaven voor de op te
richten vakteekenschool, voor het jaar 1922.
Van H. Kampman is een nader verzoek
ingekomen om het hek voor zijne wonin
gen aan do Kerkstraat 1 M. naar de zjjde
van den grintweg te mogen verplaatsen,
het bestaande voetpad aldaar te verleggen
tot buiten het te verplaatsen hek en hem
voor bleekveldjes voor die huizen plm. 35
M- grond in erfpacht af te staan. Kamp
man is bereid hot onderhoud van het hek
op zich te nomen en tevens om 2 vuilnis
putten te plaatsen.
B. en W. advisoeron om dit verzoek in
te willigen, omdat dan meteen verbetering
van don wegberm tot stand zal kunnen
komen, aangezion het heden ter plaatse
steeds afval en vuil wordt neergeworpen.
De orfpachtsprjjs zou kunnen worden be
paald op 3 cent per M^.
Overeenkomstig hot voorstel van B. en
W. wordt met algemeene stemmen beslo
ten het verzoek van Kampman in te wil
ligen, nadat vooraf het besluit is genomen
om do in erfpacht uit te geven grond aan
den publiekon dienst te onttrekken.
Op een vraag van don heer Glashouwer
of de eigenaren der twee overige huizon
aan do Kerkstraat met deze wijziging ac-
coord gaan, antwoordt do Voorzitter dit
deze hiertegen wel geen bezwaar zullen
hebben.
Verder wordt nog besloten tot het aan
gaan van een tjjdeljjke kasgoldleening tot
langer dan twee jaar in het gewone
leven teruggekeerd waren. Allen maakten
het goed. De resultaten van het onder
zoek waren daarmede in overeenstemming.
40 arbeidden den geheelen dag, zonder
dat dit hun gezondheid benadeelde, de
11 overigen kuurden nog vrij geregeld;
terwijl in hun dagverdeeling arbeidsuren
waren ingelascht.
Er waren op 1 Januari 1920, 67
patiënten; in dat jaar werden opgenomen
89 en vertrokken na geregelde behan
deling 66 patiënten, zoodat op 1 Januari
1921 aanwezig waren 82 patiënten.
Het aantal verpleegdagen bedroeg 29,114
of gemiddeld aantal per patient 186.
Van de vei pleegden waren er 149
patiënten met een chronisch longlijden
als hoofdproces, 2 met been- of ge srichts-
tuberoulose, 4 met peritoneaaltuberouloze
en 1 niet lijdende aan tuberculose.
Van de 149 patiënten met longaan
doening behooren 43 tot het eerste, 26
tot het tweede en 80 tot het derde stadium.
9 patiënten, die daarvoor in aanmer
king kwamen, werden met zonlicht en
met kwartslicht behandeld. A's regel
wordt zooveel mogelijk van het zonlicht
gebruik gemaakt. In den winter en bij
bewolkten hemel wordt bestraling met
kwartslicht toegepast
In het afgeloopen jaar kon zonlicht
gebruikt worden op 88 en werd kwarts
licht aangewend op 86 dagen.
Het liohaamsgewiacht der 66 vertrok
ken patiënten was tijdens de kuur met
gemiddeld 5 6 gestegen.
Van de vertrokken patiënten werden
verpleegd3 maanden en langer 5
4 maanden en langer 6, 5 maanden en
langer 9, 6 maanden en langer 15, 7
maanden en langer 4, 8 maanden en
larger 5, 9 maanden en langer 6, 10
maanden en langer 3, 11 maanden en
langer 4, 12 maanden en langer 9.
Van de 66 patiënten, die vertrokken,
zijn hersteld 15, veel verbeterd 32 en
gelijk gebleven of achteruitgegaan 19.
Van de 156 patiënten waren 137 uit
Friesland.
De exploitatie-rekening 1920 sluit in
ontvangst en uitgaaf met f 72,783.441/2,
met onder ontvangst een nadeelig saldo
van f 13.048.99,
Diefstal.
In de van Brakelstraat te Den Haag
belle Maandag een elegant gekleed heer
van ongeveer 25 jaar aan een bovenhuis
en vroeg, toen het ongeveer dertienjarig
dochtertje des huizes van de trap af de
deur opende, of daar meneer X woonde.
Het meisje gaf een ontkennend ant
woord maar tegelijkertijd bemerkte zij,
dat de bezoeker den muntmeter open
brak en het bakje meenam. Het meisje
ijlde de trap af en Ijep den «heer®, die
zich snel verwijderde, achterna onder het
roepen van Houdt don dief 1
Deze wierp het geld weg, waarschijn
lijk in de hoop, dat het kind dit zou
oprapen en de vervolging staken. Maar
het meisje bleef hem naloopen, een
melkboer greep den dief en leverde hem
aan een agent over, die, na een kleine
worsteling, den roover geboeid naar hot
bureau Archimedesstraat bracht.
De ontevredenheid onder het
Rijkspersoneel.
Gezien de ongunstige stemming onder
de rijksambtenaren, hebben de besturen
der Centrale van Vereenigingen van
personeel in Rijksdienst en van den Cen-
tralen Bond van Nederlandsch P. T. T.-
personeel, besloten een landelijke actie
te voeren tegen de oorzaken der alge
meen heersohende ontevredenheid der
ambtenaren. De actie zal worden inge
zet met het houden van een groot aantal
openbare vergaderingen.
Belasting op waardevermeerdering.
Is dit ontwerp wel ernstig bedoeld als
een afgewerkt ontwerp, dat wet kan
worden? Of is het een nieuwe poging
van minister De Vries om discussie over
een los doordacht en onvoldragen wets-
ontwerp-denkbeeld uit te lokken
Aldus vraagt het «Hbl.® en het geeft
meteen zijn meening over het ontwerp.
Het spaart zijn oritiek niet.
Het wijst in de eerste plaats op het
nadeel, dat deze nieuwe belasting weer
een nieuwe administratie en een nieuw
leger van ambtenaren zal meebrengen.
Oppervlakkig beschouwd is waarde
vermeerdering een vergrooting van het
bezit, niet aan eigen werk te danken,
zeker iets, dat voor afzonderlijke belas
ting in aanmerking komt. Maar is het
dat ook, wanneer die waardevermeerde
ring slechts schijn is, wanneer niet de
waarde van het onroerend goed gestegen,
maar de waarde van het geld, de waar
demeter gedaald is Wanneer door die
waardevermindering van het geld alles
goading aannam van f 40. De vader vroeg
vrijspraak, omdat de barbier het magneti-
sesrea niet als beroep uitoefent.
Op den Njjvordalschon weg bjj Wler-
den is een dogcar met vjjf personen door
een in volle vaart zjjnde motoifiats aange
reden. Drie personen werden uit het rij
tuig geslingerd. Een hunner kreeg ernstig
letsel. De persoon op het duo der fiets
werd bewusteloos opgenomen. Zjjn toe
stand is bedenkelijk. Da bestuurder der
fiats liep een diepe hoofdwonde op. Da
dogcar was zeer bsichadigd.
Mej. H., biffatjifirouw in een café
te Den Haag, wandelde Maandag op het
Gevers Dtyaootplein. Een rukwind opende
haar tasebje en de inhoud, papiergeld ter
waarde van f500, woei er uit Na eenig
zoeken kreeg mej. H. weer f 150 bij elkaar,
zoodat nog f350 wordt vermist.
In een café te Enschede sloeg een
bezoeker met een stoel in het buffet den
boel kort en klein, De caféhouder waar
schuwde, en toen dat niet hielp nam hij
aen revolver, waarmee hij den man, de
28-jarige J. A. Olde Scheper, doodschoot.
De man stond zeer ongunstig bekend.
De Amerikaansche consul te Jeruza
lem Oscar Heizer, heeft, Baar de «Daily
Telegraph* meldt, aan het departement
van Buitenlandsche Zaken, te Washington
een officieel rapport gezonden, waarin hij
verklaart, dat het manna, waarvan de Is
raëlieten in de woestijn leefden, heden ten
dage nog gevonden wordt in de streek van
Boven-Mesopotamë, in Koerdistan en langs
de Perzische grens, De consul zegt in zijn
rapport, dat het manna gedurende de maan
den September, October en November in
den vorm van dauw neervalt en op de
bladeren der eikenboomen blijft liggen.
Onmiddolljjk nadat het gevallen is, wordt
het hard en neemt het den vorm aan van
graan, dat in lakens, die onder de hoo
rnen worden uitgespreid, wordt opgevan
gen.
Een drietal jeugdige boefjes, waar
van de oudste pas negen jaar is, heeft in-
gebroken in de R.K. Jongensschool te Kam
pen. Behalve eenig geld, diefden ze alle
potlooden weg, die ze konden vinden.
Toen de politie hei drietal in verhoor nam,
bleek, dat ze zich ook al tweemaal aan
ladelichtlng en eenmaal aan winkelroof
hadden schuldig gemaakt.
De Bond van Zuivelfabrieken in Noord-
Holland heeft een commissie benoemd, die
een langeren arbeidsduur en een betere
dagverdeeling bjj de regeerlng zal beplei
ten. Ia den Bond is men het er over eens
dat de wet onuitvoerbaar is.
Te Boxtel is A. W. gearresteerd. Hjj
wordt verdacht van moord op P. v d Broek,
in Februari van het vorige jaar.
Te Hengelo is proces verbaal opge
maakt tegen iemand uit Apeldoorn wegens
ongeoorloofd uitgeven van obligaties. Als
houder van een spaarkas wierf de man in
Twente vele leden te Hengelo alleen
een honderdtal tegen betaling van 75
cent per week, terwjjl hjj voor een gul*
den 30/0 obligaties uitgaf, die zouden uit
loten op de Staatsloterij. Achteraf bleek
het, dat de menschee zjjn opgelicht.
Da Amerikaansche bladen berichten
de verdwjjning van Thor Dahl, aan boord
van het stoomschip «Borgonsfjord*. Dahl
was de rjjkste man van geheel Noorwegen.
Z^n fortuin wordt geschat op 36 millioen
gulden, De vermiste millionnair was der
tig jaar oud, en men denkt, dat hjj over
boord moet zjjn gesprongen of wel dat hij
tjjdens een storm over boord is geslagen.
Ia de Schie tusschen Delft en de
Zwette is het met rioolbuizen geladen
tjalkechlp «Elisabeth», schipper J. Veekers,
van Made, door den hevigen wind aan den
grond gevaren en gezonken. Een kindje
van 41/2 maand, dat in het vooronder lag
kon niet meer gered worden en verdronk.
Op den eersten Peaschdag heeft op
de Groote Markt te Den Haag een vecht
partij plaats gehad tusschen eenige politie
agenten en eenige werklieden, waarbjj een
hunner den agent Van G. zoo ernstig te
gen den buik schopte, dat de beambte in
elkaar zakte. De dader werd naar het
politiebureau overgebracht.
De 16-jarige P. de Haze Azn. uit
Gaersdjjk, gemeente Wissekerke, wou het
geweer, dat zyn oom geladen bjj zich
droeg eens bekijken. Da oom verzette
zich daartegen, met het gevolg, dat het ge
weer af ging en de jongen door het schot
werd gedood.
Aan het jaarverslag 1920 van het
Friesch Volkssanatorium Herema-State
te Joure is het volgende ontleend:
Het jaar was voor de stichting, wat
het aantal verpleegde patië aten aangaat,
weder een tijdperk van bloei.
De uitbreiding met 16 bedden, die in
1919 tot stand gekomen was, bleek on
voldoende om aan alle aanvragen voor
opname te voldoen.
De stichting, oorspronkelijk voor 46
patiënten gebouwd, herbergt thans 84
patiënten en nog steeds moeten tientallen
maanden en langer wachten vóór zij aan
de beurt voor opname komen.
Het personeel vervulde met veel ijver
en toewijding zijn taak.
Van onae oud-patienten kwamen er
51 voor onderaoek terug, van wie 12
Dit blad verschijnt des Za-
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Don-
J- derdags voorm. in te zenden.
Advertentiën tot uiterlijk Don-
derdagsavonds, uitgez. familieber.
WORKUM, 1 April 1921.
de Donderdagavond j.l. gehouden
vergadering van den Raad dor Gemeente
is om. gunstig beschikt op een adres van
W. G. van der Meer om vermindering van
huur voor het perceel bouwland aan de
Brandeburevaartbesloten te gelegener tjjd
op een desbetri ft»nd verzoek van «Plaat-
seljjk Belang,® verbetering te brengen in
de verlichting bjj het Postkantoor en van
den Stationsweg, bij aankomst en vertrek
der markttrelnen in de morgenuren ge
durende den winteraan do vereeniging
«Het Groene Kruis® een verhooging van
subsidie toegekend van f150 met 6 tegen
5 s'emmen ingewilligd een verzoek van
Sj. HaiUma in het Heidenschap, om onder-
handscha inhuring van een stukje land en
bermen in het Heidenschapvoor kennis
geving aangenomen oen verzoek van den
Algemeonen Bond van Politiepersoneel in
Nederland, om verhooging van het salaris
der agenten van politieaangehouden tot
de behandeling der begrooting voor 1922
een verzoek van de afdeeling Friesland van
den Nederlandschea Bond van Gemeente
ambtenaren, om invoering van een promio-
vrjj pensioen voor de Gemeenteambtenaren
goedgekeurd oen tweetal besluiten van het
Burgerljjk Armbestuur tot wjjziglng der
begrooting voor 1920 in het doen van af-
en overschrjjvingen van en op uitgaafpos
ten dier begrooting aangenomen een voor
stal van B. en W. tot verhooging der
belooning van don Ambtenaar, belast met
de invordering der plaatse!jjke belastingen
besloten tot wijziging der Gemeontobo-
grooting over 1920; idem tol het doen van
af- en overschrijvingen van en op uitgaaf
posten der begrooting 1920idem tot het
doen eener rochtstreeksche betaling uit
den post voor onvoorziene uitgaven dienst
1920; aangenomen een voorstel van B. en
W. tot aanvulling dor reglementen van
het Burgerljjk Armbestuur en het Stads
weeshuis, in verband met een ontvangen
circulaire van Ged. Statenbesloten om
met 1 April de gasprjjs te verlagen op
18 cent per M3goedgevonden ter visie
voor de leden te leggen het verslag van
den toestand on do exploitatie der Ge
meentelijke gasfabriek over 1920aange
nomen oen voorstel van B. enW. tot re
stauratie van het waaggebouw, met subsidie
van het Rjjk,
a De prijs der Advertentiën
X is van 15 regels 60 cents,
X elke regel meer 7 cents.
X Grootere letters naar plaats-
X ruimte. Buiten Friesland, uit-
X gezonderd Familieberichten,
X 10 ets per regel. Bij abon-
X nement belangrijk lager.
FRISO
