I Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
r
47ste Jaargang.
ZATERDAG 11 JUNI 1921.
No. 24.
Binnenlandsch Nieuws.
JUIST
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor 1
laag gelegen huisjes.
In Zandvoort moet het al heel erg
gespookt hebben. Nadat uren lang de
onweersbui van verre en van nabij ge
dreigd had, barstte tegen zes uur het
onweder in alle heftigheid los. Het was
een weer, zonale men daar in jaren niet
had meegemaakt. Een ontzettende hoe
veelheid water pletterde uit de donkere
t
omdat wij in SIGAREN den toets der
alia r-scherpste concurrentie kunnen door
staan, wijzen wjj U, Weder ver koopers,
op Uw belang, om met ONS zaken te doen.
Adres van vertrouwen I
Speciale droogkamers.
Firma JOHs. TROMP, Sneek.
Prachtcollectie Sigaretten.
2
De prijs der Adverteutiën
is van 15 regels 60 cents, 2
elke regel meer 7 cents. 2
Grootere letters naar plaats- 2
ruimte. Buiten Friesland, uit- 2
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon- 2
nement belangrijk lager. 2
ONWEER.
Te Haarlem en omstreken heeft het
Vrijdagnacht geweldig geonweerd en ge
regend. De gevolgen daarvan zijn dan
ook niet uitgebleven.
Zoo zijn verschillende laaggelegen wo
ningen in het Amsterdamsche kwartier
onder water geloopen, daar de meeste
rioleeringen verstopt waren. Op sommige
plaatsen stonden de straten geheel blank
van het water.
Ook in Schoten konden de riolen het
overtollige water niet verzwelgen en ston
den de straten blank. Eveneens het viaduct
aan het Noorder Buiten Spaarne stond
blank en voor de werklieden, die naar
hunne fabrieken moesten, was hier geen
doorkomen aan.
In andere buurten was het al niet vee)
beter. In de Van Marumstraat liep een
geheele rij huizen onder en de bewoners
waren genoodzaakt in hun nachtgewaad
aan ’t hoozen te gaan. Op de Volders
Gele gelaatskleur,
g| Gal en slijm
veroorzaak! door tragen.on- 8?
relmabgen stoelgang.worden B?
-I verdreven door de bloed
zuiverende
MIJHHARDTS
ij LAXEER TABLETFEN I
Ég Per doos 50 et
Z>// <y>o/ó en drogisten bw
O FAtSR. A Mijn HARDT. ZEIST
van het tramnet op de brug Roeterstraat
Nieuwe Prinsengracht, en dientengevolge
den bljksem deed inslaan in den water-
kabel van het electrische tramnet. Lange
vuurpijlen schoten het water over uit de
kabels, die langzamerhand afsmolten. En
de vlammen uit de vuurspuwende kabels
werden grooter naarmate het bliksem
licht zich in grootere snelheid en bij kor
tere tussohenpoozen herhaalde. Duizenden
menseben uit de omgeving, waaronder
velen in nachtgewaad, waren naar de
fantastisch verlichte gracht gesneld en
intusschen was de brandweer met eenige
motorspuiten uitgernkt.
Het optreden der brandweer bepaalde
zich evenwel slechts tot het in samen
werking met de aanwez’ge politieman
nen op een afstand houden van het
talrijke publiek, daar er geen gevaar
was, dat de brug door het vuur zou
worden aangetast. Daarom werd rustig
de komst van een technisch ambtenaar
van de gemeentetram afgewacht, die het
tramnet stroomloos moest maken. Toen
dit geschied wan, ontstond weder een
geweldige knal, vermoedelijk doordat ten
gevolge van .het stroomloos maken, het
contact met het hemellicht verbroken
werd.
Zondag in den vroegen morgen ont
lastte zich boven Eindhoven een zwaar
onweder, hetwelk gepaard ging mot een
geweldigen slagregen. De bliksem sloeg
in de groote boerderij, genaamd Hoeve
sDe Laak«, gelegen onder Stratum. De
inwonende landbouwer, die het onheil
zag gebeuren, wekte de overige huisge-
nooten, waarna in allerijl vee en inboedel
in veiligheid werden gebracht. De ka
pitale boerderij brandde inmiddels totaal
afeenige belendende stallingen zijn
door de Eindhovensche brandweer ge
spaard. Assurantie dekt de aangerichte
schade.
Bij den politie-agent Hurkmans te
Tongelre werd een schoorsteen van de
woning geslageif en het dak gedeeltelijk
vernield, echter zonder dat de bliksem
brand veroorzaakte. Eenige houtspaan
ders van het vernielde dak kwamen op
de wieg van een der kinderen terecht
het kind bekwam echter geen letsel.
deed haar besluiten, in te grijpen, en
«ijn arrestatie en die van zijn vrouw,
welke men van heling verdenkt, volgde
Beiden zijn naar het bureau in de Meer-
mansstraat gebracht en daar voorloop'g
opgesloten. Door een inspecteur in ver
hoor genomen en met nadruk gewezen
op velschillende tegen hem getuigende
feiten, heeft J. H. den B. ten laatste
een volledige bekentenis afgelegd en de
geheele toedracht van de inbraak mede
gedeeld. Van al het gestolen geld !s
nog ongeveer f 200 over, waarop beslag
is gelegd.
Een lasteraar.
In November 1920 is ds. v. d. V. S. te
’s-Gravenland gehuwd met de dochter van
don heer R. aldaar. Er was herhaaldelgk
op anonieme wjjze tegen den predikant
gewaarschuwd do brieven kwamen telkens
uit Hilversum. De recherche werd einde
lek in den arm genomen. En wat bleek
Dat genoemde brieven waren getikt mot
de schrijfmachine van het gemeentehuis
van 's-Gravoland. Do burgemeester heeft
toen het secretarie-porsoneel aan een scherp
verhoor Onderworpen en ten tenslotte be
kende de gemeonte-secretaris, dat h(j op
verzoek en aandringen van een der wet
houders do brieven bad getypt. De go-
meente-secretaris zeide geheel te goeder
trouw te hebben gehandeld. Die wethouder
kende te Hilversum een juffrouw, die de
familie R. wilde waarschuwen tegen ds.
v. d. V. S., maar zjj kon zelf niet goed
schreven. De gemeonte-secretaris geloofde
en vertrouwde den wethouder ten volle
on had, ook al om de familie R. voor
desillusies te vrijwaren, aan het verzoek
van den wethouder voldaan. Nu begreep
do secretaris, dat hjj zich in oen leeljjk
wespennest had gestoken en dat hfl wjjzer
had gedaan zich niet mot de zaak in to
laten.
Do burgo moester, die het zeer onprettig
vond, dat zulk een schandaal zich op het
gemeentehuis had afgespeold, Het onmid-
dslljjk genoemden wethouder ontbiedend
Deze wierp eerst de schuld verre van zich,
maar toen hjj hoorde, dat de gemeente
secretaris een volledige bekentenis had af
gelogd, was verdere ontkentonis overbodig.
Do wethouder zeide, dat alles wat hj ten
nadeele van ds. v. d. V. S. had geschreven,
louter verzinsels waren en dat hjj had ge
handeld uit wrok, omdat ds. v. d. V. hem
eens onder het oog had gebracht, datztjn
eoropost in do Gorof. kerk niet voreenig-
gen de benoodigde steen, zijnde 7000
ocheepston zeisteen en 14000 scheepston
zink- en stortsteen, in België is aange
kocht en geleverd zal worden door de
groeven van Lessines. Met de geheele
levering van Belgische steen is een be
drag van rond f 90.000 gemoeid. Van
een contract over 20 jaar, loopende over
milliarden, is geen sprake.
Het Examen-kwaad.
Prof, dr. J. J. Hartman, die den 70
jarigen leeftgd heeft bereikt, heeft in
2 Dit blad verschijnt des Za-
2 terdags en kost per kwartaal
2 65 cents; franco per post
2 1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
2 Ingezonden stukken Don-
2 derdags voorm. in te zenden.
2 Advertentiën tot uiterlijk Don-
2 derdagsavonds, uitgez. familieber.
1 en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
wolkenmassa en zette oudergewoonte alles
blank of veranderde wegen in snelvlie-
ende stroomen.
De nieuwe rioleering in de Haarlem
merstraat is ingezakt, zoodat het rij ver
keer was afgesloten De straten en stegen
stonden blank. Meubels dreven uit de
huizen. In een stal stonden de paarden
tot aan den middel in het water.
In Bloemendaal zijn veel huizen wel
een voet onder water geloopen.
Bij Kraantjelek dreven de stoolen in
het water, zoodat de brandspuit van Els-
wout werd ontboden om het water op
te zuigen en te verplaatsen.
Ter hoogte van de waterleiding te
O verveen is een gat van eenige meters
lang in een duin naast den spoorweg
geslagen. Al het zand stortte over de
spoorrails van de lijn ZandvoortO ver
veen, waardoor de eerste treinen nog al
aanmerkelijke vertraging ondervonden
De eerste trein uit Zandvoort, die te
6.50 vertrekt, kwam zelfs een uur en
40 min. te laat aan en de trein van
7.28 ongeveer 30 min.
Dadelijk is men met de wegruiming
van het zand begonnen, zoodat te ruim
9 uur de treinenloop weer geregeld was.
De stationschefs in Overveen en Zand
voort, deelden aan de »Tel.« mede, dat
de oorzaak van deze verzakkingen slechts
gedeeltelijk aan den zondvloed van des
nachts moet worden losgeschreven. De
arbeiders, die de herstellingen hadden
verricht, hebben in hun rapport mede
gedeeld, dat de baanverzakking in wer
kelijkheid moet worden toegeschreven
aan de konijnengangen, door welke de
baan op deze plaats ondergraven was.
De ploegbaas, die het werk had ge
leid, verklaarde onomwonden, dat de
baan op vele punten door de vele
konijnenhollen en -gangen ondermijnd is.
Meerdere malen zeide by wan
neer ik de lijn controleerde, zonk de
grond onder mijn voeten weg. Op die
plek hadden konijnen de spoorbaan uit
gehold. De konijnen hebben in dit ge
deelte van de lijn onder de baan een
uitgebreid netwerk van gangen en het
ie te verwonderen, dat al niet veel vroe
ger zich een ernstige verzakking heeft
geopenbaard.
De verzakking is waarschijnlijk ont
staan doordat de regen de konijnengaten
grooter heeft gemaakt, het mulle zand
onder de rails al sneller begon weg te
vloeien en eindelijk de oppervlakte van
de baan omlaag stortte.
Te Rouveen werd een boom en een
varkenshok, staande vlak bij het huis
van den landbouwer KI. Ulem, aan den
grintweg LichtmisDedemsvaart, ge
troffen. Toen het varkenshok brandde,
vatte ook de boerderij vlam, die in een
gracht had ditzelfde plaats bij eenige oogenblik tegen den grond lag. Zeer
veel van den inboedel werd nog gered.
Vijf varkens echter kwamen om.
Tijdens een hevige onweersbui van
Vrijdagnacht werden de bewonen van
de Nieuwe Prinsengracht en omliggende
straten te Amsterdam omstreeks drie
uur opgeichrikt door een geweldigen
knal. Het bleek, dat het hemellicht in
contact was gekomen met de bovenleiding
zijn afscheids-college van de Laid ache
Hoogosohool den staf gebroken over het
afnemen van examens
Voor het werk van examen-afnemen
zei bij, ben ik altijd onbekwaam geweest
en niets heb ik ooit zóó gehaat als dat.
Daaraan heb ik dood en verderf ge
zworen en zweer er dood en verderf
aan, ook nu nog. »Maar« zegt men,
»de maatschappij eischt terecht een waar
borg». Desnoods ook een valschen
En deze ia valsch, door en door en door.
Wat is beter, dat iemand op reis gaat
met een leegen buidel of dat hij zich
rijkelijk heeft voorzien van valsche goud
stukken
Examen sfnemsn ie een moeilijk
werkt erkent men. Toch wordt het uit
ende na bedreven (mag ik wel zeggen)
ook door de meest onbekwamen, de minst
menachkundigen, ja door dezen en genen
die een Satanisch genoegen heeft in de
smart van weerloozen. Want ook een
dusdanige kan door de wet tot examen
afnomen worden aangewezen. En juist
die beheerscht dan den geheelen toestand.
«Examens zijn een noodzakelijk kwaad»
betoogt men. Een kwaad, dat tegelijk
noodzakelijk is en dus niet msg worden
bestreden Waar gaan wij heen me;
zulk een logica
Neen, èlle kwaad worde tteeds bestre
den. En het examenkwaad wel het
krachtigst van alle. Het worde uitge
roeid met tak en wortel. En de eerste
hand aan dat roemrijk werk legge onze
Leidsche Hoogeschool, zoo vaak genoemd
een bolwerk der vrijheid.
Voorwaardeljjke strafeisch.
Een winkelbediende te Rotterdam had
met behulp van een valsch telegram een
banketbakker wijs gemaakt, dat hij voor
f1500 een auto kon koopen, die hij dan
te Leeuwarden weer verkoopen kon voor
f 2200. Als de banketbakker hem de
f 1500 leenen wilde, zou deze f 300 van
de winst ontvangen. De banketbakker
deed het, maar bleek opgelicht.
Tegen den winkelbediende h nu voor
waardelijk een jaar gevangenisstraf ge-
ëischt met een proeftijd van een jaar.
Wil hij buiten de gevangenis blijven,
dan moet hij den banketbakker elke
week f 7.50 afdragen tot het geheele
bedrag van f 1500 zal zijn af betaald.
Daar gaat dus vier jaar mee heen.
Inbraak.
In den nacht van 30 op 31 Maart
j.l. ward ingsbroken ten hnize van den
heer W. van der G., op den ’z-Graven-
weg te Rotterdam. De inbreker met
de situatie volkomen op de hoogte, ver-
tchafte zich door een zijraam toegang en
eigende zich een geldtrommel toe, die
bij blijkbaar wist te staan. In een zij
kamer brak hij de trommel open en stal
er f8000 aan bankbiljetten van f1000
en 35000 mark aan bankbiljetten van
1000 mark, uit.
Aan den diefstal werd geen ruchtbaar
heid gegeven, doch de politie kreeg ver
moeden op zekeren J. H. den B., die
als electricien ten huize van den heer
W. van der G. werkzaam was geweest.
Hij ontkende alle medeplichtigheid en
geen enkel bewijs was tegen hem te
krijgen. De man werd op vrije voeten
gelaten, maar buiten zijn weten steeds
in het oog gehouden.
Dezer dagen kwam de politie ter oore
dat hij de vorige week in het huwelijk
is getreden. Om aan een woning te
komen, had hij op de Gedempte Slaak
voor f 4000 een sigarenwinkel overgeno
men en de voorraad nitverkecht, met
het voornemen er een lijstenwinkel te
openen. Het vak van lijstenmaker had
bij intusschen geleerd. Vjrder kwam
de politie te weten, dat hij zich met zijn
jonge vrouw royaal had ingericht en heel
wat meubilair had aangeschafi. Dit alles
Broedermoord.
De Amsterdamsche rechtbank heeft
den 24-jarigen timmerman H. N. den
Held, beschuldigd zijn broer H. den Held
op 14 Maart j.l. in perceel Stroomark*
5 aldaar door revolverschoten te hebben
gadood, ontslagen van alle rechtsvervol-
gieg, en tevens zijn invrijheidstelling ge
last, alles op grond van bekl.’s strsffe-
looshsid, omdat bij tengevolge van een
hevige gemoedsbeweging (angst) de gren
zen van geoorloofde noodweer had over
schreden.
De rechtbank liet in haar vonnis uit
komen, dat ze zulk een hevige gemoeds
beweging bij bekl. aanneemt, omdat bekl.,
die klein van gestalte en zwak van
lichaamsbouw is, zijn broer, die groot en
sterk was, te goed kende om niet ie
weten dat deze, in de dronkenschap,
waarin hij verkeerde, tot alles in staat
was.
Verder heeft bekl, dadelijk na het
begaan van het feit om hulp geroepen,
en zich oogenblikkelijk na de ontdekking
bekend gemaakt.
Bekl. was verdedigd door mr. J. de
Vrieze. De effioier had 4 jaar geëischt.
De uitspraak der rechtbank werd door
de publieke tribune met daverend en
langdurig applaus ontvangen. Bekl. zelf
barstte in tranen nit.
Het alcoholgebruik.
De Nat. Commissie tegen het Alco
holisme heeft, met de vijf nationale vak
centrales, een enquête ingesteld, om te
ervaren wat de arbeiders opgeven als
bun oordeel over de al of niet toeneming
van het sterken-drsnkgebruik in hunne
kringen, en over den invloed van meer
vrijen tijd in casu.
Deze arbeid werd ondernomen naar
aanleiding van een verzoek, door den
Minister van Arbeid tot deze corporaties
gericht.
De nitkomst dezer erqnête werd voor
eenigen tijd aan den Minister medege
deeld.
Aan de bij da vakcentrales aangesloten
bonden werden voor hunne afdeelingen in
’t geheel afgegeven 7690 vragenlijsten.
Hievan kwamen, geheel of gedeeltelgk
ingevuld, terug: 2025.
Op 1393 daarvan werd'toeneming van
sterken-drank-gebruik in arbeiderskringen
onbekend, op 490 toegegeven, tetwijl
142 geen duidelijk antwoord op de
betreffende vraag gaven.
De samenvattende eindconclusies van
het rapport luidden
le. De toeneming van hef gebruik
van sterken drank in arbeiderskringen
schijnt niet zoo groot, dat ze bij een
groot percentage onze rapporteurs (uit
die kringen) verontrusting wekte, althans
vermelding vond (2419 pot. van de
ingekomen antwoorden vermeldt ze);
2e. die toeneming schijnt in de groote
steden (behalve Amsterdam) ietwat dui
delijker aanwijsbaar te zijn, dan in het
overige deel des lands;
3e. die toeneming wordt bij jongere
arbeiders vaker vermeld dan bij oudere
4e. vermeerdering van het geldloon
(vooral bij de jongeren, die niet een
evenredig hooger kostgeld betalen) wordt
vaker als oorzaak aangegeven van die
toeneming dan de grootere vrije tijd.
Vsn degenen, die toeneming ontkenden,
weet een groot deel het kwade gerucht
aan de bewuste of onbewuste begeerte
bij derden om terug te komen op de
verbeterde arbeidsvoorwaarden (meer
geldloon, korter arbeidsdag). Ook waren
er, die het kwade gerucht toeschreven
aan het grooter gebruik door de heffe des
volks, door O.W.-srs en vreemdelingen.
Do toeneming van de procezsen-ver-
baal is, voor een deel althans, well cht
te wijten aan den zomertijd, dus het meer
bij daglioht dronken zijn. Voor degenen,
die toeneming aangavenafgenomen
moraliteits- of godsdienstzin, te weinig
gelegenheid tot ontspanning en ontwik
keling, slechte woningtoestanden.
De droogmaking der Zuiderzee.
De directie der Zuiderzee-werken deelt
mede, dat het dezer dagen vermeld»*
bericht, dat de Nederlandsche Regeering
met den eigenaar der steengroeven Lee
smes een contract zon hebben gesloten
voor de levering van graniet ten behoeve
van de werken voor de drooglegging van
de Zuiderzee en met die levering een
bedrag van milliard gemoeid zou
zijn, ten eenen male onjuist is.
De zaak is, dat voor de dit jaar te
maken haven bij den Oever op Wierin
i
I
VRTGA
f *aA3v.
