mei
GAS.
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Adverteert m dit Blad
Liefhebbers
47ste Jaargang.
ZATERDAG 13 AUG. 1921.
No. 33.
Binnenlandsch Nieuws.
i
KOOKT
BAKT
BRAADT
STRIJKT
VERWARMT
VERLICHT
Vraagt gratis inlichtingen aan de
Gasfabriek, Desgewenscht gemak
kelijke condities.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. -
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor
van aan warksljjk f n a SIGAAR zullen
de voorkeur gaven aan da bekende h o o g-
fjjne 8 cants Sigaar »NATURA<
Vraagt ze Uwen winkelier.
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents, X
elke regel meer 7 cents. X
Grootere letters naar plaats- X
ruimte. Buiten Friesland, uit- X
gezonderd Familieberichten, a
10 ets per regel. Bij abon- 2
nement belangrijk lager. 2
de bestekken voor den bouw en verbouw
van openbare scholen onderworpen aan
de goedkeuring van den inspecteur. Het
door den inspecteur ingenomen standpunt
acht de minister derhalve onjuist. Verder
heeft de minister van onderwijs burge
meester en wethouders eener gemeente
ingelicht, dat, indien van gemeentewege
een school wordt gesticht ten behoeve
van het bijzonder onderwijs, het betref
fend schoolbestuur de wettelijke waar
borgsom zal moeten storten voordat met
den bouw wordt aangevangen.
2 Dit blad verschijnt des Za-
2 terdags en kost per kwartaal
2 65 cents; franco per post
2 1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
J Ingezonden stukken Don-
2 derdags voorm. in te zenden.
a Advertentiën tot uiterlijk Don-
derdagsavonds, uitgez. familieber.
Zeilwedstrijd Sneek.
Politiemaatregelen lagen waterstand.
Ter kennis wordt gebracht dat er op
Woensdag 17 Augustus a s. in de Houke
sloot en op het Sneekermeer een moior-
politievaartuig sal varen, kenbaar aan een
witte vlag, waarop het woord «Polities.
Gezagvoerders van vaartuigen zijn ver
plicht, tot voorkoming van aanvaring, de
bevelen onverwijld op te volgen vanwege
de politie gegeven.
Vaartuigen onder stoom mogen dien
dag tot voorkoming van aanvaring slechts
met halve kracht varen in de Houkesloot
van Sneek tot aan het Krniawater of
omgekeerd.
Vracht- en beurtschepen of daarmede
in lengte overeenkomende vaartuigen en
pleziervaartuigen daarvoor naar het oor
deel der politie te groot, sullen dien dag
tot voorkoming van aanvaring, bij het
onder den wind varen, in de Houkesloot
niet mogen laveeren van Sneek tot aan
de s g n. Boompjes of omgekeerd.
Tegen hen, die de wettelijke bepalingen
tot voorkoming van aanvaring, vervat in
het Binnenaanvarings Reglement, over
treden, sal streng worden opgetreden.
N. Sn. Ct.
Met een parachute doodgevallen.
Zondag is te Apeldoorn bij een vlieg-
demonstratie van de Luohtvaartvereeni-
ging «de Nociam* de parachutist Hamer
doodgevallen. Aan een uitvoerig verslag
van het Hbld. zijn de volgende bijzon
derheden ontleend.
De grootste attractie voor het publiek
was de sprong met een valscherm uit
een hoogte van 1000 M., door den 21-
jarigen parachutist Berend Hamer uit
Twello. Hamer was als hulp-mecanicien
en valschermspringer aan de «Nociam*
verbonden en had reeds acht maal den
sprong in verschillende plaatsen van ons
land gedaan met goed gevolg. De negende
sprong, dien hij in Apeldoorn deed,
werd hem noodlottig. Het valscherm
weigerde te ontplooien en de ongelukki
ge stortte met een ontzettende snelheid
(uit een hoogte van 1000 M op den
grond neer.
Om half negen steeg de tweedekker,
waaruit de spong gedaan moest worden,
met den springer en zijn helper aan
boord omhoog. Heel den middag hadden
felle rukwinden het vliegen bemoeilijkt,
maar bij het opstijgen om halfnegen was
de wind juit gaan liggen. De machine
werd bestuurd door den ingeneur-vlieger
Leopold Ehrler, die als zeer bekwaam
en buitengewoon bezadigd, kalm en voor
zichtig in de vliegwereld bekend staat.
De helper, die mee opgestegen was, had
den springer al meermalen uitgelaten.
Nadat de machine eenige minuten over
het terrein gecirkeld had, werd op het
vooraf bepaalde punt in de lucht op het
sein van den aviateur de noodlottige
sprong gedaan.
Toen het pcbljek dat in ademlooze
spanning den gevaarlijken sprong zsg
doen, het scherm zich niet zag ontpooien,
ging er een kreet van ontzetting en af
grazen op. Het meest tragische was wel,
dat de jonge verloofde van den parachu
tist en heel sijn familie, zijn vader en
moeder, en zgn zusters en broer op hei
terrein aanwezig waren en hem voor hun
oogen sagen doodvallen. Zijn verloofde
viel in onmachtzijn familieleden stonden
even later razend van smart op de plek
waar hg lag. De ongelukkige plofte op
den grond niet ver van het vliegterrein
dat dicht bij 't Centraal Israëlitisch krank
zinnigengesticht «Het Apeldoornsohe
Boch* gelegen is. Verpleegsters en ver
plegers van «Het Apeldoornsohe Bosch*
en de Roode-Kruis-sergeant, die met zijn
rgwielbrancard op het vliegveld zich be
vond, waren aanstonds op de plaats van
het onheil. Zij constateerden dat hg nog
leefde. Hg had nog een vr^j sterken
tot het geven van advies betreffende de
bedoelde stukken. Daarentegen worden
De vleeschprtyzen,
De redactie van de «Vee- en Vleesoh-
handel* schrijft:
Het vleesch is een artikel, dat nog
altijd veel duurder is dan vóór den oorlog
Geen wonder, dat de consumenten met
verlangen naar een prijsdaling van dit
voedingsmiddel uitzien. Evenwel, in het
voorjaar werden de runderen, bestemd
voor de vetweiderij, zoo duur gekocht,
dat, zou er matig weidegeld gemaakt
kunnen worden, de slachtbeesten dezen
zomer en den a.s. herfst meer dan f 1
per pond geslacht zouden moeten kosten.
Het vetweider van vee scheen meer
riskant dan ooit, hetgeen het vakblad
«De Vee- en V’sesohhandel* aanleiding
in Mei j.l. een prijsvraag uit te
schrgven oude* de lezers, om in een
beredeneerde beschouwing te gissen, hoe
in September a.e. de toestand op de
slacht veemarkt zou zijn.
Ingekomen antwoorden worden succes
sievelijk in genoemd blad opgenomen.
De meeste inzenders voorspellen den
weiden van vet vee een mislukking,
gezien het toenemend gebruik van bui-
tenlandsch vleesch. Dezer dagen bevatten
de dagbladen een bericht dat volgens de
«Vee- en Vleeschhandel* een daling van
de Vleesch prijzen in September verwacht
wordt tot 80 a 90 cent per 5 ons. Dit
bericht ie echter niet juist geciteerd,
daar de uitgesproken verwachting niet
is van de Redactie van het blad, maar
van een der inzenders op de prijsvraag.
De toestand op de slaohtveemarkt is
thans aldusDe droogte met het gepaard
gaande grasgebrek heeft den weiders
parten gespeeld. In Juni en Juli zijn de
veeprijzen dan ook gedaald. Doch thans
ruimen de weiders niet meer op, ondanks
nijpend grasgebrek, doch voeren met
lijnkoeken enz. bij. Zij willen blijkbaar
trachten aldus een grooter verlies te
ontkomen. Bij een niet ruim aanbod op
de markten blijven de veeprijzen, als
thans die van slachtvee, thans constant,
dit is van 80 tot 95 cent per pond
geslacht (vleesch met been enz.) Het is
de vraag in hoeverre de speculatie der
weiden zal gelukken. Bij blgvende droogte
zullen ze in deze maand toch nog moeten
opruimen, althans in September. Dan
wacht hun meerder verlies. De daling
in de slachtveeprijsen belooft echter als
dan tijdelijk te zijn. De stalbeesten sullen
weer hooger in prijs moeten zijn, anders
mest de boer niet.
250-jarig herdenkingsfeest van
Gronlngens ontzet.
Volgend jaar 28 Augustus zal het 250
jaar geleden zijn, dat Groningen ontzet
werd. Er zal een vierdaagsch feest wor
den gehouden met o.m. een landbouw
tentoonstelling, waarvan de kosten ge
raamd zijn op f 100 000. De commissie
vraagt om voor een gedeelte van het
waarborgfonds de opbrengst der kermis
beschikbaar te stellen, omdat dit her
denkingsfeest een feest voor de geheele
bevolking zal zgn.
dag voordat zgn zaak zou dienen, aan
een hartverlamming overleed.
D., die den eigenlijken diefstal had
gepleegd, hoorde vier jaar gevangenisstraf
tegen zich vragen. Tegen de andere
drie beklaagden werd ieder drie jaar
gevangenisstraf geëischi wegens heling.
Doodslag.
Onder Beek bij Prinoenhage is het
lijk gevonden van den 33-jarigen onge-
huwden arbeider H. Luijten. Het lijk
vertoonde een gapende wonde aan het
hoofd.
Zondagavond is de verslagens met een
aantal kameraden in een café geweest,
alwaar stevig is gedronken. Die kame
raden (een drietal) zgn gearresteerd en
zij hebben bekend dat zij hun makker
bij een ruzie met een zwengel hebben
doodgeslagen.
De aardappelprijzen.
De prijs der aardappels valt nog al
mee voor den producent, schrijft men
asn het H b 1. Schitterend leek ’t eerst
niet, als gevolg van de geringe opbrengst,
welke goeddeels aan nachtvorsten en
droogte te wijten is. Over ’t algemeen toch
zal op niet meer dan twee-derde, op
vele plaatsen op niet meer dan de helft
van een normalen oogst gerekend kunnen
worden.
Gaf dit den aardappelboeren al zware
zorgen, hier kwam tot voor kort nog bij
de vrees dat, althans voor de fabrieks
aardappelen, de prijzen zeer miniem zou
den zgn, doch wat dat betreft is de
toekomst den laatsten tijd veel gunstiger,
ja, bijna rooskleurig geworden. De droogte
toch, die hier te lande ooorzaak was van
een onvoldoend gewas, schijnt ten aan
zien van de aardappels voor vele streken
in het buitenland oorzaak te zgn van
misgewas, althans door sommige koopers
werd voor exportdoeleinden de laatste
dagen hier en daar het te velde staande
gewas opgekocht en daarbij werden
prijzen besteed, die men tot voor korten
tijd nog in de verste verte niet durfde
verwachten. Zelfs voor Eigenheimers, die
zeker niet tot de eerste soort consumptie
aardappelen gerekend mogen worden,
werden prijzen van f 500 f 600 per
waggon bedongen, soodat, zelfs wanneer
de opbrengst per H.A. niet veel meer
van de helft van normaal is, toch per
H.A. nog een bruto-opbrengst van f 800
f 1000 sal worden gemaakt, wat, ge
zien de tegenwoordige duurte der mest
stoffen en de hoogte der arbeidsloonen
wel niet zoo schitterend mag heeten,
maar toch voldoende is om de teelt be
hoorlijk loonend te maken.
Het Hollandsche strand of de beboete
Wethouder.
De hear S. R. de M (Iranda), zooals men
weet wethouder van Amsterdam, vertelt
in hot Hbld.
Met niets anders in het vooruitzicht dan
do klare, wyde zee, wandelde ik, in don
vroegen morgen, langs Hollazdech strand.
Welk eon rust 1 Geen bloomvoorzioning,
geen bevroren vleesch, geen Gom. winkel
op mgien afstand geen enkele grossier
te bekennen.
Ik mijmerdezoo’n stuk zee kon Amster
dam toch best gebruiken. Heel Amsterdam
wil plotseling zwemmen loeren, doch hoe
aan dozen wonsch te voldoenClassicaal
ondorricht, goed, dat is mogoltyk, maar hoe
kom je aan water 1 Hot IJ heeft af-, finaal
afgedaan. Do Amstel is op bmikbaron af
stand geen haar boter, vorbindlngsgrachton
zgn net goed om er in te verdrinken, dus,
zoo «droomde* ik vorder, oen overdekte
zweminrichting. Maar hoe aan hot gold te
komen? Wibaut heeft misschien oen G«-
moontokous, maar collega Tor Haar; als die
per kub. meter zweminrichting wil rekenen,
dan kom ik er nooit.
Mijn «droom* werd afgebroken door do
verschoning van twee dames, die langs do
gloo ïng van de duinen afdaaldon naar hot
strand, do badmantels af wierpen on in zee
stapten. Dus bevond ik mfj aan het z.g.
vrjje strand,
Een anti-socialistlsche arbeiderspartij.
De controleur, het weekblad van den
bond van anti-belastingbetalers, vertelt,
dat er gewerkt wordt aan de vorming
van een anti-socialistisohe arbeiderspartij,
die bij de aanztaande verkiezingen eigen
lijsten zal inleveren, uitsluitend met ar-
beidersnamen, ter bevordering van het
programvrijheid, verlaging van den
levensstandaard, bevordering particulier
initiatief en bestrijding van de sociaal-
bureaucratie volgens de 24 punten van
den Nederlandschen Bond van Belasting
betalers, teneinde tot verlaging van den
belastingdruk te geraken.
Een dergelijke arbeiderspartij sou den
rooden heeren stev'g den wind uit de
zeilen houden, zegt de heer Göbel, de
redacteur van de Controleur.
Het Volk spot een beetje met het
bericht. Naar wij vernemen, zoo zegt het
blad, heeft het partijbestuur der S.D.A.P.
dat lezende, terstond besloten aan de
Partij voor te stellen, het volgend jaar
maar niet aan de verkiezingen mee te
doen.
Het geeft nou toch niks meer.
Want de heele arbeidersklasse is na
tuurlijk voor verlaging van haar levens
standaard en zal van de S.D.A P. naar
de Göbeliaansche Arbeiderspartij deser-
teeren.
Een slecht honingjaar.
Ook het honiggewin lijdt onder de
droogte.
De ijmkers, die hun bijen van de
Frjesohe klei hebben terruggehaald, con-
stateeren, dat het honiggewin daar niet
voldoende geweest is. De korven waren
licht en konden niet nitgebroken worden.
Het weer was ook voor de bijen te droog.
De korven zgn nu naar de heidestre
ken overgebracht, opdat het nijvere
volkje van de heidebloesem zal profitee
red Maar ook daar is alles droog.
Beroovlng,
Een kassierlooper van een Amster-
damsche bank, die juist f 33.100 had
geind, ging een vriendin van hen opzoe
ken, die wel meer heeren ontving. Ter
wijl hij bg haar was, zocht do man,
waarmee zij leefde, 's bezoekers kleeren
door en stal de f 33.100, die in een
oogenblik tijde verdwenen waren. De
kassierlooper, die spoedig daarop den
diefstal ontdekte, smeekte de vrouw ter
wille van zgn gezin het geld terug te
geven. De vrouw zeide echter niets van
het geld te weten.
Aanvankelgk geloofde men niet ooit
iets van de daders te kunnen ontdekken.
Door onvoorzichtige uitlatingen van een
van hen konden deze echter tenslotte
toch nog gearresteerd worden.
Dezer dagen stonden de vier bewoners
van ’t bewuste huis, twee vrouwen en
mannen, voor de rechten. Het geld was
ting van bijzondere scholen zich bepaalt gedeeltelijk in bewaring gegeven bij een
Kroeghouder, die ook in voorloopige
hechtenis werd genomen, doch juist een
pols, waarvan de slag zeer snel was. De
geneesheer van «Het Apeldoornsohe
Bosch*, dr. Schrijver en mevr. dr. Scbij
verHerzberger, die wat later kwamen,
constateerden een ernstige schedelbreuk
en iawendige kwetsuren, maar achtten
het geval hopeloos. Toen de ongelukkige
per rgwielbrancard van het Roode Kruis
naar het ziekenhuis vervoerd was, bleek
hij bij aankomst aldaar reeds overleden
te zgn.
De oorzaak van het ongeval is ver-
moedelgk, dat de springer gekomen is
in een wind werveling, die de uitgetrok
ken parachute als een parapluie heeft
opgerold en daardoor de ontplooiing van
het scherm heeft belet.
De parachute wordt ingepakt door den
ingeneur in tegenwoordigheid van den
springer, in een zak op den rug gedra
gen door den parachutist. Als hij inge-
stegen is, wordt de parachute met een
dun touwtje van een paar c.M. lengte
bevestigd aan een paar meter lang duims-
dik touw, dat in de kajuit van het vlieg
tuig is vastgemaakt. Op een wenk van
den aviateur maken springer en helper
zich gereed. De helper grgpt den zak,
knikt als hij gereed is, en dan klimt
de valschermspringer op den rand van
de kajuit. Als ook hij gereed is, knikt
hij ook en, terwgl de aviateur een glij
vlucht maakt, springt de parachutist naar
beneden en laat gelijktijdig de helper
den zak los. Het touw, dat in de kajuit
vastgemaakt, trekt de parachute uit den
zak en als deze geheel uitgehaald is en
met alle touwen gestrekt hangt, breekt
het dunne touwtje, waarna het scherm
zich kan ontplooien.
Dat alles was nu ook gebeurd. De
springer had zijn valscherm in den voor
avond nog onderzocht en het door den
wind laten opbollen, zooals meer gedaan
wordt om zich er bij te laten kieken.
Het was volgens de regels ingepakt.
De wind scheen alleszins gunstig. Het
touw deed zgn dienst en haalde de pa
rachute uit, maar deze fladderde toege-
elsgen met den springer omlaag, ver-
moedelgk door een wervelwind opgerold
zooals men de parapluie oprolt om den
stok.
De aviateur, die den val zag, daalde
onmiddellijk zonder één oogenblik zgn
koelbloedigheid te verliezen, op het ter
rein, dat door de politie en marechaussée
niet van het toestroomend publiek was
schoon te houden, en inspecteerde, toen
hij op de onheilsplek aankwam, de para
chute en het touwwerk, waaraan niets
ongewoons was te zien. De parachute
werd door de politie in beslag genomen.
De ongelukkige, die volmaakt kalm
ah altijd was opgestegen, moei onder
zgn val volkomen beseft hebben, dat hij
doodviel. Vrijdag nog had hij verteld
dat hij zich tijden het vallen, voor het
scherm zich ontplooit, van alles volkomen
helder rekenschap kan geven. En gek
scherend had hg ons nog toegevoegd
Geen idialer dood dan die van den pa
rachutist.
Maar de doodensprong van den para
chutist heeft niets ideëels en zgn tragisch
sterven geen nut.
By den bouw van bijzondere scholen.
Een gemeentebestuur schreef aan den
minister, dat de inspecteur van het lager
onderwijs van oordeel was, dat bestekken
enz. voor den bouw van gemeentewege
eener bijzondere school, diens goedkeu
ring vereischten Het gemeentebestuur
meende echter, dat kan worden volstaan
met ingevolge art 1 van het z.g. bouw
besluit de daarin genoemde stukken aan
den inspecteur te zenden.
De minister antwoordde, dat de be
moeiing van den inspecteur inzake de stich-
en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
■♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦o*
FRISO
