Nieuws- en Advertentieblad
Paardenmarkt
op Maandag 5 Sopt, 1921.
met
tas.
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. -
47ste Jaargang.
ZATERDAG 27 AUG. 1921.
No. 35.
Officieel Gedeelte.
TE WORKUM
Binnenlandse!) Nieuws.
l
KOOKT
BAKT
BRAADT
STRIJKT
VERWARMT
VERLICHT
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. V. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Tel. Intercomm. 1114.
▼an de Justitie.
N. v. h. N.
JI Dit blad verschijnt des Za-
1j terdags en kost per kwartaal
o 65 cents; franco per post
j1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
j Ingezonden stukken Don-
j derdags voorm. in te zenden,
o Advertentiën tot uiterlijk Don-
JI derdagsavonds, uitgez. familieber.
Vraagt gratis inlichtingen aan de
Gasfabriek. Desgewenscht gemak»
kelijke condities.
flinke deelneming wordt ge
L. C.
den is voor de Nederlandsche Industrie,
die momenteel voor verreweg het groot
ste deel noodlijdend is?
Het wachten moe heeft het gemeen*
tebestuur van Den Haag thans besloten
den rechter uitspraak te laten doen.
De residentie heeft, voor hare bedrijven,
rncht op plm. f 530.000 uit den Steen-
kolen-pot®. B. en W. stellen thans den
raad voor te procedeeren tegen het
Centraal Verrekenkantoor voor Brand
stoffen en teruggave van dit bedrag.
Levende haringen.
Wie het aquarium van Artis te Am
sterdam bezoekt, vindt doorgaans in een
der bassins een school levende haringen.
Dat is een unicum. Voorzoo ver wij we
ten, zegt het Hbl. kan geen enkel
aquarium in Europa op een dergelijk
bezit bogen, daar haring zulk een teere
visoh is, dat ze haast onvermijdelijk dood
gaat na gevangen te zijn.
Wat er dan ook aan vast zit om le
vende haringen te krijgen, verhaalt de
heer W, J. Mets in «Het Nederlandsche
ZeewezenHet vangen geschiedt door
nu ook resttiu ie van hun aandeel te
krijgen. En inderdaad betaalde het Cen
traal verrekenkattoor voor Brandstoffen
in dan loop van 1920 ongeveer een
derde gedeelte, zijnde rond 10 millioen
gulden, aan de rechthebbenden uit.
De verdere twintig millioen lieten op
zich wachten, in een tijd, dat zoowel
do gemeenten, als de induatfëo het geld
slechter dan ooit konden missen. Op het
congres van het verbond van Fabrikan-
tenvereenig ngen werd gevraagd, waarom
de uitbetaling op z;ch deed wachten De
heer Waller, voorzitter van het Cantr.
Verrekenkantoor, antwoordde, dat er
besprekingen over
man van ruim zestig jaren. Hij bracht
een paar dienstboden mede en toog in
zijn oude woning. De blinden bleven ge
sloten maar nu en dan verscheen de
bewoner voor de deur en hield dezen
en genen voorbijganger aan om hem wat
geld in de hand te stoppen. Aan een
jongen, die een emmer water voor hem
haalde, gaf hij een tientje voor zijn
moeite.
Het Roermondspleia grenst aan sloppen
en stegen van donker Arnhem. Geen
wonder, dat daaruit tal van bewoners
kwamen opdagen en zich voor het huis
verzamelden, wachtende op de goede
gaven van den zonderlingen bewoner.
Zaterdag waren de volksoploopen zóó
geweldig, dat drie politieagenten noodig
waren om voor een goede orde zorg te
dragen. Sedert dien dag blijft de voor
deur gesloten, de eigenaar vertoont zich
niet, maar voortdurend komen er groepjes
menschen uit de buurt in de hoop op de
verschijning van den vrijgavigen man.
Broekhuyi gearresteerd.
Da arrestatie van den praktizgn W.
H. Broekhuys, wiens aanhouding door
de justite verzocht wegens verduistering
en oplichting bij de onderneming ede
geen haringen op een schoteltje dat
kan iede-een maar levende haringen
voor het aquarium®, dan krabt Mo'S
een? achter het oor, want hij weet, dat
het geen gemakkelijke opdracht is, die
hij daar krijgt.
Maar als dan de directeur zegt «Mors
zorg jg nu, dat ons aquarium het een’ge
ia ven de wereld, dat levende har ng
onder zijn bewoners telt®, dan veert er
iets in Mors en hij z'gl«ik zal mijn
beït doen.«
En hij heeft zijn best gedaan, en een
aantal haringen levend afgaleverd aan
den er op het sportterrein zg. behendig-
heidswedetrijden gehouden alsringsteken
voor dames op duo, in zgspan of auto
mobiel, balwerpen dito, kurkenslaan, do
plankenrit (over een S3 meter lange
plank, welke naar het eind toe «maller
moesten gevoerd wor- het iquarium®, zoodat men daar de zil
den met de regeering, doch dat hij zeer
spoedig afwikkeling verwachtte. Het
geld kwem niet. Een kamerlid stelde
vragen. Da regeering antwoordde vaag.
Het geld bleef uit.
Torwijl honderden induslrieelen week
aan week vechtend tegen de malaise,
strijdend tegen de banken, die met den
dag «moeilijke?® worden z!ch uitsloven
om hun bedrijven gaande te houden,
wordt hun een millioen bedrag onthou
den, dat zij leenden en dat reeds meer
dan een jaar geleden werd terugbetaald.
Waarom geschiedt dit, vragen de ge
kwelde industrieelen en niet minder de
zwaarbelaste gemeentebesturen zich af.
Wij kunnen het antwoord op deze
vraag geven. Door de daling der kolen k
prijzen in het najaar van 1920 heeft
de Rijkskolendistributie een verlies van
vele millioenen geleden. Dit Rgkskantoor
zag zich voorts gedwongen aan een
tweetal Hollandeche Firma’s, met welke
zij contracten had afgesloten voor de
levering van Amerikaansche kolen, een
schadeloosstelling van millioenen guldens
uit te betalen voor het gedeeltelijk an-
nuleeren dezer contracten, De beide
posten, waarbij nog eenige «kleinigheden®
kwamen, deden da kolendistribntie ein
digen met een verlies van dik twintig
millioen.
Dit verlies moet de Staat, de Neder
landsche bevolking dragen. Minister van
IJselstegn heeft echter het denkbeeld
gekregen, dit verlies grootendeels te
dokken door het bovenvermelde «resti-
tutie-fonds® te onteigenen en het geld
af te nemen van de gemeenten en de
industrieelen, wier eigendom dit is.
Zou een regeering mogen doen, wat
particulieren in aanraking met de jus
titie zou brengen Voelt minister van
«Geen dames alleen.®
«De Hotelhouder® schrijft
«Ia de Am^terdamache bladen doet
een bericht de ronde, dat in een paar
café-res'.aurants eenige aohtenswaardige
dames (vreemdelingen), zonder heeren-
geleide deze inrichtingen binnengingen,
om na een wandeling door de stad al
daar wat uit te rusten onder het ge
bruiken van een verversching, geweigerd
zijn en wel op grond, dat in die cafés
dames zonder heeren-geloide niet werden
toegelaten.
«De Amsterdamsche pers betoonde
zich, evenals de dames in quaestie, over
zulk een handelwijze verontwaardigd,
onder opmerking«Ja Amsterdam is nog
geen wereldstad
«Wij begrijpen volkomen deze ver
ontwaardiging en het affront der vreem*
Plotseling is dose" komen opdagen, een delingen in quaestie anders toch hier
zoo welkom in deze tijden daardoor
aangedaan. En wij betreuren dan ook
h«t voorgevallene.
«Toch ligt er aan het parool, aan
da bedienden gegeven, om geen «dames
alleen® toe te laten, een goede gedachte
ten grondslag. De bedoeling daarvan is
natuurlijk om demimondaine dames te
weren, teneinde de renomma der inrich
ting hoog te houden, De fout, die hier
begaan werd, is deze, dat de gegeven
order naar de letter werd opgevat,
waardoor zij een averechtsche uitwerking
had. Waaruit volgt, dat een dergelijke
order verkeerd is, omdat zg, door niet
altijd menschkundig personeel uitgevoerd,
tegenover velen van beleedigenden aard
kan worden.
«Wij leven immers 'gelukkig jn een
tijd van vrouwen emancipatie, die ook haar
het recht geeft zelfstandig zich in café
of restaurant te bewegen en zonder dat
zulks aanstoot en waarom ook
behoeft te geven. Op grond daarvan
achten wij het ontoelaatbaar in het al
gemeen vrouwen alléén den toegang tot
café of restaurant te ontzeggen. Alleen
dan wanneer zij door haar gedragingen
of door onmiskenbare teekenen, welke
haar tot een minderwaardig, niet nader
wordt> T00r Door der ge
lijke demonstraties kon het publiek, dat
vaak niet erg met den motorrijder sym
pathiseert, constateeren wat een rijder
van zijn machine gedaan kan krijgen,
en zien dat een serieus man, nog iets
anders kan, dan in woeste vaart langs
de wegen te jagen Man zal zich zoo
doende-! in ’t vervolg meer keeren tegen
die enkele woestelingen, dan tegen het
motorisme in ’t algemeen.
Hel comité te Bolsward, bestaande uit
een groepje actieve Bolswarder hesren,
sympathireeren mat dit streven, geeft
hiermede een bijzondere attractie aan zijn
stad en hars omgeving. Da entree op
het terre n is Lag gesteld, zoodat elk
hiervan kan profiteered De voorberei
dende maatregelen hebben verder een
goed verloop.
Ah iets zeer bijzondere heeft hei be
«tuur der Motorclub een wimpehocht
georganiseerd.
Ia de plaatsen Ooiterwoide, Drachten,
Buitenpost, Dokkum, Leeuwarden, Har
lingen, Bo'sward, Sneek, Workum, S a
voren, Sloten, Hoarenvaen of Wolvega,
starten morgens turschen 7 en 8 uur
de verschillende rijders, zoowel op mo
toren ais in automobiel. Elk rijdt zij»
bepaalde route van 4 uur, met een ge
middelde snelheid van circa 30 K.M.
per uur.
verschillende stations, waar hun tijd wordt
genoteeerd, en een wimpel in ontvangst
genomen. Zoo uasohea 11 en 12 uur
komen al die rijders in Bolsward samen,
met de behaalde wimpels op het stuur.
Dat zal zeker een aardig effect opleveren.
Het punt van samenkomst is het sport
terrein.
Op een
rekend.
■♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦a
I De prijs der Advertentiën
is van 1 5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats-
ruimte. Buiten Friesland, uit-
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon-
nement belangrijk lager.
Beschadigde zllverbons.
Het Tweede Kamerlid da heer B-aet,
had den minister van Financiën vragen
gesteld, naar aanleiding van het feit, dat
postambtenaren, die beschadigde zilvcr-
bons opzenden aan het agentschap van
het ministerie van Fmanc ëu te Amster
dam, daas voor dikwijls niet de volle
waarde ontvangen.
Daarop heeft de minister geantwoord,
dat rechistreeksche opzending van a lver-
bons door postambtenaren aan het agent
schap, voor zoover bekend niet voorkomt.
Het is niet gewenschi te bevorderen,
dat steeds de volle waarde van bescha
digde zilverbon» wordt ui gekeerd, daar
een dorgeiijke handelwijze, zooals de
praktijk heeft aangetoond, tot fraude leidt.
Tot voor eenige jaren gold als regel,
dat voor gedeelte van een zilverbon
de volle waarde werd vergoed. Het bleek
echter, dat menigmaal van twee bons
een vierde gedeelte werd verwijderd, om
die stukken weder als een halve bon
aan te bieden. Vandaar, dat sedert
eenigen tijd, behoudens in zeer bijzondere
omstandigheden, als brand, enz. voor
8/< zilverbon slechts de halve waarde van
een bon wordt vergoed. Voor de helft,
onverschillig welke, wordt de halve
waarde verstrekt, omdat het herhaaldelijk ^’hw gev^jk^rèptM"
voorkomt, dat een bon door het vele - - -- - - r -
vouwen over de lengte is doorgescheurd,
terwijl dan de bezitter een van de beide
helften heeft verloren. Voor V® zilverbon
wordt geen vergoeding verleend.
De thana gevolgde gedragslijn behoort
te worden gehandhaafd.
Een reusachtig verlies,
De «Tel.® schrgft
Zooals men weet, stelde de Duitsohe
regeering in 1916 als voor waarde voor
het leveren van kolen, de beschikbaar
stelling van een crediet van 30 millioen
gulden. Deze eiech werd door Nederland
noodgedwongen, ingewilligd. De lasten
van het crediet werden gelegd op de
groot-verbruikers: gemeenten en indus-
triön. Deze grootverbruikers betaalden
per ton kolen boven den prijs een vast
bedrag als bgdrage in het Duitsohe cre
diet, onder de nadrukkelijke voorwaarde
dat sij het geld terug zouden krijgen,
soodra Duitschiand het crediet afloste.
Feitelgk kreeg iedere groot verbruiker
van kolen dus een zeker recht op de
Duitsohe regeering en alleen om finan-
Een spookhuis.
Uit Arnhem meldt men ons
Aan het Roermondsplcin staat een
groot vervallen heetenhuis, dat in den
loop der jaren in den volksmond den
naam van Spookhuis kroeg. Vijfentwintig
jaar geleden is de eigenaar naar Parge
vertrokken, de zonneblinden werden ge
sloten, voor de deur ’n groot luik ge
spijkerd. Sedert heeft niemand het huis
meer betreden. De blinden bleven dicht,
een kwart eeuw lang, de verf bladerde
van de vensterkozijnen en langzamerhand
werd het huis een geheimzinnig element
in de buurt.
Het zou er spoken in de kamers waar
het meubilair onaangeroerd bleef, de
tafel nog gedekt stond na het overhaast
vertrek van den eigenaar.
cieele-technische redenen werd de geheele den Nieuwedieper vischhandelaar A. Mors, bij het niet-rijdend publiek. Daartoe wor-
die de rechterhand is van Artis’ diree
teur, omdat hg levert met hart en ziel
en niet enkel uit eigenbelang.
Als, hetgeen van het voorjaar is ge
beurd bg Mors’ bezoek au Artis, de
directeur dier inrichting tegen hesa zegt:
Rotterdamsehe Handels- en Landbouw-
bank® is geschied. Zijne aanhouding
geschiedde in den nacht van Zaterdag
op Zondag te Zeidam bij de Mon’foori-
sche berg. Zooira de Rotte rdamsche
recherche vernomen had, zoo lezon we
nader dat Broekhuys met vrouw en kind
zijn intrek genomen had in het pension
V. R. te Zeddam, begaven de recher
cheurs J. v. Maastrigt en L de Lovie
zich er ;heen. Zij informeerden in den
omtrek en toonden daarbij het portret
van den gedochte. Toen zij zekerheid
hadden, stelden zg zich in verbinding
met de marechaussee te ’s Hoeren berg,
die de 3 toegangen van bet pension be
zetten. Zaterdagavond om 40 unr dron
gen de rechercheurs door tot het slaap
vertrek van Broekhuys, die zich reeds
ter rusto had begeven. Ds rechercheurs
herkenden hem onmiddellijk.
Tot den rechercheur v. Maastrigt, die
over hem heenboog, zeide Broakhuys
«Wie isU?« «Ik ben de rechercheur
v. Maastr gt, aan wien u zooveel ansich
ten hebt gezonden®, antwoordde de re
chercheur. «Nu, dan felici ear >k u met
uw vangst. Ik vind het kran’g®, zeida
Broekhuys en gewillig stelde tij zich
ter beschikking van de recherche. Op
zijn verzoek werd Broekhuys denzelfden
nacht por auto naar Rotterdam gebracht.
Onderweg krggen de rgdsr® Tgdens de reis onderhield hg zich aller
gezelligst met zijn begeleiders en vertelde
hoe hij er tot dusver in geslaagd was
de politie om den tuin te leiden. Om
5i/2 uur kwam men aan het Hoofdbu
reau van Politie te Rotterdam. Hij is
overgebracht naar het Huis van Bewaring
en ter beschikking gesteld
flnuciering van dit credriet opgedragen
au het Centraal Verrekenkutoor voor
Brandstoffen.
Duitschiand betaalde het crediet pro
xies op tjjd terug. De gemeenten en
ittdutriën verheugden er aiefa reeds in
T ot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54.
veren viacbjos kan bewonderen.
Ziehier nu, hoe Mors dat heeft aan
gelegd.
's Nachts om een uur gingen bij en
zijn handlanger or met de vlet op uit
naar het strand van Huisduinen, waar
de haringtrekkers bezig waren te vis-
sohen.
Toen het net haast aan het strand
gehaald was, kwam Mors er met zijn
▼le;je aan.
«Jongens, daar is Mors, stop effe®,
riepen de trekkers elkaar toe, want ze
weten al, dat het Mors te doen is om
enkele levende haringen.
Ze laten dan het net met de haring
in het water liggen, doch houden het
want zoo vast, dat zich een kuil vormt,
waarin de haringen nog vrij rondzwemmen.
Mors neemt een emmer, doet daarmee
een schop in den vischvoorraad en werpt
dan den emmer leeg in een kubben
zeewater, die hg reeds aan boord der
vlet had klaar staan.
Nu dadelgk op de riemen, of, bij gun-
stigen wind, zeilend terug naar Nieuwe-
diep.
Het water vlak aan hot strand is na
tuurlijk altijd eenigszins troebel. Er is
dus bij het scheppen der haringen ook
van dat troebele water in de knbbsn
gekomen. Daarin kunnen de haringen
niet leven.
Mors doet nu niets anders dan dat
water zooveel mogelijk verwijderen en
telkens versoh, zuiver zeewater bijvoegen.
«En je kunt 't den haringen aanzien®,
zegt Mors, «dat ze zich dan veel lek
kerder gevoelen.
Zoo spoedig mogelijk gaat ’t op Nieuwe-
diep aan, om te trachten, den eersten
trein naar Amsterdam te halen. Hoe
spoediger over, hoe beter de visch zal
blijven.
Want o, de haring is zulk een teer
vischje. Het verlies van een schubbetje
heeft den dood van den haring tenge
volge.
Bovendien is er geen visch, die zoo
spoedig dood ie, na het water verlaten
te hebben, als de haring.
Dan is bekend, dat zeewater, hetwelk
stilstaat, spoedig bederft. Vandaar dan
ook, dat zoo’n haast betracht wordt, om
de haring in het Artfc-aquarium te krij
gen. Daar aangekomen, gaan ze dadelgk
in de bassins, die steeds van stroomend
zeewater zijn voorzien. Dat zeewater
wordt dagelijks aangevoerd van uit IJ
muiden.
Mors mocht het genoegen smaken,
dat al zijn haringen levend óverkwamen
Later deed hg nog zoo’n zelfde zen
ding aan Artis en met succes. Daarop
is Morsch trotsch en met recht.
De Motorfeesten te Bol ward.
Omtrent deze feesten op 30 Augustus
a.s. vernemen wij het volgende. «De
Friesche Motorclub® organiseert deze,
om het motorisme te populariseeren, ook
FRISO
r
4
