Nieuws- en Advertentieblad
AAHBBSTÏDIH&.
i
Peper
munt'
nl
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Leest de Advertentiën in dit Blad
47ste Jaargang.
ZATERDAG 29 OCTOBER 1921.
No. 44.
Officieel Gedeelte.
De noordwester storm.
Binnenlandsch Nieuws.
J T
S
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. -1 9
BURGEMEESTER en WET-
HOUDERS van Workum zul
len op Zaterdag den 5en No
vember a.s, des voormiddags
11 uur onder de ingezetenen
aanbesteden
liet dempen der
IN oord<‘rliav('ii.
Van bestek en voorwaarden
kan inzage worden genomen
ter Secretarie in de gewone
kantooruren.
Workum, dan 24 Octobar 1921.
Burgemeester en Wethouders
voomoemd,
A. WAGENAAR Azn., Bargamsester.
A. DE VRIES, Secretaris.
DE BESTE.
Fjch* tromp
SNfiEK.
i Dit blad verschijnt des Za-
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Don-
j derdags voorin, in te zenden.
1 Advertentiën tot uiterlijk Don-
I derdagsavonds, uitgez. familieber.
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor
De Arbeidswet.
De Kamers van Koophandel en Fa
brieken te Breda, Dongen, Eindhoven,
Helmond, Loon-op-Zand, Oosterhout, Roo
sendaal, Tilburg en Waalwijk, gesamen-
lijk besproken hebbende op 30 Scptem
ber 1921 te Breda het voorontwerp van
wet tot wijziging van de Arbeidswet
1919, hebben aan dan Minister van Ar*
beid verzocht in het ontwerp zoodanig
bepalingen op te nemen, dat aan de
volgende verlangens der kamers tegemoet
gekomen worde.
I. Alle bedrijven moeten vrij zijn met
meer dan één ploeg te arbeiden, ken
oifgeving van den arbeidstijd aan het
districtshoofd moet hiervoor voldoende
zijn. Het wetieiijk gestelde maximum
aantal uren mag echter zonder toestem
ming van het districtshoofd niet door de
werknemers overschreden worden.
II. In de wetswijziging ware een
bepaling op te nemen, dat de mogelijk
heid van overwerk in bepaalde gevallen
niet meer uitgesloten wordt.
Toelichting Voor sommige bedrijven
waar vooral door jeugdige personen ge
werkt wordt, doet zich de noodzakelijk-
en strandde weer bij het Noordehoofd.
De «President van Heel« is op de
Zuiderhoofd geslagen. Zes man verdron
ken n.l. de schipper Da Geus, machinist
Weening, de stoker Boe, en de matrozen
Visser, Klooster en Boxman, Een man,
Van der Vlies heeft zich weten te red
den en boven op het wrak in veiligheid
weten te brengen. Met de moterlorrey,
die over do Zuiderpier loopt is hij alge-
haald. Dinsdagmiddag waren reeds drie
lijken geborgen. Met een stoomkraan
werd vervolgens aangevangen de red
dingboot om te keeren, wijl men ver
moedde, dat de lijken van machinist en
stoker nog in het wrak waren.
De opvarenden van de «Falaise» zijn
later gered dcor de stoomreddingboot
«Prins der Nederlanden» en te Hoek
van Holland geland.
De eenige geredde matroos van der
Vlies, heeft een omstandig verhaal gedaan
van het wedervaren van de «President
van Heel». Om 7 uur hedenmorgen, zoo
vertelde hij, voer de «President van
Heek uit. Bij het einde van den pier
kreeg de reddingsboot een breker in de
rij. De schipper commandeerde achter
uit doch voordat men hieraan gevolg
kon geven, kapaijsde de boot overzij
Alle opvarenden behalve de machinist
sloegen over boord. Toen v. d. Vlies
boven water kwam, dreef hij naar zijn
schatting op ongeveer 25 M. van de
reddingboot af. De eenige van zijn mede
schipbreukelingen, die hij toen nog ge
zien heeft, was matroos Baksman, die
op 15 meter van hem rondzwom. In de
branding was zwemmen, zoo verhaalde
v. d. Vlies, hem totaal onmogelijk. Op
en neer werd hij in do diepte gezogen.
Een oogenblik heeft v. d. Vlies een
houten rooster van de reddingsboot onder
zich gehad doch dat werd dadelijk weer
weggeslagen. Hij ia toen onder de boot
doorgezogen en kon de reddingslijn grij
pen, die aan het berghout van de boot
is verbonden.
Dit werd zijn redding.
Hg sloeg deze lijn met een slag om
zijn pols en met vier a vijf zeeën ging
bij met boot en ai over den afsluitdam
en kwam tegen de hoofdpaal van den
Zuiderdam te liggen.
Hoe lang hij in dezen toestand ver
keerd heeft wist hij niet. Hij werd uit
deze positie door zijn broeder gered, die
met eenige anderen mot een lorrey, de
pier waren afgereden. Daar de rails stuk
waren, kon men niet op de plaats van
het ongeluk komen, Zij broer heeft ioen
door het water wadende de lijn der
reddingsboot kunnen grijpen en hem
aldus gered.
De omgekomenen A. Visser was 44
jaar, gehuwd en zonder kinderen, W.
v. d. Klooster is 28 jaar oud, gehuwd
en had 2 kinderen, B. Boksman was
40 jaar oud, gehuwd en had 8 kinderen,
J. de Geus was 41 jaar oud, gehuwd
en had 4 kinderen.
Het droevig ongeluk heeft in Hoek
van Holland een djepe verslagenheid
veroorzaakt.
Te Stavoren kwam de klipperaak
«Onderneming», van Hoogeveen, met
een lading papier voor de haven. Po
gingen om binnen te komen, mislukten,
zoodat moest worden geankerd, in de
omniddellijke van den noorderhavendam.
Een vreeselijken nacht hebben de op
varenden daar doorgebrasht.Aan het
omloopen van den wind en het slippen
van het anker is het te danken, dat het
schip niet op de steenen te pletter sloeg.
Maandag gelukte het met een jol ver
binding te krijgen, de ankers werden
gekapt en met man en macht het hevig
slingerend schip binnengesleept. De averij
aan dek is groot en ook de roef geeft
een tooneel van verwoesting te zien.
Te Rotterdam js het stoomschip «Meer-
Vele menschenlevens te betreuren.
Omtrent het stranden van het ijzeren
zeilschip «De Onderneming» vanMakkum,
geladen met suikerbieten, meldt men
nog uit Hallum
Hef schip ligt op het weiland, tegen
den Zomerdijk aan. De bemanning ont
breekt. Het roer is weggeslagen, maar
overigens is alles compleet. Uit de pa
pieren blijkt, dat de Schipper W. Visser
heet. De vrouw, aangespoeïd aan de
Bildtsche kust, is door de familie erkend
als te zijn de vrouw van den schipper.
Van de overige bemanning is nog niote
bekend.
Nader meldt menWijbe Visser, van
Makkum, bevoer met vrouw en een
kindje van een jaar en een broeder van
hem het aan het Noorderleeg gestrande
tjalkschip. Vrij zeker kan worden aan
genomen dat al de opvarenden zijn ver
dronken. Het schip lag ten zuiden van
Ameland voor anker, is vermoedelijk
Zondagochtend door den harden wind los
geslagen en verloor zijn roer. Men ver
moedt, dat de vrouw met het kind, door
het vrceselijke slingeren van het schip
angstig geworden, aan dek gekomen is
en toen overboord is geslagen en dat de
beide mannen getracht hebben haar met
de sloep te redden en daarbij zijn om
gekomen. Behalve verlies van het roer
heeft de nog nieuwe ongeveer 150 ton
groote tjalk niet geleden. Waren de
opvarenden in het ruim gebleven dan
kan worden aangenomen dat zij het leven
er zouden hebben afgebracht.
Het vermoeden, dat de reddingboot
«Brandark», welke van Terschelling was
uitgevaren om de bemaning van de nabij
Vliehorst gestrand» Duitsche schoener
«Lieebeth» af te halen, is vergaan blijkt
nu wel juist te zijn. Van Vlieland werd
de reddingboot het laatst gezien om 5
uur namiddag op haar terugtocht en te
Nieuwediep is een reddingboei van de
«Brandarisc aangebracht.
Ook later is van de «Brandaris» niets
meer vernomen. De »Noordvaarder« van
Terschelling je naar zee gegaan om de
reddingboot op te sporen. Aan boord
bevonden zich vier personen, n.l. schipper
Teeuwen Wigman, machinist Kies en de
matrozen Dijkstra en Albert Tot.
Verkeert men omtrent het lot van
deze booten feitelijk nog in onzekerheid,
anders is het met de «President van
Heek, die bij een poging om te Hoek
van Holland de bemanning van de
«Falaise» te redden, is omgeslagen. De
Falaise zat achter *t Zuiderhoofd aldaar,
de sleepboot «Leg as» haalde haar weg,
doch de lichter sloeg los van de sleepboot
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland, uit-
x gezonderd Familieberichten,
1 10 ets per regel. Bij abon-
Z nement belangrijk lager.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦■I
heid gevoelen, dat ook voor deze cate
gorie mogelijkheid gegeven worde tot
overwerk.
III. De bemoeiingen van het districts
hoofd strekken zich voortaan niei meer
uit tot de regeling van de betaling van
overwerkuren. Dezo regeling blijve uit
sluitend afhankelijk van de ie maken
overeenkomst tusachen werkgever en
werknemer.
IV. Er moot alleen reeds uit isoht-
vaardigheidsoogpunt meer uniformiteit
gebracht worden in de toepassing van
de Arbeidswet on in de interpretatie
daarvan door verschillende districtshoof
den, zoodat men niet meer afhankelijk
is van het persoonlijk inzicht van een
inspecteur en er geen bevoorrechte po
sities geschapen worden door een ver
schillend interpreteren van een besluit.
De genomen beslissingen van de dis
trictshoofden dienen onderworpen te wor
den aan de goedkeuring des ministers.
V. De Arbeidswet moet, afgezien
van de verruiming van den arbeidstijd,
zonder meer toestaan dat een deel van
het personeel (vast te stellen eventueel
in overleg met do arbeidr-inspectic) bui
ten den vastgestelden wettelijken werk
tijd werk mag verrichten ten behoeve
van het schoonmaken van de werkloka
len, machines en gercadschappcn en het
rep^reeren of bedrijf klaarmaken daarvan.
De werktijd moet ten minste produc
tieve werktijd zijn. Het ia in vele be
drijven ondoenlijk onder het schoonma
ken door te produceeren en onmogeiijk
de schoonmaak door afzonderlijke perso
nen te doen geschieden, die buiten het
bedrijf staan.
Valsche munters.
Een inspecteur van de recbarche te
Rotterdam heeft, in samenwerking met
de politie te Hamburg, daar tar plaatse
een onderzoek ingesteld naar de vervaar
digers, eventueel uitgevers van in omloop
zgt?.da vakche Nederlandsche bankbiljetten
f 100.
Dit is geschied, nadat bjj de recherche
te Rotterdam aangifte was gedaan, d»t in
den kststen tijd bj) bankan in geldzendin
gen uit Hamburg en Bremen dergaiijke
valschs bankbiljetten gevonden wareo.
Het te Hamburg ingestelde onderzoek
heeft geleid tot de aanhouding van de
Duitschers C. H. L koopman, A R ma
chinist en G. A. H. commissionair, alle
drie aldaar woonachtig. Eerstgenoemde
was in het bezit van 26 vakche Neder-
iandsche bankbiljetten van f 100. V^f van
die valsche bankbiljetten zjjn nog bij ban
ken te Hamburg in beslag genomen. Men
had ze daar ingowisseld, zonder dat man
wist, dat ze valsch waren.
De aangehouden Duitschors z^n te Ham
burg voorloopig in do gevangenis opge
sloten.
Al de in beslag genomen valsche bank
biljetten zjjn van do serie A Q, het cijfer
vangt steeds azn met 05, de volgende vier
cijfers wisselen. Als datum vermelden zjj
Amsterdam 9 Jan. 1917.
Het net aan da schterz^de der valsche
biljetten is aan de voorzijde duldalijk zicht
baar het papier aan de voorzijde is minder
wit dan bjj echte biljetten. Het beeld van
do Maagd is niet scherp, en het netwerk
waarin aan de voorzjjde de getallen 100
staan is eenigszins gedoezeld, in technischen
zinniet open.
Hot te Bremen ingestelde onderzoek
heeft voorloopig geen resultaat gehad.
Nieuwe politieke party.
Naar het «Vaderland» mededeelt, zou
er Donderdag in Den Haag oen nieuwe
politieke party gesticht xyn. De naam is
oog niet vastgesteld, maar het zal een
partfi van confessioneelon zijn, die togen
de Rochtsche Coalitie positie zullen ne
men. Stichters zjjn de confessioneels pre
dikanten Gravomoyer te ’s Gravenhage,
welbekend uit de anti-processiebeweging
en Oorthuis uit Amsterdam. Aanleiding tot
de stichting is in hoofdzzak do vrees voor
den wassenden invloed van do Roomsch-
Kaiholieke Staatsparty.
drecht« van de firma van Ommeren bij
het stormweer vasigoraakt op da Maas
vlakte en toen door een wonderlijke
bestiering van wind ©n golven, over alle epoeld
banken heengeslagen en in hei Brielsche
gat geraakt, waardoor het kleine onge
laden schip binnen kon varen en zich
in veiligheid stellen.
Inderdaad is dit een groot wonder,
want de Brielsche Maas ligt achter een
aantal banken en hot vaarwater is daar
zoo smal en zoo ondiep, dat zelfs vie-
scherschepen er bezwaarlijk en alleen
bij hoog tij binnen kunnen.
Alleen doordat het water tot 3 M
boven rottepeii opliep of i1/s M. boven
gewoon tij, kon het kleine, leege schip
het vaarwater bereiken, na wel honderd
kansen om stukgeslagen te worden, te
hebben ontloopen.
Nabij Ellewoutsdijk is gezonken het
aakschip «Zwerver», schipper de Waal
van Werkendam, geladen met suiker
bieten. De drie opvarenden zijn mat de
roeiboot na een zorgelijken tocht over
de Schelde aan den Zuiderwai bij de
Margareth&polder geland.
Bij den eendraohhpolder is het klip-
perachip van De Bakker van Dinteloord
tegen de steengiooiïng geworpen. Het
kreeg averij aan romp en roer en ver
speelde de roeiboot. Het schip is later
afgesleept.
Uit IJmniden meldt men, dat de sleep
boot «Rooda Zee» met den slooper
«Crescent» op sleeptouw, op 40 mijlen
benoorden Terschelling dringend om as-
sLtente heeft gevraagd. De «Cre o nt»
is van de sleepboot losgeslagen, waarvan
de stuuurhut met compassen en stuur
inrichting weg en da kajuit ingeslagan
is. De sleopbooten «Witte Zeeen «Jao.
van Heemskerk» zijn resp. van den
Waterweg on Nieuwediep ter assistentie
uitgevaren.
Onder Schiermonnikoog verkeerde het
stoomschip Hectorvan de K.N.S.M
in gevaar. De motorreddingsboot «Den
Tex» van Rottumeroog is er heengegaan
doch de «Hector» kon met eigen stoom
de reis voortzeiten.
Uit Zoutkamp moldt men ons, dat in
de Lauwerszee battings worden opge-
vischl en te Zoutkamp aangebracht.
Door den hsvigen storm uit hef, noord
westen is het water uit de Zuiderse©
opgezweept en heeft ’t de polders te
Eemnea, Baarn en Bunschoten over
stroomd, zcoals dat elk jaar gebeurt.
De overatrooming had ’a nachts te drie
uur plaats. De boeren trachten het vee
en het materiaal te redden.
Het water staat tot aan den kom der
gemeente Baarn. Persoonlijke ongelukken
zijn niet voorgekomen, doch eenige stuks
vee verdronken. Ook Spakenburg heeft
schade geleden. Toch ia de stand va»
het water m d;e buurten nog niet zoo
hoog als in het voorjaar.
Op de Molenplaat bij Ossenisse io een
Engelsche Barge omhoog gevaren en
over Ebbe big ven zitten. Dinsdagmiddag
is te Hansweeri een sloep aangabracht,
welke op de Westerschelde drijvende
was, vermoedeiijk van het omhoog zit
tend schip.
Het schip «Johannes» geladen met
zand is in het Schaar bij Wemeldinge
omhoog gevaren en blijven zitten. Met
hoog water is het de sleepboot T. E, I
gelukt dit schip vlot te deepen, doch
door het onstuimige weder en storm brak
de sleeptros, waardoor het schip op drift
ging, doch later weder door genoemde
deepboot opgepikt en behouden te We
meldinge binnen gebracht is.
Vlak voor Oude Tonge is het schip
vergaan van schipper van Bsuzekom uit
Waspik. Het schip was geladen met
maïs, vanaf Rotterdam en bestemd voor
Terneuzen. Van de opvarenden, de schip
per, vrouw en drie kinderen, is nog niets
bekend, doch reeds is het lijk aange-
’1 van ©en 18-jarige jongen, var
moedelijk den zwager van den schipper
die als knecht medevoer.
Men heeft de lading van het schip
overgeladen en ’t schip, dat weinig ge
havend was aan de kade gebracht.
Op Wieringon heeft de storm aan de
in aanbouw zijnde werkhaven der Zui
derzeewerken nogal belangrijke schade
aangebraebt. Vooral de Oostdom der
haven heeft over een lengte van plm.
200 Meter geleden. Veel van het ge
maakte talud en zandwerk is weggesla
gen. Verder hebben de rijksschaftlokalen
averij bekomen en is een Rijkeonderlosser
van haar ankers losgeraaht en wegge
dreven.
Naar een draadloaa bericht meldt,
heeft het Zweedschn stoomschip Sydic
de bemanning gered van den Nooraohen
driemaster «Manicia», thuiebshoorende
te Drammen, welk schip gedceltelgk
gevuld met water en bijna omgeslagen
was. Het tuig is omgehakt en drijft
langszijde en in den omtrek is het zeer
gevaarlijk voor de scheepvaartpositie
5349 noord, 438 oost.
De bij Nes, Ameland gestrande hout-
rohoaner is om 5 uur des namiddags op
sleeptouw genomen. Ten Noorden van
Ameland ligt nog een torpedojager ten
anker, die op een sleepboot wacht.
De klipperaak «Esperance» schipper
S. Leytnaar, geladen met suikerbieten
en bestemd voor Groningen, kon de
haven van Harlingen niet bereiken. Hij
seinde om hulp. Om ongeveer half tien
vertrok de sleepbcct Dordrecht, met de
reddingboot schipper J. de Vries, op
sleeptouw. Na veel moeite gelukte het
de Esperance» behouden binnen te
brengen.
Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54. Tel. Intercomm. 1114.
FRISO
IV
