Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
s
H
U
t
t
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1921.
No. 47.
47ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
Plaatselijk Nieuws.
Brief uit Stavoren.
t
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
Vrijwillige
Ouderdomsverzekering.
BURGEMEESTER en WET
HOUDERS van Workum raden
mannen en vrouwen,
die 3 December aanstaande 35
jaar of ouder zijn, geen rente-
kaart houden, dus niet in loon
dienst zijn en recht hebben om
toegelaten te worden tot het
afsluiten eener vrijwillige ouder
domsverzekering van drie
gulden per week levens
lang, in te gaan op 65-jari-
gen leeftijd, met inbegrip f100
uitkeering bij overlijden in hun
eigen belang zeer ernstig aan
zich vóór genoemden datum bij
den agent aan te melden, die
dan gratis zorgdraagt voor de
invulling van het formulier.
VERGEET NOOIT?
op uwe reis
Het faillissement van Emmen.
S'.
De bevolking van ons land.
Op het einde van 1920 telde ons land
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Don-
derdags voorm. in te zenden.
Advertentiën tot uiterlijk Don-
derdagsavonds, uitgez. familieber.
Ik heb naar d’ inhoud van ’a preek
wel dissenengene loater froegen
Maar de meastsn hadden door ’t lawaai
zoo zei’n ze er niet feul acht op sloegen.
Had in plaats van een dia les gaf In ’t goede
Satan daar binnen geloerd op zjjn buit
Zoo stoven toen 't welkomsamen gehoord
[werd
de kerkgangers toren en kerklaentj’ uit
De menschen hobbe hoop ik matr
van ’t len en ’t ander dit wel leerd
der mut in 't spul verandring kom me
al is ’t nou nog goed beteerd.
En ’t eerste dat haar nou te pas komt
Zij mot melkander goed verstoan
as zjj heur niet aan Bsbel spssglo
d«n goat de toren nosr de moan.
>Eer,dracht maakt macht» dat is waarheid
en begreep se dat te Stzavron niet,
dan raakt nog st’oudsle stad van Frieslat.
van balden ear en toren kwiet.
f 1.15 per pond. Het rond levend gewicht
komt op zijn allerduurst op 45 ot. en
van het geslachte dus op pl.m. 55 of. fl*‘ °’nae11van 1 telde on. land
De verkoopprijs is het dubbele. Voor voI«e“8 d*Waters 6:926.314
rundvieesch is bg een gemiddelden ver
koopprijs van f 0 90 tot fl.40 per pond
de verhouding ongeveer dezelfde. Ook
bij aardappelen en groenten is de winst
marge groot.
Hier is een groote misstand, meent
het bestuur. Een varkenslager verdient
dus aan den verkoop van 100 pond
varkenschvieesch veel meer dan een boer
als weekverdienste mag besommen.
(Tel.)
WORKUM. Te Den H»ag slaagde voor
het voorloopig machinisten examen onze
vroegere stadgenoot de heer O. Wagenaar.
16 Nov. Onder voorzitterschap van
ds IJboma van Forward werd heden in
het gebouw der O. J. M. V. de naj «ars verg,
««houden van de Prov. Com. van hetNed.
Jongel. Verbond. Aanwezig waren verschil
lende vooraanstaanden in het werk der
jongemaunen-beweging. afgevaardigden der
afd. en belangstellenden.
De voorzitter opent op de gebruikelijke
wjjze, doet mededeeling van eenige punten,
de organisatie betreffende en heet allen
harteljjk wolkom. De jaarverslagen van
secretaris en penningmeester worden ge
lezen. ’t Is een genot er naar te luisteren.
Do feiten getuigen dat het werk van het
afgeloopen jaar geestelijk on fiaantieei met
goud is bekroond.
Men besluit plannen te maken tot het
organiseeren van jongens-dagen, ia daarvoor
geschikte plaatsen.
De hoer Hoekstra behandelt een nieuwe
tak van arbeid in het N. J. V.het kamp
werk.
Daar zit ongetwijfeld toekomst in het
kampleven, vooral zooals het hier geschetst
werd.
De heer Jongeman van Oosterend be
handelde da organisatie van Bibliotheken
en het nut van een correspondentschap
der Vpenb. Leasz. en Bibholh. in kleinere
plaatsen. De heer Gordeau lichtte toe, het
nut der reizende bibliotheek, georganiseerd
door >’t Nut» waarvan hetN. J. V. lid is.
De mlddagvorg., voor ieder toegankelijk
was weder uitstekend druk bezocht.
Na de opening van den voorz. hield de
heer Gordoau, tegenw. secretaris voor het
jongenswerk in het N. J. V. een rede over
Gestolen góden. Na aangotoond te bobben
dat de geschiedenis dor menschheld velerlei
diefstallen vermeldt w.o. steden, vrouwen
e.d., constateert spr. dat hot stelen van
góden een zeldzaamheid is.
Een dergalük feit vermeldt het bijbelboek
(Rlchteren 17 18) Do leviet Micha laat
zijn woning plaatst en een rondroizend
jongeman tot den priesterdienst aannoemt.
Fan troep landverhuizers stelen op hun
doortocht naar hot Noorden deze góden en
voeren ook den priester mee. Met deze
berooving is Micha van zijn schyn-ziela-
rust beroofd.
In zijn toepassing waarschuwt spr. tegen
dan afgod van bet loon, die v«n den voet
bal en der club of vereen. Spr. wekt op
tot het dienen van den waren God omdat
alleen Hjj de ware ziele vrede schenkt.
De uitnemende rede werd met stille
aandacht gevolgd.
Ds. Döoszelmann sloot de rij der sprekers
mot oen bezielende rede naar aanleiding
van Job. 40 30, 31.
Hot is waarlik een goede methode om
een samenkomst met zulk een heerlijk
woord te beëindigen.
Na dankgebed en gezang ging men uiteen.
Het was een uitnemend geslaagde ver-
vorgadering.
17 Nov. Heden slaagde aan do Vee-
artsenjjkundige Hoogeschool te Utrecht
als Rgksgediplomeerd Hoefsmid onze stad
genoot S. J. Molenaar.
en Geldwezen buiten de prov. Friesland is~ uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Tel. Intercomm. 1114.
Men drale niet, de tijd dringt
NIET toegelaten worden zij,
die in de Rijksvermogensbelas-
ting zijn aangeslagen en zij, die
in de Rijksinkomstenbelasting
naar f2000 of meer zijn aan
geslagen.
Het doel is enkel om de gel
delijk zwakkeren in de Maat
schappij tegemoet te komen.
Workum, den 16 Nov. 1921.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
A. WAGENAAR Azn.
De Secretaris, A. DE VRIES.
De moord te Houtdorp.
Gelijk men weet bleven de drie ver
dachten van den moord, op de beide
vrouwen te Garderen gepleegd, twee
hardnekkig alle schuld ontkennen. Dat
zijn J. de Graaf en A. Dgkalag. Tegen
alle verklaringen van Marinas Emmer
in, blijven zij beweren van niels af te
weten en den nacht van 47 op 18 Oct.
j.l. niet buiten Amsterdam te hebben
door gebracht.
Naar de »Goci- en Eemlander» mee
deelt, zijn, in verband met deze hard
nekkige ontkentenis, in den loop der
vorige week eenige opsporingsambtenaren
der justitie te Lsren geweest. Emmer
heeft meegedceld, dat het drietal
n dien bewusten nacht, na het plegen
van de misdaad, per fiets langs den
rij kastraat weg van Amersfoort naar Am
sterdam zijn gereden langs Biarn, Eem-
nes, Laren en verder naar Amsterdam.
In Laren hebben zij, om eenige reparatie
aan een der fietsen te verrichten, hal
gehouden op den Naarderstraatweg aan
den hoek van den Tafelberg. Volgens
de mededeeling van de «Gooi- en Eem-
iander», moet dit geweest zijn ongeveer
te vijf uur in den morgen, toen het reeds
begon te dagen. Eenige bewoners van
de Naarderatraatweg moeten door het
gerucht dat het drietal maakten, zijn
gewekt, de bewoners openden hunne
ramen en sloegen de mannen gade zon
der te beseffen dat het drie moordenaars
waren.
Het doel der justitie is thans, die be
woners op te sporen.
Toch zal, zelfs als te Laren niemand
zich drie mannen kan herinneren, het
ontkomen aan de straf zoo goed als on
mogelijk zijn. De drie mannen zijn
's morgens vroeg in eikaars gezelschap,
met de fietsen aan de hand te Amster
dam gezien door iemand uit de wereld
der «linke jongens», wien zij verklaarden,
dat de daad de moeite en het te beloo
bij nacht dan kost het ons op ’t slimst, Pen 86V40r n!0t heeft beloond.
Vleeschprjjzen.
Het bestuur der Overijnelsche Land-
bouw-Maatschappij heeft afwijzend be
schikt op een verzoek van den Slagers
bond om steun van zijn adres aan da
regeering om te komen tot gelijkstelling
van binnen- en bujtenland.'ch vlcesch Dit
verzoek is reeds gedaan door het K.N.L.C,
terwijl het bestuur van meenmg is, dat
de slagers zelven veel meer tot het
doen van verbeteringen in den geheelen
vleeschhandel konden bgdragen, als zij
slechts hun groote marge wilde verlagen.
De prijzen voor de producenten dalen
geweldig en toch is de duurte voor de
consumenten bij lange niet geweken. Uit
een ingesteld onderzoek te Almelo, Zwolle,
Bloksgl, Hardenberg, Hengelo, Zutphen
en Lonneker blijkt, dat de prijs van het
varkensvleesch wisselt van f0.90 tot
JOH* TROMP
Ons toren, j« dat wast je
en anders weet je niet,
die is nou al sont josren
al niet meer bg de tiid.
Hjj schudt en trilt bjj setten,
as waar ’t en ouwe man
en van de tiid van ’t heden,
weet h|j haast niks meer van.
Niet dat *r al zoo oud is,
daar ken 't him net an legge,
maar weet je wat de lui
zoo üt de gek wel zegge
Da domenjj bidt wel voor de Kerk,
maar voor de toren nooit.
Als dat zoo is, dan zog ik ’t mot
dat ’t kant nog wallen rooit.
Nou dat mag wozo zoo as ’t is.
it blieft en roar geval,
om *t niemand weet, wanneer of h(j
van bove mietro zal.
Wjj hope mar ’t komt niet bjj dag,
met hot oog ok op *e kionders,
T
ion van ons belde dienders.
Maar Sundag met die harde wiend
dot ken jou wel begripe
do saten wj doar in ’o kerk
maar danich in ’e knip».
Eerst gong it, maar do werd do wiend
Op ions en heel end breeder
en kwamen üt *t noordwesten do
de buijen al maar wieder.
Do pannen ratteldon op ’t dak
de lampen sweofden hlon en weer
on of ’t forwulft do lucht in wüde
zoo wipten ze soms op en neer.
En toon do veerboot met zjjn bloazen
de bootlui riephier Is je werk
do docht men ook al zei men 't niet
daar is ’t gau boter as in kerk.
Sols lui voor wie het regel is
een dutje middags daar te doen
die dochten heel niet meer aan sloepen
welho kom *k büten mot fatsoen.
Bg den aanvang van de Maandag ge
houden raadsvergedering van Emmen
hield do burgemeester een toespraak, hoo& (d00° “«'-J98 *063 jongens
waarin hij den fiaancieelen toestand uit- nn*°n?>r"
eenzette. Het wegens scholenbouw uit te
- betalen bedrag kon den aannemers niet
worden ujtgekterd, omdat de door het
rijk in uitzicht gestelde subsidie niet
werd verleend. De kosten vaa de ge-
meentelgke oatginnirgen, den aanleg van
enkele wegen en de gemeentelijke bij
dragen in do steunverlening aan werk-
ioozen hebben aan de gewone inkomsten
ruim f 191.000 onttrokken. In strijd met
de onlangs gepubliceerde meening van
den wethouder van Financiën blgkt een
belanrijk deel der inkomstenbelasting over
1920 achter te blijven, zoodat met bo
vengenoemd bedrsg het kaeevenwicht
ongeveer f 472.000 achterblijft. Hieruit
blgkt wel, dat B. en W. do in gereed
heid gebrachte bevelschriften van beta
lingen en nog voorhanden sgnde onge-
mandatearde nota’s samen ongeveer een
bedrag van f 214.000 niet kunnen vol
doen. Was de gemeentelijke inkomsten
belasting over 1921 betreft, de burge
meester schat deze in ©Ik geval niet
hooger dan f 333.000, terwijl daarvoor
op de begroeting ie geraamd f417.000.
Het ziet er dus nog wel donker uit met
de fiuanc ëa van Emmen.
Indien heden niet van den minister
een toezegging komt in zake de uitga
ven voor schoolbouw, zal het faillissement
doorgaan tenzij de rechtbank de aanvrage
ontzegt. (Tel.)
Het »H,-bld,« meldt nader:
Op de fiuancieale uiteenzetting van
den burgemeester volgde een discussie
van enkel» uren, wairvan de algemeene
strekking was, dat men den toestand
zeer slecht acht.
Ds steunregeling maakte verder een
punt van overweging uit, waarbij de
arbeidersvertegenwoordigers naar voren
brachten, dat er zoodanig gebrek onder
de bevolking optreedt, dat roof en dief
stal niet kunnen uitblijven.
B. en W. deden toezegging dat nog
maals met alle klem zal worden aange
drongen op werkverschaffing, met steun
van regeringswege, en dat in hun eerst
volgende vergadering zal worden over
wogen wat in zake het verkrijgen v«-
een betere steunregeling kan wordv.
voldaan.
Een groote schare warkloozen stroom
de tijdens de vergadering samen voo
het raadhuis, een deel vulde de varg*
derznal en aangrenzende vertrekken en
was zeer onrustig.
Na afloop der raadszitting kwam h-
iot luidruchtige tooneelen, doch na een
halfuurtje trok de menigte af.
De toestand begint hier inderdaao
critiek te worden.
Daar de agenda slechts halverwege
was afgehandeld ofschoon van halfelf tot
half vijf werd vergaderd, is de Raad
Dinsdag opnieuw bijeengekomen.
De rechtbank te Aaien heeft de be
handeling van de faillissementaaanvrage
der gemeente Emmen 14
steld.
De prijs der Advertentiën 2
is van 1-5 regels 60 cents, 4
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland, uit
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon
nement belangrijk lager.
LIJST van uit Workum vertrok
ken en aldaar gevestigde per
sonen in de maand Oct. 1921.
Gevestigd
Janke Tromp Gerritsen, verpleegster van
Groningen naar D 72. Agatha vd Werf,
- zonder beroep van Maastricht naar E 13.
dagen uitge-1 uibe Nlcolaas de Wit, Electrotechn Ambt
1 P.E.B. van Leeuwarden naar B 98. Jan
Bakker, waterbouwkundig opzichter van
Oudega (W) naar C 25 Jeltje Oppedjjk,
(vrouw van Jan Bakker) zonder beroep van
Laegweer naar C 25 Wjjbe Tolsma, spoor-
weg werk man van W^naldum (Barreieel)
naar D. 14. Bernardus Dooper, Kapelaan
van Driebergen naar E15. Rinske Siemon-
sma, dienstbode vaa Haarlem naar G 51.
Jitte Rood hof, timmerman van Amerika
naar G 51. Hessel de Jong, boerenknecht
van Rauwerderhem naar G 252. Jantje
Bargsma, dienstbode van Koudum naar G
330 Wilhelmina Brouwer, zonder beroep
van Harlingen.
Vertrokken:
Gerard de Jong, Bakkersknecht van D
51 naar Everdingen (Z.-H.) Cecilia Maria
Dykstra, zonder beroep ven E 17 naar
Ferwoude. Abeitje de Jong, dienstbode van
G 330 naar Koudum. Geeske Smith, dienst
bode van B. 3 naar naar Bolsward post
kantoor. Agatha Sebina Groeneslege, on-
darwyzeres van E17 naar Irnsum. Catrina
Roedema, dienstbode van D. 8 naar Mak-
kum Otto Stoffelsma. boerenknecht van
G 252 naar Mirns en Bakhuizen. Titia
Margaretha Feikema. zonder beroep van
G 112 naar Utrecht Wetstraat 57.
inwoners (49.80 procent mannen en 50.20
procent vrouwen)volgens de voorloopig»
uitkomsten der volkstelling 6.841.155%
(49.66% mannen en 50.34% vrouwen
een verschil alzoo van ruim 85.000 per
sonen.
Het aandeel der vrouwen wordt voort
durend minder: op 1000 mannen waren
In 1830 1045 vrouwen, thans slechts
1008.
De toeneming der bevolking sedert
1909 bedraagt gemiddeld 1 42% (door
geboorte overschotten 1 26%, door meer
vestiging dan vertrek 0 16°/o)
Het aantal levend aangegsven was in
vergelijking met vorige jaren in 1920
Het geboortecijfer was in 1840 pl.m 33,
steeg met schommelingen tot 37 in 1876
en daalde zoo goed als geregeld tot het
lage cijfer van 24 in 1919, in de laat
ste jaren ook beïnvloed door den oorlog.
Op het platteland is de geboorte grooter
dan in de steden.
Met betrekking tot de levenloos aan-
gegevenen (in 1920 7506) verdient op
merking, dat zoo bij wettig als bij on
wettig geborenen het relatieve aantal
sedert de periode 1870/9 dalende is
Op 100 (geborenen op het platteland
meer dan in de steden) was dit aantal
In 1840/49 4 79; het steeg tot 5.19 in
1870/9 en daalde geleidelijk tot 3.47 in
1919, om in 1920 weer iets te stijgen
(3 74).
Het aantal onwettig geborenen (in de
groote gemeenten belangrgk grooter dan
in de kleine) bedrosg in 1840/9 per
100 geborenen 5 01, daalde voortdurend
tot 2.10 in 4919, met een geringe toe
neming in 1920 (2 20).
Het aantal huwelijken, dat van 4840/9
tot 1870/9 steeg van 7.39 tot 8 10 par
4000 inwoners, daalde met schommelin
gen tot 7.34 in 1918 (in 1915 was het
onder den oorlogsinvloed het laagst 6 67)
•n steeg in 1919 en 1920 resp. tot
8 56 en 9 62.
Door echtscheidingen werden in 1920
1962 huwelijken ontbonden of 1.74 per
1000 echtparen, terwijl 288 scheidingen
van tafel en bed of 0.26 per 1000 echt
paren werden uitgesproken. In 1850/59
bedroegen deze cijfers resp. 0.15 en 0 04
De sterfte (bij de vrouwen leger dan
bij de mannen, doch van lieverlede ge
lijk wordend) is sedert 1840/9, (26 56
per 1000 der bevolking) zoo goed als
geregeld gedaald tot 1913 (12 30). In
de oorlogsjaren 1914 tot 1917 is zg ge
stegen tot 43.12 en in 1918 tot 47 10
(griep epidemie). In 1919 was het sterfte
cijfer 13.17 per 1000 inwoners, terwijl
voor 1920 het laagste cijfer cijfer is be
reikt, dat oooit is voorgekomen (41 99). vaB g-gtolen geld godea mak-n( di. ia
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Bagijnestraat 54.
FR
SNE.E.K
.’''.I
V.BJ. 1
firma
