F
AANBESTEDING.
I Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Advflrtssran dostvsrkoopsn
Valsche Nederl. Bankbiljetten.
1
I
48ste Jaargang.
ZATERDAG 4 MAARTfl922.
No. 9.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
t
het afgraven van den
polderdijk langs het droog
gelegde kanaal bij het Nij-
huizumer Tolhuis met bij
komende werken.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. ‘.,4
- i
over
I
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor 1
BURGEMEESTER en WET-
HOUDERS van Workum zul
len op Zaterdag 11 Maart a.s.
’s voormiddags 11 uur aanbe
steden onder ingezetenen
Van het bestek en teekening
van dwarsprofielen kan worden
kennisgenomen ter Secretarie
vanaf Maandag a.s.
Workum, den 4 Maart 1922.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
A. WAGENAAR Azn.
De Secretaris, A. DE VRIES.
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents, Z
elke regel meer 7 cents. X
Grootere letters naar plaats-
ruimte. Buiten Friesland, uit- X
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon- X
nement belangrijk lager.
De teestand in de venen.
Naar aanleiding van da vragen van
het Kamerlid Braat, waarin geragd wordt
dat in de venen volstrekt geen ellende
bestaat en de uitgedeelde kleeren en
dekens weer verkocht worden, deelt het
Ned. R. K. Huisvestingscomité 'in de
Maasbodehet resultaat van een onder
soek ter plaatse mee, waaraan wij het
volgende ontleenen
Reeds onmiddellijk bleek ons de alge
mesne verontwaardiging van de veenbe
woners over de door dan heer Braat
gestelde vragen, die bij het Nederland
sche volk den indruk moaten wakken,
dat hulpvarlaening aan de veenarbeiders
absoluut overbodig kan heetan. Die be
weringen, generaliseerand als zij zijn
worden door alle komitee-leden, die op
ons een zeer betrouwbaren indruk maak
ten, pertinente leugens genoemd Wat
zij ter weerlegging van Braat’s verkla
ringen aan voerden, werd ons den volgen
den Zondag bevestigd door personen van
verschillende politieke richting en door
eigen waarnemingen en besprekingen in
de armoedige woningen der veenarbeiders.
Sommigen zijn van meaning dat de
heer Braat, die kortgeleden te Roswinkel
een politieke rede hield, daar door de
boeren vervenen, die er de overhear
schande klasse vormen, is wijs gemaakt,
dat geen hulp noodig is en de arbeiders
zelfs in weelde verkeeren, opdat door
het stopzetten der steunregeling de ar
beiders er wel toe gebracht zouden war
den voor elk willekeerig loon per dag
arbeid voor de boeren te verrichten.
Van verkoop der geschonken kleeren
en dekens was niemand iets bekend
Wel zag de onderzoeker met eigen oogen
het schamele beetje linnengoed in vele
gezinnen en da dankbare vreugde
de uitgedeelde kiaedingatukken.
Van een rykshekje.
Als een staaltje van bezuinigingsgeest
bij Rijksambtenaren in het bouwvak deel»
de »Stand.« hat volgende mee:
In opdracht van don opzichter werd
voor een R.H.B S. in het Noorden een
circa 30 metor lang houten hek gemaakt,
de latjes van boven gepunt.
Een hooge ambtenaar uit Dan Haag
kwam inspeoteeren. Dat hekje deugde
niet; de latjes waren aan den verkeer
den kant gespijkerd en de punten te
scherp. Dus weer af breken, de latjes
weer vastgespijkerd, nu aan den anderen
kant, nadat da punten stomper gemaakt
waren.
De Kamerverkiezingen.
De candidatenlijst der Chr. Historische
Unie ziet er ais volgt uit:
Eerste lijstmr. J. Schokking, aftre
dend lid; jhr mr D. J. de Geer, minis
ter van Financëadr. J. Th de Visser
minister van OnderwijsJ R. Snoeck
Henkemans,aftredend ltd; J. Weitkatnp,
aftredend lid B. J. Gerritsen, aftredend
lid; J. A. Bakker aftredend lid; mej.
C. F. Katz, AmsterdamJ. M Krijger
Jr, ’s Gravenhags; H. W. Tilanus, ’s
Gravenhage.
Tweede lijstdr. C. W. T. baron van
Boetzelaar van Dubbeldam, De Bilt;
jhr. dr J. W. H. Rutgers van Roosen-
zenburg, Baarn; dr H. J. Lovink, ’s
GravenhageJ. ter Haar, Amsterdam
jhr. mr. D. E. van Lsnnep, Heemstede;
H. van Boven, VoorburgKr. Timmers,
Klundert; jhr. D. Roëil, ’s Gravenhage;
J. Knoppers, Meppol; P. J. Nahuysen
Utrecht.
Plaatsvervangers: jhr. J. A. Schim-
melpenninck, RhenenB. W. Okma,
Ypecokga; W. F. C. van den Broek,
Zwolle; C. E. van Koetsveld, Lseuwar
den; B van Eesieren, Alblasserdamdr.
J. van Bruggen, Goes; A. N. Vaandra
ger, Charlois; mej. L. C. Diehl, Am
sterdam H. J. Mayboom, Nijmegen
K. Kistenmaker, Haarlemmermeer.
Zondagabestelling bjj de Post.
Tot heden worden in de Zondagsbe-
stelling slechts opgenomen: dagbladen,
couranten die minstens driemaal per week
verschijnen, alsmede brieven, briefkaarten
en rouwbrieven voorzien van een etiket
>0p Zondag bestellen. De ondervinding
heeft bewezen, vooral ten platte lande
dat voor die enkele bladen, die in de
bestelling worden opgenomen, enorme
kosten moeten worden betaald. ’t Komt
voor, dat het bestellen dier bladen per
blad 10 20 maal het port kost. Deze
hooge kosten vinden mede hierin hun
oorzaak, dat het loon voor bestellen op
Zondag dubbel wordt gerekend. Thans
wordt door de administratie ernstig over
wogen, de Zondagsbestelling geheel op
te heffen, en in de plaats daarvan aan
het publiek gelegenheid te geven, op
vastgesteide uren hun correspondentie
kosteloos af te halen.
De nieuwe Pensioenwet.
Verschenen is het aangekondigde
nieuwe wetsontwerpPensioenregeling
voor do ambtenaren en hu weduwen
In samenwerking met den heer Broek*
horst, inspecteur der Amsterdamsche
politie, zijn, naar reeds werd gemeld,
de Duitsche autoriteiten er thans ein
delijk in geslaagd den valschen munter
te arresteeren, die sinds geruimen tijd
valsche bankbiljetten van 200 en 300
gulden vervaardigde en die erin was
geslaagd tal van die biljetten in omloop
te brengen.
De voorgeschiedenis van deze arres
tatie is interessant, schrijft de Berlijnsche
correspondent der »N, R. Ct.«. In
Duitschland, Oostenrijk en Luxemburg
verschenen in den herfst van 1921
valsche Nederlandsche bankbiljetten
van f 60, f 200 en f 300.
Onmiddellijk stelde de Nederlandsche
regeering, in overleg met de Neder
landsche bank een onderzoek in en
inspecteur Broekhorst kreeg opdracht
dit onderzoek te leiden. Het noodige
geld voor dit onderzoek stelde de Ne
derlandsche bank ter beschikking. In
specteur Boekhorst begaf zich achter
eenvolgens naar Weenen, Berlijn, Pa
rijs en Praag en stelde zich overal met
de bevoegde autoriteiten in verbinding.
Op deze wijze kwam een internationale
organisatie voor den strijd tegen de
valsche munterij tot stand die eenig in
haar soort is en aan het Nederlandsch
initiatief is te danken.
Inspecteur Broekhorst volgde intus-
schen ook zelf een spoor. Hij behaalde
een eerste succes toen hij in samen
werking met von Liebermann, den
Berlijnschen commissaris van politie,
erin slaagde te Berlijn en te Barmen
de vervaardigers van de biljetten van
60 gulden op het spoor te komen en
te arresteeren. Begin Januari vernam
inspecteur Broekhorst, dat in Augustus
1921 iemand, die zich Michel noemde,
bij verschillende chemigrafische instel
lingen te München cliché:s voor Ne
derlandsche bankbiljetten van f 200 had
besteld. Tevens bleek dat dergelijke
valsche biljetten in December in Tirol
en Vorarilberg waren verspreid. Uit
het onmiddellijk ingestelde onderzoek
bleek, dat de beschrijving van den
man, die de cliché’s te München had
besteld, overeenkwam met die van den
man, die in Tirol de valsche biljetten
had gewisseld. De heer Broekhorst
herinnerde zich, dat verleden jaar een
chauffeur, die zich Alfred Dresse noem
de, maar Greter heette, in Luxemburg
van het vervaardigen van valsche Ne
derlandsche bankbiljetten was verdacht.
Onmiddellijk zijn toen in Luxemburg
de noodige informaties ingewonnen en
toen bleek, dat men ook hier met
Greter had te doen.
De politie slaagde er in een portret
van den valschen .munter in handen
te krijgen. Dit werd naar München ge
stuurd en de clichéfabrikanten herken
den het, evenals de lieden in Tirol en
Vorarlberg. Ook uit schriftproeven, die
men zoowel te Luxemberg als in de
andere plaatsen bezat, bleek, dat Greter
de gezochte was.
Greter bleef intusschen onvindbaar.
Men zocht hem vruchteloos in Oosten
rijk, Tirol, Duitschland, Frankrijk en
Nederland. De familileden van hemen
van zijn vrouw werden in het oog ge
houden. Alle clichéfabrieken waren
verwittigd en de verschillende vakbla
den en de internationale organen van
de hotelhouders publiceerden enkele
gegevens omtrent het geval. Men slaagde
er intusschen maar niet in den man
te vinden, al kwam men spoedig tot
de overtuiging, dat hij zich nog in
Zuid-Duitschland moest schuilhouden.
Inspecteur Broekhorst probeerde nu
langs een anderen weg de schuilplaats
van Greter te ontdekken. Hij slaagde
er in kennis te maken met enkele fa
milieleden van den valschen munter
en speelde zyn onschuldige rol zoo goed
verschil van meeting bestaat. Spreker
ie er voor, de wethouders zijn er tegen.
De wethouder, de heer Binnendijk,
verzekerde, dat het fiasnoiëel beheer van
Wormerveer thans zeker niet minder
goed was dan vorige jaren en dat de
gemeente even kapitaalkrachtig is als
vroeger. Hij gaf een uitvoerig overzicht
van de wijze, waarop de gemeente in
geldelijke ongelegenheid is gekomen.
De burgemeester verklaarde dat de
rechtbank zeker geen prijs zou stellen
op een tegenspraak van het door den
wethouder geleverde betoog, omdat dit
buiten de zaak ging. De gemeente is
f 269,500 schuldig aan opgenomen kas
geld, die zij niet kan voldoen, terwijl
ais er geen hulp komt, met ingang van
1 April de gemeente niet in staat zal
zijn de werklossen, werklieden en amb
tenaren uit te betalen.
De rechtbank bepaalde, dat de fail
lissementsaanvrage acht dagen zal worden
aangehouden. A.s. Dinsdag zal de be-
gandeling worden vcortgezet.
Da procureur van eischeras, mr. Dee-
nik, be wi bigde ook in het uitstel van
een week, om de gemeente in de gele
genheid te stellen nadere regelingen te
treffen.
Een familiefeest by Graas Bentinck.
Het is, zoo seint hei B. T. A.-burean
uit Antwerpen, den redacteur van de
Neptune gelukt als helper van een
filmoperateur vermomd, een familiefeest
op het kasteel ven Graaf Bantinck te
Amerongen bij te wonen. Tot de gasten
behoorden behalve de keker, diens zus
ter, do kroonprins en prins Adalbert van
Pruisen. Voor het gezelschap zou de
bakende film van Shackleton’s laatste
expeditie worden afgedraaid. De redac
teur bevond zich in gezelschap met een
conferencier, de filmoperateur en twee
Haagsche musici, welker laatste tot hun
aankomst in Zeist onkundig waren van
het doel der reis. Te Zeist werd het
gezelschap opgewacht door graaf Ben
tinck. Op weg naar het kasteel werden
zij tot drie keer toe door jachtopzieners
en Duitsche oudgedienden aangehouden
en hun toegangskaarten aan controle
onderworpen. In het kasteel zelf deden
lakeien in rijke uniformen dienst. Wil
helm was gekleed in uniform, bezaaid
met ridderorden. Ofschoon de keizer
wel vergrijsd is heeft hij in ujterlgk toch
van da vroegere majesteit, stramheid en
trots behouden, naar de journalist me
dedeelt. Zij die hem voorgesteld hebben
als een gebroken man, vergissen zich
ten zeerste. By da vertooning der film
hadden twee incidenten plaats. Toen
de conferencier met de volgende woor
den de film inleidde Op het oogenblik
dat de »Andurance« het anker wilde
lichten kwam de onheilspellende mare,
dat de oorlog was uitgebroken en dat
Engeland Fraakrgks zijde had gekozen.
Deze zin deed een onaangename stilte
ontstaan onder da genoodigden. Een
volgend incident had er plaats toen het
orkestje de eerste tonen deed hoeren
van het Engelsche volkslied, terwgl op
het filmdoek de F
de Britscha vlag heeschen. Toen de
voorstelling was afgeloopan werd den
vertooners op het hart gedrukt, van
deze voorstelling niets uit te laten tegen
de pers.
Een aanranding.
Esn heer, die Zondagavond langs den
Apeldoornschen weg ia do richting Arn
hem fietste, zag twee mannen voor zich
op het rijwielpad wandelen. Toen hij
signalen gaf grepen ze ham beat en be
roofden hem, onder bedreiging met esn
revolver, van zijn horloge. Daarna staken
ze hem met een mes een paar maal in
den arm.
Da gewonde kon nog doorrijden tot
hij aan een huis kwam. De bewoners
verbonden hem voorloopig. Later is hij
met een auto, die daar toevallig voorbij
kwam, naar het ziekenhuis vervoerd.
Onze papler-industrie.
De N.V. Vereenigde Kon. papierfa
brieken der firma Van Gelder Zonen,
die de grootste papierfabrieken in Ne
derland exploiteert, heeft over 1921
tengevolge van de Duitsche concurrentie
en van de malaise in zaken een verlies
geleden van ruim f 2 mjllioen.
Over 1920 bedroeg de winst f 2.711.928
Slechts ten kostu van cp
Zuidpool onderzoekers offaringen kon in het afgeloopen jaar
het mearendeel der machines aan den
gang worden gehouden.
OPWEKKEND
JOH* TROMP
sneW<
JT)
I Dit blad verschijnt des Za-
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
I 1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Don-
derdags voorm. in te zenden.
Advertentiën tot uiterlijk Don-
derdagsavonds, uitgez. familieber.
en weezen. Da memorie van toelichting,
gateokend door do ministers van Finan
ciën, van Bmnenlandsche Zaken on van
Justitie luidt alc volgt
Da Eerste Kamer heeft verzocht, het
op £4 December j.l. door de Tweede
Kamer aangenomen wetsontwerp, hou
dende pensioenregeling voor de ambta
naren en hun weduwen en weezen, in
nadere overweging te nemen.
Die overweging heeft er toe geleid,
het ontwerp opnieuw bij de Tweede
Kamer aanhangig te maknu, onder aan
vulling van artikel 36 mot een vierde
ltd, waarvan de strekking is, de vraag,
of een premie-vrij pensioen door de rijks-
ambteuaren zal worden genoten, door een
Koninklijk besluit te doen blijven be
heerscheu, gelijk op dit oogenblik de
feitelijke toestand is.
Het komt gewenscht voor, daarbij een
wet telijk maximum vast te stellen voor
het eventueel verhaal, en aan dit maxi
mum dan tevens te binden het verhaal
dat in het ’vervallen ontwerp onbe
perkt vrijstaat aan provincie, gemeen
ten, waterschappen, veenschappen en
vsenpoiders.
Ia overeenstemming met de bestaande
Pensioenwetten voor de gomeente-amb-
tenaren is als bedoeld maximum aange
nomen, naast de volle premie voor het
weduwenpensioen, 3 pCt. voor het eigen
pensioen. Mocht tot verhaal worden
overgegaan, dan zal in den algemeenen
maatregel van bestuur uiteraard rekening
zijn te houden met de voor eigen pen-
eioen reeds betaalde premies in den vorm
van afioopende bij dragen.
De tekst van het vervallen ontwerp
is overigens geheel ongewijzigd o vergo
men, behoudens cöb verruiming der re
dactie van eene der overgangs-bepalicgen,
artikel 143, in verband met de door
verschillende omstandigheden vertraagde
inwerkingtreden der wet.
De finandëele toestand van
Wormerveer.
Mrs. Modderman en Kühn te Amster
dam hebben bij de Haarlemsohs recht
bank hat faillissement aangevraagd van
de gemeente Wormerveer. Dit geschiedde
namens de schuldeischeresse, de N. V
Amsterdamsche Bank, die houdster van
eeu aantal promessen dezer gemeente
tot een totaal bedrag van bijna f300.000.
Een aantal van deze promessen was
vervallen. Bovendien was gebleken, dat
de gemeente ook andere schulden onbe
taald heeft gelaten, terwgl de finanoi-
ëale toestand van dien aard is, dat ge
zegd kan worden, dat de gemeente niet
in staat is om haar verplichtingen sa te
komen. Deze faillissements-aanvrage
werd Dinsdag j.l. door de civiele kamer
der Haarlemsche rechtbank behandeld.
Namens de gemeente waren opgekomen
de burgemeester, de heer Th. Cluyse-
naer, een der wethouders en eenige
hoofdambtenaren om zoo noodig inlich
tingen te geven.
De burgemeester deelde mede, dat
het z. i. gewenscht is, dat de gemeente
een voorloopige surceance van betaling
aanvraagt, omdat op goede gronden ver
ondersteld mag worden, dat de gemeente
Wormerveer met 1 April in staat is om
aan haar verplichtingen te voldoen. Er
kend werd, dat de gemeente daartoe
momenteel niet in de gelegenheid is
Verwacht mag worden, dat de gemeente
voor 1 April geholpen zal worden, daar
het Rijk de middelen daartoe rechtstreeks
verstrekt om de hopende schulden af te
doen en zulks zal geschieden door het
intermediair van de Vereeniglng van
van Nederlandsche gemeenten, tot welke
vereenigicg de gemeente Wormerveer
dan zou toetreden. De burgemeester
deelde mede, dat ten opzichte van de
wenschelgkheid van een voorloopig sur
seance in het college van B. en W.
l en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam,
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Ruiterskwartier 85 Tel. Intercomm. 1114.
I
=0-
FRISO
VAN DE
