enz. enz.
Nieuws- en Advertentieblad i
1
voor de Gemeenten Workum, Rem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren,
----- Uitgrve van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
ALLEN
Dat is dus
KAUWGOM!
KAUWGOM „MO-JO".
No. 2.
ZATERDAG 6 JANUARI 1923.
49ste Jaai^ang.
Friesland I iliaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Ruiterskwartier 85
van ons land
a
voor
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam
voor Friesland I iliaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Ruiterskwartier 85 Tel. Intercomm. 1114.
den modernen typografenbond
i voorgesteld. Ook zij zijn dus
van het billijke van deze re-
Staking in het drukkersbedrijf.
De moderne typografenbond heeft het
concept drukkerscontract verworpen met
2860 «temmen voor en 3501 tegen; 193
«temmen waren in blanco.
J.l. Zaterdag is op de verschillende
drukkerijen aan de modern georgani-
seerden het werk opgezegd, met een
opzegtermijn van 14 dagen Dat zou dus,
als niet van te voren nog overeenstem*
jning werd verkregen, een uitsluiting
worden. Maar daar deed zich een bij
kwestie op, en die heeft den strijd, welke
op termijn zou werden gevoerd, direc'
doen ontbranden, ’t Lag n.l. in ’t be
doelen van de patroonsorganisatie, dat
beidsovereenkomat in bet drukkersbedrijf,
omdat hij da 48-urige arbeidsweek, de
loonsverlaging van 6 pos. en de wijziging
in de regeling der rechtspositie niet heeft
aanvaard. Toch zijn deze veranderingen
alleszins noodzakelgk
Dat het Nederlandsche drukkersbedrijf
niet alleen de 45-urige werkweek kan
handhaven, wanneer in bet buitenland en
n Nederland algemeen 48 uren wordt
gewerkt, zal niemand kunnen betwisten.
Een loonsverlaging van 6 pot. is, gezien
den slechten toestand van het bedrijf,
wel het minste wat msg worden verlangd,
In alle andere vakken kwamen grootere
veris gingen tot stand. En de daling vsn het
levensonderhoud bedraagt 18 pot. Er blijft
dus een zeer belangrijke verbetering van
het levenspeil. Trouwens de thans door
gevoerde loonsverlaging is in de Onder
handeiingscommiseie door de bastaarde
ren van i
zelf mede
overtuigd
geling.
De rechtspositie, die het nieuwe con
tract den gazellen aanbiedt is van groote
beteskenis. Zooals in de mie C. A. O.
zal ook thans geen werknemer zonder
een geldige reden ter beoordeeling van
een uit werkgevers en werknemers sa
mengestelde commissie, kunnen worden
ontslagen, Daardoor kan de werkgever
nooit oen willekeurig ontslag geven.
Daarnaast moet bij slapte de werk
nemer, die het laatst in dienst is ge
komen, het eerst weder worden opgezegd
Aldus wordt bereikt, dat de oudere
werknemers, die lang op een zaak zijn,
een zeer vaste positie hebben. Deze re
geling is in de nieuwe C. A. O. nog
gunstiger gemaakt, door de bepaling, dat
een patroon, die aan werknemers wegens
slapte de dienstbetrekking heeft opgezegd,
wanneet hij binnen een msand daarna
opnieuw personeel noodig heeft, telkens
de laatst ontslagene het eerst weder moet
terugnemen.
Tenslotte is in de nieuwe C A O. nog
bepaald, dat werknemers, die voort
durend den geregeldcn gang van het be
drijf belemmeren, zonder dat een groot
in het oog vallend fait tegen hen kan
worden sangevoerd, kunnen worden ont
slagen met enn maximum sohadevergoe
ding van vier maanden loon. Zeer ten
onrechte hebben sommige gezellen in den
modernen bond tegen dezo bepalingen
bezwaren. Want van werkgeverszijde
zal mede tegen misbruiken worden ge
waakt, gelijk de algemsene vergadering
der patroons te verstaan heeft gegeven
Uit dit alles blijkt wel duidelijk, dat
de patroons met den Roomsch-Katholieken,
Christelijker! en Neutralen Gezellenbond
een voor de werknemers voor deze tijden
zeer gunstig collectief oanlraoc hebben
afgesloten, al heeft de meerderheid in
den modernen Typografenbond het niet
aanvaard. Trouwens het referendum, dat
de moderne bond hield, gaf een zeer
groote minderhe d vóór de C A.O.
2260 vóór en 2500 tegen en ongeveer
200 blanco.
Wanneer men nu weet, dat in den
modernen bond ongeveer 1700 werk
loosen «jjn, waarvan, als onze inlichtingen
juist zijn, velen tegen het collectief con
tract hebben gestemd, dan blijkt nog
duidelijker, hoe veel werkende leden van
den modernen bond dit contract niet
ongunstig achten. De meerderheid van
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags voorm. in te zenden.
j Advertentiën tot uiterlijk Don-
j derdagsavonds, uitgez. familieber.
GOED afgesp oken, dat wij allen, óók
in 1923, weer geene andere
PEPERMUNT
zullen verkoopen en gebruiken, dan de
ZUIVERE MEDICINALE J c T
WAAROM TOPPUNT van kwaliteit
die SIGAREN
9 verkoopen, raden
wij aan, nies bij te koopen, zonder
enrst onze speciale aanbiedingen te
hebben gezien.
Wij hebben volgens algemeen oordeel
SCHITTEREND GOED
VOOR WEINIG GELD
Enorme collectie SIGARETTEN
TROMP, Sneek.
Bekend en vertrouwd adres.
De prijs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland, uit
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon
nement belangrijk lager.
Oud en jong kauwen goedkoop en
onschadelijk op de bekende echte
Vrzagt ze Uwen Winkelier.
Importeurs TROMP; 9.«k
hat bestuur van don AN.T.B hoofs bij
het referendum geadviseerd vóór te
stemman. Dit feit wijst in dezelfde rich
ting, Wanneer men de stemmen cijfers
in dn vier gezellen-organisaties te zamon
beziet, dan hebben ongeveer 7000 Ne
derland «obe typografen vóór dat contract
gestemd en 4500 tegen. Wat al weer
aantoont, dat de overgroote meerderheid
der gezamenlijke typografen dit contract
geacoeptabei vindt.
Dagelijksch Bestuur
van den A.N.W.B Toeristenbond
Nederland, voor 1923.
EDO BERGSMA, Enschedé, Voorzitter.
A. A POS, Blaricum l), Tweede Voor
zitter Hoofdconsul.
L. C 8TEFFELAAR, Scheveningen 3),
Secretaris Penningmeester.
J. H. SLICHER, Scheveningen 3) Twoede
Secretaris.
J. C. REDELE, Dordrecht.
W. J. LUGARD, Twello.
A SPANJAARD, Scheveningen
Adres BondsbureauKeizersgracht
590, Amsterdam.
2) Adres Bondsbureau Parkstraat 18
’s Graven hage.
De armlastigheid te Amsterdam.
Bedenkelijke cijfers breng: het Decem
bernummer van De Schakel inzake de
armlastigheid te Amsterdam.
»De toestand op heden izc, aldus het
orgaan >in weinig woorden te schet
sen Vele honderden behoeftigen stroo-
men naar de kantoren der armbesturen
om steun voor hun gezin te vragen. In
November werd aan niet minder dan I'S 75
behoefiigen een min of meer geregelde on-
derstenning tosgeksnd bovendien kregen
919 anderen nog een »gift ineens* uit
gekeerd voor aankoop van kleeren, ge
reedschappen e. d. of om mede te han
delen. Tegenover al deze toekenningen
van onderstand stonden slechts 527 af
voeringen in één maand tijds is dus in
Amsterdam door een opkomenden vloed
het water aan de peilschaal van behoef
tigheid met 848 ‘frapp gerezen...
Het totaal bij de verschillende instel
lingen in onderstand zijnde partijen, data
op 1 Januari 1922 plm. 9000 was,
nadert reeds de 11 000
Stakingen.
Uit Almelo wordt bericht. De arbeiders
van de N.V. Textielfabriek v.h. H. en
B. Scholten, die onlangs tijdelijk is stop
gezet, lijn met uitbetaling van een week
loon met ingang van da volgende week
ontslagen.
Uit Deventer schrijft men aan de
N. R. Ct. Dinsdag is een staking uit
gebroken aan de tapijtfabriek der firma
H, J. Peters, omvattende 71 man. Drie
arbeiders sijn aan den arbeid gebleven;
het eigenlijke bedrijf staat stop.
De oorzaak van het conflict is de ver
vanging van het minimumloon door een
z.g. riohtloon en een loonsverlaging van
5 pet., benevens het niet meer uitbe
talen van Christelijke feestdagen, vacantie-
en verzuimdagen.
Een drama
In het laatst van de vorige week
heeft zich te Kerkdriel (Bom meier waard)
een drama afgespeeld. Een vrouw, die
bij afwezigheid van de gezinsleden dooreen
vriend werd bezocht, in door twee stief
zoons overvallen. De bezoeker werd met
spade en riek bewerktin hopeloozen
toestand ie hij naar het ziekenhuis
in Den Bosch vervoerd. De vrouw, die
het huis ontvluchtte, vond men den vol
genden morgen verdronken in een sloot.
Inbraak
In den Oudejsarsnscht is ingebroken
in de villa van den heer J. L. L. T. aan
den Vriezenveenschcn weg te Almelo.
Een bedrsg van circa 700 galden ia ge
stolen. Van de daders geen spoor.
deze eerste veertien dagen van het
nieuwe jaar op het verlaagde loon en
in den verlengden arbeids ijl zou moeien
worden gewerkt.
Over de vraag of dit zou worden
geaccepteerd, is het directe confl ct
ontstaan. Er was «egt het »Hbl.«
in het hoofdbestuur van den modernen
bond een strooming, die zou willen ad-
viseeren, alleen dan aan het werk ie
gaan, als do werkgevers zich bereid
verklaarden gedurende die twee weken
onder de oude arbeidsvoorwaarden te
laten werken. Anderen wilden de ver.
anderde arbeidsvoorwaarden voor de
zen korten termijn aanvaarden doch
slot was, dat het bestuur de leden vrij
liet in de aanvaarding van ’t contract,
en dus machtigirg gaf om te staken.
Zoo stonden de zaken.
Da feestdagen gingen voor hen die be
trokken waren bij ’t drukkersbedrijf in
•panning voorbjj. Hoe zou ’t komen
De eerste werkdag van het nb uwe
jaar heeft het antwoord gegeven, Het
directe confl ct is uitgebroken. Op ver
schillende drukkerijen te Leeuwarden
werd Dinsdag door de modern-georga-
nisearden niet gewerkt.
In een vijftal bedrijven drukkerij
Leeuwarder CrtEtema’s drukkerij,
Ccöp Haudelsdrukkerij, bij Borge
sius en bij Bouma, werd niet of door
een zeer onvoltallig personeel gewerkt.
In geheel heeft een 80 al drukkers
gezellen den arbeid neergelegd.
Enzooals de toestand te Leeuwarden ie,
is het in gansoh bet land.
De volgende gegevens daaromtrent
«iju ons bekend.
Haarlem. De arboiders georgani
seerd in den modernen bond zijn Dins
dagmorgen op verschillende drukkerijen
niet aan het werk gegaan. A'leen de N
Haarl. Crt. verschijnt De Oprechte
Haarlemmer en het Haarl. Dagblad ver
schijnen niet. Het aantal stakers be
draagt 500, waaronder 300 bij de firma
Enschede.
D e n H a a g.Van het bestuur van den
A. N. T. B. vernomen we, dat 400 ypo
grafen in staking zijn gegaan. Dienten
gevolge kur nen niet verschijnen Het
Vaderland, de N. Crt., de Avondposten
het Dagbl. van Zuid-Holland Ook op
verschillende andere groote drukkerijen
wordt gestaakt. Op eenige drukkerijen
is aan de eisohen der gezellen toegege
ven. Een bericht als zouden R -Kath. ty.
pografen, dio naar hun werk gingen,
zijn gemolesteerd, wordt door het be
stuur van den A. N T. B. tegengespro
ken.
Amersfoort. De modern«georga
niseerde typografen zjjn ten deele aan
het werk gegaan.
Groningen. Op de meeste druk
kersen gingen de modern-georganiseerde
typografen niet aan het we;k. Van de
hier verschijnende dagbladen zal alleen
«Ons Noorden* verschijnen. De drie
andere dagblad-ondernemingen zullen met
vereenigde krachten één blad uitgeven.
Amsterdam. Vanwege den A N.
T. B. wordt meegedeeld, dat geheel i f
gedeeltelik wordt gestaakt te Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag, Amersfoort, Assen,
Meppel, Leeuwarden, Groningen, En
schede en Almelo.
Te Amsterdam wordt op twaalf druk-
Mededeeling van den Burge
meester van Workum,
WERKLOOSHEID.
Et heeft in deze gemeente een voorval
plaats gehad, dat ten zeerste is te be
treuren, waarom ik, waar herhaling moet
worden voorkomen, daarop de aandacht
wensch te vestigen.
Door den correspondent der arbeids
bemiddeling is aan het dagelijksch be
stuur rapport uitgebracht, dat bij hem
een arbeider werd gevraagd voor een
zsker werk. Een z.i. voor dat werk ge
schikte werklooze werd met het geval
in kennis gesteld en hem in overweging
gegeven, zich met den werkgever in
verbinding te stellen.
’t Bleek dat hij per week f 18.—
zou kunnen verdienen.
De werklooze, van wien men toch
zou mogen verwachten, dat hij met
beide handen de gelegenheid zon aan
grijpen arbeid en dus verdiensten te
verkrijgen, weigerde, omdat het loon
hem te laag was.
Hij vond het zelf) niet eens de moeite
waart aan bovengenoemden conespon-
dent den uitslag van de onderhandelingen
met den werkgever mede te deelen.
Gevo!g is geweest, dat de werk
gever heeft getracht een arbeider uit
Koudum te halen, wat m i. jammer is,
want ik stel ma voor, dat er in onze
gemeente nog wel werkloozen worden
gevonden, die in den tegenwoordigen
tijd gaarne voor f 18.per week willen
werken.
Een en ander neemt niet weg, dat
de houding van den werklooze m.i. on-
verded'gbsar is en niet getuigt van
plichtsgevoel tegenover de gemeenschap.
Waar het gemeentebestuur alle moeite
doet de werkloosheid te bestrijden, doet
het op zijn zachtst uitgedrukt vreemd
bob, wanneer een werklooze, bij aan
bieding van passenden arbeid toont niet
tot medewerking bereid te zijn, ’t Betrof
hier nog wel een arbeid, dia ongeveer
5 weken zou duren.
Het rapport van de correspondent van
de arbeidsbemiddeling is dan ook door
gezonden aan den bond, waarvan de
werklooze uitkeering geniet, een en
ander met de bedoeling om te trachten
de ondersteuning te dosn inhouden.
Met een vertegenwoordiger vau dien
Bond is door mij daze onverkwikkelijke
aangelegenheid besproken. Door hem
werd toegegeven, dat de houding van
don werkleoze ten zeerste is af te keuren.
Er werd overeengekomen, dat de onder
steuning voor straf gedurende 6 degen
■al worden in gehouden.
Deze weg zal ook worden gevolgd,
wanneer zich meer dergelpke gevrllen
voordoen. Ik heb eohter over ’t geheel
wel zooveel vertrouwen in onze arbeiders,
dat ik meen te mogen aannemen, da;
gevallen als het onderhavige tot de uit
sonderingen zullen behooren
Voor mededeelingen dienaangaande
houd ik mjj echter aanbevolen.
Workum, den 4 Januari 1923
De Burgemeester voornoemd,
A. WAGENAAR As.
kerijen gestaakt. Hieronder zijn geen
drukkerijen van dagbladen.
In veie andere plaatsen buiten de
genoemde, worden ondorhandelinpen ge
voerd.
In ciroi 25 plaatsen
wordt gestaakt.
De staking bij de Leeuwarder
Courant.
Hierov&r geeft genoemd blad in be
perkte editie, waarvan Donderdagmorgen
het eerste no. verscheen, de volgende
beschrijving:
Men heef: hier natuurlijk niet met
een persoonlijk conflict tusrehen de leden
van ons personeel en de directie van
ons blad te doen. Hadden deze beide
part gen alleen met elkander te maken
gehad, er zou niets zijn gebeurd. De
onderlinge verstandhouding liet niets te
wenschen en beiderzijds was men tot
een tegemoetkomende houding bereid
Het is hier evenwel een strijd tustchen
de federatie der drie voreenigingen van
boekdrukkerspatroons in Nederland en
den Typografenbond, aan welker parolen
wederzijds gevolg werd gegeven, en onze
drukkerij werd aangewezen als een der
kampplaatsen voor het uit vechten van
dien strijd. Dit vermoedelijk omdat on»
zettere- en drukkerspcrsoneel voor het
overgroote deel uit bij den Typografen
bend aangeslotenen bestaat.
En zoo staken van ons personeel
handzetters, machinesetters cn rotatie
drukkers, te zsmen 27 man sterk, thans
21 man.
Als merkwaardigheid voegen wij hier
aan toe, dat er onder deze 21 personen
1 is die 35 jaren, 2 die 34 jaren, 1 die
33 jaren, J die 31 jaren, 1 die 30 jzren.
2 die 26 juren en 1 die 24 jsren aan
de „Leeuwarder Courant’" werkzaam
zijn geweest.
Wij hebben thans getracht met die
zes ons blad trouw gebleven werklieden
een blad mat bijna uitsluitend advertent ën
uit te geven.
De meeste advertentën, die heden
niet geplaatst konden worden, zullen in
ons volgend nummer worden opgenomen.
Wat het nieuws betreft, hebben wij
gisteren onmiddellijk maatregelen getrof
fen om onze abonré’s, op wier indulgentie
en welwillendheid wij in deze moeilijke
dagen zeker wel een beroep mogen doen,
een verkorte editie van de „Nieuwe
Rotterdsmsche Courant” te verstrekken,
welke zg ook heden, thans met een be
knopte uitgave van ons blad, ontvangen.
Dr. van Rhijn, de secretaris van de
Patroonsfederatie, bericht het volgende
L -den van den A.N T Bdie op
de nieuwe voorwaarden willen arbeiden,
kunnen aan het werk gaan.
Wanneer zij om die reden door hun
organisatie worden geroyeerd, dan zorgt
onze patroons organisatie, dat zij, ondanks
dit royemsnt, na oplossing van het con
fliot, m de werkplaatsen zullen mogen
blijven en in een der gezellen-organi
saties worden opgenomen.”
Het nieuwe contract in het druk
kersbedrijf.
Van werkgeverszijde schreef men aan
het »Hbl.« nog
De moderne Typografenbond is >een
contractant bij de nieuwe'collectieve ar-
j
FR
