Nieuws- en Advertentieblad
Besluit nu
alleen op gas te gaan koken.
Een gasprijs van 10 ct. p. M3
behoeft niemand meer af te
schrikken.
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
- Uitgi ve van T. GAASTRA Bz. te WORKUM.
Acbmtesrt in dit Blad
t
veel beter is dan
alle andere.
Oyeralverkrijgbaar
NOU DAN vindt u|
ook niet dat
Y S PEPERMUNT
ZATERDAG 26 MEI 1923.
No. 22
49ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam
Tel. Intercomm. 11,14.
i
o
2 Dit blad verschijnt des Za- 2
a terdags en kost per kwartaal a
2 65 cents; franco per post 2
2 1 gulden. Enkele Nos. S ets. 2
2 Ingezonden stukken Don- 2
2 derdags voorm. in te zenden. 2
2 Advertentiën tot uiterlijk Don- 2
2 derdagsavonds, uitgez. familieber. 2
Vraagt inlichtingen ten kantore
der Gasfabriek.
De prijs der Advertentiën 2
is van 1TS regels 60 cents, 2
elke regel meer 7 cents. 2
i Grootere letters naar plaats- 2
ruimte. Buiten Friesland, uit- 2
gezonderd Familieberichten, a
10 ets per regel. Bij abon- 2
nement belangrijk lager. X
staat Carolina, ia een schoolgebouw door
brand verwoest, waarbij 77 persoiraa
«ga omgekomen.
Terwijl, boo meldt d<» Time?, n e«n
bovenlokaal van een schco eboaw, on
geveer 300 mannen, vrouwen on kin
doren aanwezig waren voor het vieren
van de klasse vorhcog'ügsn dsr school
kinderen, viel eon pairoleumlamp van
het plafond. De brandends olie kwam
op da talrgke aanwez^ïn tsrccht en
stak hal gabouw in brand. De mei
brandwonden overdekte personen kerm
den van pgn. Allen raakten tengevolge
vsn hei vereohnkkclgke vooruitzicht, in
da vlammsn om te keman, hun zelf-
beboersehing kwijt. Waanzinnig van angta
snelden «ij de trnp af, den e?n>gen uit
gang van het brandende lokaal. Toen
greep er een ontzettend® gebeurtenis
plaats. Voordat beneden aan de trap de
naar binnen draaiende buitendeuren
konden worden geopend, werd de weg
versierd door da ia wilde verwarring
naar beneden gesnelde personen. Toen
bovendien nog talrgka pmoaen van de
trap vielen, waren do deuren met geen
mogelijkheid meer to openen. Ec kwam
osrst een uit* eg, to sa da deuren uit
haar hengsels waren gobrand.
Talrijks inwoners van do plaats, dia
op hot alarm van den brand naar het
sahoolgebouw waren gesneld, konden
gean hnlp bieden en stonden verbijs
terd naar het 'ooaesi van de ramp ta
staren. De brandweer kon niet ormid-
deliijk ter plaatse zgn en men kon het
brandende gebouw tergevo’ga van de
enorms hitte, die has vuur verspreidde,
niet vau nabij naderen. Desniettemin
waagde een aantal onversaagd» mannen
z-oh telkens in de onmidiellgko nabij
heid van het g <bouw, teneinde eakale
personen, die in hun docd'&ngst uit
de bovenverdieping van het gebouw
waren gesprongen, op te namsn Hot
was helaas oamugclgk allen, die naar
buiten waren gaopionge», te redden.
Eer t bij het krieken van den dag, toen
het vnur zij a vernietigend werk had
verricht, kon men beginnen da lijken
dsr slcchteffars te vcmmelen. Zoven-
an-zsventig lijken werden te voorschijn
gehaald, waatondar die van 40 kinde
ren en 15 vrouwen. Men vreest dat er
nog m’netena twaalf jij ken oadar da
puinhoopen van het ingestorte gebouw
liggen.
De gemeenteraadsverkiezingen te
Amsterdam.
Van de verktezjcgsdrukte te Amster
dam viel weinig te bespeuren, schrijft da
Tel. Overal, aan isdar stembureau, dealde
men mod®, dat de opkomet dsr kieisra
gering werd geacht. Verrassingen buiten
beschouwing latende, kon men vóórspel
len;, dat du totaalcijfers ditmaal ouder die
der S &*on verfc szisgcn zullen blijven
Veel reclame ea propaganda werd er
evenmin gemankt
Wie in deze dagen in de Ameterdsmscha
volksbuurten da ocg.m ia gast hoeft laten
gaan, vond aardige ataalij es van volkshu
mor.
In een sgstraat vau do Rozengracht
had een neringdoende in «ijn winkelkast
er-n plakkat gehangen met de wjjze
woorden
Als gij mijn winkel mtu gedenkt,
Ksn ’t me niks echelon, w en g'uw dem
ook schenkt.
Een ander in diezelfde buurt, meer
politiek aangelegd, vond hei noodig den
volke te melden
Ik ging liever dood
Dan dat ik stemde rood,
Wethouder Voa, dat le mijn man
Stem h m gij hebt er voordeel vsn 1
Van 1 Januari tot en met 18 M j
1923 1586 fallifsemcnten, tegenover
1059 over hetzelfde tijdperk van het
vorige jaar.
Dwarsdrijver.
Bij don landbouwer E. in de gemeentr-
Oidehcva (G?.), naar ’t „Volk” meldt,
had dezer dagen een onvrijwillige ver-
kooping plaats van alle lodende have
en verdere roerende bezittingen. Ge
woonte is, dat het op den boeldag ge
kochte vee, den volgenden morgen door
da diverse hoopers van da boerderij
wordt weggehaald. Doordat dien be
wasten morgen g* noemden bow, „da kep
ruig” was, liet bij in de vroegte alle
verkochte vee, als koeien, pa&rdcm, kal
veren, Echsp^n, lammeren, vxtkéns en
biggen te ztunen in één stuk weiland
dartele», zoadat het voor de nieuwe
eigenaars ónmogelijk was hun respec
tievelijk© „nummers” eruit te zoeken.
Om het verder een ieder die wat in de
boerderij te maken had zoo lastig mc-
gelgk te maken, «pgksrde hij alle toe
gang gevende deuren met zulke onmo
gelijke lange t pij kers vast, dat met be
hulp van politje en anderen, de toegang
moest worden geforceerd.
Ia de gevangenis tot iakeer
gekomen.
Men zal zich den geruchtmakende»
moord herinneren, welke in 1919 onder
Harskamp werd gep eegd op korporaal
Vos. De dader, A. Smit, word 9 Sep
tember 1920 tot levenslange gevangenis
straf veroordeeld. Hij bleef tot hst laatste
oogenblik alle srhnld ontkennen, doch
de aanwijzingen waren zóó sterk, ds.t
het Hof, niettegenstaande die ontkenning,
de zwaarste straf oplegde.
Smit bevindt zich thans in de straf
gevangenis te Leeuwarden, en wat een
levenslange veroordeeling voor hem, die
nog geen dertig ja&r oud te, beteekent,
is daar diep tot hem dóórgedrongen,
meldt de „Tel.”
Hij heeft thans een volledige beken
tenis afgelegd en zegt van zijn misdaad
berouw te hebben. Hij gedraagt zich in
da gevangenis heel goad en deed a&n
het gevangenispersoneel het volgende
verhaal van het gebeurde.
Hij woonde in B oilingwolde en word
daar beschuldigd v»n smokkelarij. De
kantonrechter veroordeelde hem to» f 200
boete, welk vonnis evenwel door de
rechtbank te Winschoten zou zijn ver
anderd in vrijspraak. Niettemin zou men
van Smit de f 200 boete hebben ge
vorderd, welke hij niet kou betalen.
Hij werd toen opnieuw vervolgd en
is daarna den weg der misdaad opge
gaan, om ie trachten geld bijeen te
krijgen, ten einde de boete te betalen.
Daardoor kwam bij natuurlijk steeds
in nieuwe moeüpkhoden en wetend, dat
hij overal werd gezocht, vluchtte hij en
verschool zich in de bossohen op de
Veluwe. Hij waa toen in een prikkel
baren en geheel overspannen toestand.
Hij beweert toen te zijn aangereden
door korporaal Vos, dien hg doodsloeg.
Smit ontkent evenwel de bedoeling
te hebben gehad diefstal ie plegen.
Wat van dit alles waar ie, valt na
tuurigk moeilijk na te gaan.
De veroordeelde wil thans trachten
zgn levenslange straf in een tijde’ijko
veranderd te krijgen, opdat zich voor
hem, «ij hei in een verre toekomst,
ten minste de mogaljjkheid nog opent,
eenmaal weer in vrijheid te komen.
De Zomertijd.
Er schijnen nog al wat plaatselgko
overheden in ons land te zgn, die ’t
booze veornemen koesteren, om de
somertgdregeling gancchelijk te negeeren
Daarom heeft minister Ruys de burge
meesters verzocht toe te zien, dat met
1 Juni de gemeentelijke klokken den
zomertijd aanwgsen.
Vervolging van kiesplichtverzuim.
De kantonrechter te Apeldoorn ver
oordeelde in da jongste sittin» van het
ksntongeroht een 30 tftl personen uit
d® omgeving v&n genoemde plaats,
meest boeren en boerinnen, die bij de
laatst gehouden verkiezing van leden
voor de Tweede Ksmer op groad vsn
gemoedsbezwaren hun stemplicht niet
vervulde», tot f 1 bcota subs. 1 dag
hechtenis.
Een gildefeest.
In N.-Brabant zgn in de Pinksterda
gen gilde-feesten gehouden, ter eere
van het 475-jang bestaan der St. Mar-
tinusgiido te Eindhoven.
Hat was een eigenaardige opiocht,
die door Eindhovens utraten trok. Voor
op de jubileerende gilde, gevolgd door
tal van andere uit de Brabantsoho gou
wen opgekomtn gilden.
Ea bij het aanschouwen van den kleu-
rigen stoet, met zgn gilde-konlngsn en
kapiteins, leden öu tamboers, dekens
en VÉiandriga, in aloude» giidendos,
voert, «egt ’t H b 1., d» geest ons onwil
lekeurig terug naar dien ouden tgl,
toen het gildewesan hoogtij vierde.
Zoo trokken de Ulrijke gilden op, om
luister bij te seten aan dit merkwaar
dige feest. En als een waas van oen
historisch en schitterend verleden, ge-
Igk eere verbleekte afspiegeling van
vervaatdon invloed en macht, trokken
zij wear af, in valsnd avondduister, de
fhurige gilde», hoog opklinkend de to
nen vsn hobo’s en fluiten, waartnsuchen
door ho’ dof gaboem dar ouderwsirohe
tromma», wier roffsl aan dm grijzen
einder varstierf, »le een symloc-l va»
vervallen grootheid van verr logen eeu
wen.
Moederliefde van een poes.
Msn schrijft aan het Hs-sri. Dgb).
Al eenigen tijd zwierf in den
omtrak van de Zocherstraat esn kat, d'e
klaarblijkelijk leefde van hetgeen zg vond
en kreeg v&n medelijdend® meneohen.
Wtgena den regen haalde mgu vrouw
haar Donderdag in de keuken cm na
eenlgea tijd in gezelsehsp van haar kind
je terug te koeren. Dit kindje dror-g sij
in den bok en is vermoadeigk drla weken
oud. Na door gemiauw de aandacht ge
trokken to hebben, word as binnen gela
ten en zocht spoadig een gosd plaatsje
voor haar jong. Na eenigen tijd ging ze
weer w«g, om spoedig daarna mei het
tweede jong terug ie eearen. Dit herhaal
de zich tot viermaal, zoodat de poes met
haar vier kinderen bij mij een thuis heeL
gevonden. Door verhuizitg is de poes
waarschijnlijk zonder huis gekomen. Ha&r
joegen had zij opgaborger* oader allerlei
rommel en hout bij ds fabriek De Conrad,
tot so ees thuis voor han had gevonden.
Hat waa oon s:rd g gs&sicht, dia trouw®
moftder mat haar jongen over cohutticg
en hok t» zien springsn om ze son betere
plaats te bereiden.
De Aumalepoort te Berlikum.
De Aumalepoort te Bmlikum mat artis
tieke gevel gast verdwijnen. Dszs poort
dateert waarschijnlijk uit de 9» eeuw toen
Bsrlikum, het he&tte toen Udgosg, een
bloeieai havenstadje »m gelegen aen ds
rivier de Boom.
In de f2s eeuw werd het ten tweeden
male door da Noormannen geplunderd
het wei toen mot de bloei van hst stad
je voorgoed gedaan en d« nr.am werd
Berlikum.
Eigenaardige groenten.
Op de nitgestrekte schorren langs
sommige gedeelten der Zeeuwsohc eilan
den wassen een tweetal kruide», dia
gedurende de voorjaarsmaanden in de
Zeeuwsebe dorpen smakelijke groente»
geven. Ia de eerste plaats is het de
lamsoor, die reeds zoo vroeg ontwikkeld
b, dat ze >n Maart al genuttigd wordt,
om Inter gevolgd te worden door de
veel meer algemeen gegeten zeekraal.
Vooral als jonge plant zelfs mat den
wortel vzn onder het slip afgssteden,
is zij heerlijk. Veel wordt van dit goedje
ook ingemaaki voor den wintertijd en
elke Zseuweche huismoeder west haar
eigen recept te gebruiken om het duur
zaam te maken. Da eigenaars der schor
ren kten de »snijders< vrij in het weg
halen en vooral dit voorjaar werd er
veel werk van gemaakt, omdat de groote
werkloosheid op landbouwgebied verschil
lende personen noopte in elk geval op
een of andere wgse geld ie verdienen.
Waar de buiteegronden daarvoor gele
genheid gaven werd er ook druk gebruik
van gemaakt.
Op sommige schorren of slibgrondez
langs de Friesche kust, bij Oadebildtsijl
b.v., wordt de seekraal met zgn kleine,
rood-brune bolletjes, ook veelvuldig
gevonden. Maar dat ze bij ons ook
gegeten wordt, daarvan hebben we nooit
gehoord
Post- en Telegraaf-ambtenaren.
De Minister van Waterstaat heeft
Vrgdag j.l, een deputatie ontvangen uit
het bestuur van den Costr. Bond van Ned.
Post-,Telegraaf- en Telefoonparsonoel, ter
bespreking van de afvloe ïog, zooals deze
wegens overcompleet in he-t P.T.T.-be-
drjjf wordt toegepast.
Ktachten waren ingekomen van amb
tenaren dis, omdat zij 6 1 jsar of ouder zgn
en recht hebben op direct ingaand pen
sioen op 1 Juli a.s., met ontslag worden
gestuurd, ongeacht welk pensioen zij
zullen kunnen genieten.
Verschillende dezer ambtenaren heb
ben. omdat «ij nog geen 35 dienstjaren
bezitten, geen aanspraak op vol pensioen.
Daar voor elk dienstjaar 2 pot. van de»
pensioon-grondslag als pensioen wordt toe
gekend, doet het zich voor dat ambte
naren don dienst moeten verlaten met
con pensioen verre beneden het maxi
mum van 70 pot.
Deze toestand werkt door zoolang het
pensioen wordt genoten.
Dsn Minister werd vor«ooht maatre
gelen ie treffen, waardoor deze oudere
ambtenaren cllcen dan zullen worden ge
pensioneerd, wanneer zij het volle pensi
oen dcelaohtig kannen worden,
Da Minister z-gde toe deze aangele
genheid zoo spoedig mogelgk in den Mi
nisterraad te sullen brengen en zoo noo
dig maatregelen to zuilen treffan teneinde
aan de geopperde beswaren vóór 1 Juli
den datum van ontslag tegemoet
te kunnen komen.
Faillissementen in Nederland.
Volgens mededeeling van het Han-
delslnformstiebureau van Van der Graaf
en Co.’s) Bureaux voor den Handel zgn
over de afg«loopen weak in Nederland
uitgesproken 70 faillissementen tegen 58
fa llissementen in deselfde week van het
vorige janr.
Het dorp h'e'd vs/scbilloBde stedelijke
reeaten in 1491 was Doeho Hcmme
aas er olderman, een nmbt enkel vcor
Atedrn bestaande. Deie familie bewoonde
da stinsH«mmoma-State, waaraan grrote
ia< derg?n toebehoorden, van hot j»sr
1400 tot p'm 1700.
Da laatste afstammeling was gehuwd
mst graaf Jacsëa van Aumale, v&ndaar
den naam Aumalepoort.
-In 1781 ward de stins mat de lande
rijen verkocht, de si ns werd efgebroke»,
doch do poort blesf bestaan
Met deze poort gast w®or sen heel Btuk
uit de Fritsche historie verloren.
Scheepsbrand.
Da Amsterdam ohe brandweer is Zon
dagmiddag gaa'armgard voor can brand
in de buikdsiiing van hss mMi stoomschip
Grotius van de maatschappij Nederland,
liggende ann d® Sumatrakude te Am
sterdam. Een zware rook en zwaveldamp
stagen uk het aohterdeei van het rohip
op. De brandweer, die mot twee motor-
«puiten was uifgerukt, kon aanvankelijk
niet in het sch’p doordringen wagens
zwaveldamp. Twee brand wachts. voorzien
van gasmasker?, daalden in de ruimen af.
In het onderste ruim bleken matien en
houtwerk to brenden. Het vuur wn«
spoedig gedoofd de eohade is gering.
Men was bezig geweest het rob>p uit te
zwavelen vloeibare zwavel waa daarbij
door de naden van een ruim raar hoi
onderste ruim galoopea bad daar
matten van tabaksbalen doen vlam vat
ten.
Aanslag op een rijksveldwachter.
De rgksveld wachter A, Admiraal te
Hippolytcahoef op Wieringen wilde een
pa»r dronken jongens uit een café Zif
ten, toen hij plotseling door een van
hen werd aangevallen. Mat een scherp
mes kreeg hg een paar diepe steken in
rug en borst, zoodat hij ineen zeeg
De dader vluchtte, achterna gezet door
eanige burgers. De jong?msn sprorg in
esn viszehersaak en vot& de «ea op. Per
sleepboot werd hij achtervolgd en na
enkele uren nabij Texel ing-jhaald.
Da toestsad van dee veldwachter is
op ’t oogenblik redelijk, ofschoon de
wouden zeer ernstig zgn.
Oplichting.
Esn rroderjj te Mmsluis hesft de
gewoonte om «an de gezinnen va» het
in haar dienet «gud en op «era verblijvend
personeel voorschot op het salaris te
varhtrekk®». Voor eenig«n tijd kwam ten
kaniere dar reederg een meieje van
omstreeks tien jaar namens de vrouw
van een der leden van hot personeel
een dergeigk voorschot, groot f 140, in
ontvangst nemen. Het kind toekende de
kwitantie cn nam hot geld nude Toen
dezor dagen da vrouw zelf om bet geld
kwam vragen, bleek, dat de reedsrg de
dupe van een oplichting was geworden.
Hot mei»je ward opgespoord en ns. vor
hoor bekends «ij, dat een taut® hear tot
deze daad had aang«zet. Voer het geld
werden m«est huishoudelijke artikelen
gekocht. Tegen de taaie is prooea-ver
baal opgemakt.
Ned. arbeiders naar N.-Frankrijk.
Een honderdtal arbeiders uit da om-
g^vieg vsn Zwolle zullen eersidtags naar
N.-Fr.mkrijk vertrekken. Het reisgeld
moet door de diverse gemeenten voorge-
schoten wc; dsn. Volgoss een rapport
vau den rghslandbouw wnaulent Vsn
Daa’.en, die in opdracht van de rogsr-
ring een siudioroiz naar Noord-Fr*»krgk
maakte, zouden da N-adsrkndsche arbei
ders, die ia Frankrgk in de bieten
gingen werken, 20 guidon per week
EchcoBgeld kussen wordtenen
Hos is ie hopen, dat de arbeiders niet
bedrogen nakomen, zegt »Hci Volk.c
Een schoolgebouw door brand ver
woest. 77 personen omgekomen.
Te Camdi-B, in den Amerikaaniohen
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid en
voor Friesland 1 iliaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Ruiterskwartier 85
fi:'
FRISO
■HL
