C. A. D. O.
AARDAPPELMEEL
V s
Nieuws- en Advertentieblad
Paardenmarkt
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Wist U wel
Leest de Advertentiên in dit Blad
t
t
t
PEPERMUNT
U ’t meeste
[waard,
N.Y.R.6. VAN SLOOTEN-Harlingen
op Maandag den 10 Sept ’23.
Opheffing afsluiting overwegen
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1923.
49ste Jaargang.
No. 35.
Officieel Gedeelte.
Binnenlandsch Nieuws.
r
t
t
TE WORKUM
Uitgi ve van T. GAASTRA Bz. te WORKUM. z
t
f
i
l
Tot plaatsing van Adv. en Reclames voor Handel, Nijverheid
voor r.’.
e
ft
Fabriek
„DE DRIE PROVINCIËN”
Oostwold
e
n
h
e
't
i
d,
11-
le
n
g
k
e
i
r
Inweer en wind,
In ’t hoekje bij
[de haard,
altijd it
ig
n
•n
ie
r-
ie
n-
o
s
e
i.
d
i-
,t
e
’t
t,
f-
dat juist in het voor- of najaar
een gaskachel in Uw kamer de
grootste voordeelen biedt?
Neemt tijdig Uwe maatregelen
en vraagt inlichtingen ten kan
tore der Gasfabriek.
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Don
derdags voorin, in te zenden.
Advertentiên tot uiterlijk Don-
derdagsavonds, uitgez. familieber.
et
e-
ir
it,
lp
neruimen tijd te Amsterdam weten
■chiril te honden en was begin Augustus
uit de hoofditad naar Valkenburg ver
trokken. Van de ongeveer f 15.000,
die hij bij zijn vlucht had medegenomen,
was nog f 2700 in zijn besit. Een bedrag
van f 6380, dat de kassier bij zijn
schoonzuster te Gravenhage had
gebracht, had de politie reeds eenigen
tijd geleden weer in handen weten te
krggen.
Het regeeringsjubileum.
Naar de «Tel.» meldt heeft de Am-
poliiie in verband met het
Koninklijke familie tal van
van verstrekkenden aard
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van HINDELOOPEN maken be
kend dat worden opgeheven de bewaking
en afsluiting van overwegen over den
spoorweg LeeuwardenStavoren, hetgeen
ter plaatse zal worden kenbaar gemaakt
door waarschuwingsborden ah vo’gt
Een in zwart-witte kleuren geschilder
de paal hcog ongeveer 2 75 M., met
aan bet boveneinde twee elkaar krui
sende borden, lang 1 30 M. on breed
015 M waarop onderscheidenlijk ver
meld sta^t «Onbewaakte overweg» en
«Lat op do treinen.»
Voorts zal de paal aan de van den
spoorweg afgekeerde zijde van een rooden
reflector worden voorzien.
Een ieder sij bij het passecren van
de spoorlijn bg overwegen op zijn hoede.
Hindeloopen, 20 Augustus 1923.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
VAN NAUTA.
De Secretaris,
J. 8IDERIUS.
fen, maar roede gshsol verkoold. Verder
moest daarna een vantilatieschuif worden
ópgetrokken. Dit ia achterwege gebleven,
zoodat de fabriek vol rook hing.
Voorts is nog in het waohthokje zijn
overj*s gevonden.
De verdwenen^ was weduwnaar. Zijn
woning ia op k«t van den burgemeester
geopend Op tafel werd gevonden een
spasrbankboskje, een pel's van verzeke
ring, waarop een bril. Een spoor van
wanorde werd niet gevonden.
Onmiddellijk is een onderioek ingesteld,
tot dusverre, naar het bureau V. D.
meldt zonder direct resultaat.
Staking in een anarchistische
drukkerij.
In de drukkerij Liberia®te Amster
dam, waar de hoer Zuurbier, toon hij
nog op het hoogtepunt van zijn roem
als raadslid stone, Woensdags- en *s
Zaterdagsmiddags voor zijn kiezers niet
was to «preken, wijl de edelachtbare
zich dan met het schrobben van den
drukkerij vloer onledig hield, is thans
iets heel ergs gebeurd, zegt het »H.bld.«
De persen die «enige keeren por
week »De Vrije Socialist» drukken,
waarin van den eersten tot den laatsten
regel fel wordt gefulmineerd tegen de
verdorvenheid van de «het loon druk
kende werkgevers», allerlei andere ver-
dervenheden, »het privaatbezit b.v. en
deszelfs aanhang dezer mratschappg»,
draaien niet meer.
De drukkers hebben het werk ge
staakt, wegens «het slechte uitbetalen
van hun loon*.
Zij drukten week aan week smaad
redenen togen de «uitbuitende klasse»,
hebben duizenden malen veel doorge
draaid, waarin werd betoogd, dat de
arbeider zijn Icon waard is,
Zij hebben nu het draaien op «Libertas»
stopgezet, als protest tegen hunnen
vrij-socialistischen en anarchistisohen
werkgever die hun blijkbaar hun loon
uitkeert.... met mate.
Heel «Libertas» staat thans stil.
Wijl hnn machtige arm het wil.
Voortvluchtige kassier aange
houden.
De Hillebergsohe politie heeft in een
hotel te Valkenburg aangehouden den
voortvlucht gen kassier van do Boeren
leenbank te Terbrsggf, J. L. H die
sedert 28 Mei uit zijn woonplaats was
verdwenen en in wiens kas een tekort
is gevonden van f 70.000. H. heeft zich
sterdamsche
bezoek der
maatregelen
genomen.
Zoo zullen op den intochtsweg niet
minder dan 15 commissarissen, 3 hoofd
inspecteurs, 67 inspecteurs en 1100
agenten dienst doen. De weg is in 13
vakken verdeeldaan het hoofd van elk
vak is een commissaris of een hoofd
inspecteur geplaatst
Een maatregel, die tot dusverre nog
niet was toegepast, is, dat iedere chef
zooveel mogelijk personeel uit zijn eigen
afdeeling of sectie onder zijn bevel zal
hebben, zulks voor een goede samen
werking.
Hot Johannes Vermesrplein, waar de
burgemeester woont, zal geheel worden
afgezet. In de Keizersgracht zullen de
Ook het naaststssnd® huis van den
Bchilder en boekhandelaar R. Viser
heeft gevaar geloop en. Al het huisraad
was er reeds uitgedragen. Gelukkig
wist mea hot vuur meester te worden.
De hear Visser was na den brand zoo
veimoeid van ’t inspannende blussohings-
werk, dat hij anderhalf uur bewusteloos
is geweest.
Later kwamen nog de spuiten van
Rauwerd en Sneek, doch deze behoefden
geen water meer te geven.
’t Huis en de inboedel van don heer
Da Zee waren verzekerd, de goederen
echter te laag.
Veimsld kan nog woden, dat bij den
heer De Zee de Friesche vkg vervaar
digd weid.
De brand trok veel belangstelling.
Een geheimzinnige verdwijning.
De gebouwen der Coöp. Zuivelfabriek
en Aankoop vereen’ging «Weedehoen» te
Goor worden ’b nachts bewaakt door den
52 jarigen Hormannes van Ommen.
Vrijdagnacht j.l. om 12 uur heeft hij
voor het laatst met zije controleklokje
een der controlepunt'n bezocht.
Sedert dien is niets meer van hem
vernomen. Het is waarschijnlijk, dat de
verdwenen® nog op een later tijdstip in
de fabriek is geweest. Het was n.l. zijn
gewoonte in den morgen het vuur in de
stookplaats van takkenbossen te voorzien.
Dat hout is in de stookplaats aangetrof- poli tiemotor boot en de motorvlet surveil
leren.
Twee rechercheurs zullen dag en
nacht op het paleis aanwezig zijn. Op
last van den minister van justitie zal
zoowel vóór als tijdaas het bszock toe
zicht worden gehouden op verdachte
personen.
Daar voor deze maatregelen een groote
politiemacht noedig is, zullen verloven
en vrije dagen worden ingetrokken.
In de afdeeiingen moeten de toege
voegde inspecteurs veelvuldige surveil
lance per rijwiel uitoefenen. Ook zal
straatdienst in uniform moeten worden
verricht door geëmployeerden, conciër
ges en hulptelegrafisten.
Nacht en dag zal het geheele corps,
mot uitzondering van de bemanning van
de politieboot, den helm dragen.
Een vurige visscher.
Te Looidennen zat, vertelt de Rott.,
de 83 jarige P., een hartsloohtelijk vis-
soher in een der slooten te visschen,
toen de dobber het sein gaf, dat er een
«knaap» aan de haak zat. Vóór dat zijn
medehengelaars ter hulp gekomen waren,
liet de oude man zich te water glijden
en haalde, tot zijn borst in het water
■taande, het viichsnoer aan en zoo de
vhch, een brasem van 4 pond, op het
droge. Met vereende krachten werd P.
weer op de wal gebracht
Weinig dankbaar.
Een twaalfjarige jongen uit Dresden,
die door een familie te Gouda liefderijk
was opgenomen, heeft dezer dagen deze
vriendelijkheid op minder aangename
wgze beloond. Zaterdagmorgen bleek hij
verdwenen met medeneming van onge
veer dertig gulden, die hij uit de porte-
monnaie van den heer des huizes had
ontvreemd. Hij werd op het station te
Gouda aangetroffan in het bezit van het
ontvreemde, waaraan een bedrag ontbrak
dat hij voor het nemen van een spoor
kaartje naar Utrecht had aangewend.
Volgens zijn zeggen had hp naar Ame
rika willen gaan. Daar ook zijn pas niet
in orde bleek, heelt de Goudeche politie
hem over de grens gebracht.
De loop der bevolking.
Blijkens het maandschrift van het
Centraal Bureau voor de Statistiek stemt
de loop der sterftecijfers tot groote te
vredenheid. Terwijl nog kort geleden een
algemeen® sterfte van 20 per 1000
hier te lande als normaal kon gelden,
gaven met uitzondering van Juni alle
maandcijfers in het rijk in 1923 een
De prijs der Advertentiên 1j
is van 15 regels 60 cents, jj
i elke regel meer 7 cents.
j Grootere letters naar plaats- 3
ruimte. Buiten Friesland, uit- J
gezonderd Familieberichten,
10 ets per regel. Bij abon-
nement belangrijk lager. j
laagte record te zien. In de groep der
steden gaf Maart 1922 (10.3) en April
1921 (9.8) een lager cijfer dan de over
eenkomstige maanden van 1923, maar
bleven de cijfers der overige maanden
eveneens beneden het totdusver waarge
nomen minimum. Niet enkel relatief, in
vergelijking met andere landen, maar
ook absoluut is onze sterfte-toestand
thans bij uitstek bevredigend.
Het bevolkingscijfer in het rijk telde
op 1 Juni j.l. 7.131.980 zielen tegen
7.002.697 een jasr te voren, zoodat zg
is toegenomen met 129.283 zielen of
1.85 percent. In de groote steden was
het bevolkingscijfer op 1 Juni 1923
1.749 979 tegen 1.724.439 op hetzelfde
tijdstip van 1922. De toeneming der
bevolking bedroeg hier dus 25 540
zielen of 1 48 percent.
Onbevoegd uitoefenen der
geneeskunde.
Voor het Hasgsohe kantongerecht stond
terecht J. L. M. V., natuurgeneeskundige,
aldaar, terzake dat hij, hoewel hij geen
geneeskundige was en i ok overigena in
geen enkel opzicht bevoegd tot het
uitoefenen der geneeskunst in Nederland,
door middel van advertenties, en in het
openbaar aankondigde, dat hij de genees
kunst uitoefende.
Beklaagde bekende het feti. Hij wist
volstrekt niet dat de wet het plaatsen
van zulke advertenties verbood, tornde
een aantal gevallen op, waarin hij per
sonen genas, dia bij de offio’eele gencor-
kunde geen hulp konden vinden en trad
vervolgens in een uitvoerige beschouwing
van de natuurgeneeswijze. Hij wees er
op, dut van eenig principe bij de doc
toren geen sprake ia, wat de één adviseert,
keurt de ander af. Spr. js vroeger ook
lijdende geweest en is, nadat hij met de
natuurgeneeswijze in aanraking kwam,
eveneens genezen. Daarom had hij het
plan opgevat zich na grondige studie op
dit gebeid aan de Ijjdendo mensohheid te
wijden en dit doet hij thans met groot
succes. Bedroevend noemde hij het, dat
een volk als het Nederlandsohe is over
geleverd aan de genade en kunstmatig
wordt gedreven in de armen van de
«schoolgenesskunst», al heeft het zijn
vertrouwen daarin geheel verloren.
Het O. M. vond de manier van adver-
teeren van beklaagde weinig behoorlijk,
waar hij de namen van zijn vroegere
patiënten openbaar maakte. Men heeft
er recht op dat in zoo’n geval zgnnaam
niet in het publiek wordt gedrukt.
De eisch en het vonnis luidden f25
boete of 10 dagen hechtenis
Huis iogestort,
In het Slop van Willem Klein te Den
Haag is een huis ingestort. De voorgevel
stortte naar de strastzgde over en tal
van personen werden dientengevolge
gewond. Da 23-jarige C. de Wit kreeg
ernstige inwendige kneuzingen; mej. De
Ruyter, 22 jaar, kreeg ernstige verwon
dingen aan rug, arm en borst, haar
zoontje van 14 maanden werd zoo ern
stig getroffen, dat het waarschijnlijk een
beentje zal moeten missen.
Onze koopvaardij.
Op het «ogenblik zijn er te Rotterdam
28 Nederlandsche en 3 Eogelsche rche-
pen opgelegd, alle vaartuigen van 6000
tot 10.000 ton. Bovendien sijn heel wat
schepen naar ’t buitenland verkocht. De
ze ernstige malaise drukt, zegt de Tel.,
>- zijn stempel op de geheele havenbewe
ging. In den goeden tijd had men zeker
12.000 havenarbeiders, die geregeld werk
vonden. Thans heeft men nog slechts een
kern van 3748 vaste arbeiders en 3370
havenreseivisten, te samen 7111 man,
waarvan de grootste helft óf in *t ge
heel niet werkt, óf per week slechte een
dag óf een deel van den dag te werk
wordt gesteld. De 5000 overigen zijn
uit de havenbeweging verdwenen, ver
meerderen het werklozenleger dat bij
«Maatschappelijk Hulpbetoon» gesteund
wordt óf ging in andere beroepen.
Gevaarlijke reptielen.
Het reptielenhuis van Artis te Am
sterdam heeft enkele nieuwe bewoners
gekregen. Vijf prachtexemplaren van de
Afcikaansche zwartkeelige Spuw-brilslang
de Cobra werden dezer dagen in
welverzekerde bewaring genomen.
Voorzichtigheid was hier de boodschap,
want deze lichtgeraakte «Spitting Cobra»
ent niet alleen vijand of prooi met haar
naaldscherpe giftanden in, doch boven-
dien spuwt ze in letterlijken sin vengn,
als ze zich verontrust voelt.
Bij de minste argwaan neemt ze al
haar karakter'sticks imponeerhoudingaan.
Evenals de in Engelsch-Indië zoo ge
vreesde «Kraif», bepalen de Spuwcobra’s
zich echter niet tot deze afwaohtende
houding, maar zien ze er geen been
in er plotseling op los te trekken en
ze! fa hun vgand over een grooten af
stand achterna te zitten.
In de doelmatige ingerichte slangen-
verb'gven in Ariis voelen de beesten
■ich echter epoedig op hun gemak. Ook
wennen ze na korter of langer tijd wel
aan hun verzorgers. Ten overvloede
houdt men dr. Calmettes antivsnemine
serum bij de hand, en maakt de oppat-
■er, bij het behandelen der Spuw-oobra’s
gebruik van een autobril.
Faillissementen in Nederland.
Volgens medadeeiing van het Han-
delsinformatieburesu van Van der Graaf
en Co.’c B-ireaux voor den Handel zijn
over de afge’oopen week, eindigende 17
Augustus in Nederland uitgesproken 82
faillissementen tegen 45 faillissementen
in dezelfde week van het vorige jiar.
Van 1 Januari tot en met 17 Aug.
1923 2521 faillissementen tegenover
1833 over hetzelfde tijdperk van het
vorige jaar.
Brand bij Sjouke de Zee
Naar wij in het «Nieuwsblad v. Fries
land lazen, ontstond deer onbekende oor
zaak brand in het winkelhuis van den heer
djonke de Zee, den l ekenden Frieschen
Hchrgver en voordrager te Irnsum. De
heer De Zee hoorde op den zolder een
val; hg ging de trap cp en z«g toen
niets dsn vuur. Da vlammen vonden gre
tig voedsel in de aanwezigs voorraden
manufacturen enz. ’t ging alles zoo snel,
dat aan het redden van huisraad niet
meer viel te denkt n. Slechts een paar
meubelstukken heeft men uit het huis
kunnen dragen.
De heer De Zse was met zgn jona
sten zoon, doehter, haar man en kind
thuis. In allerijl moesten zij het huis
verlaten. In ongeveer drie kwartier was
de groote, mooie winkelhuizinge geheel
afgebrand.
Naast het huisraad, verschillende gou
den en zilveren voorwerpen, een groote
partg manufacturen en andere goederen
(c.a. was juist voor ongeveer f1000
kaasdoek ontvangen) is een kostbare
verzameling boekwerken verbrand.
De heer De Zee had zich in een
tijdsverloop van ruim 30 jaren een fraaie
collectie boeken, handschriften en kunst
schatten verzameld. Zijn bibliotheek be
stond uit ongeveer 1200 deelen. Zoo bad
hij van wijlen Waling Dgketra een be
langrijk deel van diens boekwerken ten
geschenke ontvangen. Daarbij bevonden
■ich heel oude exemplaren, o.a. Friesche
geschiedschrijvlngen van Eekhof en Scho
tanus, een sude Menistebijbel, vele jaar
gangen van oude en nieuwe Friesche
tijdschriften, handschriften enz.
Zeer voel waardevols is dus in de
vlammen gebleven. Verder had de heer
De Zee tal van schilderijen en foto’s
(een 150-tal), waarbg penteekeningen
van Piet van der Hem, schilderijen van
IJdema, de Bottema’s enz. Een spinne
wiel, allerlei anders kunstvoorwerpen,
vele herinneringen uit Amerika van de
reis die de heer De Zee door Amerika
heeft gemaakt, alles ie verbrand.
Da brandspuit van Irnsum verleende
spoedig hulp en ook die van Grouw
heeft geholpen Daardoor konden de
huizen in de omgeving bewaard blijven.
Want ’i was een geweldige vuurgloed.
De vlammen besloegen de geheele
breedte van de straat. De tegenover
staande woning van den heer Hoag-
hiemstra ia dan ook ernstig beschadigd
De ruiten er van zijn gesprongen, ter-
wgl de deur en kosgnen door het vuur
zgn aangetast geweest.
1 en Geldwezen buiten de prov. Friesland is uitsluitend gemachtigd het Alg. Adv.-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr, 76-78, Amsterdam
Friesland Filiaal D. Y. ALTA te Leeuwarden, Ruiterskwartier 85 Tel. Intercomm. 1114.
i
3
l.
S
5
i
i
r
1
L
18
n,
rt
m
3
I
1
[•-
II
p
it
P
l.
L-
1
3
3
a
i
i
3
3
1
3
1
■e
is
m
d,
lh
sn
d.
u-
sn
tit
m
sn
d-
it,
at
ui
i.
Q-
t,
et
>e
ui
