De „Populaire Amsterdammertjes” Trekking 1 April a s. GEVAARLIJK SPEL TT. Bi fliz. Voer 50 cent de kans Obligaties a 50 r i I FEUILLETON. I Hoofdpremies f 10 000 en f 7500 en verder premies van f 5000, f 1000, f 500, 1 100 en 1 50, totaal meer dan f 20 000 aan premies Lijst van de vorige trekking ter inzage C3X.t aanvaardden o de reis naar i sg en het zacht Lahn, ik geheel Wij zaten bij het knetterend vuur. De wind, die dikke droppels van den pikzwarten hemel joeg, blies in de vlammen en dreef ons den walm van het vochtige hout in het gezicht. Een vreesaanjagende, stormachtige nacht was het, men kon geen hand voor de oogen zien. De Franschen hadden ons best kunnen omsingelen, altijd wanneer er mogelijkheid had bestaan, om langs andere dan de hoofdwegen tot ons te komen. Wij zaten dicht opeen, met den rug tegen een haag, die toch nog eenige be schutting gaf, en lieten onze gedachten naar ons vaderland en naar voorbij gegane, onvergetelijke tijden terug dwalen. We hadden het over alles wat prettig was, dansen, paardrijden, jagen, enz. en zeer begrijpelijk kwam toen ook het gesprek op het spelen, en wat voor genot daar toch in zat. Nu ik zat ook eens lastig in de klem begon eensklaps de kapitein van X, die het commando over de artillerie had, met zijn diepe basstem en ons met knippende oogen langs de rij, aanziende. Op ons dringend verzoek, nam hij zijn kort pijpje uit den mond, staarde een oogenblik in den vuurgloed, als wilde hy zijne gedachten daardoor bijeenzamelen en begon toen: Ja, jonkersWie weet, waar ik nu wel gezeten zou hebben, indien de hemel toen niet gunstig over mij beschikt had. Dat stond toen destijds tusschen hangen en wurgen. Het was namelijk in '48, tijdens de campagne in Baden, toen ik nog een piepjong luitenantje was zonder baard, maar het hoofd vol kuren en grillen, en pas van de Artillerieschool gekomen. Ik lag te C. in garnizoen. Op een middag hadden wij een vroolijk diner gehad, waarbij de wijn ferm was aangesproken. Wanneer wij bij zulke gelegenheden dan zoo’n beetje opgewonden waren geraakt, was door den regel het eind van het lied, dat wij onze paarden lieten zadelen en een avontuurlijken rit in de omstreken ondernamen, die gewoon lijk met lamme paarden of gekneusde beenen eindigde. Nu, op dien dag was het eveneens zoo, maar het liep toen niet zoo ge makkelijk af, het had me bijna mijne nieuwe epauletten gekost. Wij hadden toen bij de brigade no<r zoo’n ouden woesten luitenant, Strunk genaamd, dat was er nog een van die zoogenaamde ijzervreters, die nu ge lukkig allen zijn opgeruimd... Brood met rumGij begrijpt me wel heeren Zijn koffie werd ’s morgens in spiritus gekookt. Hmjawelriepen eenige stem men. Nu diezelfde Strunk nam mij dien namiddag, na afloop van tafel, geheimzinnig terzijde en zijne hand op mijn schouder leggende zeide hij: Jonker, wij laten onze paarden za delen en rijden straks naar Ems maar mond dicht! Ik gevoelde mij door deze vriende lijke inschikkelijkheid van den oudsten luitenant der brigade natuurlijk zeer vereerd, en stemde gereedelijk toe, alhoewel ik zeer goed wist dat het stal uitliep verwijderden ons uit het gewoel, en Hij bestelde een kamer en riep den >p onze dienstpaarden j kellner. Stel u myn schrik en mijne Ems. Wij draafden en j gr anzeloozo verwondering voort toen galoppeerden langs den met populie ren bezetten straatwe. ruischend riviertje de Lahn, ik geheel vervuld van het geluk, om daar in den glans mijner nieuwe epauletten te kunnen schitteren, hij gedreven door de zucht, aan de groene tafel te kunnen spelen. Met onze snuivende en schuim bekkende paarden hielden wij onzen intocht, reden majestueus den Kur- garten voorbij, en stapten toen in het logement De Druif af. Ems was in die dagen nog in zijn kinderjaren en niet te vergelijken met wat het later werd, het badhuis met den tuin en de speelzalen, het steenen gebouw, het postkantoor en De Druif, benevens eenige armzalige logementen, daarna kwam het dorp en aan de overzijde der rivier, waar nu al die prachtige villa’s staan, een enkel huis. Ik dacht dat wij nu rechtstreeksch naar het badhnis zouden gaan, om daar de leden der schoon e sexe wat te gaan opnemen, die toen in de me nigte onder de groene hoornen zaten of rondwandelden, maar dat kwam verkeerd uit, in den stal verhaalde Strunk mij althans, dat hij dien dag gelukkig zou zijn, dat wij zouden spelen en de bank laten springen. Het hart bonsde mij hevig, het spel was ons namelijk streng verboden, en vooral in uniform. Maar geachte luitenant, waagde ik schuchter in t brengen. Bedaard blijven, jonker!... mond houden, was het barsche antwoord, waarop hij met groote stappen den j en het huis binnentrad, streng verboden was. Goed wij Met looinê schreden volgde ik hem. Strunk voor twee personen burger- kleeren verzocht. Met open mond stond ik daar, en maar om het kort te maken een kwartier later (Strunk scheen daar goed bekend te zijn) staken wij in het derde en vierde pakje van den kellner uit De Druif, smerige jassen, ongepoetste en opgelapte laarzen, het hcele boeltje vol vetvlekken en saus; mij was alles veel te wijd, hem alles veel te nauw. Daarbij sporen en mi litaire handschoenen, verkreukte boordjes, die met een twijfelachtigen band vastgeknoopt, van achteren hoog uitstaken, en Strunk met een hoed van den kellner, terwijl ik met zijn zijden huispet werd versierd. Hoeveel geld hebt gij vroeg Strunk, zonder op mijn zuur gezicht te letten. Twaalf thaler en vijftien silbergro- schen, stotterde ik, het was de eerste Maandag in de maand. Hm Leen tien thaler aan mij wij zullen in compagnie spelen De helft van de winst krijgt ge terug. Ik had bijna tot u orders gez gd. Met een slecht voorgevoel, lei ik werk tuigelijk het geld in zijn ruwe han den. Wij marcheerden af. Ik wist niet meer, waar ik mij bergen zou van schaamteDe smerige broek, op de knieën kaal versleten, de zwarte als een zak hangende jas en de gescheur de petMet neergeslagen oogen, ge lijk een artne zondaar, die naar de galg wordt geleid, volgde ik hem naar de speelzaal. Zonder te overdrijven, veroorzaakte ons binnentreden wel eenige opschudding. De bedienden monsterden ons van top tot teen, en schenen in twijfel te staan, of zij ons avond, waar hij Sylvester uitbeelde in een lange, gróote gestalte met grijzen baard en een meiske tot hem komt, dat zegt: ga niet heen, het is op aarde zoo donkerNeen, zegt Sylvester, die donkerheid is niet het ergste, maar wel, wat ge straks zien zult Daarom moeten wij onze kinderen niet klein maken, maar groot, daarom moeten wij rechtvaardig zijn tegen over onze kinderen, want hoe vaak worden deze niet de dupe hiervan, dat wij niet genoeg met ze meeleven, dat zij ons niet genoeg kunnen ver trouwen in hun lief en leed en bij ons geen voldoende steun vinden, wanneer zij behoefte hebben aan hulp, gelijk ook het klimop zijn weg zal zoeken langs den slijkerigen bodem, wanneer de trotsche eik het zijn steun weigert. Daarom hebt liefde in uw gemoed voor uwe kinderen, maar daarvoor is noodig een school, die u steunt bij de opvoeding en dat kan alleen echt geschieden in de openbare school, die geen scheiding wil, maar verdraagzaamheid, en van uw kind wil maken een braaf burger en een goed christen. Wij staan echter in Nederland in het teeken van de kleine scholen, zelfs in de kleinste plaatsen, b.v. St. Nicolaasga met 4, Boskoop met 13, Tholen met 7 en in 1920 wist Ministei de Visser niets anders te doen, dan die groote scholenbouw vooreerst maar stop te zetten. Spr. is lid van den Onderwijsraad en alszoodanig wel met een en ander voldoende op de hoogte, maar toch laat hij zijn waarschuwende stem hooren tegen die als paddestoelen uit den grond oprijzende scholen, onder herinnering van het oude liedje: Wie zal dat betalen, zoete lieve Gerritje doch niet met het antwoord: de eerste boer de beste, doch met een verwijzing naar het belasting biljet, waarop allen het antwoord zuilen vinden, of eigenlijk onze kin- kinderen, als wij althans daarvoor niet oppassen. Verder komt Spr. terug op de eerste bepaling van bezuiniging, door den Minister uitgevaardigd inzake het een jaar later naar school zenden der kinderen, doch gelukkig is dat Ko ninklijk besluit den Minister, na een krachtig verzet in ean particulier onderhoud met hem, uit de handen gewrongen, althans er is reeds van den Minister-president de mededeeling ontvangen, dat de uitvoering van den door ons bestreden maatregel tot 1 September a.s. zal worden opgeschort, en dus voorloopig is verkregen dat geen 5000 onderwijzers op straat zul len worden gezét en geen 200.000 kinderen bij moeder thuis behoeven te blijven. Het is echter gemakkelijker een besluit uit te vaardigen, dan dit weer te moeten inslikken, maar niettemin is dit toch een daad van wijs beleid en moet er voor worden gezord, dat ook de tweede stap in diezelfde richting gedaan wordt. Verder wijst Spr. nog op het vele en moeilijke werk, dat op het bureau van Volksonderwijs door slechts 2 personen moet worden verricht, de moeilijkheid voor hem zelf, om daar uit té breken en naar Workum te komen, terwijl op een zelfde bureau voor het R. Kath. onderwijs 41 en op dat voor de Scholen met den Bijbel 21 man zitten. Commentaar overbodig! Onze strijd is daarom meer dan moeilijk en daarom vraagt hij den steun van allen, om het instituut der openbare school te schragen en zich daarvoor krachtig te organiseeren, Het doel der vennootschap is het bouwen van arbei ders- en middenstandswoningen door geheel Nederland Verkri gbaar tot uiterlijk 31 Maart, voorm. 12 uur bij 29.500 vaders en moeders een adres dat ongetwijfeld de instemming heeft van tienduizenden ouders van school gaande kinderen, zoowel op de open bare- als op de bijzondere school bij welk adres wórdt gevraagd het Koninklijk Besluit van 19 Januari 1924, waarbij de leeftijd van toelating tot een school voor gewoon lager onder wijs met een jaar is opgeschoven, en daarmede van den gemiddelden leef tijd van zes tot zeven jaar is verhoogd, in te trekken. Spreker geeft daarvan een korte, doch duidelijke uiteenzet ting, ook in zijn noodzakelijke con sequentie, waarvoor hij den dank der vergadering ontvangt. Inmiddels is de heer de Vries ge arriveerd, die, na met een hartelijk woord van welkom door den Voor zitter te zijn begroet, het woord neemt en verklaart, dat er vreugde is in zijn hart, nu hij geroepen is te spre ken over dingen, die ons allen na aan het hart liggen, dat hij niet weigeren kan, over te komen als Friesland hem roept, de provincie, waarvan hij aangename gedachten en herinne ringen bij zich omdraagt en waarbij ook thans weer de Friesche koek en koffie zijne reukzenuwen streelen. Zoo komt hij ongemerkt tot zijn onder werp Ons openbaar onderwijs in zijn machtige beteekenis voor de zedelijke opvoeding van onze jeugd, met vreug de door hem te bespreken, maar ook met grooten ernst Moeilijk is die taak zeker en met schroom gaat hij tot die uiteenzetting over, want wij weten op het gebied der opvoeding nog zoo weinig, doch wij hebben te dien op zichte een overtuiging in ons, door het geloof in de kracht van onze kinderen zelf. Een Engel sche bisschop heeft eens gezegdde onderwijzers en de ouders weten het soms, de kinderen altijd. De kinderen wijzen ons den weg en veel bij de opvoeding, van den wieg tot het graf. Daarom is samenwerking noodig tusschen school en huis, tusschen onderwijzers en ouders, in betrekking tot de op voeding van het kind en Spr. heeft de innige overtuiging, dat wij bij het openbaar onderwijs gaan in de goede richting en tot het geluk der kind' ren. Fröbel heeft eens gezegdelk kind is een fontein van krachten, die wij niet kennen, maar die wij hebben té eerbiedigen en plaats te gunnen. Dat alles moet worden bestudeerd, dat is niet zoo gemakkffiijk en vooral niet ten opzichte van dé praktijk van het leven Gewezen wordt op het mooie ver haal in het Lucas-Evangelie van Jezus opgroeien tot jongeling en het niet steeds begrijpen der ouders van hun kind, voorwaar geen wonder bij zoo’n groote geest, maar Maria nam alles op in haar hart en overlegde het bij zich zelvenDat ook moeten wij doen En als Jezus dan opgaat naar Jeru zalem en spreekt in den tempel, zijn de ouders ongerust, maar hij zegt: Wist gij dan niet, dat ik zijn moest in de dingen mijns Vaners Wij ouders, weten het ook zoo vaak niet. Letwel: dat hij zijn moest! Verstaan wij dat? Dat wijst niet op een verslap ping in de opvoeding, maar is eeue aansporing voor ons, om rechtvaardig heid tebetrachten. De kinderen vragen dat van de ouders voor hun opgroei voor de toekomst, van hunne ouders en onderwijzers, hunne natuurlijke leidslieden. Elk kind is toch een per soonlijkheid, een karakter, en zulk een opvoeding zal hem later doen leven in overeenstemming daarmee, echter geheel vrij van eenige leer of dogma. En nu is êr slechts één school, die tot steun kan zijn bij de opvoe ding der kinderen, en dat is de open bare school, niet, omdat deze neutraal moet zijn, gelijk de tegenstanders zeggen, maar omdat deze school op leidt tot alle christelijke en maatschap pelijke deugden, en dat is juist haar positieve kracht! Spr. wijst op de za lig sprekingen, op de reinen van hart, die God zullen zien en de vreedza- men, die Gods kinderen genaamd zul len worden en juist de openbare school leidt op tot reinheid des harten, tot verdraagzaamheid, tot zachtmoedig heid. Daarom is het niet waar, wat ook hier in Friesland wordt V' rkon- digd doQr het Friesch Dagblad en waarmede dit 6 maal per week de harten vergiftigt. Zeker, ook aan de openbare school kleven gebreken, niets is volmaakt, doch wij willen, dat de zedelijke kracht, die van de school uitgaat, zoo groot mogelijk zal zijn. Spr. zal de laatste zijn om de bijzón dere school een stroobreedte in' den weg te leggen, maar voor de open bare school hangen te dichte nevelen, maar toch ziet hij door de nevelen heen allengs het licht weer doorbre ken, omdat ten leste de openbare school zal blijken te zijnde school voor de kinderen! Daarom geen scheiding onder de kinderen, geen angstvallige afbakening in kleine schooltjes, welke vaak worden opge richt met de vooropgezette bedoeling, te dienen als voorportaal van eenige kerkelijke of politieke richting en het eigen gerechtige voornemen, men- schen te vormen bij uitnemendheid. Maar kinderen voelen zoo gauw het verschil, want de kinderen zijn toch. kinderen, met een eigen wereld, met eigen gedachtenkring, met eigen fan tasie, met een eigen leven en daarom kunnen alle opvoeders en opvoedkun digen of paedagogen nog zooveel van de kinderen leeren. Nader wordt dit aangetoond met uitspraken van den opvoedkundige bij uitnemendheid, Jan Ligthart die zegt, dat de opvoeder een beetje zondaar met de zondaren mee moet zijn, met een aanhaling uit het leven van Maxim Gorky ten op zichte van de meest verdorvenen der samenleving. Zoo gaat het ook vaak bij onze kinderen. Zij doen wel vaak iets stouts, maar zijn het daarom al tijd niet, want hoe vaak is stoutheid een uiting van durf en stoutmoedig heid, hoe vaak komen behaagzucht en leugen voort uit een geheel andere bron, als wij ons ten onrechte voor stellen. Treffend was eens het beeld dat Braakensiek eens in de Groene Am sterdammer gaf op een Oudejaars- Verslag Ouderavond „Volksonderwijs”. Moest de uitgeschreven Ouderavond vanwege de afd. „Volksonderwijs” al hier op 19 Februari worden uitgesteld wegens afwezigheid van den heer Klaas de Vries van Amsterdam tenge volge stremming van het stoomboot- verkeer, gelukkig heeft deze nu Maan dag j.l. voortgang kunnen hebben, zij het dan ook met eene kleine strubbe ling bij den aanvang, wijl de spreker niet voor 9 uur tegenwoordig kon zijn, tengevolge overmatig drukke ambtsbezigheden. Aan de eenigszins noodzakelijke wijziging van het pro gramma ging vooraf een openings woord van den voorz., ds. Hulshoff, die daarbij eene verklaring gaf van d'- hem opgedragen leiding, een woord van da k en hulde bracht aan zijn voorganger als voorzitter, de heer Cost n, het welkom toeriep aan be langstellenden uit Hindeloopen, als mede aan een viertal musici (die ge durende het verloop van den avond op verdienstelijke wijze het genot der gezellige bijeenkomst verhoogden, waaraan een huishoudelijke en ge moedelijke stemming niet ontbrak onder Eet gebruik van koffie en ver snaperingen), die vervolgens weesop de vier letters A. V. V. O. (Actie tegen voortg' zette verslechtering van het onderwijs), de meerdere belang stelling, ook van de vrouwen, voor ons openbaar onderwijs, om ten slotte de stellige verwachting uit te spreken dat deze bijeenkomst aan het eind, een welgeslaagde bijeenkomst zal blijken te zijn geweest. Hierop volgde, onder begeleiding der muziek, het spontaan gezongen Volksonderwijs-lied, waarvan het tweede der vier coupletten luidt Door sectezucht gedreven, Grijpt ied’re groep naar 't kind, Zoodat de dwaze splitsing Reeds in de school begint. Dat streven is verderf’lijk Daartegen staan wij pak Wie zoo de jeugd gaat scheiden, Die vo rt ons volk ten val. Met eenige wijziging in het pro gramma, treedt nu eerst op de heer Oosten, die zegt, niet te zullen sp: eken over het op de agenda voorkomende punthet houden der e.v. ouderavond, wijl tengevolge inmiddels gewijzigde omstandigheden, hetgeen hij daarom trent had te zeggen, thans minder ge- wenscht en urgent is, doch zich nu bepaalt tot het door 31000 leden van Volksonderwijs gericht adres aan de Koningin, waarvan 1500 onderwijzers en onderwijzeressen en meer dan hebben te voeren, als er groote verdeeldheid heërschte onderwijsgebied, want waarlijk, kleine schooltjes zijn niet noodig,maar de wal zal eens het schip keeren. Toen Paulus de straten van Athene had doorkruist en daar al de tempels en altaren had gezien, zei hij„Gij mannen van Athene, ik zie dat gij in allen deele meer dan godsdienstig zijt dat vraagt de godsdienst niet!” Als Paulus nu eens in Nederland rond ging en dan in de streek van Hooge- veen kwam, zou hij met het oog op al die schooltjes ongetwijfeld uitroe pen „Gij mannen van Holland, ik zie, dat gij in allen deele méér dan kin derlijk zijt— dat vragen de kinderen niet Neen, geen kerkelijk onderwijs, maar wel christelijk onderwijs, doch de openbare school heeft alleen hot recht dat woord op haar onderwijs toe te passen, gedachtig aan het woord van lezus: Laat de kinderkens tot Mij komen en verhindert ze niet Spr. herinnert aan het woord van de Savornin Lohman: het is onze schuld, dat de openbare scholen zoo klein worden, zou honderden voor beelden kunnen aanhalen van een persé doorgevoerde scheiding, w.o. het frappante geval te Hekelingen, waar door een prikkeldraadversper ring de kinderen der open! are en bijzondere school van elkaar werden gescheiden. Daar wordt om gelachen, maar d< t feit is toch wel zeer in- droevig De Minister stuurde zijn chef van onderwijs naar het buitenland om na te gaan, wat hier, naar dat voorbeeld, kon worden gedaan inzake bezuini ging bij het onderwijs. In het betrek kelijk rapport komt 'slechts één blad zijde van beteekenis voor, waar ge zegd wordtin geen enkel land heeft men een schoolstelsel als in Neder land, waar voor 40 kinderen een school kan worden gebouwd. Maar, zoo werd aan de commissie toege- voegd: dat kan alleen in het „stein- teiche Holland”. O ja, zoolang de gaafheid van den gulden onaangetast blijft. Maar het is beter dat onze kin deren gaaf blijven, opdat zij later in de maatschappij een goede plaats kunnen innemen. Een spontaan applaus beloonde den gevierden spreker voor zijne mooie, duidelijke, diep ernstige eii met den gloed eener innige overtuiging uitge sproken rede. In de daarop volgende pauze had eene trekking plaats van eenige op school vervaardigde voorwerpen, die de af- deelingskas nog een voordeeltje be zorgde van f36, terwijl bovendien nog aan den heer de Vries als Algemeen Penningmeester de opbrengst eener collectie kon worden ter hand gesteld van f52. Alle hulde aan de aan wezigen. Vervolgens vergastte de heer de Vries de vergader ing nog op de voor dracht van een drietal schetsen op het gebied der opvoeding van kinderen en groote menschen, die onder de diepste stilte door den begaafden spre ker ten gehoore werden gebracht, en waarvoor hem hij het sluiten der bijeen komst, door den Voorzitter der Ouder- commissie, de heer J. E. Muller, alle hulde werd gebracht. ouderavonden te houden en daarin af te weren, wat op ons aankomt stormen en hoog te houden de groote beteekenis van het openbaar onder wijs voor ons land. Gelukkig, dat in betrekkelük korten tijd het ledental van Volksonderwijs tot 32000 is ge stegen Wij zouden dien strijd echter niet hebben te voeren, als er niet die op die wij waren, waarbij het rammelen on zer gemeenschappelijke kas, die Strunk voorzichtigheidshalve openen onverschillig in de hand hield, wel te pas kwam. Geld is daar de beste in troductie Wissel mij dat even in florijnen riep Strunk met hoogdravend gebaar, en overhandigde de 4 vijfthalerbiljet- ten aan een der croupiers. De zware lucht dreigde mij te zul len verstikken mijn halskraag scheen gedurig nauwer té worden en ik zou wel van verlegenheid hebben willen terugkeeren, zoo niet de eerbied mij had tegengehouden. Vlak achter Strunk kroop ik weg tusschen de me nigte, die om de groene tafel stond, en gelukkig alleen aandacht voor den kleinen ivoren bal had, die als een dolle in een kring voortrolde. Strunk begon te spelen; ik stond achter hem en zag het spel aan. Ik kan u verzekeren, dat wij beiden in spanning wraren. Binnen het half uur was onze inzet naar den duivel; de luitenant .scheen dus zijn gelukki gen dag niet te hebben. Met een hoog rood gezicht trok hij zijne beurs, zag voor de eerste maal naar mij om, en commandeerde Geld Ik gehoorzaamde; met benepen hart gat ik hem mijne 2 laatste thalers De 15 grosschen behield ik voor alle gevallenwaar zou ik anders de geheide maand nog van leven É»e onderhoudende verteller bracht dit laatste zoo natuurlijk voer den lag, dat wij allen in een schaterlach uit barstten. Ja, ja! ging hij een oogenblik later voort nu lacht ge om zoo iats; maar gelooft mij, bij Zeus en alle Olyrnpi- maar niet terstond weer aar. dé fris- sche góden, ik was toen in een lastig sche lucht zouden blootstellen, maar parket. spoedig begrepen zij, wat voor vogels j (Slot volgt.) I I

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Friso nl | 1924 | | pagina 4