Nieuws- en Advertentieblad
Pepermunt
is zuiver en
medicinaal
BRILLEN
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noords, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Koorts- «d Kamer-thermometers
J. W. DE JONG
De trochbraek by Warkum
yn Febrewaris 1825.
t
No. 7.
51ste Jaargang.
Officieel Gedeelte.
Tromp, Sneek
ZATERDAG 14 FEBRUARI 1925.
Plaatselijk Nieuws
Aanbesteding.
■-■■== Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45.
Tromp, Sneek
p.s.
my
en alle andere soor-
oor
laak
het
het
r te
ge-
loch
zoo
het:
wijl
hier
Lem-
r de
een
>cht-
leer
irna
ordt
•dee
sten
van
rtoe
ordt
aar-
het
oen
:de
rer-
toe-
oor
ge-
be-
eze
»rk-
der
ren
dis-
tste
zen
een
lag
een
reerend bij
;aak
den
den
ting
nus,
toe-
den
dat
o in
oor-
ler-
wel
dat
idat
tan-
van
one
cht,
ger
In
den
de
het
zou
ren,
'Pig
W.
•cht
de
gte
zal
;rip
□es
eds
pan
ens
wil-
oen
benevens alle soorten
koopt U voordeelig en goed bij
Markt - Workum
iag
car-
Lo-
last
ich-
ige-
)nt-
•oft,
zal
oog
lip-
ran
•ge
net
tar-
bei-
•en-
sen
len
de-
bij
der-
aris
Ires
ren
ting
ond
ver
ging
der
dijk
ing-
iren
i zij
de
dke
ge-
jod-
De prijs der Ad verten tien
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents. t
Grootere letters naar plaats-
ruimte. Buiten Friesland, uit-
gezonderd Familieberichten, S
10 ets per regel. Bij abon-
nement belangrijk lager. X
hja sprieken ek nog ’n boer, eiken o
tocht, c
de positie der vrouw in de tegenwoor
dige maatschappij en het voor ieder
onzer zoo belangrijke vraagstuk der
iet Bestuur der V. D. K.
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 centsfranco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Don-
i derdags voorm. in te zenden,
i Advertentiën tot uiterlijk Don-
i derdagsavonds, uitgez. familieber.
like tastan üterden.
Fen üt Warkutn gong men mei
preammen, jagten en boaten de ün-
TWTP 6-cents SIGAREN
„JORDAENS’en,,CARUSO’’
vallen bijzonder in den smaak.
Geen wonder!
Vraagt ze den Winkelier.
Engros Tromp, Sneek.
Enorme keuze Sigaretten.
ek nog wol it ien en oar foar ’t Ijocht
bringe kinne, det fen net to algemiene
bekendheid is, it scil do net oan fijten
en bannelingen mankearre hawwe dy
it opteikenjen wirdich wierne.
NETRAM.
de aide dyk lans kamen, mei fé, hüsrie
ensf. ünderdak by de Warkummers
krigen.
Men koe sjen det de minskelijke
natür for folie goede en eale dingen
yn steat wier, hwennear wiere neisten-
Ijeafde hjarren driuwd, om üngelokkige
en earme stakkers wol to dwaen en to
forsoargjen mar ek foun men hjir,
krekt as oeral, ljue dy 't allerearst en
meast bitocht wieme op eigen foardiel
en gemak, ja seis, dy 't hjarren eigen
ik, op koste fen hjar nevenminske,
sochten goed to dwaen.
Mear as tüzen stiks fé founen yn W.
ünderdak en koene opborgen wirde
de waag, stallen, skuarren en pakhüzen
waerden rejael ófstien, wiles ek de
en fen hjar gerak
Warkum, 5-2-’25.
Ien en oar helle üt it bikende boek
fen van Leeuwende Vrije Vries
en hwet aide minsken my fornijden.
Een pleidooi voor ’t behoud van
Zilverbons.
Onder ’t vele nieuwe dat de oorlog
ons bracht, behooren ook de zilver
bons. Eerst leek ’t ons wat gevaarlijk
die kleine papiertjes ze konden
zoo gemakkelijk zoek raken maar
al spoedig waren we er heelemaal
aan gewend en moesten erkennen,
dat 't papiergeld vele voordeelen
heeft.
De Kamer van Koophandel te Rot
terdam dringt er bij den minister op
aan, om, nu de tijden weer normaal
zijn, toch de zilverbons te handhaven
speciaal de rijksdaalder is de Ka
mer lief.
Vooral voor wie ’t geld op zak
draagt is de papieren rijksdaalder
dikwijls aangenamer dan de zware
zilveren. De Kamer meent te weten,
dat vooral de winkeliers prijs stellen
op ’t behoud van de zilverbons. En
vooral wanneer in groote bedragen
groot geld in klein geld moet worden
gewisseld men denke aan week-
loonen, uit te betalen in de scheep
vaart en industrie is het papieren
geld gewoonlijk meer gezocht dan het
zilveren.
Maar, besluit de Kamer, ’t papier
moet veelvuldig vernieuwd worden.
Immers, omdat de zilverbons slechts
een laag bedrag vertegenwoordigen,
gaan ze veel meer van hand tot hand
aan de gewone bankbiljetten.
WORKUM. Benoemd tot Concierge
in het Lokaal rRehoboth” G. de Vries
en Echtgenoote alhier.
In de plaatselijke Commissie voor
den Bijzonderen Vrijwilligen Land
storm (instituut uitsluitend bestemd
voor het keeren van revolutionair
geweld) hebben zitting genomen de
heeren
A. Wagenaar Azn., Voorzitter.
S. H. Jelgersma, Secretaris.
Y. Wielinga, plaatselijk Commandant.
Ds. A. A. Dönszeïmann.
Ds. E. C. van der Laan.
Dr. Y. Hiemstra.
B. Y. Wielinga.
G. G. Posthumus.
D. G. Boontje.
Wij vestigen bij dezen de aan-
•olitieke rede van
;ker-Nort, waarvan
dacht der kiezers op de in dit blad
aangekondigde J--
Mevrouw Mr. Bak:
wij by ervaring weten, hoe zij op hel
dere en bevattelijke wijze, wars van
opwindenden, politieken harts-
de brandende kwestie’s van
dezen tijd weet te belichten, bovenal
de positie der vrouw in de tegenwoor
dige maatschappij en het voor ieder
ontwapening.
H<
In eene deze week gehouden
vergadering van de afdeeling V. P. N.
alhier, werd de rekening over 1924
afgesloten met een ontvangst van f51.73
tegen een uitgaaf van f 59,31, waardoor
het batig saldo van 1923 daalde tot
f83.11. Tot eierverzamelaar werd be
noemd de heer J. Rekers en tot af
gevaardigde naar de Algemeene ver
gadering de heer Boorsma, terwijl tot
bestuurslid werd herkozen de heer J.
E. Muller. Getracht zal worden in
samenwerking met de Federatie
Frieslands Zuidwesthoek alhier in
September eene tentoonstelling teor-
ganiseeren.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM zullen op Zaterdag 21
Februari 1925, des voormiddags 11
uur, vanaf 1 Mei 1925 voor den tijd
van twee jaren, publiek aanbesteden
het ophalen van de haardasch, vuil
nis en faecale stoffen, benevens
het reinigen van straten, riolen enz.
Van de voorwaarden kan kennis
worden genomen ter secretarie in de
gewone kantooruren,
Workum, den 7 Februari 1925.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
A. WAGENAAR Azn.
De Secretaris,
A. DE VRIES.
Tot plaatsing van
minsken ünderdak
forsjoen waerden...
It Nylan roun do 31/3 jelne under
wetter en de stream wier sa sterk det
yn koarte tiid de alve boerepleatsen
dy er stiene, tige skansearre wierne, de
pleats (der nou de hear S. M. Scho
tanus op wennet) wier fterwei it beste
er fen untkomt.
Men mei it ’n wónder neame det er
gjin minskelibbens forlern gongen,
hwent de tastan fen folie biwenners
wier krityk en benauwd, ek yn it
Heidenskip, hwer it wetter by de
measte pleatsen de stallen er under
sette, wier it benyptEngele Piebes de
Wolf tichte by de marswal dy ’t mei
syn hüsgenoaten al op de souder flechte
wier, hie de wjerlocht ek nog yn hüs,
gelokkich koe hy mei syn folk it fjür
dweste mar frjemd wie de ütwirking
fen de slach, 2 hynsders en 6 kij, 2
oan 2 steande waerden om de oarde
rekke, men foun op de stallen ’n deaden
neist de libjende lissen.
Allinne fen ’n aide frou dy op ’t
Toarntsje wenne stiet biskreaun det hja
troch de tsjusternis yn hjar binaudens
gjin ütwei fine koe, en de oare moarns
der oan de sédyk forklomme en dea
foun waerd.
As bysonderheid waerd my nog
forteld det op ’t eagenblik det it gat
yn de aide dyk troch briek, krekt ’n
pream mei hüsrie en beddegüd er
njunken wier, hwaens eigner derfen ’n
goed hinnekommen sykje scoe, fen de
pream is nea wer hwet sjoen, it like
wol ef de groun him ynnomd hie, de
man koe, omdet hy er foar roun to
lüken, him redde.
Misschien sa’n 30 jier letter, wierne
eris by sterk iis inkelde jongfeinten
nysgierrig ho djip as it »djippe gat<
nou nog wier, ’n stien mei touw waerd
troch ’n gat dellitten en it bliek do
nog 50 foet djip to wêzen, hjiroan koe
men nog merke ho reuze kreft as it
wetter is, hwennear it buten syn bestek
giet.
Oer de Warkummer trochbraek
skrieuwe ek nog de hearen Mr. W. W.
Burna en Mr. Dan. de Block van
Haersma de With do dy Warkum
de 17e Febr. 1825 besochten, nei gissing
stie er do nog 3 foet wetter yn 't Ny
lan
Sybrand Wiersma, dy hjarren fortelde
det hij 12 koubeasten forlen hie; it
gat yn de sédyk wier do 200 foet wiid
en 40 djip, en det yn de aid dyk 300
en ek 40 foet djip.
Disse hearen dien it reiske alhiel
rinnendede 14e Febr. wierne hja
derom üt Ljouwert wei gien en pan-
derden sa de hiele sékust Uns oan
Vollenhove ta en oer Wolvegea wer
op Ljouwert^ oan, hwer hja de 22e
Foarsiker ’n kreweike hwet eltsenien
yn disse tiid fen auto’s en flean-
machines hjarren net nei docht.
Ik hoop det dit for de lêzers fen
„Friso”, dy yn haedsaek doch aid
Warkummers binne, net al to aide
kost is. en de moeite fen lézen wirdich
achte wirdtmisschien scoe ’n oar üt
oerlevering ef aide femyljepompieren,
De Woansdeis helle de wyn fryhwet
oan, en it séwetter wier tige forbalgen
krekt al waerd it wetter heger wei üt
it Noarden troch ’n tige floedopset gelukkigen to help, wiles de oaren dy’t
wiles de wyn, dan ris mei, dan ris
sunder sa’n neamde *ütskot«, it compas
yn ’n rondte gien wier.
Yn ’e foarmiddei fen de 3e Febr.
begoun de stoarm linkewei op to setten
en 'n tigte rein, skearde troch de druk
king fen de wyn oer de groun, sadet
it wol like det de rein mear de lege
den de heege foarwerpen rekken.
Tsjin de joun skeat de wyn nei ’t
Westen en foar de nacht bigoun de
stoarm aldergeweldigst üt it N.-westen
yn to setten de wolkens hiene hjarren
gearpakt de loft wier bar en stiif, de
wirking en oansjen fen it swerk, die ’n
tige stoarm to forwachtsjen, hwer 'n
great diel fen Fryslan de neare gefolgen
fen underfine scoe.
De Warkummers waerden troch de
bütengewoane floed op de joun fen de
3e Febrw. al tige üngerêst, hwent it
wetter streamde do al oer de dyk, by
de s.n. opzichtershüskes, en men be-
griep wol det it wetter by it folgjende
tei, en by de oanhaldende wyn, nog
heger komme scoe.
De boeren fen’t Wark. Nylan wierne
ridlik gou er bij om oer de swakste
plakken fen de dyk seilen to lissen,
om trochbraek foar to kommen.
De Freedtemoarn klom it wetter
tige rimpen, sadet it al 2 jelne 73
tomme oanwiisde boppe »volzee«, en
howol men mei mannemacht him to
war stelde, om it gefaer, det to sjen
wier, op to kearen, de elementen, hiene
de gek er mei, krekt as mei al it oerlis
en fornuft fen ’t oare wirkde hiele
krün fen de dyk waerd dy moarns
oerstreamd, en ek op det stuit briek
noardelik fen de sted de dyk op 2
plakken troch, sadet it wetter de lannen
bedriigde en ek de sted gefaer roun.
’n Heatsjalk dy foar de Stêdsherberg
twisken de peallen en dyk slein wier,
stompte sunder ophalden tsjin de krün
oan, mar rekke einlings doch fêst boppe
op de dyk, en de Amsterdamsche
beurtman, dy for syn touwen los slein
wier, bounsde mei eltse golfslach tsjin
de dyk oan, sadet as it sa troch gong,
de kans tige bestie det dit de oarsaek
fen ’n trochbraek wirde scoe, en waerd
beslüten om dit skip sinke to litten,
en dit lokte ek handich, ’n fépream
dy ek yn de kalk lei, wier do al oer
de dyk hinne slein.
Troch it oerrinnende wetter waerden
de foaroan lissende landerijen yn ’t
Nylan oerstreamd, mar omdet dy dyk
nog net troch britsen wier, blieuw men
mei hope en freeze it goede wachtsjen.
De middeis om 2 ure lykwols waerd
men gewaer, det er yn de dyk nei 't
„toarntsje” ’n great gat slein wie,
sadet it hiele Nylan for 't séwetter
bleat lei. Tsjin de joun waerd de wyn
hwet better, omdet hy hwet om ’e noard
draaide, en it wetter dertroch nei de
Overyselsche kusten jage, mar de ge-
reststelling dy dit joech, wier fen koar-
ten dür, hwent yn de nacht fen 4
op 5 Febr. briek yn de aide dyk, dei
nou it z.n. „djippe gat” is, ’n great gat,
sa det it lan der efter nou ek for
oerstreamd waerd.
It waer wier de sneuntomoarns bar,
wjerljocht en tonger wierne net
de loft, wiles heil en sniebuyen troch
dy geweldige wyn, it net dwaenlik
makke om büten to wêzen it bearen
en roesjen fen de stoarm, it barstend
geweld hwer de weagens mei oansetten
kamen, makke wol det de moedigsten
hjirby eangstich waerden.
By tromslag waerden ljue oproppen,
om de minsken üt de omkriten, bi- Febr. oankaffn
namme it Nylan, üt hjarren binauwde
posisje to helpenom 't wetter it lan
blank makke en de hüzen yndrong.
Wher ek et each wijdsje koe, oaral
seach men wetter, en de pleatsen en
Kwatta ten reepen concur-1 hüzen wierne de ienigste steêen, hwer
de biwenners hjar bergje koenen, en
by gauwens seach men det troch flag-
gen ef oare needseinen, sy hjar noed-
Nou it yn disse moarne krekt 100
jier forlyn is, dat soks barde en it yn
krante, ef yn petear meielkoarren, dit
feit betocht is, scil it messkien ’n diel
lêzers belangryk genoch wêze, eat er
oer to lézen.
Ljue dy de wetterfloed meimakke
hawwe besteane fensels net mear, mar
dochs hawwe boeken, brieven ef per-
soanlike oerleveringen en sa mear, wol
makke det 'n lytse oereidzjen fen die
saken hjir rjucht fen bestean krije.
It wier ek 'n floed dy 't wol wirdich
wier fen ünthald omdet hy, nei ’n lange
set fen jierren, ien fen de greatste west
hat, dy yn de léste ieuwen foarkaem.
Hjir komt ek yette by, det, alhowol
wy yn de skiednis wol faeken léze fen
oerstreamingen en sa, it faeken tiids
wier det diken en wetterkearingen yn
tige sljuchte tastan hjarren bifounen, en
dos ’n üngelok yn dy sin, hast wol to
foarsjen wier, mar nou yn 1825 wierne
de diken sa goed as men do miende
bést yn steat om ’e stoarm troch to
stean, en dos kin men oannimme det
oare naturoarzaeken, hjir meiwirke
hawwe om de catastrofe müglik to
meitsjen.
Foar det it barren hjir biskreaun
wirdt, safier as it Warkum en syn neiste
omkriten oanbelanget, nim ik de fryeg-
heit om yn 't koart inkelde wetterfloeden
nei to gaen dy Fryslan fen de ierste
tiiden óf teistere hawwe.
De earste hwerfen wy léze is de s.n.
Cimbrische floed, disse wier de earste
oanteikenene floed dy de lannen fen
de Noardsé forwoeste en moat ek makke
hawwe det de lanengte twisken Frank-
ryk en Ingelan weispielde, Skandinavië
fen it fêste lan frymakke en l
greate bosken weispielde en fordylge,
sadet it letter by forfeningen blykte det
de beamen mei de krünen üt, allegearre
nei it Süd-easten lelne, disse floed
wirdt steld, hwent de histoarje-skriuwers
binne it hjir oer iens, op 150 200
jier for jiertelling.
Advertentiën en Reclames voor Handel, Nijverheid en Geldwezen buiten de Gemeente Workum is uitsluitend gemachtigd WOUTERS’ Algemeen Advertentie-, Reclame- en
Uitgevers-Bureau >Neerlandia”, Zuiderplein 101, Leeuwarden. Telefoon Intercomm. 145.
Ek yn’t jier 435 léze wy fen heege
wetterfloeden, allyksa yn de jierren
516 en 533, do is sahwet it begjin
makke mei it meitsjen fen terpen, om
by need, skülplakken for minsken en
fé to wêzen.
Yn de 9e en 10de ieuw wirdt er
begjin makke mei it meitsjen fen diken,
en lést men fen 'n wei fen stiennen
makkeop inkelde plakken fynt men
derfen nog oerblieuselsen skriuwe
aide kroniken det dy wei, üt sé under
de sédyk üt kommend, noardelyk fen
Warkum, oer ’e Gaestmar en de Brek-
ken rint nei de Snitser mar, hwer hy
nog bikend is ünder de namme fen
„Grevinnewei”de Südersé wier do
nog net yn wêzen, pas yn 1280 is dy
er komt, en ek West Warkum it
Grind en Westerwierum do nog plakken
wierne fen ienige bitsjutting, en ik
foarnaemlik yn det jier forswolgen
binne.
Yn de 13e en 14e ieuw wirdt troch
greate wetterfloeden, en de dêrmei ge
weldige parsing fen it wetter, njunke-
lytsen it lan twisken de eilannen
Skiermountseach - Flielan - Amelan ensf.
weislein en ek de Südersé krige do
frijwol it oansjen hwet er nou nog hat.
De greate deiliskip hwer de adel en
de kleasters do yn lippen, wier net
bifoarderlik for it ienriedich op arbeids-
jen om de diken sterk to meitsjen,
hwet de iene goed makke for syn lan,
liet de oare likegoed forslofje, sadet
de sé maklik spil hie en faek it lan
ünder to setten, en marren en poellen
wierne it hwet men er for werom krige.
Do kaem de Allerheiljen floed yn
1570, en makke mear as 8000 slacht
offers oan fordronkene minsken disse
floed wier ’n oanlieding fen Caspar
de Robles, om it forswierjen en it op
nij meitsjen fen de diken oan to pakken.
Bikind is syn wize fen dwaen, ho hy
de ljue bihannelle dy op aide brieven
en privelegiën hjarren er op foarstien
det hja soks net hoechden to dwaen.
Nou kreije wy gans ’n skoft det
Fryslan fen hêge floeden frij blieuwt,
mar yn 1776, yn Novimber, sjoggewy
det de aide fijan it op ny prebearret
om binnen to kommen twisken War
kum en de Warkummer hikke slacht
in got fen 30 jelne, en ek de dyk fen
’t Warkummer Nylan kryt swiere avery,
troch det 'n heibaes by it meitsjen fen
de dyk, ’n greater stik pealwirk wei-
nimt, as him foarskreaun wier’n 4
ljue dy war dogge om it got to stopjên
waerden troch de stoarm en tsjuster-
,nisse fen de dyk gooid, hwerfen ien
allinne nog mar to redden wier. It
Warkummer Nylan (in 1624 ynpoldere)
roun alhiel ünder, en de boerhüzen
stien oan de dakken ta yn 't wetter,
gjin minske lykwols kaem om, allinne
'n pear skiep fordronken.
De le Febrewaris fen 1825 wier tige
bysonder hwet it waer oanbilanget, it
wier sjoel yn de natür, sadet men
miende det it foarjier al syn ynwirking
fielle liet.
De wyn dy de léste tiiden südwest
stie, blieuw stees mar yn dy hoeke, en
tsjokke grouwe wolken waerden wyld
foar him üttreaun. Inkelde séljue hiene
op disse dei en al earder merkbiten det
er ’n roering yn 't wetter wier, dy ’t
hja net griepen, allerhande wier en
séplanten dy 't oars op de boajetn lisse,
kamen nou en den boppe burreljen,
en de skippen yn de haven forweegden
folie mear as by det waer to for-
gans wachtsjen wier.
Eiken dag electrisch
gebrand, concurree-
1HUU.S ren(j by het eerste
hands adres
!US-
ge-
ien,
>er,
irk-
irk-
ver
i in
•op
ISO.
