met en zonder rand
T. GAASTRA Bz.
Alles of niets
door PASSEPARTOUT.
De Curator en zijn Pupil.
Deel II.
SCHETSJES
FEUILLETON
INGEZONDEN.
heelemaal pamflet (per-
zijn erg
nerveus
8
>ggen. 'Dacht je
i heb Dacht je
1
I
I
5
verkrijgbaar in den boekwinkel van
en verklaarde tevens de daad te hebben
gepleegd om zich in het bezit te stel
len van de brandwaarborggelden.
1
op tlijf jaagt. Luister goed: Vandaag
of morgen komt-ie terug. héAr zoon,
d je rekenschap moeten
hebt geprobeerd 'm in del
hij leeft, hy, haar zoon,
van C
erfgenaam van wat jij en die ploert
van ’n notaris jullie meent te mogen
toeëigenen.
Slangvloekte de Markies en
striemde met z’n zweep het gezicht
van de oude vrouw, zooaat de strepen
op de wang en boven het oog rood
opkraalden. Maar zij scheen het niet
lang tot je
gebracht
heb, zal
lettend op de enkele arbeiders, die er
werkzaam waren en die zich op 't
gezicht van den meester, zoo veel
mogelijk achteraf hielden, want, hoe
wel dé markies meestal zorgde niet
persoonlijk te straffen, wist ieder, dat
hij, via zijn opzichters onbarmhartig
kón optreden.
De ouwe Thérèse, die vast besloten
was, geen woord te verraden van wat
er tusschen haar en den zoon van
haar vroegere meesteres besproken
was, zag onverschillig op, toen de
deur van haar schemerig loodshok
open ging. Ze meende, dat voor de
tweede maal Michel haar kwam uit
schelden en kwam pressen, oih toch
eerlijk de waarheid te spreken, want
dat het anders slecht met haar afloo-
pen kon.
Och, had ze bij zichzelf geredeneerd,
slechter leven dan ik nu heb, kan ik
toch niet krijgen. Oude menschen
zooals ik, moeten zich in de bar slechte
tijden alles laten welgevallen, als ze
tenminste niet van honger sterven wil
len. Slechte ligging, slechte voeding
en sterven in een of ander hospitaal.
Als de oude graaf niet krankzinnig
geworden was, zou ’t zoovor nooit met
me gekomen zijn. En als freule Leonie
er nog was, zou ik nooit voor de toe
komst bezorgd hoeven te zijn, maar
gen, dat lijkt me ’t zelfde.
In deze gemoedsstemming trof de
markies de oude vrouw aan. Hij stond
zweep trillenden z’n vuisU de hersens
beneveld door den ouden bourgogne
en de woede gedwarsboomd te worden
door zoo’n oud vod van ’n arbeidster.
Toch werkten nog de woorden van
den notaris in z’n binnenste. Je vangt
meer vliegen met ’n druppel honing.
Och, wat, honing? 'n Hanseling kon
H.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
die plaats bood voor meer dan vijftig
arbeiders.
Met de hondenzweep in de hand
liep de Markies het park door, niet
Een drijvende universiteit,
In Amerika wordt een schip uitgerust,
dat eigenlijk een soort van drijvende
universiteit vormt. Dit schip, dat voor
zien is van uitstekende les- en gymna
stieklokalen, zal met een groot aantal
Amerikaansche studenten een reis om
de wereld maken.
De reis zal in October a.s. aanvangen
en omgtreeks acht maanden duren. Men
zal ook Indië aandoen en verwacht te
Priok op den 30en December aan te
komen.
Het Japansche, Duitsche, Engelsche,
Spaansche, Fransche, Oostenrijksche
en Italiaansche gouvernement zullen
worden uitgenoodigd een onderwijs-
specialiteit van naam de reis te doen
meemaken, terwijl men in de verschil
lende plaatsen, die men bezoekt, contact
zal zoeken met de plaatselijke onder-
wijsautoriteiten. Een beduidend aantal
leeraren en professoren zal begrijpelij
kerwijze de reis meemaken, zoodat vol-
Aan de Postduivenliefhebbers
in Workum
Dra is de tijd weer aangebroken,
dat de Workumer Postduivenvereen.
„De Luchtbode” weer een aanvang
maakt met de proef- en wedvluchten
in dit jaar te houden.
Indien er nog liefhebbers zjjn, die
lid van bovengenoemde vereeniging
wenschen te worden, en deze vluchten
mee willen maken, kunnen zich alsnog
vóór 15 Maart 1926 aangeven bij één
der bestuursleden.
Nadere inlichtingen verstrekt
Het Bestuur:
O. DE GROOT, Voorz.
H. PRUIKSMA Szn. Secr.
P. HUISMAN, Penningm.
J. BOKMA, Com. v. Materiaal
Bestellen op Zondag.
De bezuiuigingswoede der Posterijen
die de postbestelling op Zondag totaal
heeft doen vervallen, maar de gelegen
heid openstelde voor het publiek tot
het afhalen van brieven, zal, zegt het
»Hbld.<, te Hilversum wellicht aanlei
ding geven tot het invoeren van een
particulieren besteldienst. Iemand die
weten kan met hoeveel tegenzin het
publiek op Zondag zijn post komt af
halen, de rijwielbewaarder voor het
postkantoor is tot de gedachte geko
men, dat er misschien een broodje
in zou zitten, om als gemachtigde van
particulieren de post af te halen en
aan huis te bezorgen. Zijn zoon is de
ondernemer, die al een tarief heeft
samengesteld, n.l. f 1 per maand en
f2.50 per 3 maanden, bij wijze van
abonnement.
Afgewacht dient nog te worden, of
het hoofdbestuur der Posterijen deze
misschien winstgevende onderneming
aan het particulier initiatief zal over
laten, of wel, wakker geschud, het
bestellingsbedrijf op Zondag bij abon
nement niet zelf gaat ter hand nemen.
Een schipbrug stuk gevaren.
Dinsdagavond in schemerdonker is
de schipbrug over den IJsel te Deven
ter kapot gevaren. De brug was open
gedraaid tot doorlating van een stoom
schip en een motorboot, toen uit de
richting van Zutphen twee schepen
naast elkaar gemeerd snel naderden
de »Linguinda« schipper B. Bos uit
Zwartsluis, geladen met steenen naar
Leeuwarden, en de »Eben Haëzer»
van F. Uiterwijk te Oosterbeek. Het
motorschip »Linguinda« dat het andere
vaartuig naast zich sleepte, kon door
den feilen stroom van het hooge water
val te laten loopen. Je hebt ’m hier
heen laten komen, maar hij is je
tusschen je vingers uitgeglipt, hy heeft
je op den terugweg niet malsch toe
getakeld Doet 't nog pijn Die klap
moet raak geweest zijn, raker dan jij
mij ooit zult kunnen treffen. En dat
is alles mijn werk geweest. Ik heb
hem gewaarschuwd. Ik heb gevoeld,
wat jy en die duivel van een notaris
met hem van plan waren, en toen heb
ik er een stokje voor gestoken. Sla nu
nog maar esO, ik, ben niet van
plan me te slachtofferenIk ga van
daag of morgen toch dood, maar voor
ik sterf, wil ik me de weelde gunnen
jou gestraft te zien. En dat gaat ge
beuren, je hoeft er geen minuut aan
te twijfelen!
Weer volgden 'n paar onbarmhar
tige zweepslagen, die de ongelukkige
weerlooze vrouw even deden ineen
krimpen. Maar ze gaf zich niet ge
wonnen. Integendeel. De pijn scheen
haar op te hitsen, scheen naar kracht
te verdubbelen. Ze sprong op en
schreeuwde den markies, die wit van
drift zag, toe
En als je het dan weten wilt, ja,
ik hèb onder je venster geluisterd. Ik
heb alles gehoord. Ik weet precies,
wat er in je auto is gebeurd, ik heb
woord voor woord verstaan wat jullie
samen besproken hebt, en je kunt de
groeten doen aan je diefjes-m^at, dien
schurk van ’n notaris, je kunt zeggen
dat ik, als hij achter slot en grendel
komt, aan die straf heb meegeholpen!
De markies vergat zich geheel. Hij
wierp z’n zweep in ’n hoek, sprong
op de vrouw toe, greep haar bij de
keel en slingerde haar met 't hoofd
tegen den harden houten wand van
de loods. De oude Thérèse zakte zon
der eenig geluid te geven, in ’n hoek
ineen. Markies d’Auvergne rukte de
deur open en met ’n gezicht, verwron
gen van krankzinnige drift, vloekte
hij op den drempel:
Sterf dan, Baskisch gebroed
Toen sloeg hij de deur met ’n ge
weldigen slag achter zich dicht.
het park, midden in ’n dennenbosch, dat wijf krygen, dat de stukken er af
vlogen.
Jij hebt bij m’n oom, den graaf
de Lannoy gediend, hè
Ja.
georienteerd was, zou er erg in gehad Ik wil je daarom niet over één
hebben, dat in dit bosch ’n loods lag, kam scheren met de andere werksters.
Zóó
Als je me dat eèrder verteld had,
zou ik je in alle opzichten begunstigd
hohhan on Han win in höHHon
Hoofdstuk III.
DE STRAF-OEFENING.
Notaris Deleroix was vertrokken,
nadat hij, in gezelschap van den mar
kies, onder het meer dan weelderige
diner, 'n heele flesch ouden Bourgogne
naar binnen had gewerkt. Ook de
markies had veel meer gedronken
dan hij meestal uit voorzichtigheid
deed. Hij kende zichzelfals-ie te veel
wijn gedronken had, was-ie zichzelf
absoluut niet meester. Ditmaal hadden
de teleurstelling over den mislukten
aanslag en de verbittering over de
koppigheid van dat oude wijf hem het
glas als het ware in de hand geduwd.
En nu de notaris vertrokken was, zat
hij met de handen tot vuisten gebald
in z’n zakken, de lippen opeen ge
perst met ’n onheilspellenden glans
in de oogen, voor zich uit te staren.
Nu leek opeens ’t mislukken van 't
zoo listig opgezette plan tegenover
den jongen erfgenaam van graaf de
Lannoy ’n kleinigheid. Die ouwe, kop
pige vrouw dreigde hem in veel ern
stiger gevaar te brengen. Die had
misschien al over de oproeping in de
kranten gekletst. En als dat zoo was,
kon de markies d’Auvergne wel op
breken, want Constant Nopens zou
dan z’n eerste stappen wel al gedaan
hebben. Was het nu niet, om krank
zinnig te worden. Hij, markies Conan
d’Auvergne zat hier in z’n stoel mach
teloos om ’n ouwe vrouw aan 't praten
te krijgen. Dat moest maar uit zijn.
Hij sprong op en schelde. De ouwe
gebogen Sanne kwam op z’n deur
Kloppen.
Laat Michel me oogenblikkelyk
den sleutel van de loods brengen
Schiet op, krom mirakel
De ouwe Sanne keek haar heer
angstig aan. Was-ie dronken O, maar
dan zou ze uit z’n nabyheid blijven,
want dan kon-ie als ’n beest te keer
gaan. Ze had dat nog eens ’n keer
meegemaakt.
Zoo snel ze maar eenigszins kon,
liep ze naar ’t bord met de electrische
drukknoppen beneden in de gang,
drukte op een daarvan driemaal en
toen zeer lang, hetgeen beduidde
„Opzichter Michel bij meneer de mar
kies spoed.”
Ondertusschen beschuldigde ze zich
zelf, dat ze de derde flesch Bourgogne
boven gebracht had, ze had beter
gedaan te vragen of de heeren niet
trek in ’n kop sterke koffie hadden.
Wat zou er nu gaan gebeuren Haar
meester was in de laatste maanden
tóch al zoo vreeselijk slecht gehu
meurd.
Op ’n draf kwam Michel aangeloopen.
De sleutel van de loodsriep
zij hem reeds van verre toe, en in de
volgende minuut stond Michel met
den sleutel in de hand, onderdanig
voor z’n meester.
Heb je dat stuk venijn stevig
achter slot gezet?
Natuurlijk, meneer de Markies.
Ik wil me er persoonlijk van
overtuigen, of ze d’r straf wel behoor
lijk ondergaat. Geef me den sleutel.
Je kunt gaan.
Michel verdween. Toen ging Mar
kies d’Auvergne naar 'n muurkast, alia, of ik nou vandaag sterf of mor-
nam er ’n hondenzweep van een van
de kapstok-pennen en, zeer onvast
op de beenen, verliet-ie de torenka
mer, ging de trap op, het park in. daar met de lippen opeengeklemd, de
Hij wilde naar de loods, waar ’t werk
volk eiken dag de maaltijden gebruikte
en waar de oude Thérèse Lianotte
zich in arrest bevond. Met woorden
had hij haar niet aan’t spreken kun
nen krijgen, hij zou het nu probeeren
met daden.
De loods lag aan de Oostzijde van
het park, midde
omdat de markies hoegenaamd geen
hinder wenschte te ondervinden van
het werkvolk en de etenslucht. Geen
sterveling, die niet op het landgoed
(Wordt vervolgd,)
1
geen stuur houden en voer tegen de
brug aan den kant van den linker
oever, welk bruggedeelte zeer ontzet is.
Daarna botsten beide schepen tegen
het bruggedeelte aan den stadskant en
brachten daar groote schade teweeg.
De »Linguinda« liep groote schade
op aan den boeg en verloor een roei
boot, die zonk.
De schade aan de brug kon nog niet
worden geraamd, doch het schijnt vast
te staan dat het brugverkeer eenigen
tijd gestremd zal zijn.
Een gevaarlijke rijksweg.
Op den Rijksstraatweg tusschen het
drukke industriecentrum Enschede en
Hengelo, schrijft ’t Hbl„ heeft het snel
verkeer den laatsten tijd een buiten
gewoon grooten om vang aangenomen,
waarop deze weg niet berekend is.
Herhaaldelijk hebben daar dan ook
ongevallen plaats. Vooral voor wiel
rijders is het berijden van dien weg
levensgevaarlijk, omdat slechts aan één
zijde een fietspad is aangelegd. Wan
neer fietsrijders van Hengelo komen,
zijn ze genoodzaakt links van den weg
te rijden, hetgeen bijzonder gevaarlijk
is. Wanneer op een gegeven moment
wielrijders uit de richting Enschede
komen en auto’s passeeren, kunnen
ongelukken niet uitblijven en herhaal
delijk maken de bladen daarvan den
laatsten tijd dan ook melding.
De gemeentebesturen van Enschede
en Lonneker, alsmede de A. N. W. B.
hebben er daarom reeds meermalen op
aangedrongen, om ook aan de andere
zijde van den weg een rijwielpad
aan te leggen. De Rijkswaterstaat
schijnt hiertoe echter niet genegen, en
wel om feit, dat daar een pad voor
het vee moet blijven.
Zondag hebben weer eenige onge
lukken, veroorzaakt door autobussen,
plaats gehad en Maandagmorgen reed
een zware vrachtauto in een sloot en
sloeg over den kop. Dit is in enkele
dagen reeds de derde vrachtauto, welke
in een sloot belandt.
Het gevaar van vreemde termen
in den Volksmond.
Werkelijk gehoorde dingen
Hij stond in duplo (dubio) wat te
dat je aan mij ’n even goeie meester
gevonden had als aan hem.
Dat bestaat niet. Verbeeld je
dat maar niet. Ik ben hier gekomen
omdat ik anders in ’t Zuiden verhon
gerd zou zijn. Michel heeft me aange
nomen onder mooie beloften. Nou zit
ik hier vast. Ik heb geen geld om
terug te gaan. En als ik terug wou,
zou jullie me toch niet laten gaan.
Jullie kent je macht, de politie komt
hier nooit. Er is hier maar één suffe
veldwachter in de buurt. Jullie doet
met ons wat je wilt. We zijn nog veel
minder dan beesten. En probeer nou
maar niet ’n woord uit me te krijgen,
’t Is waar, ik heb gepraat met den
zoon van freule Leonie, hij is hier
geweest en ik heb hem gewaarschuwd
voor jou
Voor mij Wie geeft jou ’t recht.
vroeg de markies heesch.
Dat recht neem ik, en sla me
maar gerust dood,hoe eerder hoe
liever. Maar eerst wil ik toch jou
eens de waarheid zeggen. 'Dacht je
niet, dat ik je doorzien heb Dacht je
soms, dat ik niet wist, dat jij dat hu
welijk van m’n ongelukkige meesteres
met kapitein Noijens uit Holland in
de hand gewerkt hebt? Jij wist dat
dat haar vader den genadeslag zou
geven. Je wist, dat dat z’n dood zou
zijn en daar was het jou juist om te
doen. Je hebt het nou zoo ver gebracht,
dat je beheerder bent van al z’n goe
deren. Maar Onze Lieve Heer heeft
er je de rust niet bij gegeven, want
i, de kleinzoon
Graaf de Lannoy, de wettige
van ’n notaris jullie'meent te mogen
vloekte de Markies en
-ap het gezicht
iaat de strepen
op de wang en bóven het oog rood
té voelen.
Sla maar op, net zoo
me voor goed tot zwijgen
hebt, maar zoolang ik adem
ik jou zeggen, wat jou den doodsangst
op ’t lijf jaagt. Luister goed Vandaag
of morgen komt-ie terug.
xen dan zal je rekenscha;
hebben’en dan zou je gemerkt hebben* ge ven. Je 1
dook zoo maar uit m’n herinnering
op, geheimzinnig proces toch, de in
tieme Nutsavond, waarvan, gelijk van
de andere, de literator Ds. A. Her-
mansz ten Cate de leider was. Wij
genoten van de voordracht „Altijd
zon”. Zoo was ’t in ’t leven van
„Oom Jacob”, ondanks of dank zij,
maak het maar uit „Friso”-lezer(es) z’n
bescheiden sociaal milieu.
Er was „zon” in hem in dagen van
voorspoed en vreugde, maar ook van
tegenspoed en lijden. In tijden van
intens zielsgenot, zoowel 'als toen
stormen de wateren zijn levens diep
beroerden.
Ik meen, dat we van Balsem
Brandenburgh ook houden, hoe en
vanwaar Oom Jacob het groote levens-
geschenk gekregen had, zóó maar
niet, neen, niet zóó maar. Hy had er
voor gestreden en geleden, menig
bitt’re beker gedronken. Hy had ge
zocht met volle werk-overgave en
gevonden omdat hij wilde vinden.
Dit was het geheim; als de zon in
’t hart was, de zon er niet weer laten
uitgaan. Daartoe was noodig: altijd
den goeden kant, den zonnekant van
menschen en dingen, van toestanden
en verhoudingen te zoeken. Altijd dit
te doenniet eenmaal of tienmaal of
honderdmaal maar voortdurend, stééds
Zonder te klagen, zonder te versagen
of te verdagen.
Het recept van Oom Jacob zou ik
willen aanbevelèn, vooral in dezen
tijd, waarin het schijnt, dat er ’n rol-
vloer onder de menschheid geschoven
het perceel, gearresteerd, jSj zoo’n soort cake walk road van dé
d_ --Amerikaansche kermissen.
Zon is veel waard, vooral winter
zon. We weten het van de voorbij-e
dat 14 Februaridagen slechts Ï4 halve
kwartieren zon hadden geschonken.
hem getuigende
moeten doenwij hadden moeten
denken aan „Oom Jacob” van dominé
Balsem zooals Brandenburgh hem
presenteerde op onzen Nutsavond
„Altijd zon
M’n „Swan” zal den volgenden keer
iets zeggen in dit verband over
„Waardeering”.
Mijn »Swan« en ik.
XV. WINTERZON.
Het is al bijna 40 jaren geleden,
dat ik den vader van deze courant,
den heer Hessel Brandenburgh toen
nog te Workum, hoorde voordragen
op ’n (plaatsel.) Nutsavond in m’n
woonplicht het stuk van ds. Balsem
getiteld„Altijd zon”. Het kwam niet
alleen van den mooien inhoud, maar
ook van déclamatie, Brandenburgh kon
het zéér goed, dat de voordracht met
grooten bijval werd aangehoord en,
in verband met den inhoud, eerbiedig
geapplaudiseerd.
Den totaal indruk schijnt m’n geest
in de speciale afdeeling van ’t onder
bewustzijn, nimmer verlaten te heb
ben, gelijk trouwens meer uit den
Smedingschen tijd van „Friso”.
Nimmer verlaten, want toen m’n
„Swan”, dat altijd gedienstige en im
mer welmeenende vulpennetje, vol
inspiratie steeds, me zei„schrijf na
dat leelijke ding (de politiek) eens
over wat vriendelijkers, over wat
meer opens, zuiv’re reinheid”, toen
doen.
Het is hier gewoon een oase (chaos.)
Dat vuurwerk geeft boven het water
een mooi defect (effect.)
Ik stel voor, dat lid te rioleeren
(royeeren).
Jij introduceert (interesseert) je nogal
voor die dingen.
Ik stond er
plex) van.
Zooiets geeft wel jacquet (cachet)
aan de zaak.
Hij stond maar voor vigelant (figu
rant) op de lijst.
Die fietsbanden
(poreus).
De bieten-sjampagne (campagne) is
ook weer begonnen.
Dat is een mooi nummertje voor uw
abattoir (repertoire).
Ik ben zoo gepasseerd (gepresseerd).
Wij vermoeden dat er wel meer van
dat fraais zal zijn (Hbl.)
Een groot hotel als strafmaatregel
zes maanden gesloten.
Het vermaarde New-Yorksche hotel
Brevoort, dat de geliefkoosde plaats
van samenkomst is van buitenlandsche
staatslieden, literatoren, operasterren,
tooneelspelers, staat op het punt geslo
ten te worden. Het bestuur van het
hotel heeft de drankwetten geschonden
en deswege heeft de bondsdistrictrechter
te ^New-York aan de eigenaars mede
gedeeld, dat hij een actie tegen het
hotel heeft ingesteld tot het verzegelen
van de deuren van het hotel voor den
duur van zes maanden. De rechter geeft
den eigenaars intusschen twintig dagen
den tijd om te besluiten of zij tegen
deze actie in verzet zullen komen. Gaan
zij daartoe over, dan zou een uitspraak
ten gunste van de regeering de perma
nente sluiting van het hotel tot gevolg
kunnen hebben.
Inderdaad, een moeilijke keuze voor
de eigenaars.
Typhus, roodvonk, diphtherie.
Wanneer in uw gezin typhus,
diphtherie, dan wel roodvonk voorkomt,
of, indien gij vreest, dat een der uwen
aan besmettingsgevaar door een dezer
ziekten is blootgesteld, vraag dan aan
het gemeentebestuur uwer woonplaats
de door het Staatstoezicht op de Volks
gezondheid kosteloos uitgegeven Maat
regelenter bestrijding dezer ziekte.
GEZONDHEIDSRAAD.
ledige lesroosters kunnen worden af
gewerkt.
Aan deze reis kunnen ook niet-stu-
denten deelnemen.
Brandstichting.
Toen Vrijdagavond een bewoner,
tevens huurder van een perceel aan
den Veenhuizerweg te Apeldoorn, C.
genaamd, zich in zijn aan zijn woning
gebouwd schuurtje bevond om zijn geit
te verzorgen en zich, nadat dit was
geschied, weder naar zijn woonkamer
wilde begeven, bemerkte hij op de
vliering van het schuurtje licht.
Boven op de vliering gekomen, be
merkte hij tot zijn ontsteltenis een
begin van brand. Hij riep terstond om
hulp, welke hem door zijn huisgenoo-
ten werd verstrekt, en gezamenlijk ge
lukte het hun door middel van eenige
emmers water het vuur te blusschen.
C. en de zijnen vonden nu een op-
gerolden zak, gedeeltelijk met haver-
doppen gevuld, welke met teer en pe
troleum besproeid was geweest en ge
brand had.
De gewaarschuwde gemeentepolitie
vond in dit feit een aanleiding om aan
.moedwil te denken. Tijdens het onder
zoek vond zij bij het schuurtje in den
grond indrukken van een verstelde
schoenzool. Hiervan werden gipsaf
drukken gemaakt. Den volgenden dag
werd de vermoedelijke dader E., de
eigenaar van I
en terstond bleek de volkomen over
eenstemming van de schoenzool van
E. met de gipsafdrukken.
Na aanvankelijk te hebben ontkend, r,^en 4® krantenberichtten
legde E. ten slotte een volledige be-
kentenis af, toen hij nog andere tegen
pijn scheen
ha
sprong op
KASTPAPIER
1
1
1