voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
J. van Douwen Kuipers
Nieuws- en Advertentieblad
Vrouwenhanden
^wintertijd
W BKKERTIJD
■QF* met 1 jaar garantie
vanaf f 2 50.
Christendom en Ontwapening.
ZATERDAG 18 OCTOBER 1930.
No. 43.
56ste Jaargang
Vrienden.
Gemengd Nieuws.
Plaateelijk Nieuws.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45. jz
ook in den kryg to betrachten.)
Floris C.
a
Chr. E.
L
a
s
ont-
4.
5.
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlyk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
e
u
t
P
Q
t,
r
a
t
n
s
n
n
I,
>t
i-
ife
r--
ill
»-
k-
P
e
»-
e
I,
t,
>r
n
n
6
r-
e
h
ir
i-
B
Is
m
k
In
sr
n
s-
1
r
7. Biddend moet de vredesgedachte
ondersteund.
8. Do Zending moet bevorderd, op-
25 675
269.234
80.930
31.493
-1.538.623
- 366 612
4902 pensioenen f5.468.766
Over 1928 bedroeg het aantal 4745
tot een bedrag van f5.324.276.
--
De prys dor Advertentiën
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich-
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
Horlogerie Markt.
Er hebben 132.742 vrouwen niet
aan den stemplicht gevolg gegeven
(onder wie 37.968 in de drie grootste
steden). Van dezen is voor 2774 de
zaak by den kantonrechter aanhangig
gemaakt, z(jn er 1347 veroordeeld,
terwijl 836 door vrijwillige betaling
strafvervolging voorkwamen.
WORKUM. Met ingang van 1 Nov.
is benoemd tot Ryksklerk der
Registratie en Domeinen te Bols ward
onze stadgenoot Rienk Faber.
Een Jubileum.
Op 22 October herdenkt A. J. Brink
mann, brugwachter op de brug over
het Klifrak, zijn 25 jarig Ambts-jubi-
leum by de Ned. Spoorwegen.
Den 22 October 1905 zyn loopbaan
begonnen als los werkman bjj het Spoor
tot de verbetering van de wereld,
wie kan helpen om de gemeenschap
beter te maken, dan alleen hij, die
in z^n hart liefde gevoelt voor den
naaste, die ten slotte die gemeenschap
vormt
Voor f 600 cigaretten gestolen.
Te Enschede is ing»-broken, in het
magazijn van een grossier in rook
artikelen. Een party cigaretten ter
waarde van f 600 werd ontvreemd. De
politie slaagde er spoedig in het
grootste gedeelte van hetgestoleneop
te sporen en in beslag te nemen. Een
der daders, een 32 jarige recidivist,
werd gearresteerd, De tweede inbre
ker, een jongen van 19 jaar, is voort
vluchtig. De rest van het gestolene
werd bij een caféhouder in beslag
genomen.
Valsche bankbiljetten.
Door de gemeente politie te Renkum
is een tweetal personen aangehouden
die alhier een valsch bankbiljet van
f10 hadden uitgegeven. Het betreft
een 44jarige hotelhouder en een
32-jarige steendrukker beiden afkom
stig uit Dordrecht.
Het nieuwe krankzinnigengesticht
te Franeker.
De officieele opening van het nieuwe
buitengesticht voor krankzinnigen op
Groot-Lankum by Franeker, zal plaats
hebben op 21 October a.s., door den
Commissaris der Koningin in Friesland,
mr. P. A. V. baron van Harinxma thoe
Slooten. Het gesticht is inmiddels al
gedeeltelyk in gebruik genomen.
Een D-trein ontspoord.
Uit Vigo (Spanje) is bericht inge
komen, dat de vandaar vertrekkende
D-trein naar Madrid ontspoord is. De
locomotief, een goederenwagen en de
eerste vier personenrijtuigen liepen
uit de rails. De machinist werd ge
dood, talrijke passagiers werden ge
wond. Uit Vigo is een hulptrein ver
trokken.
Vliegtuig in zee gestort.
Op ongeveer 60 K.M. uit de kust
nabij Perth (Schotland) heeft men het
wrak gevonden van een vliegtuig dat
blykbaar in zee is neergestort. De
piloot, twee leerling-vliegers en een
verpleegster vonden den dood.
Na de ramp van de R 101.
De Engelsche vice-consul te Parys
heeft Maandag de drie geredden van
de R 101 in het hospitaal te Beauvais
bezocht. Gemeld wordt, dat de drie
geredden heden, Vrydag naar Enge
land zullen terugkeeren aan boord
van een vliegtuig van den genees-
Naschrift:
Onder geen enkele voorwaarde
wordt door mij verder in dit blad
over dit onderwerp geschreven, ook
geen repliek naeventueele polemiek.
De belangstellende lezer leze eens
wat Ds. Haspels schreef over „de
weerloosheid” en de laatste brochure
van prof. Eerdmans.
Zy die zonneschyn in het leven
van anderen brengen, kunnen
die aan zichzelf niet onthouden.
Sir J. M. BARRIE.
Gezegend zijn zy, die de gave
hebben om vrienden te maken...
Zy omvat vele dingen, maar
boven alles, de kracht om uit
zich zelf weg te treden, en te
kunnen waardeeren al wat er
aan nobels en liefderyks is in
een ander.
THOMAS HUGHES.
In oude en nieuwe talen kan men
talryke zegswijzen en spreekwoorden
aantreden, die alle den lof zingen
van de vriendschap als zynde het
zout des levens, dat wil zeggen, dat
gene dat het leven veraangenamen
kan en mooier maken. Er zijn ook
spreekwoordelijk geworden voorbeel
den van vriendschap, die alle een
demonstratie waren van oprechte
trouw en offervaardigheid. Het is dus
wel een heel begeerlyk iets, deze
vriendschap. En daarom is het ook
begrypelijk, dat Thomas Hughes kou
zeggen, dat zy gezegend zijn, die de
gave hebben om vrienden te maken.
In het geschrift waaruit deze kern
spreuk gelicht is, gaat hy nog verder,
en noemt deze gave een van „God’s
beste gaven.” Oppervlakkig be
schouwd zou men dit zoo kunnen op
vatten, dat het niet ieder gegeven
zou zyn, vrienden te maken, dat het
een speciale .gave" zou zijn. Doch het
is wel degelyk het recht en voorrecht
en de gave van ieder mensch, om
vrienden te kunnen maken. Wanneer
men slechts het juiste begrip omtrent
vriendschap heeft. En dat is ten slotte
niets anders dan de zuivere liefde tot
den naaste.
Het is een eigenaardig iets, maar
velen van ons zyn wat huiverig,
vinden het min of meer „raaru en
„weekeiyku om over de liefde tot den
naaste te spreken. Ze spreken en
converseeren veel gemakkeiyker over
die soort vaa materieele en dikwyls
weinig verheven vorm van genegen
heid tusschen de sexen die men „de“
liefde noemt, dan over zooiets ontast
baars en abstracts als liefde tot de
menschen in algemeenen zin. En toch
is het deze gemoedsgesteldheid, die
in staat stelt vrienden te maken, de
liefde die geeft zonder te verwachten
terug te ontvangen, de liefde die zich
zelf niet telt, die eigen ik tot zwygen
weet te brengen, die gedachten en
motieven opheft, die trouw is en
nederig. En ten slotte is het toch
deze liefde, die den grondslag vormt
voor al het goede, opbouwende,
onbaatzuchtige, zelfverloochenende
werk, dat er in de wereld gebeurt
en dat de wereld vooruit brengt.
Liefde, zegt iemand in de Times
Weekly, toont zich in onze bereid
heid om anderen te behandelen zoo-
als hen, die mét ons kinderen van
één Vader zyn, en door een bereid
heid om ons eigen ik voor hun welzyn
op te offeren.
behoeve van de armen, de ongeluk-
dat de broederschap die in Jezus
is, der wereld worde gepredikt.
9. Er moet komen een „beven” voor
Gods Woord, niet voor een men
schen woord.
10. De eenheid der kerken worde
nagestreefd als manifestatie der
vrede Gods.
kundigen dienst. Er is nog geen
beslissing genomen over de vraag,
wat er met de overblyfselen van het
luchtschip zal geschieden.
Hoeveel Zeppelins gingen in den
oorlog verloren
Naar aanleiding van de ramp met
de R 101 werd door het „Hbl.” een
overzicht gegeven van vroegere
rampen met luchtschepen, waarby o.a.
gezegd werd, dat nooit bekend is ge
worden, hoeveel Duitsche Zeppelins
De vrouw
wonde. De
zoek in.
Het kiesrecht der vrouwen.
Zooals men weet, hebben de minis
ters van Binnenlandsche Zaken en
van Justitie uit het vorige Kabinet in
een circulaire aan de burgemeesters
verklaard, dat naar hunne meening
gewetensbezwaren tegen uitoefening
van het kiesrecht als een geldige
reden van verhindering in den zin
der wet dient beschouwd te worden.
Minister Ruys deelt thans aan de
Tweede Kamer medé, dat 464 burge
meesters (onder wie van de drie
grootste steden) dit standpunt deelen,
82 niet, terwyi van 532 hun standpunt
niet bekend is, omdat jegens hen deze
reden wegens niet-stemmen niet is
aangevoerd.
Negatief staande tegenover alle
vredes-idealisme buiten God en Chris
tus, staan wy positief tegenover al
wat goed en waarachtig is bedoeld,
ook al feilt onzes inziens de methode.
1Geesteiy ke ontwapening is noodlig.
2. De waarde der ziel worde erkend.
3. De Zonen des volks zyn Godn
Schepselende overheid, die een
volk te wapen roept, wete wat
zij doe
Waarheidsliefde moet gekweekt
en de prikkelende pers-artikelen
publiek niet meer gedoogd
Barmhartigheid, rechtvaardig
heid, naastenliefde worde ge
kweekt.
6. Geprotesteerd worde tegen men-
schenslachting (Calvijn Wees te-
recht op de rechtvaardigheid in den oorlog verloren zyn gegaan.
één Vader zyn, en door een bereid-
igen ik voor hun welzyn
1. Liefde zal een mensch
vasthouden tot getrouwe dienst ten
kigen, de ontaarden, en hem bezielen
tot nieuwe kracht bij het pogen om
zelfs in de meest verdorvenen een
bewuste weerklank tot die liefde te
wekken, welke de bron is van ’s
menschen hoogste geluk, en waardoor
allen de volle voldoening van het
leven kunnen genieten.
Liefde is het voornaamste, het
overheerschende element in het leven.
Hoop stuwt den mensch tot voorwaarts
gaan naar een hooger goed, met de
overtuiging dat het ideaal het werke-
lyke en eenig waardige einddoel is
maar de liefde bezielt haar, is „het
begin en het einde,is „de grootste
van alle”.
En nu mogen we wel meenen, dat
de moderne mensch, met zyn nuch
tere, practlsche, koele kjlk op de din
gen, weinig van deze ^liefde” moet
hebben, of ervan tot uiting brengt.
Maar dat is een vergissing, we geven
het alleen maar andere namen, om
dat voor sommigen het woord „liefde”
een beetje kwezelachtig lijkt. Gene
raal Smuts karakteriseerde het heel
juist, toen hy zei: „we kunnen een
verandering over de wereld zien ko
men. De menschen beginnen te besef
fen, dat het niet de rykdom die een
mensch opstapelt is, die men moet
eeren, maar zyn bydrage tot de verbete
ring van de wereld.... de gemeenschap
beter maken is de werkelijk grootsche
daad.” Welnu, en wie kan bijdragen
Onder Christendom verstaan wij in
het onderhavig verband de gemeen
schap van allen, die Jezus Christus er
kennen als hun Zaligmaker en Heer.
Met ontwapening bedoelen wij hier
onmiddellyke, algeheele nationale ont
wapening, en in nauw verband hier
mee ookweigering vanzkrijgsdienst.
1. Het gecompliceerde karakter dat
de oorlog draagt (juridische, moreele,
politieke, sociale, economische, ideo
logische factoren) en de organische
ontwikkeling der zonde logenstraft de
oppervlakkige voorstelling van gene
zing van dit kwaad door onmiddellijke
nationale ontwapening.
Aetiologiseh (oorzakelyk beschouwd)
is deze meening ondiep en onhoudbaar.
2. De Bybel leent zich niet tot recht
vaardiging van dienstweigering. Wy
accepteeren geen willekeurige grepen
en misleidend gescherm met teksten,
vooral niet van hen, die het tweede
groote Gebod van het eerste los willen
maken.
Schriftuurlijk is deze voorstelling
ongegrond.
3. Een beroep op het oudste Chris
tendom voor dienstweigering is even
min gemotiveerd. Naast afwyzing van
het soldatenberoep worden talrijke
gegevens gevonden, die op erkenning
van den krijgsdienst wijzen Arnobius,
Augustinus, Julius Africanus e. a.L
Historisch is deze voorstelling onjuist.
4. Het nationaal verleden en Gods
leiding daarin wordt miskend. Wy
willen niet alles goed praten, maar
eerbiedig gedenken wy de zelfopoffe
ring onzer nationale helden en van
hun manschappen.
Het waardeeringsoordeel is in deze
voorstelling zeer eenzydig, ja, ethisch
onbillijk.
5. Gepassioneerd idealisme is ge-
vaarlyk.
Jezus is genoemd „de Zoon der wer
kelijkheid.” Dat men zich dit herinnere
Geloofs-idealisme kan biddend wach
ten en werken, maar wil niet ontijdig
vooruitgrypen.
Deze voorstelling bepleit gevaarlijke
anticipatie. (Een vooruitgrypen naar
toestanden, die alle „vredemakers”
wenschen, maar die rypen moeten.)
6. De universeele liefde Gods kent
particuliere genade, ook ten opzichte
der volkeren wereld. Wy wenschen
een principieel anderen grondslag ter
verkrijging van de broederschap der
menschheid dan vage humaniteits-
idealen. Humaniteit buiten den mensch
Jezus is er niet.
Zulk wee gedweep past niet tegen
over de ontzettende macht en ernst
der zonde, en miskent de SouvereL
niteit des Almachtigen, Die met de
inwoners der aarde doet naar Zyn
welbehagen, ondanks alle humaniteits-
profetie
Religieus beschouwd is deze meening
ongeloovigpsychologisch onvoldoende
we kunnen ook zeggen ivetenschappe-
lijk onhoudbaar.
7. Deze haastige greep naar hooge
idealen is onvoorzichtig. God maakt
alles „op Zyn tijd.” Dan maakt Hy
het wel. We moeten doen wat w(j
kunnen, maar niet Gods werk uit den
hand willen nemen, openstaan voor
de noodkreten der wereld, maar ook
openstaan voor Gods stem
Paedagogisch is onmiddellijke
wapening ontactvol.
Negatief staande tegenover
altijd mooi door
De Duitschers hebben er angstvallig
het stilzwygen over bewaard.
Heelemaal juist is dit niet, schrijft
nu een Berlijnsche corr. van hetzelfde
blad. Ook de oorlogsverliezen aan
luchtschepen zijn gepubliceerd. Inde
vier oorlogsjaren zyn 94 Zeppelins
gebouwd, een geweldige prestatie als
men bedenkt, dat de bouw van de
„Graf Zeppelin” een jaar, die van de
R 100 en de R 101 bjjkans twee jaar
vergdeVan deze 94 luchtschepen
zijn 32 door den vijand neergeschoten.
Niet medegedeeld werd echter, wat
er met de 62 andere Zeppelins is ge
beurd. By het uitbreken van de re
volutie waren nog slechts twaalf over,
zoodat er vijftig op onnaspeurbare
wijze verdwenen zijn. Men kan veilig
aannemen, dat het grootste gedeelte
van deze vijftig luchtschepen is ver
ongelukt. Na raids op Londen of Parijs
keerden zij vaak aangeschoten en
nauwelijks bestuurbaar naar hun
operatiebasis terug. En hoe vaak
werden er in de oorlogsjaren boven’
Zeeuwsch-Vlaanderen Duitsche lucht
schepen gesignaleerd, die, naar het
scheen, niet dan met moeite koers
konden houden en slechts langzaam
vooruitkwamen. Raakten dergelyke
luchtschepen in een storm, dan waren
zij zoo goed als verloren en men kan er
zeker van zijn, dat op deze wijze een
groot aantal Zeppelins teloor is gegaan.
Vele andere, die, zij het ook door
vijandelyk vuur zwaar beschadigd,
behouden achter de Duitsche linies
terugkeerden, heeft men gedemon
teerd en het materiaal gebruikt voor
den bouw van nieuwe luchtkruisers.
En verschillende ten slotte zijn op
overzeesche expedities spoorloos ver
dwenen, zoodat men aanneemt, dat
zij in den storm op zee zijn vergaan,
Stijgende werkloosheid in de
Vereenigde Staten.
Het officieele bureau voor de sta
tistiek te Washington deelt mede, dat
de werkloosheid in de Vereenigde
Staten gedurende de maand Septem
ber met 1 pCt. is gestegen. Naar men
weet beschikken de Vereen. Staten
niet over een volledige werkloosheids-
statistiek en het bureau ontleent de
cyfers dan ook aan de gegevens ver
strekt door 40.776 ondernemingen in
13 van de voornaamste industrieën.
Hebben de cijfers dan ook al geen
positieve waarde, in elk geval hebben
zij de relatieve waarde om aan te
toonen de tendenz van de stijgende
werkloosheid in de Amerikaansche
industrie.
Weer een aanranding.
Te Zaandam heeft Dinsdagavond
een onbekend manspersoon getracht
de 26-jarige E. S. aan te randen, doch
door het flinke optreden van de vrouw
is deze aanslag mislukt. Mej. S. was
met den laatsten trein uit Amsterdam
gekomen. Dicht bij haar woning in de
Koppermolenstraat werd ze aange
sproken door een man, die op een
rijwiel zonder licht reed. Zonder ant
woord liep zy door en juist toen zy
bij haar woning kwam en de sleutel
in het slot wilde steken, werd zij door
den man van achteren aangegrepen.
Zy wist den aanval af te slaan door
den man een stevige trap tegen de
borst te geven. De man sloeg haar
toen met een hard voorwerp tegen
het hoofd. Hoewel zy duizelig werd
wist zy nog luid om hulp te roepen,
waarop de man het hazenpad koos.
heeft een 7 c.M. lange
politie stelt een onder-
32 verhoogde invaliditeits
pensioenen
183 uitgestelde pensioenen -
94 wachtgeldpensioencn
^6 ministerspensioenen
1576 weduwenpensioenen
730 weezenpensioenen
Een schrijfmachine met 1OOO
toetsen.
Een Engelsche firma heeft voor
Japan een schrijfmachine vervaardigd
met 1000 toetsen. De uitvinder heeft
vijf jaar gewerkt, om deze machine
te bouwen. Een stenotypiste, die deze
machine wil bedienen, zal minstens
een cursus van drie jaar moeten
volgen.
Deze machine kan viermaal om
geschakeld worden, zoodat men daar
mee 4000 letterteekens kan schryven.
De Japansche taal heeft echter wel
40.000 letterteekens, zoodat men zich
nog steeds van een „verkort” schrift
zal moeten bedienen.
Veerpont gezonken.
Maandagmiddag is de veerpont aan
het overzetveer aan den Kandelaar
te Kethel gezonken. De veerman C.
Noordemeer had met de pont den
expediteur L. Bijl uit Kethel met zyn.
vrachtauto, beladen met schapen, naar
de overzijde gebracht. Juist op het
moment, dat de chauffeur den motor
aanzette om van de pont te ryden,
dreef deze een weinig af waardoor zy
water maakte, en daarna met de
auto in de Schie zonk. B., die gedeel-
telyk in het water stond, slaagde er
in de schapen nog bijtijds te redden.
In den namiddag is de pont gelicht.
De vrachtauto, welke by na geheel
onder water had gezeten, had geen
schade bekomen.
Doodelijk verkeersongeval.
Dinsdagavond om elf uur kwam te
Eindhoven de 16-jarige C. van n. jop
zijn fiets de Schoolstraat uitryden en
werd op den Boschdijk in volle vaart ge
grepen door den motorrijder J. H. werd
van zijn fiets geslingerd en bekwam
niet ernstige verwondingen aan zijn
beenen. De heer J. B., die op de duo
zat liep een schedel-fractuur op en
werd doodelijk gewond naar zijn wo
ning vervoerd, waar hij Woensdag
morgen is overleden. De motorrijder
werd in arrest gesteld.
Dc kleeding der Douane
ambtenaren.
De Bond van Bedryfsautohouders
in Nederland heeft aan den Minister
van Financiën verzocht de belasting
ambtenaren aan onze grenzen van een
uniform te voorzien, opdat iedere auto-
ryder direct kan begrijpen dat hy
met een belasting ambtenaar te doen
heeft en dus tot stilhouden verplicht is.
Rtinderen-t xport.
Gedurende het tydvak 21 t/m 27
Sept. j.l. werden goedgekeurd voor
uitvoer naar het buitenland in totaal
404 runderen t.w. 166 naar België, 177
naar Frankrijk en 61 naar Italië.
Pensioenen 1929.
Gedurende het kalenderjaar 1929
werden de volgende pensioenen tot
onderstaande bedragen toegekend.
AantalBedrag
1027 ouderdomspensioenen f 1.504.153
388 vervroegde ouderdomts-
pensioenen - 531.016
866 invaliditeitspensioenen -1.121.030
1
i
h
l-
i
i
s
i
i
i
i-
I,
i
t.
FRISO