s
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten ïïorkom, Hem. Oldeph. en Noordw, Bindeloopen, Stavoren, enz. enz.
PUROL
Ook de Oostersche vrouw weet
dat Purol de huid gaaf en gezond
maakt en bovendien fluweelzacht.
No. 45.
ZATERDAG 1 NOVEMBER 1930.
56ste Jaargang
Het onbluschbare licht.
Gemengd Nieuws.
LOSSE BLADZIJDEN
UIT LEES- EN LEERBOEKEN.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45.
Ilvu 7onnu/on komen tot ru8t- kab
UW LClIUWull meeren en worden
daarbij tevens gesterkt door het ge
en
nemen
dat zulk een leer niet
is
de
I
ft
en en volken
aar de ware
e vogels
)e laatste
Onze groote voorvechter van het
Internationale Recht, Dr. B. C. J. Lo-
;ijds president van het Wereld
ihof in den Haag, heelt on-
1
De prijs der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents.
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
--
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 centsfranco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad
vertentiën tot uiterlijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
plaats. Terwijl de chauffeur van een
daar staande vrachtauto zich in de
cabine begaf, was een 8-jarig jongetje,
het zoontje van den heer Bop de
treeplank gaan zitten, zonder dat de
chauffeur daar iets van had bemerkt.
Juist, dit is wat Briand zegt, de
„man in the street1*, de doorsnee-
menscb, de doodgewone alledags-
mensch, de massa die de volkeren
uitmaakt, deze zijn de waarheid gaan
inzien en hebben het geloof in de
noodzakelijkheid en nuttigheid van
oorlog verloren, en daarvoor in de
plaats een onwankelbaar geloof en
vertrouwen in de wenschelijkheid en
mogelijkheid van vrede door recht,
onder alle omstandigheden gewon
nen.
En dat is het onbluschbare licht.
Floris C.
in den wei
gevoelen, i
the streef
zou zijn, als hij zfin meening duidelijk
kon uitdrukken. Ik heb altijd geloofd
in het gezonde verstand en het goed
begrip van den „man in the street.”
Geloof mij... de volken willen vrede,
en het is de logica der dingen dat
hun regeeringen ten slotte zullen be
vinden, dat het nationalisme zich tot
zekere hoogte kan aanpassen aan het
internationalisme. Ik stel mijn ver
trouwen in de doorsnee-menschen, in
den „man in the street”...
komt met den herfst de mooie tijd, dat men de trekvogels
in eigenaardige vlucht-opstelling ziet overkomen en gaan naar het
Zuiden. De trek in het najaar is zoo rustig en zoo statig. Heel anders
dan die van het voorjaar. Dan toch staat de boer op den akker en
ploegt, het hoofd vol gedachten aan wat de toekomst over zijn akkers
brengen zal. Het voorjaar geeft aan den mensch allerlei spanningen,
die hij in den herfst niet kent. Mede daardoor ziet hij met heel andere
oogen in het voorjaar de naderende vogels aan, dan hü in den herfst
de vertrekkende nastaart. En in de vogels zelf is het verschil in
spanning tusschen voorjaar en najaar nog veel grooter. De dartele
drang naar het eigen huisje in het land waar de bekjes van het
kroost de eierschaaltjes zullen doortikken na ingespannen broedtijd
van moedertje en misschien soms van vadertje, drijft de aanrukkende
gevederde scharen in het voorjaar. De nood verdrijft het vogelvolkje
in het najaar. En met zekeren weemoed ziet de mensch ze na, op
de mooie dagen van de „kranenzommer” zooals de Geldersche boer
het zegt. Ook de kraanvogels komen over in den herfst. Wie wel
eens rustig gewandeld heeft in dierenpark en dierentuin kan zich
die mooie groote vogel wel herinneren. In fijnheid van kleuren moge
hfl het tegen onze ooievaar verliezen, in grootte wint hij het. Daar
schijnt een tijd geweest te zijn, dat de kraanvogel zich ook in ons
land ophield. Was ons land eenmaal niet een land van moerassen,
grenzende aan akkers De moerassen verdwijnen, de akkers nemen
toe. Zoo komt er onevenwichtigheid in de voerbak van de kraanvogel,
die beide noodig heeft. In Duitschland zijn nog wel streken, waar
deze aantrekkelijke dieren geen onbekenden zijn. En waar trekken
deze vogels nu heen, als we ze in den herfst, vaak luid roepende
over onze hoofden zien vliegen? Naar warmere landen. Naar Egypte.
Naar Engelsch-Indië. Merkwaardig dat ze zich in den weg niet
vergissen. Hoe dat toch zoo is, zal wel niemand voldoende kunnen
verklaren. Daar is al heel wat over gezegd en gedacht. Ja, ziet U,
dat is nu het dieren-instinct, zoo zegt de oppervlakkige en voor hem
is het zoo klaar als een klontje. Een ander zegt: De oudste dieren
trekken altijd vóór, zij zijn geleiders. Maar hij zwijgt, wanneer een
opmerker hem vertelt, dat bij heel wat vogelsoorten de jóngt
voortrekken en soms wel drie weken later gaan de oudere. D
ruim 25 jaren wordt er serieuze studie gemaakt over den vogeltrek
en heel wat vreemde oude gegevens zijn weerlegd. Plaats van
herkomst wordt gecontroleerd door ringetjes die men gevangen
vogels om de poot doet om ze daarna weer los te laten. Vlieghoogte
wordt gecontroleerd door vliegeniers. Maar om nog even op de
kraanvogels terug te komen. Deze zijn niet overal even welkom.
Dit zal ieder begrijpen die weet, welke enorme hoeveelheden koren
het dier tot zijn voeding behoeft. In het veen ziet men op een turfje
niet en waar men koren in overvloed heeft, daar is de kraanvogel wel
veilig. Dat is in Egypte het geval. Maar in Eng.-Indië, waar men om
zoo te zeggen, de graankorrels telt, daar wordt de kraanvogel als zeer
^schadelijk beschouwd en daar heeft het dier het dan ook zwaar te I
der, eertijds president van het Wereld
Gerechtshof in den Haag, heeft on
langs den stand van de vredes- en
arbitrage-gedachte met enkele woor
den geschetst: De dageraad gloort'!
En daarin zit een grootsche, bemoe
digende gedachte, want het is de
komst van het licht, het onbluschbare
licht van de waarheid, dat door geen
ongeloof, geen twijfel, geen pessimis
me, geen kleineering kan tegenge
houden worden, maar dat sterker en
sterker wordt en hooger rijst, tot den
vollen dag toe... Zóó gloort thans de
dageraad van een nieuwe wereld, van
een nieuwe gedachte in de harten
van alle menscheneinde van eiken
oorlog, vrede door recht, oplossing
van elk geschil, door arbitrage, door
rechtspraak.
Het moest zoo komen.
De tijden zijn rijp. In vroeger eeuwen
heeft men vredespoging*
bondsideeën gehad. M;
grondgedachte was nog niet aanwe
zig, men wilde wel in de goede rich
ting, maar men miste het volslagen
logische inzicht, men kon niet nauw
keurig en onwederlegbaar aangeven,
waarom het zoo gaan moest.
Maar de tijden zijn veranderd. De
gedachten der menschen zijn toebe
reid, het licht is gaan gloren, men is
de waarheid gaan inzien, en valsche
waarheden als „oorlog is onvermijde
lijk” en dergelijke dooddoeners van
gemakzuchtigen die elke geestelijke
inspanning vreezen, zijn ter aarde ge
stort en in scherven gevallen. En wat
nu aan waarheid in de gedachten der
menschen-leeft is onuitroeibaar. Want
waarheid is eeuwig.
Het begrijpen is gekomen. Door er
varing, door geestelijke groei, door
openbaring.
J. S. Woodworth (in de Temperance
Advocate) zegt het op heel eenvoudige,
simpele wijze: Ik denk dat de tijd
gekomen is, waarin we moesten besef
fen, dat die oude doctrine van vol
komen nationale souvereiniteit uit den
tijd geraakt. Vroeger geloofde iedere
individueele huisbewoner dat zijn
„huis zijn kasteel” was en dat hij daar
kon doen, wat hij verkoos, zonder
maar in het minst zich aan de buren
te storenmaar in onze moderne ste
den weten wfi
langer gehandhaafd kan worden. Ik
word op honderderlei manieren inge
perkt door de wenschen en verlangens
van mijn buren, die mij omgeven. In den
ouden tijd kon elke stad doen wat zij
wilde, maar in onzen tijd moeten zelfs
de steden zich onderwerpen aan be
paalde algemeene regelen, omdat we
nu eenmaal niet langer geïsoleerde
levens leven. Naar mijn meening is
hetzelfde waar in onzen tijd in inter
nationale aangelegenheden; geen na
tie leeft meer afgescheiden van de
andere. We zijn samengebonden door
honderd banden en we moeten het
gemak en de welvaart van andere
naties in acht nemen, willen we ons
eigen nationale leven bewaren en
willen we zelf betamelijk behandeld
worden. In de groote straat der
naties zijn wij slechts één huis, en
we moeten bedenken, dat we in die
straat met de anderen hebben samen
te wonen....
Het begrijpen is dus gekomen als
een openbaringde menschen voelen
niet meer blindelings aan, dat het
wel goed zoo zal zijn, neen, we zijn
helder en klaar de volmaakte logica
der vredes-idee gaan beseffen. Aristi
de Briand zegt het met evenveel een-
dat er een onweegbare logica in de
dingen is, die over tijdelijke moeilijk
heden en terugzettingen zal zege
vieren. Voor my is het logisch, dat de
naties der wereld zich moesten orga-
niseeren om den vrede te handhaven,
en zoo geloof ik dat zij dit ten slotte
zullen doen. Ten langen leste zal deze
logica triomfeeren over alles wat haar
in den weg staat. En ik heb ook het
gevoelen, dat de doorsnee „man in
the street” overal het met mij eens
bruik van
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth.
Drogisten
Mond- en klauwzeer.
Gedurende het tijdvak 5 t/m 12
October j.l. kwam het mond- en klauw
zeer in ons land voor met 916 geval
len in 229 gemeenten en wel in de
provincie Friesland 367 gevallen in
35 gemeentenGroningen 53 (19)
Drente 29 (10); Overijsel 49 (18);
Gelderland 116 (28); Utrecht 71 (22);
Noord-Holland 158 (60)Zuid-Holland
67 (31)Noord-Brabant 5 (5)Zeeland
1 geval. In Limburg geen gevallen.
Runderen-export.
Gedurende het tijdvak 5 t/m 11
October j.l. werden voor uitvoer goed
gekeurd in totaal 324 runderen t w.
200 naar België, 19 naar Frankrijk,
91 naar Italië en 10 naar Chili.
Prijzen van boerderijen, enz.
In de Wjjdewormer bij Purmerend
werd een boerderij met 16.13.20 H.A.
weiland, aaneengelegen, verkocht voor
f42.700 en f750 voor overname.
Een boerenerve van 6.25.50 H.A.
bouw- en weiland te Terwolde (Geld.)
werd in perceelen verkochthet huis
en 1.44.90. H.A. bouw- en weiland en
boomgaard voor f5000, het overige
voor f6850, totaal f13 850. Te Ter Aar
(Z.H.) werd een boerderij met 19.16 80
H.A. land verkocht aan de R.K. Ar
men van Langeraar voor f45.500 Te
Ried (Fr.) werd een boerderij met ar
beiderswoning en 41.24 60 H.A. tot
herfst 1932 en voorjaar 1933, verhuurd
voor f5045 per H.A., 2'3 bouw en
weiland, niet gunstig gelegen, vor
van het dorp, zoodat arbaid steeds
duur betaald moet worden, kwaliteit
goed, verkocht voor f66.499 plus 6 0/0.
Ónder Hindeloopen (Fr.) werd een
weidebedrijf van 34.75.31 H.A., huis
oud doch soliede, stallen klein met
lage zoldering, goede zachte knip
achtige klei, provisioneel verkocht
voor f47.933 plus 6 °/o Te Nijega (Fr.)
werd een weidebedrijf van 11.56.85
H.A., kwaliteit grond niet best, ver
kocht voor f27.310, terwijl 4.89.80 H.A.
los land verkocht werd voor f6561,
alles plus 7»/o. Te Nieuweroord (Dr.)
hebben eenige landbouwers na be
spreking met den verpachter ingo-
huurd tegen f50 per H.A.
Stoomgemaal stopgezet.
Dinsdag is het provinciaal stoomge
maal nabij Lemmer stopgezet. Het
boezemwater is in 21 etmalen terug
gebracht van 28 c.M. tot 12 c.M. boven
Z.P.
Auto- en motorongelukken.
Tusschen Uchelen en Hoederloo is
een vrachtauto, bestuurd door een
man uit Apeldoorn, van den weg af
gereden en over den kop geslagen.
Uit het onderzoek van de politie bleek,
dat drie marktkooplui benevens een
elfjarig jongetje zich in de auto be
vonden. De drie kooplieden liepen
lichte verwondingen op, doch de toe
stand van den elfjarigen jongen was
zeer ernstig, terwijl de auto totaal
vernield was. Tijdens het onderzoek
kwam aan het licht, dat de chauffeur
onder den invloed van sterken drank
verkeerde en dat hij links van den
weg had gereden.
De verkeersongevallen
belangrijk toe.
Ofschoon percentsgewijze het aan
tal verkeersongelukken in de steden
van het buitenland belangryk hoogor
is, nemen den laatsten tyd'toch ook
by ons deze ongevallen in niet ge
ringe mate toe.
Ziehier, schrijft „Het Weekblad voor
Gemeentebelangen,” de cijfers voor de
eerste twee kwartalen van 1930, waar
bij wy telkens tusschen haakjes de
aantallen vermelden voor het over
eenkomstige kwartaal van 1929: 1ste
kwartaal Amsterdam 1547 (1430), Rot
terdam 981 (864), Den Haag 637 (524),
Utrecht 184(148); 2de kwartaalresp.
2151 (1935), 1300 (1262), 893 (742) en
317 (247).
Voor het eerste halfjaar in zyn ge
heel is er dus te Amsterdam een toe
neming met 10, te Rotterdam met 7,
te ’s-Gravenhagmet 21 en te Utrecht
met 27
Ook de zeer ernstige ongevallen
(welke den dood of zwaar lichamelijk
letsel veroorzaakten) zyn gedurende
dezelfde periode belangrijk toegeno
men en wel van 227 tot 253 (11 pet.)
te Amsterdam, van 157 tot 227 (45 pet.)
te Rotterdam, van 105 tot 115 (10 pet.)
te Den Haag en van 21 tot 41 (95 pet.)
te Utrecht.
Oarlogsmonument aan denYser.
Zondag is wederom een oorlogsge-
denkteeken onthuld op het voormalige
oorlogsfront van den Yser. Ditmaal
was het de Ligne Nationale du Souve
nir, van welke het initiatief was uit
gegaan. Het beeld, een treurende
vrouw voorstellend, staat te Nieuw-
poort.
king onderhandelingen gevoerd, die
tot een overeenkomst hebben geleid,
krachtens welke de vakvereenigingen
zich hebben verplicht, de staking
voorloopig op te heffen.
De arbeid zal onverwijld op de
oude voorwaarden worden hervat,
zoodat de loonsverlaging die krachtens
de uitspraak 10 dezer zou plaats vin
den, voorloopig buiten werking wordt
gesteld.
Een nieuwe arbitrale uitspraak
eener nieuwe bemiddelingscommissie
volgt. Deze zal voor beide partijen
bindend zyn.
Brutale Straatroof.
Te Den Haag is een brutale straat
roof gepleegd. Op een bankje aan de
Amsterdamsche Veerkade zat een 72-
jarigc man wat uit te rusten, toen hij
gezelschap kreeg van vier jonge ke
rels, geen onbekenden van den ouden
man, want hy had hen wel eens ont
moet in de „Metropool”, waar hij bij
na dagelijks een kopje koffie dronk.
Het was bekend, dat de oude man
altyd zyn spaarduitjes bij zich droeg
in een linnen zakje, dat hij in de
„Metropool” nogals eens tevoorschijn
haalde en er dan mee geurde.
Dien middag stond hy van het bank
je op en zeide, dat hij weer naar de
„Metropool” ging. Zijn jeugdige vrien
den vergezelden hem. Zij liepen een
zijstraat in en kwamen zoo in de St.
Jacobstraat. Vlak bij de Wagenstraat
werd de oude man door twee van de
kerels beetgegrepen. De een hield
met beide handen den mond van den
man dicht en de andere haalde het
linnenzakje uit de broekzak van het
slachtoffer, dat ook nog een flinken
slag op het hoofd kreeg. De twee an
deren bemoeiden zich niet met het
geval. Een en ander is gezien door
een chauffeur, maar deze meende, dat
het hier een vechtpartijtje gold, in
ieder geval kreeg hy geenszins den
indruk van een berooving.
De oude man deed aangifte by de
politie, die de grensstations waar
schuwde. Het gevolg hiervan was, dat
de marechaussee te Roosendaal een
22-jarigen zwerver kon arresteeren,
die geen onbekende van de politie
is en die verdacht wordt bij de be
rooving botrokken te zijn geweest.
Bovendien heeft de politie van zijn
bed gelicht een 25-jarigen zeeman, te
’s-Gravenhage. De twee anderen zijn
nog zoek. Van het geroofde bedrag
is ongeveer f40 terecht. Dit bedrag
had de te Roosendaal gearresteerde
nog in zyn bezit. Hij had een kaartje
naar Parijs genomen.
Brand in een kerk te Nijmegen.
Woensdagmorgen te omstreeks half
4 is te Nymegen brand ontdekt in de
St. Anthoniuskerk aan de Groenestraat.
Een repetitie- en catechismuszaal,
welke aan de kerk verbonden is, bleek
in lichtelaaie te staan. De direct ge
alarmeerde brandweer bestreed het
vuur met vier stralen. Zij kon den
brand tot de zaal beperken. De kerk
kreeg alleen eenige waterschade, ter
wijl enkele kerkramen het moesten
ontgelden. Verzekering dekt de schade.
De oorzaak is onbekend.
Het graf in de golven.
Dinsdagmorgen tusschen 11 en 12 uur
cirkelde een vliegtuig eenige malen
boven Den Helder en het vliegkamp
De Mok, waarna het toestel koers zet
te naar de Noordzee. Daar werd in
gevolge den wensch van de ouders
van wylen luitenant ter zee 2e klas
C. Roldanus diens asch uitgestrooid en
eenige bloemstukken in zee gewor
pen.
By het aanzetten van den motor viel
het jongetje van de treeplank af, met
het noodlottig gevolg, dat het achter
wiel van de zware auto het knaapje
over de borst ging. Het knaapje was
onmiddellijk dood. Den chauffeur treft
geen schuld.
Dinsdag is te Rotterdam in de
Zwarte Paardenstraat de 7-jarige S.
J. J. Snaayer uit de Eendrachtstraat,
plotseling den ryweg overgestoken en
overreden door de auto van W. v. H.
uit de Adriaan Milderstraat.
Het kind, dat met dezelfde auto
naar het ziekenhuis Coolsingel is ge
bracht, bleek daar reeds te zyn over
leden. Den chauffeur treft geen schuld.
Opium in beslag genomen
De ambtenaren van den opsporings
dienst van de invoerrechten te Amster
dam hebben aan boord van het s.s.
„Springfontein” van de Zuid-Afrika-
lijn der K.N.S.M., dat te Amsterdam
uit Hamburg is aangekomen, in de
bunkers onder steenkolen verborgen,
in beslag genomen een voorraad van
niet minder dan 10 K. G. opium.
Later is een Chineesche stoker ge
arresteerd, verdacht van deze opium-
smokkelarH. Hij zal wegens overtre
ding van de opiumwet ter beschik
king der justitie worden gesteld.
De metaalstaking te Berlijn
geëindigd.
Dinsdag zijn in het rijksministerie
van Arbeid te Berljjn met betrekking tot
de Berltynsche metaalbewerkerssta-
Ontginning.
De N.V. „Het Landschap Drenthe”
maakte dezer dagen een aanvang met
de ontginning van groote heidevelden
gelegen te Zwinderscheveld, gem.
Oosterhesselen. Tevens wordt een
kanaal aangelegd van daar naar
Coevorden. Ruim 400 arbeiders zijn
reeds aldaar te werk gesteld.
Eén koe op de markt.
Op de eerste najaarsmarkt te Kollum
was aangevoerd.... één koe. Van „de
voudige woordenZiet ge, ik geloof stemming van den handel" zullen we
aan AnnraarrnaKa lArvinn
was aangevoerd..
maar niet spreken.
De Wieringertneerpolder.
In den Wieringermeerpolder
thans het eerste graan uitgezaaid.
Door een trein overreden
en gedood.
Op den door hekken afgesloten
overweg aan het begin van de
Middacnterallee te De Steeg, is Maan
dagavond door den lokaaltrein van
Dieren naar Arnhem het 16-jarig
knechtje van den brandstoffenhande
laar B. aangereden, die juist met zijn
kruiwagen op den apoorlQn was.
Even later waren de levensgeesten
reeds geweken. Het slachtoffer ie een
weesjongen uit Amsterdam.
Ongevallen.
Dinsdagmiddag te ongeveer half
twee vond op den Noorderweg te
Oosterbeek een ernstig auto-ongeval
FRISO
Bij Ruwe Handen Purol
