enz. enz.
BRANDSMA's
Overwerkte Zenuwen
DE PRIJZEN
NAAR BENEDEN!
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noord», Hindeloopen, Stavoren,
WORKUM
SMEEK
3
met 10 procent
verlaagd
Mijnhardt’s Zenuwtabletten
Gymnastiek-Vereeniging „Stanfries".
OUDE BOUW TE WORKUM.
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1932.
No. 7
58ste Jaargang
INGEZONDEN.
alle Wolsoorten
Plaatselijk Nieuws.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
'ie
I
REDACTIE.
Z.
Manufagturenhandel
zich
INGEZETENE.
I
is,
0
t
4
Comité van Actie
tegen Wetsontwerp—Terpstra.
IVI ij n 11 ard t
Laxeertabletten
regelen zonder Kramp of Pijn.
Doos 60 ct. By Apoth. en Drogisten.
wederom
voorne-
inderen naar
van
den
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Vanaf heden zijn de prijzen
van
l,
>t
en
re
,n-
en
g.
in
b
in
n-
r-
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlyk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
Mijnheer de Redacteur.
Bij het in het vorig nummer
door ds. C. Éerhard gehouden rede
Kerkeraden of
Kerkbesturen
532
4
141
69
31
23
21
15
6
5
5
4
1
Onze plaats is blijkbaar een zeer
vruchtbaar arbeidsveld voor alle mo-
gelyke en ónmogelijke vreemde ne
gotie menschen.
Een liedje (met dikwerf walgelijken
inhoud) is dan een zeer geliefd en
winst gevend handelsartikel. Steun
aan hem die buiten hun schuld wer
keloos zijn, is stellig niet misplaatst.
Bevreemdend en ergerlijk is het
evenwel dat het meestentijds zijn ge
zonde jonge kerels, die bij weigering
om te koopen, den burger onbeschoft
heden naar het hoofd slingeren, met
den deur slaan, brutaal optreden enz.
Het zijn juist deze individuen die het
voor den werkelijk steunbehoevende
zeer moeilijk maken. En het is voor
de ingezetenen een groote plaagBe
staan er geen politie-verordeningen
ter bestrijding van zulke uitwassen?
Zoo niet, dat men er dan spoedig één
make
(Vervolg Raadsverslag van pagina 4.)
De heer Brandsma antwoordt hierop
dat de loonen door de Heide Mij.
worden vastgesteld en hiervan niet
mag worden afgeweken. Thans is het
verschil in verdiensten minder groot
dan in den aanvang van het werk,
en kunnen de arbeiders het brengen
op ongeveer 12 15 gld. per week,
waarmee men over ’t algemeen goed
tevreden is.
De heer Leeuw zegt met genoegen
naar de nieuwjaarsrede van den Bur
gemeester te hebben geluisterd. Spr.
acht het van belang dat deze rede
voor het nageslacht bewaard
blijft en vraagt den voorz., met het
oog daarop die rede voor de notulen
te willen afstaan, opdat zij daarin in
extenso kan worden opgenomen.
De voorz. verklaart zich bereid aan
dit verzoek te voldoen.
De heer de] Roest verzoekt B. en
W. een schrijven te richten aan den
Minister om dezen te vragen of
Workum ook in aanmerking komt
voor steun of subsidie bij een crisis-
steunregelng.
Naar aanleiding van een hem ge
daan verzoek geeft de heer Faber in
overweging de voor de^genieente be-
noodigde bazaltslag door eigen schip
pers te laten aanvoeren.
De heer de Vries meent dat een
Workumer schipper dat vervoer had,
tenminstelheeft gehad, terwijl de heer
Brandsma weet mede te deelen dat
thans door een Heidenschapster schip
per een hoeveelheid bazaltslag is
aangevoerd, zoodat reeds aan de
door ’fden’ heer Faber uitgesproken
wensch, gevolg wordt^gegeven.
Hierna sluiting.
kalmeeren en worden gesterkt door
de Zenuwstillende en Zenuwsterkende
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en
Drogisten.
WORKUM. Door onvoorziene om
standigheden zal, naar wy vernemen,
de 2e uitvoering der Gymn.-Ver.
„Stanfries” inplaats van '18 Febr.
plaats hebben op Vrijdag 26 Febr.
De heer Jac. de Vos van Oldeboorn
is bereid gevonden, op dien datum
zijn gewaardeerde medewerking te
verleenen.
Zie verder advertentie in volgende
Friso.
Resultaten van het Petitionne
ment van den Wereldbond der Kerken
afd. Nederland. De lijsten werden
geteekend door 338053 personen. Te
Workum werden 348 handteekeningen
verzameld. De adhaesiebetuigingen
van 857 Kerkeraden en Kerkbesturen
zyn naar de Ontwapeningsconferentie
opgestuurd, n.l.
Mijnheer de Redacteur
Gaarne zag ik het volgende in uw
veelgelezen blad opgenomen, waar
voor bij voorbaat hartelijk dank.
Zooals allicht reeds bekend is,
wordt door de Gymn.-Ver. „Stanfries”
op 17 Febr. een uitvoering gegeven.
Deze uitvoering is bedoeld als een
kennismaking met het werk van de
Vereeniging gedurende deafgeloopen
winter. Met de samenstelling van het
programma is daar dan ook rekening
mee gehouden.
Zoo zult u o.a. kennis kunnen ne
men van de samenstelling eener
Gymnastiekles zooals die op een
oefenavond gemaakt wordt. Door de
Leider zal u dan het hoe en waarom
uitgelegd worden en door eenige
leerlingen kunt U de uitvoering zien.
Vooral voor Ouders van kinderen,
welke deze lessen bezoeken, is het
natuurlek interessant om eens te
weten wat daar nu gewoonlflk zoowat
gedaan wordt.
één van het bestuur der S.D.A.P., be
treffende Rede: „Nooit meer oorlog”,
moesten voor het volgend no. van
„Friso” blyven liggen.
Verzoeken beleefd vroegtijdige in
zending.
Ruwe huid met diepe voren
Winterhanden, winterooren?
Wintervoeten, winterteenen
Stukke armen, stukke beenen?
Weer in orde na ’t gebruik
Van Purol. Purol is puik
waardeeren is het daarom dat een
paar mannen in de laatste tientallen
jaren er naar gestreefd hebben om
zooveel mogeiyk van het verleden
onzer stad vast te leggen. Misschien
wordt een der jongeren door dit lof
felijk voorbeeld nog eens geïnspireerd
om de geschiedenis op te delven van
het bouwwerk dat in zyn sierlijken
gevel het stichtingsjaar 1663 draagt
A Met dank voor plaatsing.
Ouders, wier kinderen nog geen
lid z(jn onzer Vereeniging, voor U is
het zeker een aansporing om uw
kind in de gelegenheid te stellen
ook dit onderwijs in de lichamelijke
oefening te ontvangen en hun te laten
genieten van de mooie en bovenal
zoo gezonde sport.
Ook de andere nummers van het
programma zijn met zorg samenge
steld, zoodat het een mooie avond
beloofd te worden.
De Leider,
J. A. ten NAPEL.
Geachte Redactie.
In het „Algemeen Handelsblad”
(Ochtendblad) van 4 Feb. j.l. komt
onder bovenstaanden titel een interes
sante geïllustreerde beschrijving voor
van het wagenhuis, hetwelk met het
aangrenzende perceel, laatstelijk in
eigendom behoorde aan Mev. de Wed.
Sluyterman—Potma.
Dat genoemd gebouw, met zijn
mooien ouden gevel, door de Vereeni
ging „Hendrick de Keyser” is aan
gekocht, zal door velen met genoegen
zijn vernomen, verzekerd als men
kan zjjn dat dit bijzondere bouwwerk
thans in de toekomst beveiligd is
voor verdere verminking ofslooping.
Indien het wagenhuis en het naast
gelegen woonhuis ook in vroegeren
tijd steeds één geheel hebben uitge
maakt, dan zijn deze zeer zeker ge
sticht en oorspronkelijk bewoond ge
weest door de Familie Van Adius,
van welk geslacht o a. een der leden
Isaac Martin van Adius omstreeks
1704 Burgemeester van Workum is
geweest (zie Siemelink’s „Geschiede
nis van Workum”). Voorheen bevond
zich in het woonhuis 't wapen van
dat geslacht, hetwelk men ook kan
terugvinden in de Hervormde Kerk.
Onder meer treft men daar ook nog
aan, links van de zoogenaamde Bur-
gemeestersbank, de grafkelder van
genoemde Familie gedekt met een
prachtig gebeitelde zerk, welke door
zorgvuldig onderhoud zooveel moge
lijk in haar oorspronkelijken toestand
is bewaard gebleven.
Veel is er in Workum niet meer
over, dat bogen kan op bouwkundige
of historische waarde, te meer tel
IV
De Ouderverklaring afgeschaft.
In de bestaande Lager Onderwijs
wet moet bjj de aanvrage voor de
stichting van een bijzondere school
o.m. worden’overgelegd een ouder
verklaring in de praktijk genoemd
„de IQst” waaruit blijken moet,
dat de school bezocht zal worden
door een zeker aantal kinderen. Dit
aantal hangt af van de grootte der
gemeente40, 60, 80, 100 voor een
school voor gewoon lager onderwijs.
En voorts o.a. een verklaring van
het schoolbestuur, waaruit blijkt, dat
dit bestuur bereid is een waarborg
som te storten ter grootte van 15
van de bouw- en inrichtingskosten.
Die „lijst” heeft tot heel wat ellende
aanleiding gegeven.
Herhaaldelijk kwam het voor, dat
de volwaardigheid van de op die
lijst voorkomende a.s. leerlingen be
streden werd; even herhaaldelijk
kwam het voor, dat, nadat de aan
vrage, met de bybehoorende „lijst”,
b(j het gemeentebestuur was inge
diend, ouders hun geplaatste hand-
teekening wilden terugnemen. Zulk
terugnemen van handteekeningen op
dat tijdstip is echter, volgens de
vaststaande jurisprudentie, niet ge
oorloofd.
Talrijke K. B. noemen dit„achteraf
komende omstandigheden, waarmede
geen rekening gehouden kan worden.”
Groote aanleiding tot de ellende
met de „lijst” is ongetwijfeld te vin
den in de beteekenis, die aan *t
woordje „blijkt” in het desbetreffende
wetsartikel gegeven is.
Uit de overgelegde verklaring moet
blijken, dat 't wetteljjk geöischte aan
tal kinderen de nieuwe school zal
bezoeken.
Aan wie moet dat blijken?
Wie voor het eerst met dit wets
artikel kennis maakt, zal zeggen:
natuurlijk aan dat college, dat mede
werking moet verleenen, dus aan den
Gemeenteraad.
Zóó behoorde het te wezen lo
gisch zou het zijn, als de Gemeente
raad kon nagaan of de handteekenin
gen inderdaad volwaardig zijn en of
de ouders dus werkelijk net voorne
men koesteren hun k:
de nieuwe school te zenden.
Zoo is het echter niet de inter
pretatie van „blijken” is: het moet
blijken aan het schoolbestuur.
Als het schoolbestuur op den dag
van de indiening van de lijst geacht
2-0
1-1
1-1
0-2
0-2
0-2
1—1
1-1
0-2
1—1
7-13
De Workumers hadden aan de on-
evenborden zwart.
Door deze overwinning is O. G.
kampioen van haar district geworden
en zal zij over een paar weken den
B---
De prijs der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
Ned. Herv. Kerk
Waalsche Gemeenten
Geref. Kerk
Doopsgez. Broederschap
Ev. Luth. Kerk
Rem. Ger. Broederschap
Ger. Kerk H. V.
Oud Kath. Kerk
Vrije Ev. Gemeenten
Chr. Ger. Kerk
Baptisten^Gemeenten
Herst.'Ev.J'Luth. Kerk
Vrije Gemeente
DAMMEN.
Voor de competitie van den Frie-
schen Dambond werd Vrijdagavond
j.l. de wedstrijd' Sneek III—O. G. I
(Workum) in café Leeuwen te Sneek
gespeeld. De verwachting was, dat
de Workumers welkeen kleine over
winning zouden behalen en zoo is
het ook uitgekomen.
Aangemoedigd’door het succes ver
leden week tegen Joure I behaald,
werd vinnig)! gestreden, vooral aan
de hoogstelborden.
Ruim 8 uur werd met de wedstrijd
begonnen en reeds spoedig liet het
zich'aanzien, dat de gasten met de
zege’zouden terugkeeren.
Ongeveer half elf was de stand
8—2 voor Workum. De helft der
partijen was toen beslist. Even later
volgde no. 4 waarna het 10—2 werd.
(De wedstrijd kon toen al niet meer
verloren worden door O. G.)
Successievelijk volgden toen de no.
2, 3 en 7 die'alle remise werden, zoo
dat de;stand£daarna 13—5 voor O. G.
was. De Sneekers hadden nog geen
partjj gewonnen.
Aller aandacht werd nadien gericht
op bord 1 en het was te zien, dat
hier de eer voor de Sneekers zou
worden gered.
Een half uur werd nog gestreden
om remise te bereiken, doch hierin
werd niet geslaagd. Integendeel, een
doorbraak, die den Sneeker dam be
zorgde, besliste de party voorgoed
zoodat de Workumers slechts één
party verloren
De volledige uitslag is als volgt:
1. H. Nauta—B. Smid
2. F. Oswald—P. Vlas
3. Jan TinholtJ. Hofman
4. Joh. Tinholt—J. Koopen
5. J. Hoogstra—R. Wijngaarden
6. J. v. d. Goot—S. Visser
7. R. Bergsma—E. da Boer
8. J. de Vries—J. Kramer
9. S. FaberD. Koopen
10. P. Nota— F. v. d. Meer
van
de Friso opgenomen verslag van de
door ds. C. Éerhard gehouden rede over
het onderwerp „Nooit meer oorlog”
zouden wij gaarne een enkele kaut-
teekening willen plaatsen.
Vooropgesteld zy dat wij ds. Éerhard
dankbaar zijn dat hij dit onderwerp
in de Ned. Herv. Kerk alhier aan de
orde heeft gesteld. Hy zal hiermede
voldaan hebben aan den wensch van
velen, die meenen dat de Kerk in
deze een zeer speciale taak te ver
vullen heeft. Wie zou beter dan zy,
die tot roeping heeft het Evangelie
van de Liefde in de wereld uit te
dragen, de menschen kunnen wijzen
op de taak, die ieder van hen
t.o.v. dit geweldige vraagstuk ziet
gesteld.
Wy onderschrijven dan ook
harte gaarne de meening van
spreker dat de „nooit meer oorlog”
gedachte niet alleen een schoon
ideaal is, maar een heilig doel stelt
aan al degenen, die leven in de
Vreeze des Heeren.
Echter hadden wij gaarne een
andere uitwerking van deze gedachte
gehoord. Waar door den spreker de
nadruk werd gelegd op het gebed en
de bekeering, zouden wij, gedachtig
aan het „Bid èn Werkt,” ook aan dit
laatste een plaats in het kader van
de rede hebben willen zien afgestaan.
Naar het ons voorkomt moet er,
wil men kans van slagen hebben,
gebeden maar ook gewerkt worden.
Wat men in dezen kan doen wordt
door de „Vereeniging van godsdien
stige voorgangers en gemeenteleden
tegen oorlog en oorlogstoerusting” in
haar bekende maandblad „Kerk en
Vrede” vermeld.
Het beginsel van deze vereeniging
vindt zyn uitdrukking in art. 2 van
de statuten hetwelk als volgt luid
De groept van godsdienstige voor
gangers en gemeenteleden tegen
oorlog en oorlogstoerusting
„van oordeel, dat slecnts van het
door werken der Christelijke begin
selen heil te wachten is voor menschen,
volken en volkengemeenschap,
dat deze doorwerking niet alleen
tegengehouden wordt door den in
vloed der zonde, maar ook door het
instandhouden van zondige gebruiken
waarvan het verderfelijkste de oorlog
is,
dat niet alleen de oorlog met alle
recht spot, maar ook het karakter
der moderne oorlogvoering het gods-
dienstig-zedelyk bewustzyn krenkt op
een niet meer te verdragen wijze.
dat het elk offer waard is om
tegenover deze misdaad ernst te
maken met de zedelyke waarheid,
dat het beter is onrecht te lyden dan
onrecht te doen,
bindt den stryd aan tegen oorlog
en oorlogstoerusting en roept alle
Christenen binnen en buiten de ker
ken op om in dezen stryd mee
te strijden, opdat de namen van
Jezus Christus en Zyn Hemelschen
Vader niet meer op die gruweiyke
wyze door de volkeren geschonden
worden als in de jaren, die achter
ons liggen, het geval is geweest.”
Aanvragen voor abonnementen en
aanmeldingen voor het lidmaatschap
dezer vereeniging kunnen by onder-
geteekende worden ingediend, terwyi
proefnummers van het maandblad op
aanvraag gaarne worden beschikbaar
gesteld.
U, mynheer de Redacteur dankend
voor de verleende plaatsruimte.
Namens het comité tot voorbe
reiding oprichting afd. Workum
van „Kerk en Vrede”,
S. T. BOELSMA.
CORRESPONDENTIE.
Eenige ingezonden stukken w.o.
kan worden redelykerwyze overtuigd
te zyn, dat de op de ouderverklaring
voorkomende kinderen de school
zullen bezoeken, is de zaak in orde.
Op welke wyze de handteekening
op de lyst gekomen is, doet al heel
weinig terzake. Krasse staaltjes zyn
in den loop der jaren daarover ge
publiceerd.
Ellende geven die lysten, maar
toch althans eenige zekerheid. Ja,
meer dan eenige zekerheid. In het
K.B. van 14 Mei 1928 No. 42 wordt
de ouderverklaring genoemd: „de
voornaamste, zoo niet eenige waar
borg” voor de juistheid van de in de
aanvrage gedane mededeelingen.
Was het mogeiyk zonder de lyst
goede waarborgen te scheppen, de
afschaffing behoefde niet betreurd te
worden. Maar die betere waarborgen
worden niet gegeven door de voor
gestelde verhooging van de te storten
waarborgsom van 15 tot 30 en die
verhooging dan nog alleen voor scho
len met minder dan 150 leerlingen.
En toch wist de meerderheid der
Staatscommissie Rutgers en Minis
ter Terpstra volgt ook hier weer ge
dwee geen andere oplossing te
vinden.
De ouderverklaring afschaffen, want
zoo is de redeneering
„Uit de over te leggen verklaring
moet een toekomstig feit biyken.
Het is dikwyls reeds moeiiyk feiten,
die in het verleden plaats grepen,
te doen biyken; toekomstige feiten
te bewyzen mag metterdaad ónmo
gelijk worden geacht.”
Die redeneering over het bewyzen
van toekomstige feiten is er dan toch
glad naast. Een toekomstig feit kan
nooit „bewezen” worden. Door het
plaatsen van de handteekening op de
ouderverklaring wordt alleen een
schriftelyke verbintenis aangegaan,
maar in elk geval toch een verbin
tenis.
Meer wordt door een handteeke
ning op een ouderverklaring niet
„bewezen,” maar minder mag die
handteekening ook niet beteekenen.
De meerderheid der Staatscommis
sie en Minister Terpstra hebben niet
gezocht naar betere waarborgen,
naar een wyze waardoor meer vast
heid te verkrygen is, maar schaffen
de ouderverklaring eenvoudig af.
En betere waarborgen zyn waarlyk
wel te vindende minderheid der
Staatscommissie heeft daarop gewe
zen er zyn ook nog andere aan te ge
ven, maar Minister Terpstra wenscht
het stichten van byzondere scholen
biykbaar nog gemakkeiyker te maken.
Wel w\jzen in het jongst verschenen
„Onderwysverslag 1929 1930”, zoowel
de Inspecteur in de Inspectie Brielle,
als die in de Inspectie Middelburg
beide heeren zyn voortgekomen uit
het byzonder onderwys erop, dat
de schoolsplitsing al veel te vergaat
en dat vele gemeenten zich die luxe
niet kunnen veroorloven, maar.het
Wetsontwerp—Terpstra gaat in een
richting, die voert tot zoo goed als
ongebreidelde voortgang van de
stichting van byzondere scholen en
schooltjes.
Het Comité van Actie tegen
het Wetsontwerp—Terpstra.
1.
t
l
t
i
f
1
J
1
t
e
1-
e
gr
i-
8-
n
n
e
1.
it
n
n
i-
e
n
i»
t
FRISO
