enz. enz.
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Worknm, Hem. Oldepti. en Noord», Hindeloopen, Stavoren,
Vervoer Wegenmateriaal.
ZATERDAG 7 MEI 1932.
No. 19
58ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
Plaatselijk Nieuws.
DE GROOTE STILTE.
Dag-Klokluider.
- Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
I
(Nadruk verboden).
-•
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
65 cents; franco per post
1 gulden. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. In te zenden. Ad-
vertentiën tot ui ter lijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
zoo ook met het
e Karton-industrie, dat
De prijs der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
gesteenten als een symbool zijn
onwankelbare standvastigheid,
di
toch millioenen kilometers van
Tjderd is? Kunnen ze niet
“id de zon op hun gemak be-
neden~in de vlakte bekijken?
>pwacht eens even. Galoppeer
door, mjjn waarde. Zeker, de af-
De waarde van een mensch is
gelegen in zijn bekwaamheid
tot individueel denken en col
lectief handelen.
Elbert Hubbard.
Trotsch ligt aan alle groote
fouten ten grondslag.
Ruskin.
Vertrouwen in het volmaakte
bouwt den weg voor het vol
maakte.
de werkverschaffing stop te zetten,
nadat men eerst ook nog verlenging
had gevraagd en verkregen tot 27
April. Spreker herinnert tevens aan
de houding van B. en W. die van
een steunregeling niet willen weten,
steun had i
steunregeling,"
sma wordt er door de minister
Dit rustig overdenken van onze da
denen gedachten, ditrustigbeschouwen
der gebeurtenissen aan het einde van
den dag, dit telkens opnieuw, na rijp
contempleeren, bepalen van onze hou
ding en ons standpunt in overeen
stemming metjonze hoogste begrippen
van goed en van rechtvaardigheid, is
inderdaad heel noodzakelijk. Het is,
zooals de bekende journalist, die J. S.
Braithwaite te Londen is, eens in een
conferentie van Europeesche journa
listen opmerkteGeen mensch kan
z{jn beste werk geven, totdat h(j ge
leerd heeft hoe te mediteeren. Medi
teer en, dat is (volgens dictionaires)
abstract denken, zich bezig houden
met geestelijke bespiegelingen. Welnu,
dit mediteeren, dit „a tête reposée"
nadenken kan men meestal niet zoo
gemakkelijk doen te midden van de
drukte van het jachtende leven, als
het ware in de hitte van het gevecht.
Doch juist in die spannende oogen-
vruchten
plukken van ons mediteeren, van ons
weloverwogen standpunt, zoodat we
niet behoeven te weifelen, noch uit
ons evenwicht geworpen hoeven te
worden, doch rustig en zeker onzen
koers houden. Terwijl anderen opge
wonden worden en zich bij elke on
verwachte gebeurtenis door schrik
bevangen zien worden en aldus ver
leid worden tot overhaaste, onberede
neerde en meestal onjuiste stappen.
Omdat ze door gebrek aan ervaring,
omdat ze geen lust en geen neiging
gevoelden om de hoogten te beklim
men, niet weten welke prachtige,
kracht en licht schenkende stralen de
zon immer voortgaat ons te schenken,
en omdat ze dus niet weten, dat deze
stralen werkzaam zijn, zelfs wanneer
we ze niet zijn, door de mist en de
stof beneden.
Of om het nog anders, met Brow
ning, te zeggen: Het is het opgehe
ven gelaat, dat het schijnen van de
zon voelt.
FLORIS C.
on-eervolle behandeling, het is een
verlaging tot paupers. Daarom keurt
spr. de houding van den burgemees
ter ten zeerste af nu hij een bespre
king afwijst, enkel en alleen om een
„ingezonden”, bedoeld wordt een ver
slag in „Friso.” Zeer zeker zullen de
kolommen van „Friso” ook wel open
staan voor ’t gemeente bestuur, ten
einde haar houding te verdedigen.
Neen, onze arbeiders moeten niet het
Burgerlijk Armbestuur, maar ze moe
ten worden geholpen door her opening
der werkverschaffing of waarom kan
de steun niet langs den weg der
organisatie? Zoo gaat immers het
gemeentebestuur dwars tegen de
regels in, wat zij had kunnen begrij
pen. Met de wensch dat morgen een
vruchtbare bespreking met de autori
teiten mag plaats hebben, besloot
spreker z’n uiteenzetting, waarna het
woord werd gegeven aan den heer
Runia, hoofdbestuurder van de Chr.
Land-, Tuinbouw- en Zuivelbewerkers.
Spreker zegt dat deze zaak in Workum
al zeer goed is besproken, dat men
zelfs op een dag als gisteren (Zondag)
over deze kwestie sprak. Werkelijk
is er van de zijde der burgers een
mee leven met de arbeiders, dat is
begrijpelijk, ’t Blijft niet binnen de
enge grenzen van deze stad. Immers
het Textiel-conflict werd niet enkel
en alleen in Twente, maar in heel
ons land besproken,
conflict in de Kart
beperkte zich niet alleen tot Gronin
gen, maar ging over het geheele
land. Niet ontkend kan worden dat de
werkloozenzorg veel, zeer veel geld
kost. Spreker kan in dit verband
cijfers noemen die ons doen duizelen.
Door den Minister van Arbeid
werd kortgeleden in de Tweede Ka
mer medegedeeld de workloozen-
zorg reeds 300 mL^ysn gulden heeft
gekost. Dat zijn cijfers waar ter
dege rekening me, gehouden moet
worden. De werkloosheid, als gevolg
van de huidige economische crisis is
niet nationaal maar internationaal.
Zelfs uit Amerika komen berichten,
die wijzen op de zorg voor de
werkloozenzorg. Men moet weten,
dat men daar geen verzekering heeft
zooals in Nederland (waarmede w(j
blij moeten zijn.) Zoo heeft de president
van Amerika 75000 dollar van zijn
inkomen ter beschikking der werk
lozensteun gesteld. In de Amerikaan-
sche stad Grand Rapids, bekend om
dat daar zooveel Friezen woonachtig
zijn, staat het er al even slecht voor,
daar krijgen de arbeiders in de werk
verschaffing geen loon maar bonnen
voor levensmiddelen.
Ook in Nederland is de werkloos
heid groot. En vooral in deze streken
waar men op het zinkende boeren
bedrijf is aangewezen. Vandaar dat
de houding van ’t gemeentebestuur
zulk een vreemde indruk maakt, n.l.
de arbeiders, nu de werkverschaffing
is stopgezet, te verwijzen naar ’t
armbestuur met de opmerkingarmoe
de is geen schande. Spreker
protesteert tegen deze redeneering.
Onze arbeiders moeten niet die weg
op. ’t Wil spr. voorkomen dat er wel
overleg gepleegd kon worden. Men
had dan veel erger voorkomen. Men
had in verband met de stopzetting
der werkverschaffing het afvloeiïngs-
systeem kunnen laten werken een
steunregeling die nooit groote be
zwaren kon brengen tegen over de
gemeente-financiën.
Spr. hoopt morgen deze zaken eens
rustig met het colllege te bespreken.
Hij stelt daarom voor om thans een
deputatie te zenden naar den burge
meester ten einde toestemming te
verkrijgen om een onderhoud met
hem te hebben. Na een kleine pauze
werd den heer A. Brandsma gelegen
heid gegeven om zich te verdedigen
tegenover het gesprokene over
de stopzetting der werkverschaffing,
allereerst wordt gevraagd wat wordt
bedoeld met do aanduiding gemeente
bestuur, de raad of B. en W. Opge
merkt wordt dat doorgaans B. en W.
handelend al of niet in opdracht van
de raad optreden, dus in dit geval B. en
W. De heer Brandsma merkt op als
voorz. van de commissie voor werk
verschaffing, dat de commissie alles
heeft gedaan om de nood onzer arbei
ders te lenigen en is er van overtuigd
dat de commissie goed werk heeft ge
daan. Over ’t algemeen is er aan de
werkzaamheden voor de nieuwe be
graafplaats goed verdiend. Maar waar
dit de gem. reeds f 6000 heeft gekost,
meende men dat nu binnenkort met
de wegenbouw en ’t Workumer-
Nieuwland kon worden aangevangen
Zij, die in aanmerking wenschen te
komen voor dag-klokluider kunnen
zich daartoe schriftelijk aanmelden
bij den Burgemeester voor 9 Mei 1932,
nam. 5 uur.
De klok moet eiken werkdag worden
geluid, des morgens 8 uur ’s middags
12 uur en ’s avonds;6 of 9 uur.
Indiensttreding 17 Mei(a.s.
Belooning f100 per jaar.
Workum, 4 Mei 1932.
Burgemeester en Wethouders
van Workum,
C. E. van KOETSVELD.
De Secretaris,
v. d. Goot.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM zullen op Maandag, 9 Mei
a.s. des namiddags 8 uur onder inge
zetenen aanbesteden het vervoeren
van teer en wegenmateriaal langs de
wegen.
Voorwaarden zijn verkrijgbaar ter
secretarie in de gewone kantooruren.
Workum, den 4 Mei 1932.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
C. E. VAN KOETSVELD, blikken, kannen we de
De Secretaris,
v. d. GOOT.
rumoer van de markten der wereld,
de zelfzucht en de strijd der eerzucht,
de cultus der zinnelijkheid, al deze
dingen verduisteren, verwringen en
verbergen de dingen van den geest
zoo, dat men ze niet eerder helder
kan zien, dan wanneer we de hoogten
der stille meditatie en overpeinzing
beklimmen, en daar trachten ons te
verfrisschen aan de nimmer drogen
de bron van alle Waarheid en Leven
en Liefde.
WORKUM, 2 Mei 1932. Heden avond
had in het R.-K. Vergaderlokaal „St.
Jozef” de aangekondigde openbare
vergadering plaats van werklooze
arbeiders en allen die belang stelden
in deze kwestie. Van de leden van
onzen gemeenteraad waren aanwezig
de H.H.: A. Brandsma en D. Faber
(tevens lid van de commissie voor
werkverruiming) S. Westendorp en
Dr. Leeuw. Toen de voorz. van de
R.-K. Landbouw-arbeidersbond afd.
Workum, de heer A. Sierkstra, de
verg, opende met de christelijke groet
waren alle plaatsen reeds bezet. Met
een enkel woord werd gewezen op
de aanleiding van het houden dezer
vergadering.
Allereerst werd daarna het woord
gegeven aan den heer v. d. Wal,
Hoofdbestuurder van de Chr. Trans
port- en Fabrieksarbeidersbond. Spr.
begint met op te merken dat het hem
uit de gevoerde correspondentie ge
bleken was dat de zaak in Workum
niet in orde was en dat hfl daardoor
voor een raadsel stond. Steeds was
het in Workum zoo, dat wanneer er
iets ten opzichte van onze arbeiders
gedaan moest worden dit steeds in
een rustige sfeer kon plaats hebben
en dat het steeds ten voordeele van
beide partijen was uitgevallen. Maar
wat zich nu heeft afgespeeld kan spr.
niet begrijpen. De werkverschaffing
stop gezet en er anders niets voorin
de plaats gebracht dan een verwijzing
naar het Armbestuur, terwijl gezegd
wordt dat de werkzaamheden in de
werkverschaffing tot einde Mei kon
den doorgaan. Het wil spr. voorko
men, dat hier wel overleg gepleegd
moest worden. Hjj hoopte morgen
met den burgemeester te mogen con-
fereeren en dan in een rustige sfeer
de zaak op te lossen.
De arbeiders moeten de gang naar
het B. A. niet ondernemen. Dat is een
dat zelfs tweemaal de raad zich voor
uitgesproken. Een crisis-
ng, aldus de heer Brand-
- - en
Gedeputeerde Staten niet goedge
keurd. Voor de noodige steun aan
enkele arbeiders was gezorgd door
een afvloeiïngs-systeem. Spreker be
grijpt van deze agitatie niets.
Hierna repliceeren de beide hoofd
bestuurders er op wijzende dat het
ten eenenmale niet gaat om critiek
op het werk van de commissie-Brand-
sma te maken, maar op het beleid
van den burgemeester n.l. stopzetting
der werkverschaffing met verwijzing
naar het B. A.
Onderscheidene sprekers voeren
hierna ’t woord. D. Yska vraagt wat
wordt er gedaan voor de ongehuwden,
wat door Vos Jr. eveneens wordt ge
vraagd. De voorz. merkt op dat dit
zeer moeilijk is. P. de Vries brengt
eerst een woord van dank namens
de arbeiders van zijn bond voor wat
Workum heeft gedaan ten opzichte
van de werkloozen, evenwel zijn spijt
er over uitdrukkende dat de arbeiders
thans naar het B. A. worden verwezen,
wat krenkend is. B. Jongstra ziet
echter moeilijkheden in verband met
de benarde tijdsomstandigheden hij
vreest dat de zomer wel slechter kan
worden dan de winter. Ook zal het
z. i. niet vlot gaan om alle werkloo
zen bij de nieuwe d(jk geplaatst te
krijgenten opzichte van de opmerking
in „Friso” over een niet-sluitende be-
grooting meent J. dat het nageslacht
ook wel kan betalen voor wat nu
voor de arbeiders wordt gedaan.
Ds. Eerhard stelt als belangstellende
toehoorder eenige vragen naar aan
leiding van de steun aan arbeiders
die door den Minister wordt afgewe
zen. Zeer ten genoege van vrager
wordt door den heer Brandsma van
antwoord gediend.
Tenslotte wordt nogmaals door
Brandsma deze zaak verdedigd. Hij
is blij dat de sprekers, wat steun be
treft aan zijn zijde staan, wat het
door Runia geopperde overleg betreft,
kan spr. mededeelen dat er met de
leden der Commissie, buiten de leden
van de Raad (de organisatie-vertegen-
woordigers dus) wel overleg gepleegd
was, vooral op de laatste vergadering
werden door deze leden geen bezwaren
naar voren gebracht. Wat betreft het
werk aan den nieuwen weg, weet
spr. dat het een werk is dat een ton
zal kosten, dat er voorts veel grond
werk aan is, dat er veel grond moet
worden aangevoerd, en hen hoop
geeft dat velen hier werk zullen kun
nen vinden. Op die gronden meende
men tot stopzetten te kunnen over
gaan. Spr. merkte nog op dat de uit
drukking van den burgemeester niet
een gelukkige is geweest.
Nog werd het woord gevoerd door
den afgevaardigde van de R.-K. Land
en Tuinbouw-organisatie welke op
merkte, dat de toon die gehoord werd
in deze vergadering wel de indruk
rechtvaardigde dat morgen in een
rustige sfeer gehandeld kon worden.
Door Runia werd nogmaals voorge
steld om een deputatie aan te wijzen
om met den burgemeester te spreken.
Besloten werd om de voorz. A. Sierk
stra met W. ten Dam en H. Boersma
af te vaardigen.
Onderwijl werd nog het woord ge
voerd door F. Tiesma, welke erop
wees hoe moeilijk het voor de Com
missie van werkverruiming is ge
weest iets te vinden voor de arbei
ders, maar ook voor de ongehuwden.
Spr. maakt zich soms beangst over
deze jonge menschen, wanneer hij ze
op straat ziet. Welke geest zal hier
gekweekt worden?
Ook kan spreker niet begrijpen dat
de burgemeester deze uitdrukking
gebezigd heeft. Hem is van nabij
bekend dat de burgemeester liever
heeft dat de werkverschaffing meer
geld komt te kosten dan een steun
regeling in 't leven te roepen, wat
spr. toejuicht.
Jammer dat enkele interruptie’s die
wi) liever niet weergeven door jonge-
menschen werden gebezigd, die de
aangename sfeer bedierven.
De heer Runia sloot hierna de
verg, met gebed.
Ons kwam nog ter oore dat de
samenspreking met den burgemeester
Dinsdagmorgen kan plaats hebben.
Tagore.
Ginds in het bergland van Zwitser
land, op een van de hoogste toppen
der Zwitsersche Alpen, die in de
grootsche eenzaamheid der kale rots
gesteenten als een symbool zijn van
onwankelbare standvastigheid, heb
ben een aantal sterrekundigen en as
tronomen ingewikkelde instrumenten
opgesteld, ter voorbereiding van een
diepgaande observatie en studie der
zonnestralen. En nu weet ik haast
zeker, dat er iemand zal zijn, die zal
zeggenTjonge, jonge, is dat nu niet
een beetje erg overdreven? Moeten
ze nu speciaal op gevaarlijke hooge
rotsen klimmen, om die studies te
maken en de zou te bekijken? Wat
geeft dat nu, of ze nu een paar dui
zend meter hooger gaan staan, om
dichter bij de zon te zjjn, terwijl de
zon toch millioenen kilometers van
ons verwijderd is? Kunnen ze niet
even goe
Stop: wacht eens even. Galoppeer
niet door, mjjn waarde. Zeker, de af
stand tot de zon wordt er niet noe
menswaard door verkort, als we op
een hoogen bergtop gaan staan. Maar
toch kunnen we de zon dikwijls beter
daar zien, in de klare hoogten, in de
zuivere lucht, die niet verduisterd is
door mist en wolken en niet besmet
door stof en rook
Maar te deksel, wat heeft dit alles
nu te beduiden? Wat bedoelt men
met dit tamelijk kinderachtige ver
haaltje? Och, niets sensationeels. We
kunnen er alleen een werkelijk heel
aardige parabel uit trekken. Hoevele
van de fijnste, schoonste dingen des
levens worden niet verduisterd of
verwrongen of geheel en al ultge-
wischt, achter wolken en nevels ver
borgen op de lagere gebieden van
onze menschelijke wereld! En zoo
aan ons oog onttrokken, net zooals
die fijnste zonnestralen, die we in het
dal niet konden zien vanwege mist
en stof en nevel, terwijl ze wel onge
stoord te genieten waren, hoog in het
gebergte, waar men slechts na een
moeilijken tocht kon komen! Onze
verkeerde motieven voor en opvat
tingen van het zakendoen, mode en
genoegens, de verblindheid van den
waanzinnigen strijd om geld en rijk
dom alleen, het stof en het lawaai en
2 Mei 1932. Hedenavond hield
de afd. Workum der S.D.A.P. haar
Mei feest in hotel „Ketelaar” alhier.
Bij de opening heette de voorzitter
de heer J. van der Meulen allen van
harte welkom, in het bijzonder het
trio Sfitsma van Huizum en Ds. Wier
sma Ned. Herv. Predikant te Schier
monnikoog, die als onderwerp voor
z’n feestrede had gekozen „De zin
van den 1 Mei dag.” Het deed hem
genoegen, dat nog zoovelen aan den
oproep van het bestuur hadden ge
hoor gegeven.
Hierna volgden eenige zangnummer-
tjes van het trio. Laten we direct
maar zeggen, dat deze heel goed
werden weergegeven en dat naast
de propaganda-nummertjes ook de
levensliedjes zeer door het publiek
op prijs werden gesteld. De voordra
ger Sijtsma, een oude Friesche be
kende, wist ook de menschen te boei
en met z’n uit het Friesche leven ge
grepen schetsen, en wist ze vol van
humor dikwijls ten tooneele te voeren.
Ook de begeleiding liet niets te wen
schen over. Alles bijelkaar genomen
een fijn clubje dat zeer zeker wel
eens weer in Workum zal verschijnen.
Ds. Wiersma begon z’n rede met
een uiteenzetting, hoe in 1889, op
voorstel van een Parysche typograaf
op een internationaal congres, de
Meifeesten werden ingesteld. Overal
in de wereld, waar maar socialisten
waren werd het feest gevierd onder
de leuze van den 8 uren dag.
En wel om de volgende redenen
het gaf uitdrukking van het eerste
groeiende verzet tegen een onmen-
schelijk langen arbeidsdag van 12,14,
16 uur, waaronder de arbeiders van
toen gebukt gingen. Daarnaast gaf het
de uitdrukking weer, dat de arbeider
naast z’n acht uren arbeid ook tijd
wilde vinden om zich geestelijk te
kunnen ontwikkelen. Dat was de
diepere beteekenis van deze leus. En
nadat deze leus voor het meerendeel
van de arbeiders in vervulling was
gegaan, stellen wij nu den eisch van
den 40-uren week. Dit is een eisch
aan de praktijk van het leven ge
toetst en die het mogelijk zal maken,
dat het geestelijk peil der arbeiders
omhoog zal worden gevoerd.
Nog altijd leven we in een kapita
listische maatschappij, welks pro-
ductie-systeem gericht is op winst.
Spr. geeft voorbeelden uit tropisch
Afrika, waar eenige maatschappijen
kans zagen uit een gestort kapitaal
van 40.000 pond een winst te maken
in eenige jaren van 700.000 pond.
Een andere maatschappij met een
kapitaal van maar 9000 pond wist dit
op te voeren tot 710.000 pond, 't Was
zelfs zoo erg, dat de president der
maatschappij in de hoofdstad van
België moest zeggen tot de heeren:
„Laat ons nu eerst de bewoners van
de gebieden in tropisch Afrika eens
adem laten scheppen.” En dit was
zeer noodig. Want het bevolkings
cijfer in deze gebieden was met 50%
gedaald, door het uitbuitings-systeem
van deze overheerschers.
En al is dit wel een uiterst voor
beeld van deze kapitalistische maat-
landê maken
systeem. Want
niet hoog genoeg meer is, leggen" de
arbeiders allereerst het loodje.
Hiertegenover stellen wij onze
eischen van socialisatie, medezegging-
schap en een goede werkloozen-
voorziening.
En om hiervoor de gelden te vin
den, wenschen wij ook het militairisme
te zien verdwijnen. Voor alles is
geen geld, alleen voor het militairisme
wel. Hierna zet spr. uiteen de motie
ven die de moderne arbeidersbewe
ging er toe drijven om de actie zoo
heftig te voeren voor ontwapening.
Daarna zet spr. uiteen de groote
profetische gedachte: „De aarde is
des Heeren mitsgaders hare volheid.”
Fel steekt bij dit mooie woord af, de
groote ellende en ontbering waaron
der zoovele millioenen arbeiders hun
leven moeten slijten. Terwijl de
techniek tot zoo’n groote hoogte is
opgevoerd, terwijl de volheid onbe
grensd is, lijden velen kommer en
gebrek. Dat alles te veranderen is de
diepste zin van onzen 1 Mei-dag.
Steunen wij allen die schoone ge
dachten en eischen wij gerechtigheid,
dan zal het leven tot een zegen zijn.
Kameraden, op dezen 1 Mei-dag wek
ken wij u op dat streven te steunen.
Hierbij sluit de voorzitter zich van
harte aan en hij hoopt dat velen zich
gedrongen zullen voelen hun laatste
schappij, de arbeiders ook hier te
dagelijks kennis met dit
it zoodra het winst-cijfer
arbeiders allereerst het loodje.
Hiertegenover stellen wij
