T
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Nog een week duurt onze
Profiteert van de zeer lage prijzen
WORKUM - SNBEK
Beredeneerd verslag Volkshuisvesting
ZATERDAG 15 JULI 1933.
No. 29
59ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
Plaatselijk Nieuws.
3lJDoorzittén|
Zonnebrand z7.-
pÜROtj
Doos 30 en 60, Tube 80 ct.
Algemeen weekoverzicht.
DE GROOTE LES.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 -
4
op het oogenblik trouwens een inter
nationaal verschijnsel is.
In Krommenie heeft zich iets voor
gedaan, dat misschien als het begin
eener politieke zuiveringsactie van bet
onderwijs moet worden aangemerkt. Op
last der regeering wordt daar aan een
onderwijzer-wachtgelder de verdere uit
betaling van wachtgeld onthouden
de man is trouwens ook ongeschikt
verklaard om nog een functie bij het
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorin, in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter kennis van
belanghebbenden, dat het door hen
den gemeenteraad in zjjne vergade
ring van 8 Juli j.l. aangeboden bere
deneerd verslag van hetgeen met
betrekking tot verbetering der Volks
huisvesting in deze gemeente over het
jaar 1932 is verricht, vanaf heden ge
durende veertien dagen ter secretarie
ter inzage is nedergelegd.
Workum, den 10 Juli 1933.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
C. E. van KOETSVELD.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
Onze gulden staat al wéér steviger,
dan hij reeds stondde gouddekking
is met 1.3 pCt. gestegen. Hoe beter
de gulden komt te staan echter, hoe
moeilijker hij te verkrijgen schijnt.
Omtrent de opbrengst van de nieuwe
land- en tuinbouwoogst luiden de be
richten zeer somber. Zelfs de nieuwe
aardappelen zijn voor een groot deel
onverkoopbaar gebleken. De kosten van
rooien kunnen zelfs niet worden opge
bracht heele partijen verdwijnen naar
de mestfaalt.
Over de toename van werkgelegen
heid valt overigens niet te klagen het
werkloosheidscijfer blijft afnemen, wat
De Gemeente-ontvanger herinnert
-.
der HONDENBELASTING voor het
Dienstjaar 1933 reeds is verschenen,
en dat de eerste termijn zijnde de
helft der aanslag voor de Heffing
van Rechten voor diensten
bewezen door de gemeente-
reiniging, eveneens over het
dienstjaar 1933 ook reeds moest z(jn
betaald. Om kosten van waarschu
wingen te voorkomen, wordt spoedige
betaling verzocht.
Workum, 14 Juli 1933.
bedaart spoedig met een
Per stuk 8 ct. Doos 45 ct. Bij Uw drogist
Het visscherijconflict te IJmuiden is
in het begin dezer week eindelijk be
ëindigd, dank zij de tusschenkomst van
den rijksbemiddelaar. Maar in het
midden der week dreigde al weer een
nieuw conflict
WORKUM, 11 Juli. Vorige week be
zocht de „Robfsoii”-auto ons stadje.
De frisch geelgeverfdö reclamewagen
is voorzien van een installatie met
een capaciteit van 180 W., ’s avonds
kan hü van buiten worden verlicht
met 200 Philips lampjes, terwijl aan
weerszijden een Robinson-schoen en
het welbekende Robinson-mannetje
prijken. Sedert 3 maanden trekt deze
reclamewagen door ons land, die na
tuurlek ook hier veel bekijks had.
Ook de verschillende gramofoonplaten
met versterking weergegeven, afge
wisseld met een aanbevelend woord
voor de „ideale schoen voor vader en
zoon”, trokken veel belangstelling.
De kwistige wijze, waarop men op
een stukje muziek vergast werd en
reclameboekjes werden verstrekt, zul
len zeker het hunne er toe bijdragen
de vraag naar dit Nederlandsch fabri
kaat te verhoogen.
12 Juli. Hedenavond gaf „Cres
cendo” weer een concert op onze
muziektent. De bekende marschen
vielen bijzonder in den smaak. Die
stukken van een lichter genre vin
den over het algemeen meer waar-
deering dan de andere, waarmee het
dan ook wel goed is eens rekening
te houden. Overigens werd het ge-
heele programma keurig afgewerkt.
Geslaagd te Amsterdam voor het
candidaatsexamen Wis- en Natuur
kunde, onze stadgenoote, mej. R. H.
Tjeerde.
8 Juli. De uitslag van de loting
voor de lichting 1935 is, dat de naam
en de geboortedatum, bedoeld in art.
10, 4e lid van het Dienstplichtbesluit,
zijn: de Mey, Theodorus Marinus,
geboren 28 April.
Kostelooze rljwielmerken.
De Dienstgeleider der Directe
Belastingen enz., alhier, maakt aan
belanghebbenden bekend, dat de kos
telooze rljwielmerken voor 1933—'34
op Donderdag 20 Juli n.m. 7—9, op
Vrijdag 21 Juli n.m. 7—9, op Zaterdag
29 Juli des n.m. 3—5 en op Dinsdag
8 Augustus des n.m 7—9 uur kunnen
worden aangevraagd.
Zij die meenen daarop aanspraak
te kunnen maken, moeten zich per
soonlijk aanmelden. Zitting zal worden
gehouden in een lokaal van het ge
meentehuis (ingang Bagljnestraat).
De Burgemeester van WORKUM
maakt bekend, dat de gemeenteraad
op 8 Juli 1933 het onderstaand besluit
heeft genomen.
De Gemeenteraad van WORKUM
Overwegende, dat het wenscheltyk
moet worden geacht handelingen als
waarvoor volgens artikel 6, eerste lid
der Woningwet vergunning van Bur
gemeester en Wethouders wordt ver-
eischt te voorkomen tijdens de voor
bereiding van de vaststelling van een
partieel plan van uitbreiding voor
het noordoostel(jk gedeelte der ge
meente
Gelezen de voordracht van Burge
meester en Wethouders d.d. 3 Juli
1933, no. 39
BESLUIT:
overeenkomstig artikel 36, vierde
lid, der woningwet te bepalen, dat de
vaststelling van een plan van uitbrei
ding voor het genoemde deel der
gemeente wordt voorbereid.
Workum, den 10 Juli 1933.
De Burgemeester voornoemd,
C. E. van KOETSVELD.
Stukloopen
Prins Nicolaas van Roemenië, die deze
week ons land bezocht, kwam hier
zeer zeker niet als huwelijkscandidaat.
Hij heeft van zijn broer, den Roemeen-
schen koning, de opdracht te volvoeren
gekregen om de Europeesche luchtvaart
te bestudeeren en daarna in Roemenië
zijn functie als hichtvaart-inspecteur te
komen hervatten. Het officieele optreden
van den prins in het buitenland en de
er aan verbonden ontvangsten, maken
hem straks bij zijn terugkeer in het
eigen land misschien weer een beetje
meer aanvaardbaar na zijn huwelijks-
avontuur, dat geen koninklijke instem
ming kon verwerven en thans beëindigd
schijnt. Prins Nicolaas heeft ten onzent
de groote vlieghavens bezocht, zoowel
de burgerlijke als militaire, en met
interesse van onze vliegtuigindustrie
kennis genomen. De minister van bui-
tenlandsche zaken bood hem in Sche-
veningen een diner aan.
Binnenland.
Prinses Juliana uit Engeland
terugverlovingsgeruchten.
Een Roemeensche prins kwam
ons vliegwezen bestudeeren.
Onze gulden noteert best, maar
onze goederen zijn niets waard.
Friesch nationalisme.
Albarda tegen de strijdformaties
der politieke partijen. Een
Zaansche onderwijzer en een
communistisch kinderkrantje.
’t IJmuidensche visscherijconflict
geëindigd.
Donderdag j.l. is onze Nederlandsche
kroonprinses uit Engeland teruggekeerd
na daar voor enkele weken het society-
leven te hebben gesmaakt. Prinses
er bij verscheidene feestjes
en ontvangsten in de gelegenheid ge
weest om ettelijke vorstelijke persoon
lijkheden te ontmoeten en dat heeft
zoowel in Engeland als in ons land
aanleiding gegeven tot verlovingsgeruch
ten. Bijzonder hardnekkig gaat de mare,
dat binnen korten tijd de aankondiging
zou zijn te verwachten van de verloving
van onze kroonprinses met prins George,
den derden zoon van den Engelschen
koning, die bij de Britsche marine dient.
Eenige reserve ten opzichte van zulke
berichten is wel geboden, want prinses
Juliana heeft in de laatste jaren geen
land kunnen bezoeken, en geen vreemde
prins kon hier te gast zijn, of er werd
aan een aanstaande bruiloft in den
Huize Oranje gedacht.
onderwijs waar te nemen, op grond
van het feit, dat hij leiding gaf bij
het redigeeren van een communistisch
krantje van en voor schoolkinderen.
Een deel van de Krommenieër school
jeugd is „georganiseerd” in een pioniers-
groep, welke een eigen „orgaan” heelt.
Het jongste nummer van dat orgaan
is in beslag genomen en na er kennis
van te hebben genomen deed de regee
ring aan Krommenie de aanzegging
geworden, dat de wachtgelder moest
worden afgevoerd. Reeds vroeger heeft
de bedoelde onderwijzer tevergeefs
gepoogd om in Krommenie een z g.
libertaire school te stichten.
Houd het visioen vast I Dan zal
er uit wanhoop, hoop voortko
men, uit hoop zal moed groeien,
uit moed zal het lied des levens
een nieuwe en levendiger gloed
verkregen. Emil Gocker.
De eenvoudigste spreekwoorden be
vatten soms de grootste en diepste
wijsheid. Dit is ook het geval met het
alom aanvaarde spreekwoord: „Door
schade en schande wordt men wije".
Juist in deze dagen, als we zien hoe
door het vasthouden aan zelfzuchtige
nationale opvattingen telkenmale de- -
groote economische wereldconferentie de harten van individuen en_ volken,
dreigt vast to loopen, moet men on
willekeurig weer denken aan dat
oude spreekwoord. De wereld is thans
druk bezig de groote les, die in de
werelddepressle gelegen is, te leeren.
De wereld is inderdaad op weg door
schade on schande wjjs, althans een
weinig wijzer te worden. Het is
Inderdaad typeerend om te zien, hoe
economisten en groote floantieele ex
perts van naam telkenmale een beroep
doen op de conferentie, niet door met
geleerde finantieele of economische
«e 1» -
moeten vormen voor de groote we-
reldkwaal, doch door een beroep te
doen op de beoefening van zuiver
moreele kwaliteiten, op samenwerking
ten behoeve van het universeele
welzijn op eerlijkheid en onbaat-( Nadruk verboden.)
zuchtigheid. Steeds meer dringt het
tot het bewustzijn in alle lagen door,
dat, zooals professor Gilbert E. Jack-
son het onlangs op treffend duidelijke
wijze uiteen zette, de grondoorzaak
voor de depressie niet schuilt in een
falen van het economisch mechanisme,
waarin wQ leven, maar in ons zelf.
Het mechanisme is geen slecht me
chanisme, maar we hebben ons zelf
niet goed genoeg betoond om het te
drijven. Hiermee wil niet gezegd zijn,
dat het mechanisme van ons econo
misch leven volmaakt is. Het maakt
een proces van voortdurende veran
dering door. Maar de hoofdfout ligt
by ons zelf. En niet voordat we dit
zullen inzien, zullen we er in slagen
dit mechanisme weer behoorlek te
doen functioneeren.
Er is natuurlijk aan alle kanten een
zekere neiging geweest om te erken
nen, dat deze depressie kunstmatig
in het leven was geroepen. Men is
geneigd geweest om te zeggen, dat
de Franschen er veel toe hebben bij
gedragen door den wereld-goudvoor-
raad op te potten. We zijn ook
geneigd geweest om te zeggen, dat
de Duitschers er veel toe hebben
bijgedragen door meer te leenen, dan
zij ooit zouden kunnen terug betalen.
We zijn ook geneigd geweest om te
zeggen, dat de Amerikanen er veel
toe hebben bijgedragen door hun
houding inzake de oorlogsschulden.
Maar niemand heeft bijzondere nei
ging getoond om voor zich zelf een
persoonlijke verantwoordelijkheid voor Juliana is
de depressie op te eischen. Tot nu toe
heeft niemand gezegd„Laat ik er
kennen, hoe ik meegeholpen heb om
de depressie tot stand te brengen
er aan dat de termen °van betaling °f «rger te maken”. Niemand heeft
-- - nOg gezegd„Val mij niet lastig om
de splinter uit het oog van mijn
buurman te halen ik ben nog druk
bezig met den balk in mijn eigen oog
Wat zijn nu die fouten bij onszelf?
Men zou ze kunnen samenvatten in
één woord„zelfzucht”. Maar deze
zelfzucht openbaart zich op verschil
lende manieren, nu eens als hebzucht
van naties, dan weer als hebzucht
van maatschappelijke groepen in een
natie, en ook als de hebzucht van
individuen in haar verschillende vor
men.
De wereld is een machine, waarvan
wy allen de deelen z(jn. Elk indivi
dueel mensch is een deel. Elke maat
schappelijke groep in een natie is een
deel. Elke natie is een deel. De har
monieuss werking van de machine,
welke in al onze behoeften van ons
allen zou kunnen voorzien, is afhan
kelijk van de harmonieuss werking
van de deelen, vereischt een algeheels
onderwerping van zelfzuchtige belan
gen aan het algemeen belang. Het
vereischt een samenwerking in zulk
een mate, als wellicht niemand van
ons nog heeft beseft. Elke uiting van
zelfzuchtig belang, elke weigering om
samen te werken, veroorzaakt wrij ving
in de machine. Indien er veel wrijving
is, gaat de machine langzamer draaien
en hebben allen er onder te Ijjden.
Als er genoeg wrijving is gaat de
machine heelemaal stilstaan.
Uit het bovenstaande volgt, dat een
verbetering in den wereldtoestand
niet door t(jdeltjke economische lap
middelen bereikt kan worden, doch
door een fundamenteele wijziging in
Én wanneer al door de een of andere
lapmaatregel een zekere verbetering
zou worden verkregen, zou dit slechts
uitstel zfjn, want dezelfde euvelen
van het menscheljjk gemoed, die deze
depressie hebben veroorzaakt, zouden
vroeger of later een nieuwe tot stand
brengen, om het werk van deze de
pressie te voltooien en tenslotte onze
schQn-beschaving te vernietigen.
Waarvan allen in dezen t{jd vervuld
moeten zijn, is niet zoozeer een min
oof meer duidelijke meening omtrent
voorstellen te komen, die de medicijn inflatie of deflatie, dan wel de Gulden
Regel, de gebiedende noodzakelijkheid
om anderen te bejegenen zooals wij
gaarne bejegend zouden worden.
FLORIS C.
De Hollanders zijn het zich mis
schien nog niet goed bewust, maar ze
zijn onderdrukkers van een volk, van
het goede Friesche volk nog wel. De
Friezen hebben altijd een eigen aard
gehad en die hebben ze nog. Ze had
den ook een eigen taal en plaatselijk
bezigen ze die nog vaak onder elkan
der. Sommige intellectueele Friezen
pogen hun taal weer wat te verleven
digen en er schoone uitingen van te
brengen. Dat alles is een prachtig
streven. Overigens hebben de Friezen
zich prachtig aan de Nederlandsche
volksgemeenschap aangepastwe kon
den met ons allen binnen de lands
grenzen best met elkaar overweg. Hol
landers, Friezen, Limburgers enz. Al
zingen de laatsten ook van «Limburg,
mijn vaderland,» ze rennen naar
Den Haag, als dat noodig is, om hun
en onze koningin en onze constitutie
te verdedigen.
Maar nu zijn er in Friesland weer
een paar warhoofden opgestaan, die
een Friesch nationalisme prediken en
ons kleine landje weer in nóg kleinere
vakjes zouden willen verdeelen eigen
volksgemeenschapjes, met eigen taal,
eigen onderwijs, eigen rechtspraak enz.
Dingen, waaraan niemand meer behoefte
gevoelde. Die behoefte moet kunstmatig
herwekt worden. Een Utrechtsch student
van Friesche bloede moest in Leeu
warden voor den politierechter ver
schijnen. Hij wilde er slechts spreken
in de Friesche taal. En toen de politie
rechter hem daarop uit de zaal verwees,
demonstreerde hij met een luid «Frys-
lan Oerein 1< Toen hebben ze hem een
paar uur in een cel gezet. Je weet nooit,
hoe de dingen loopen en misschien
krijgt deze «martelaar voor de Friesche
zaak< later nog wel eens een standbeeld
in Leeuwarden. Voorloopig beleeft hij
al vast de glorie, dat een Kamerlid,
de heer van Houten (Chr. Dem.) zijn
zaak in enkele vragen aan de regeering
heeft aanhangig gemaakt. De heer van
Houten vraagt om te beginnen de toe
lating van «de Friesche eigen taal in de
rechtszalen van Friesland» en in het
algemeen respect voor «het sterk le
vend nationaal besef der Friezen
II--------
De prijs der Advertentiën
Is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familie berich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
Ook de heer Albarda heeft de regee’
ring deze week een paar vragen gesteld.
Hij wenscht ontwapening der strijdor
ganisaties van de politieke partijen en
ook een uniformverbod voor die ver-
eenigingen. Hij heeft althans geïnfor
meerd, hoever de voornemens van de
regeering zich ten deze tot daden be
ginnen te ontwikkelen. Vooral het
optreden der Nat. Soc. in Zuid-Limburg,
verontrust den heer Albarda en zijn
partij. Ook anderen trouwens.
j
■M
9
GROIOTE ZOMER-OPRUIMIHG
BRANDSMA’s Manufacturenhandel
FRISO.
Bij Apoth. en Drogisten,
