Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Worta, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 - -J
W\
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1933.
59ste Jaargang
No. 45
Officieel Gedeelte.
Plaatselijk Nieuws
Algemeen weekoverzicht
Binnenland.
Een nieuwe wereld.
Begrafenisrechten.
de
FLORIS C.
van
de
eischt i
want de vermogens der ziel kunnen
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 centsfranco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlyk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
We voorspellen ook veel moeilijk
heden aan degenen, die bezig zyn om
in Indië een z.g. democratisch dag
blad op te richten. In Indië is men
nimmer erg tolerant tegenover de
pers geweest en dat zal er in dezen
tjjd van politieke spanning wel niet
anders op worden. Het nieuwe blad
zal de Indië Express worden geheeten.
De bekende sociaal democraat Stokvis
is van de week uit ons land naar
Indië vertrokken om de oprichting
van het blad te leiden. Zyn persoon
geeft vermoedelyk wel eenige aan
wijzing, van welk democratisch ka
rakter de Indië Express zal worden.
De prys der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
-------
„Stormvogels”
t^ÉïSS&. tabletten
Zooals de lente arbeidt onder de
wintersneeuw, zoo verbergen de
uren van stoffelijke genoegens, welke
we nu doorleven in hun dorre waan
zin de behoefte aan een ideaal, dat
noodig is voor het evenwicht van
een voor volmaking vatbare mensch-
heid. Laten menschen van goede wille
dit ideaal heel hoog tot uitdrukking
brengen, en de menschen (d.i. de
massa) zullen volgen, want zjj zullen
aldus de latente verlangens doen ont
waken, die nu sluimeren. Iemand
moet dezen stroom scheppen.Laten
we, voor ons eigen geluk, gebruik
maken van de macht, die we in ons
zelve hebben, doch die we miskennen.
(Nadruk verboden.)
In Indië is de berechting begonnen
van de muiters der „Zeven Provin
ciën.” Van de hoofdaanleggers
uitsluitend inlanders is er nog
slechts één in leven; de anderen
vielen door de uitwerking van de
geworpen bom. Er werden straffen
geëischt van 6 tot 18 jaar gevangenis.
De bestaande politieke partyen bly ven
heftig ageeren tegen het fascisme in
haar verschillende vormen. Op den
Katholiekendag, welke Zondag j.l. in
Venlo werd gehouden hielden Mgr. Dr.
Poels en Mr. Goseling, voorzitter van
de R. K. Staatsparty heftige redevoe
ringen tegen fascisme en dictatuur.
Dr. Poels kon zich niet begrijpen, dat
er arbeiders naar het fascisme over
liepen. „Verlangen zjj inderdaad zoo
naar de knoet?’’ vroeg hy. „Die is
toch slecht goed voor onbeschaafde
eu wilde volken, welke niet anders
te regeeren zyn.” Wel werd door de
sprekers de noodzaak van vernieu
wing in velerlei opzicht bepleit.
In Utrecht trok Mr. Joekes, het Vrjjz.
Dem. Kamerlid tegen het fascisme
van leer. Maar ook Mussert ver
saagt niet. Hy trekt heel het land
rond, zjjn a.s. zege voorspellend, op
hetwelk telkens alvast een indruk
wekkend Wilhelmus wordt aange
heven.
Hoe wjj het ook wenden of draaien,
wanneer wy een nieuwe wereld zou
den willen zien, die de plaats inneemt
van de oude onvolmaakte, dan moet
de eerste stap daartoe toch gedaan
worden door ons zelf, door een ver
andering van onze gedachten. Bij
alles wat wy doen en nastreven, ko
men wij telkens weer tot het uitgangs
punt terug de gedachten.Meer en
meer wordt men zich bewust van de
bijzondere en belangrijke beteekenis
van de kwaliteit van onze gedachten.
Men kan daarom ter harte nemen,
wat Dr. Jean Bertrand eens schreef:
De wetenschap erkent tegenwoordig,
dat zjj niet langer de problemen mag
ignoreeren, welke wellicht hoogst on
genaakbaar schijnen. Onbekende
machten komen aan het licht en
worden ontvouwd. Gedachte is macht
er zQn goede gedachten en kwade
gedachten. Vrees, jaloezie, egoïsme
drukken ons ter neer en maken ons
onvruchtbaar. Geloof, altruïsme en
energie zyn kiemen, die geluk schep
pen. Edelmoedige gedachten dragen
in zichzelf... licht en onbeperkte
activiteit. Laat ons deze ontwikkelen
Er is ernstig sprake van, dat bin
nenkort van B. en W. in Amsterdam
voorstellen z(jn te verwachten, strek
kende om aan de gehuwde vrouwen,
niet-kostwinsters, in gemeentedienst
ontslag te verleener. Het doel er van
zou zijn om voor mannelijke gezins
hoofden ruimer arbeidsgelegenheid te
scheppen, maar als maatregel tegen
de werkloosheid kan het voorstel na
tuurlek niet zoo bijzonder veelbetee-
kenen. Wel wil het wat zeggen, dat
er tenminste een einde zou worden
gesteld aan de ergernis, dat in Amster-
damschen gemeentedienst nog zooveel
personen worden aangetroffen, die
dubbel op loon trekken, terwijl zoo
vele duizenden gezinshoofden van den
steun moeten leven. In de hoofdste-
delyke admistiatie en by het onder
was zjjn vele vrouwen werkzaam,
wier man ia een anderen dienst een
behoorlijk loon verdient, ja zelfs zyn
er vele voorbeelden aan te wyzen
van man en echtgenoote, die beiden
in gemeentedienst zyn.
Te Groningen heeft de justitie een
inval gedaan in een drukkerij, waar
o.m. de uitgave „De Arbeider”, een
anarchistisch weekblad, werd ver
zorgd. De inval geschiedde, omdat in
het jongste nummer van het blad tot
daadwerkelijke dienstweigering was
aangespoord. Kranten werden in be
slag genomen niet alleen, maar ook
werden belangrijke onderdeelen van
zetmachine en drukpers meegenomen
om voortzetting van bedryf en mis
drijf onmogelijk te maken. Het is
misschien wel de eerste keer, dat ten
onzent op zóó krasse wijze wordt
gereageerd op wat men zou kunnen
noemenexcessieve persuitingen.
LIJST van uit Workum vertrok
ken en aldaar gevestigde per
sonen over October 1933.
Ingekomen
Jacob IJdema van Limmen, Molen
weg C 130 naar G 91. Dirkje Eliza
beth Brandenburg van Leeuwarden,
Mr. P. J. Troelstraweg 62 naar B 117.
Jacobus Johannes Brusche van Wor-
merveer, Oversluispad 1 naar G 48.
Marten Visser van Woudsend 46 naar
G 50. Reino Rijpma van Ameland, Nes
149 naar D 112. Ruurdtje Vlas van
Heemstede, Binnenweg 199 naar G
134. Magdalena Ludema van Hilver
sum, Koninginneweg 40 naar E 22.
Jantje Eiling van Leeuwarden, van
Sytemastr. 17 naar D 88.
Vertrokken
Cecilia Catharina Brandsma, van D
49 naar Veghel, Nieuwstraat. Fettje
Bonnema, van F 15a naar Berlikum.
Sietske ten Dam, van D 18 naar
Bolsward, Marktplein 10. Reintje
Yotema, van A 30 naar Blokker,
Portweg A 89. Theodorus de Zwart,
van C 46 naar Leeuwarden, Jacob
van Akkerstr. 5.
de, syn bistean der oan oer jaen.
Nou! in jier ef tsten letter, komme e
hjir joun opny byinoar, en binammeu
op ’e jongerein isi üs forwachting stek!.
De Ontwikkeling fen de Fryske be
weging hat net stilstien, mar giet
foaral yn dizze tiid mei greate
sprongen foarüt. Dêrom ha we sein:
Mei Warkum dê yn binefter komme
It aide, meat den tüzend jierrich
stê itsje, det ek yn de Fryske skied’nis
in rol spile hat, en det as it wiere,
mei de Fryske skied’nis, in skeakel
foarmt, twisken it hjoed en it for line.
Ut det forline komt in ropstim, en
it steld Os „Kristen-Friezen” foar de
fraechIs it om dóch det wij Friezen
binne
Friezen mei in eigen tael, yn üader-
skieding fen alle oare talen. Friezen
ek mei in eigen aerd en karakter, en
eigen oanliz.
Ut de skied’nis fen it Fryske folk
kin men leare, det Gód it Fryske folk
nea minachte hat, mar al de ieuwen
lans biwarre en bistjürt neffens Syn
wiis bistel. Gód minachtet net hwet
er iêls plante hat, mar wy Friezen
minachtsje üs féls, omdet we foar
Gód en de wrald gjin Friezen wêze
wolle, en de memmetael net waerdich
achte wird it plak yn to nimmen
hwet hjar fen Gódswege tabiskikt is.
Troch de yofloed fen de fryske
biweging is lykwols in kentering
waer to nimmen.
Dêr komt bilangstelling enwardea-
ring Ouder it Fryske folk foar it
Frysk-eigene.
ÏJêroan mei to wirkjen is ek it doel
fen dizze joun. Det wedennetallinne
in selliche joun hawwe meie, mar det
we ek oan ’e ein fen dizze joun, it
wirk oerdrage kinne oan ’e nye krite
„Warkum” dy ’t „War dyI” yn hjar
fiodel skriuwe mei, wier de winsk
wê-mei dit iepeningswird bisletten
waerd.
Hjirnei krigen we in foardracht fen
Tj. de Witte: „fiif presint” dy ’t tige
yn ’e smaek foei.
Nei it sjongen fen ’e „Grouwster
weachen” hat de Hear Lycklema üs
op in moaije en oangename menear
Oaderbalden, troch üs foar to lézen
üt it forhael fen: „De Jonge fen de
Marsheide” dêrfen it twadde diel.
Déroan koene we hwer is merkbite,
ho moai de Fryske tael eigent’lik
wol is.
Nei ’t skoft waerd earst songen
„Bitrouwen” wêrnei de Hear Fennema
fen Suits in propagandewird spritsen
hat, oangeande doel en stribjen fen
it Kristelik F<ysk Selskip.
It wier in andert op de fraech:
Hwet wQ wolle! Yn in düd’lik en
klear bitoog hat er üs foarhülden de
bitsjutting fen it: Kristelik enFrysk,
om dêrnei dizze twa to stellen tsjiiioer
de tastüa en posytsje fen Fryslau en
ii Fryske folk, én üs sjen to litten
de taek en ropping dy it Kristelik
Worden de gehuwde vrouwen
verwijderd uit den Amsterdam-
schen gemeentedienst Een
eerste maatregel tegen excessieve
uitingen in de pers. Een nieuw
democratisch dagblad voor Indië.
Misschien een nieuwe zender-
regelfng; geen verandering inde
zendtjjdregellng. Betoogen te
gen fascisme en dictatuur. De
gevaarlijke Graal-meisjes. De
eerste stadstram gaat sneuvelen.
Berechting van de muiters
der Zeven Provinciën.
Strijd niet alleen tegen slechte
gedachten of neigingen, maar
tracht u ernstig bezig te houden
met een goede gedachte of een
goed doel, totdat die slechte ge
dachte verdwenen is.
ANSELM.
Wy zyn het er vrywel allemaal
over eens, dat de wereld of duidely-
ker nog, de maatschappy waarin wy
leven, nog verre van ideaal is. Toch
zou daarin snel een wezeniyke ver
betering aangebracht kunnen worden,
indien allen er ernstig naar streefden
om rein in gedachte, woord en daad
te zyn, zooals de groote leeraar der
menschheid dit gebood. En al heel
gauw zouden immoraliteit en al de
aanklevende euvelen daarvan van
de aarde verbannen zyn. Zeker, wan
neer geen van ons allen de dingen
begeerde, die aan onzen naaste be-
hooren, dan zouden stryd en twist op
houden te bestaan. Zoo kan men de
meening deelen, dat toekomstige oor
logen, indien ze zouden komen,
slechts plaats hebben omdat de men
schen zoo weinig van de ware chris
ten in zich hebben, dat ze als indivi
duen, zoowel als naties, willen vol
harden in hun oude methoden om ge
woonweg hun naasten te berooven
van hun goed, van hun landen en hun
huizen, om ze te onderdrukken en
tot slaven te maken. Want is het, tot
zfln eenvoudigsten vorm terugge-
gebracht, niet precies dit, dat b.v. in
en na den jongsten wereldoorlog
plaats vond En wy dienen ons er
goed rekenschap van te geven, dat
noch een Volkenbond, noch eenige
andere materieele maatregelen het
duizendjarige ryk naderby kunnen
brengen, tenzy meer mannen en
vrouwen dan tot nog toe, die tezamen
de naties vormen, opleven naar den
Gulden Regel, n.l. om den naaste zóó
te behandelen, geiyk zij behandeld
zouden willen worden, en deze groote
levenswaarheid in hun hart ten troon
hebben verheven, om hun levens,
hun daden, hun motieven, hun ge
dachten te leiden en te beheerschen.
Door een al te woordeiyke opvat
ting van wat in overdrachteiyken zin
bedeeld werd, is men er toe gekomen
om de oude schriftuurlijke waarheden
Thans koopt U de
fijnste Advocaat
voor f 150 per heele en
80 cent per halve flesch
Let op het merk „De Friesche Kip”
Te WORKUM verkrijgbaar by B.
GRAS en T. A. DEINUM.
Vraagt ze uwen leverancier of by
WED. S. JOUSTRA ZOON - SNEEK
WARKUM, 27-10 '33. Freedtojoun
waerd hjir ya it lekael „F..
in kritejoun balden, ütgeande fen de
krite „Ferwalde” fen it Kristelik
Frysk Selskip.
It minne waer sell oarsaek west
hawwe, det er net folie ljue oan de
ütiiü?ing gehoar jöwn hawwe.
Dit wier spitich, omdet it
bidoeling wier, det ek de Warkumer
Jong-Friezen, (en dy scille der dóchs
hope we wol wêze?) en de ülderen
wêTen we miene to witten, det se
Frysk-sinuich oanlein binne (wêr
wieme nou de a’.d leden fen ’e sa
forneamde krite „Warkum”?) meinoar
sizze seoene: Wy wolle ek yn War
kum hwer in Fryske krite hawwe.
Net tsjunsteande det, wier it dóchs
hwer in selliche joun.
De gearkomste waerd lepene mei
it sjongen fen Psalm 89 vers 1 en 8
wêrnei de foarzitter I. G. de Boer üs
foar gong yn gebet.
Lézen waerd Matth. 25 vers 14—30.
Hjirnei waerd de skriuwer gelegen-
byd jówn de oanteikens foar to’êzen
fen de lêsthülden gearkomste, wêrnei
de foarzitter in koart ynliedend
wirdtsje spriek.
Nei in wird fen wolkom oan ’e
hear Fennema fen Suits, haedbistürs-
lid fen it Kristelik Frysk Selskip, de
leden fen ’e krite „Ferwalde”, en de
bilangstellenden üt Warkum, waerd
meidield hwet it doel fen dizze joun
wier.
In nye krite op it aide plak. De
aide krite hat in foaroansteand plak
ynnommen Ouder de rige kriten fen
it Selskip. De Old-leden heart men
noch faken praten oer dy moaije,
echt Fryske jounen, wêrfoar do
Rebobch-
wêrbij forskillende foarbielden üt ’e
praktyk nei foaren brocht waerden,
dy ’t in bield sjen lieten, ho fier it
mei de rjuchtsposytsje fen de Fryske
tael kommen is.
Hjirnei wierne we kommen oan ’e
rounfrage. Bispritsen waerd de saek
yn Warkum, en ho dit fjirder oan to
pakken.
Bisletten waerd yn bigjinsel ta it
oprjuchtsjen fen dé krite „Warkum”
en den óf to wachtsjen, eft er earst
mear komme mochten, dy ’t sich as
lid by de krite „Warkum” winsken
oan to siten.
Wy hawwe moed det er yn War
kum gei.óch Friesk sinniche ljue
wêze scille, dy ’t dit jonge libben
foarthelpe wolle, troch him ef hjaras
lid op to jaen, sadet we ek yn War
kum üs fêste kritejounen hwer hülde
kinne Ünder namme fen de krite
„Warkum”.
Nei noch songen to hawwen Ps. 98
vers 1, gong de heer Fennema üs
foar yn tank oan Gód.
1 Nov. Beroepen by de Ned.
Herv. Gem. alhier (toez.), ds. N. J.
Cupédo te Noordwyk aan Zee, vroe
ger te Koudum.
1 Nov. Hoewel het er in ’t laatst
van de vorige week in ’t geheel niet
op leek dat de wedstrijd „Stormvo
gels” I—H.V.V. I kon doorgaan, was
tegen Zaterdagmiddag het terrein
toch flink opgedroogd en goed
bespeelbaar. De harde wind had
men tydens de wydstryd wel kunnen
missen, want hierdoor komen dik-
wyis verrassingen en het spel wordt
niet fraaier.
Voor de rust toen
Op het departement van minister
de Wilde is druk geconfereerd ge
worden met de leiders van onzer
verschillende omroepen en dat heeft
het bericht verwekt, als zou aan
een nieuwe verdeeling van den zend-
- tyd worden gewerkt. Daarvan blijkt
voor onze medeschepselen. Dit .ver- echter niets aan. De besprekingen
al uto? ni rr InQVïanmnof _»_i_ _n i_ Q0D
mogeiyke nieuwe zendêrregeling. Dat
vraagstuk is acuut geworden, nu
onze lange golf door het Zürich sche
radio-besluit wordt bedreigd.
den vooravond van Allerheiligen en
ter intentie van Allerzielen. Een reli
gieuze uiting derhalve. In den raad
wilde men den burgemeester over
z(jn verbod interpelleeren, maar hy
beantwoordde de interpellatie niet,
omdat het een zaak gold, welke alleen
hem, als hoofd der politie aanging.
De sociaal democraten toonden zich
tegenover den burgemeester al even
verontwaardigd als de katholieken.
Achteraf verluidt, dat de burgemeester
geen schele oogen wilde maken in
zyn gemeente door aan Graal of
A.J.C. optochten in uniform toe te
staan, hetgeen aan fascisten verboden
moet worden. De burgemeester schynt
zyn gemeentenaren geen byzonder
onderscheidingsvermogen toe te
kennen.
als onpractisch voor dezen tyd ter
zyde te schuiven. Men is broeder
schap der menschen somtyds als een
utopie gaan beschouwen, vanwege
de practische onmogelijkheid om zijo
aardsche bezittingen met den eerste
de beste, die daarom zou vragen, te
deelen. Doch het is goed om te be
denken, dat het niet altyd juist brood
of een huis of kleeding is, dat onze
broeder van noode heeft; misschien
heeft hy wat bemoadiging noodig.
Uw opbeurend geloof, uw geloof in
hem, uw lof, de uitdrukking van uw
geloof in de nimmer falende zorg van
Hem, die het heelal bestuurt, voor al
zyn schepselen, kunnen de reddings-
iyn vormen, die een ander voor ver
drinken behoeden, voor ten onder
gaan onder de golven van bitterste
nood en leed, welke gyzelf wellicht
nog nooit hebt ontmoet. Het kan ook
zyn, dat hij hunkert naar iets van
schoonheid of vreugde, of natuurlyke
blijmoedigheid, het kan ook zyn, dat
hy dorst naar vriendschapmisschien
kunt gy hem een boek leenen, of
mee naar een kerk nemen, of al
leen maar lachen en vrooiyk zyn
met hem. Want gy kent het gezegde,
nietwaar„Een vrooiyk hart doet
goed, gelyk een medicyn”, of het
populairdere „Opgewektheid is de
beste medicijn”. Maar hoe kunt gy
uwen naaste helpen, tenzy gy hem
kent, tenzy uw oogen en uw ooren
en uwe handen voor hem geopend
zyn? Al de haat en de stryd en al
het bloedvergieten tusschen de naties
komt voort uit verkeerd begrypen;
omdat wy elkander niet van aange
zicht tot aangezicht zien, doch als in
een van die goedkoope spiegels, die
het beeld verwringen tot iets wan
staltigs.
De burgemeester van Hoorn heeft
begrepen, dat in onze dagen van al
die nieuwigheden ongedachte gevaren
dreigen en hy heeft een geweldigen
verdedigenden slag geslagenhy heeft
een Allerheiligen-tocht van de Graal-
meisjes verboden, d. i. een soortdestiids san bulte bilangstelling bistie.
Stillen Omgang van katholieke jonge I Dy Hide krite moast lykwols troch
meisjes, met lichtende fakkels, aan forskillende omstandigheden biynfloe-
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter kennis
eigenaars van graven, dat er in
maand NOVEMBER gelegenheid be
staat, de contributie over 1933, ter
secretarie te betalen.
Daarna zal er per postkwitantie
over worden beschikt, wat een ver-
hooging van f0.15 medebrengt.
Workum, den 26 October 1933.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
C. E. VAN KOETSVELD.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
slechts weinig inspanninghebben zich alleen beperkt tot
ontwikkeld worden door oefening en
gehoorzaamheid.
w
Bij Ruwe Handen Purol
FRISO.
Uitsluitend verkrijgbaar in de oranje-bandbuisjes van
20 tabl. 70 ets. en oranjezakjes van 2 tabl. a 10 ets.
Groote Prijsverlaging
