Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oideph. en Noords., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz
- Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 -
Distributie gekookt Rundvleesch.
No. 3
ZATERDAG 13 JANUARI 1934.
60ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
Gemengd Nieuws.
Adverteert in Friso.”
BAYER-KRUISÏ
Algemeen weekoverzicht
NIEUWE IDEALEN.
bon no. 7.
Bij Ruwe
\Gesprongen
I Handen
PURM
Ld
'.ctie
R
FLORIS C.
(Nadruk verboden^
t
l
l
l
e
*8
1
eenig ras zfln, blijvender
7* duurzamer dan
monumenten uit steen gehouwen. In
tisch van waarde*. Het zfln de lichtende
n dus
Leden.
De menschheld heeft juist In Bewogen
tflden de hooge, lichtende idealen
noodig, om zich aan vast te grijpen,
om tot kompas te dienen.
Profeten zyn opgestaan die, deze
rend, het nationalisme tot hoogste
ideaal hebben geproclameerd. Doch
dit ii een groet gevaar. Zeker, we
r
I
r
Houdf'U aan. het
m.
ler-
:hil-
g
•i
n
n
i ge
steld. ’t Heeft niet zoo mogen zyn.
De Duitschers hebben blikbaar noch
behoefte aan waardeering van hun
L Januari 1934—1
Januari 1935 door de hieronder ge
lee het daar achter vermelde aantal
gen gemerkt mogen worden. Fries-
.3 Varkenscentrale 127000, Gronin-
De prijs der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
hebben hoogere, samenbindende ide
alen noodig, doch idealen, die niet
een volk tot natie alleen samenbinden,
doch die mensch tot mensch samen
binden en land tot land, tot één groote
wereldeenheid. Omdat.... de wereld
één buurtschap is geworden. Uit dat
oogpunt bekeken, is nationalisme een
gevaar, een ontbindende factor,
de ergste dreiging van onzen t(jd.
Niet alleen verdeelt een agressief
nationalisme het eigen volk dat het
samen wilde binden, en leidt het tot
overheersching van bepaalde groepen
en dus tot knechting en slavernij, het
zaait ook wantrouwen en haat in een
wereld, die één moest zijn. Sommige
menschen meenen, dat een enkel land
zichzelf alleen kan redden en de rest
van de wereld aan zjjn lot kan over
laten. Maar dat is een illusie. We
kunnen ons zelf niet alleen redden,
evenmin als schipbreukelingen op
een vlot gered kunnen worden, als
ze ieder voor zich alleen zouden
denken. Sir Arthur Salter zei onlangs
in dit verband nog: Ge kunt geen
oase van overvloed hebben in een
wereld van gebrek, en ge kunt geen
oase van vrede hebben in een wereld
van strijd
De oude idealen van eerlijkheid en
liefde en waarheid, van moreele moed,
van offervaardigheid, moeten met
nieuw leven vervuld worden, moeten
opnieuw omhoog worden geheven,
moeten opnieuw, en ernstiger dan te
voren, geleefd en beleefd worden.
Professor Albert Einstein verklaarde
nog juist dezer dagen, dat het juist
in tijden van economische nood, als
we thans allerwegen doormaken, is,
dat we duidelijk de sterkte van de
moreele krachten die in een volk
leven, ontwaren. Laat ons hopen dat
de historieschrijver, eens oordeelend
in een toekomstig tijdperk wanneer
Europa politiek en economisch ver-
eenigd zal zijn, in staat zal zijn te
verklaren, dat in onze dagen de
vrijheid en de eer van dit continent
gered werden door de Westersche
naties die stand hielden in moeilijke
tjjden tegen de verleidingen van haat
en onderdrukking, en dat West-Europa
met zege de vrijheid van het individu
heeft verdedigd, welke ons immers
alle vooruitgang in wetenschap en
uitvinding heeft gebracht vrijheid
zonder welke het leven voor den
mensch die zichzelf respecteert, niet
waard is om te levenWanneer
we de machten die de intellectueele
en individueele vrijheid dreigen te
onderdrukken, willen weerstaan, moe
ten we duidelijk voor oogen houden,
wat er op het spel staat en wat we
te danken hebben aan die vrijheid
welke onze voorvaderen na zooveel
strijd en moeite hebben verworven
voor ons.
Maar deze nieuwe omstandigheden,
«n nieuwe verantwoordelijkheden,
eischen ook van ons nieuwe moreele
kracht, hoogere hoedanigheden van
karakter, hoogere, nieuwe idealen.
Dat Is immer zoo geweest. Groote
idealen hebben de eeuwen door de
volkeren gered, omdat ze rijker aan
vitaliteit dan eenig ras zijn, blij
dan keizerrijken, duurzamer dan
absoluten zin zijn idealen zeer prak-
a a w - n a v
bakens die de menschheld voortleiden
en die het allermeest noodig zfli
in tijden van storm en moeilflkhi
De menschheld heeft juist in bew
tijden de hooge, lichtende idealen
noodig, om zich aan vast te grepen,
om tot kompas te dienen.
Profeten zijn opgestaan die, deze
behoefte aan hoogere idealen ontwa
rend, het nationalisme tot hoogste
ideaal hebben geproclameerd. Doch
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiön tot uiterlijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
I-
Men zou aan de toekomst van
Duitschland als beschaafde natie gaan
wanhopen, ware er dezer dagen niet
juist een lichtstraaltje door het Nazi-
duister heengebroken, geopenbaard
door een krachtige opposltie-geest
van de Evangelische en de Katho
lieke Kerk in Duitschland. Hitler en
de zijnen hebben teveel aan zich en
hun inzichten willen onderwerpen.
De dominee’s van den Pfarrer Notbund
blijven krachtig ageeren tegen de
Nationaal Socialistische overweldiging
van de Evangelische Kerk en zij
eischen in protestbjjeenkomsten het
aftreden van Dr. Müller, protégé van
Hitler, als Rijksbisschop. Op Zondag
j.l. zfjn eenige protestsamenkomsten
in kerken van Berlijn door de politie
belet, maar toen deze wilde chargee-
ren, vielen duizenden geloovigen op
de knieën en hieven z\j het gezang
Een vaste Burcht is onze God, aan.
Vervolgens baden ze luide het Onze
Vader.
De Kerken van München waren
denzelfden Zondag overvol, toen daar
een boodschap van kardinaal Faul
haber werd behandeld, waarin het
gechristende Teutonendom werd ver
oordeeld. jlu bet Koninkrijk Gods
aldus de Kardinaal zijn geen ver
wende gunstelingen, leden van een
geprivilegieerd christen-Germaansch
ras, maar allen hebben daar het
recht van hun raciale individualiteit.”
De Nazi’s hebben geantwoord met
wederom een aantal geestelijken in
arrest te stellen. Blijkbaar herinneren
pape, en meurt. WQ zouden hét
I willen vertalen met: wie macht
i ver
volgen, gaat er aan ten onder. Bis-
Poging tot vermoording van den
Japanschen premier.
Dinsdag heeft een Japanner te
Tokio geprobeerd de woning van
minister-president Saito binnen te
dringen, klaarblijkelijk met het doel
den staatsman te vermoorden. De
wacht arresteerde den indringer nog
bijtijds. Op hem werden bevonden
een wapen en een brief. De schrijver
van den brief verklaart hierin dat
hij den Japanschen minister-president
wil dooden, omdat een oude man,
zooals Saito, in dezen tyd de Japan-
sche politiek niet met succes kan
leiden. Bovendien heeft Saito, volgens
den briefschrijver, den wil van het
Japansche volk verzwakt.
De gearresteerde, die is overge
bracht naar het hoofdbureau van
politie, heeft tot nu toe geweigerd
eenige verklaring af te leggen.
Het aantal biggenmerken in 1934.
De minister van Econ. Zaken heeft
bepaald, dat van 1
noemde Gewestelijke Varkenscentra-
biggen
lan<_
gen 91000, Drenthe 280000.
Het noodlijdend vreemdelingen-
bezoek in Oostenrijk.
Tengevolge van de sterke afneming
van het vreemdelingenverkeer door
de maatregelen van Duitschland, dat
bezoekers niet meer dan 1000 mark
naar Oostenrijk mogen meenemen,
is de regeering genoodzaakt een
tweede noodverordening af te kondi
gen, tot hulp aan de noodlijdende
vreemdelingenlndustrie. De eerste
noodverordening had betrekking op
een verplichte verlaging van de
pachtsom. De thans afgekondlgde
tweede noodverordening bepaalt, dat
of te vestigen. Weenen b.v. beeft
onder de Nazi-methoden. Op Maandag
avond alleen van deze week, vonden
in de hoofdstad van Oostenrijk twin
tig bomontploffingen plaats, welke
alle aan Nazi-agitatie moeten worden
toegeschreven. Daartegenover kan
slechts één methode worden gesteld:
overheidsgeweld. Scherpe maatrege
len zijn dan ook aangekondigd. Een
Nationaal Socialist, die als bommen
werper werd gearresteerd, zal stand
rechtelijk gevonnist worden.
De fascistische beweging in Europa
heeft een niet geringe wijziging ge
wekt van de socialistische mentaliteit.
Nu weer in Zwitserland hebben de
socialisten het standpunt der party
ten opzichte van de landsverdediging
radicaal herzien. Ze houden rekening
met de mogelijkheid, dat de nationale
vrijheid eens tegenover fascistische
horden verdedigd zal moeten worden
en verklaren zich uit dien hoofde
vóór een militaire weermacht.
Binnenland.
De executie van Van der
Lubbe. Waarom de N.S.B.
verboden werd. Krijgen we
weer radio-misère Muziek
in de fabriek. Nieuwe onder-
handelingen met Duitschland.
Het onverwachte bericht, dat de
Nederlander Van der Lubbe op Woens
dagmorgen was terechtgesteld, heeft
natuurlijk ook In regeerings- en an
dere politieke kringen een pijnlijken
indruk gemaakt. Er was algemeen op
gratie gerekend; zulke gratie was
trouwens ook aan den Nederlandschen
gezant te Berlijn in het uitzicht ge
steld. ’t Heeft niet zoo mogen zyn.
De Duitschers hebben blijkbaar noch
behoefte aan waardeering van hun
naburen, noch aan de sympathie van
de wereld.
Geluk wordt gevonden in een
stil, geheim plaatsje, dat dichtbij
ligt, en dat we toch zoo zelden
vinden.... in onszelf.
ANON.
James Reid tikte den spijker pardoes
op zijn kop, toen hjj in arren moede
uitriep, dat niets ons heden ten dage
zoozeer bezig houdt als het probleem
van ons gewone leven. Omdat ons
leven er een is, dat wij tezamen leven.
Als leden van een gezin, en burgers
van een staat, zijn we ons daar bewust
van. En nu, sedert enkele tientallen
jaren, ontdekken we sterker dan ooit
te voren, dat we burgers der wereld
zijnDe wereld is één buurtschap
geworden, en onder deze omstandig
heden hebben we daarin te leven.
Er is nauwelijks een plekje ter aarde
te bedenken, waar iemand kan ont
snappen aan wereld-afhankelijkheid
en wereld-verantwoordelijkheid.
In de week van 15 t/m 21 Januari
1934 is geldig
Buitenland.
Van der Lubbe is onthoofd.
Zullen de kerken de vrijheid in
Duitschland van den ondergang
kunnen redden Nazi-terreur
in Oostenrijk. De Z witsersche
socialisten en het militairisme.
Stavinsky is dood.
Op Woensdagmorgen is Van der
Lubbe op de binnenplaats van het
Rijksgerechtshof te Leipzig onthoofd,
nadat hem ’s avonds tevoren de vol
trekking van het vonnis was aange
zegd. De jongen vernam de tijding
onbewogen en als een willooze en
wezenlooze heeft hy dood-bedaardzyn
hoofd op het schavot gelegd. Similatie
van een aarts-misdadiger FoeiDe
wereld is onthutst over de betoonde
Duitsche harteloosheid en die ééne
slag van den valbijl in Leipzig heeft
aan sympathie voor Duitschland in
de wereld meer gekost dan vijftien
jaar van vrede na een bruut gevoer-
den oorlog mocht verwerven.
Inzake het transfermoratorium zul
len we met Duitschland op 22 Janu
ari weer nieuwe besprekingen begin
nen. Het zal ons benieuwen, welke
„contra-prestaties” onze vrienden uit
het Oosten nu zullen stellen voor het...
nakomen van hun aangegane ver
plichtingen
Het zal hier een slechte tijd gaan
worden voor de verschillende fascis
tische bewegingen, want erg aanmoe
digend zijn de voorbeelden niet, welke
ons in Duitschland van de fascistische
zegeningen worden gesteld. Ir. Mus-
sert heeft deze week bescheid ge
kregen, waarom zijn organisatie voor
de overheidsambtenaren werd verbo
den. Aan mooie programwoorden
alléén blijkt de regeeringniet genoeg
te hebben om de fascistische bewe
ging van Mussert te ontzien. Meer
wordt gelet op de daden en nu was
het de regeering opgevallen, dat van
de leiding der N.S.B. zeer nadrukke-
IQkt instructies waren uitgegaan aan
Ongelukken.
Woensdagavond is op deVeursche-
weg te Voorschoten, de 43 jarige B.
H. van Duivenvoorde aangereden
door een auto. Donderdagnacht is hij
aan de bekomen verwondingen in
het St. Elizabethziekenhuis te Leiden
overleden. Het slachtoffer was gehuwd
en vader van drie kinderen.
Het fruit en de omzetbelasting.
Van hoogerhand is beslist, dat de
geheele fruitoogst 1933 van omzetbe
lasting vrijgesteld zal worden en dat
de heffing eerst zal ingaan met de
verkoopingen en aanvoeren van de
nieuwe oogst.
Stavinsky, de jongste Fransche
millioenen-zwendelaar, is te Chamonix
gearresteerd kunnen worden, maar
op hetzelfde moment schoot de man
zich een kogel door het hoofd. Velen
hebben het niet willen gelooven, dat
Stavinsky zelfmoord pleegde; ze na
men aan, dat de rechercheurs, met
zijn arrestatie belast, den man neer
schoten om te beletten, dat hij zekere
persoonlijkheden zou compromittee-
ren, maar uit getuigenverklaringen
en uit nagelaten brieven van den
falsaris is duidelijk gebleken, dat
Stavinsky inderdaad zelf den dood
heeft gezocht. De minister van Kolo
niën, Dalimier, heeft Intusschen toch
zijn ontslag genomen, zoodat een
oogenblikkelyke regeeringscrisis is
vermeden geworden. De royalisten
profiteeren van den troebelen toe
stand van het Fransche openbare
leven. Ze voeren een heftige agitatie,
welke de linker partijen zeker niet
veel plezier bezorgt.
ondernemingen voor de vreemdelii -
gen, die zonder hun schuld niet i
staat zijn uit hun inkomsten de 1<
pende uitgaven alsmede de kapitaal
aflossing en rente te betalen, kunne
verzoeken om onder toezicht t
worden gesteld.
Als zulk een verzoek is ingedici d
kunnen wegens het niet betalen de-
schulden geen maatregelen tegen de
betreffende ondernemingen worde
genomen.
Nieuwjaarskaarten weggeworpr-.
Spelende kinderen te Eindhov<
vonden bij het nieuwe kanaal te Str
half verbrande Nieuwjaarskaart* i,
welke zij mee naar huis namen Hier
bleek alras dat deze kaarten ni t
door de post bezorgd waren geweest.
Een onderzoek heeft plaats geba
waarbij de hulpbesteller J. S. bjj da
politie in verhoor geweest is. Do
Nieuwjaarskaarten zouden in één
pakket in eens weggeworpen zyn om
aan de last der bestelling te ontko
men.
Intluenza-epidernie te Tokio.
Bjjna 600 personen zijn de vorige
week te Tokio direct of indirect aan
influenza gestorven. Dit is bijna het
dubbele aantal van verleden jaar in
dezelfde tyd.
Het algemeene sterftecijfer vei to t
eveneens een vermeerdering met 2121
in de eerste week van het jaar, tegc -
over 471 verleden jaar.
De strijd tegen de ijsmassa's in de
Zuiderzee.
Een sleepboot met persfotografen
aan boord, die opnamen van de ijs
massa’s bij Urk wilden maken, welke
boot Woensdagmorgen uit Kampen
was vertrokken, moest noodgedwo -
gen terugkeeren, omdat het ónmoge
lijk was, het eiland te bereiken.
Echter is het de postboot „Geusau”
gelukt, na een reis van tien uren
Kampen te bereiken, met elf passa
giers en de post aan boord.
Om 7 uur Woensdagmorgen had de
boot het eiland verlaten en om 5 uur
des middags was zy te Kampen aan
gekomen.
Nationaal Crisis-Comité.
H.K. H. Prinses Juliana heeft het
Nationaal Crisis-Comité wederom een
maandelyksche bijdrage van f 5000
doen toekomen.
Reeds mocht het comité giften ten
bedrage van f120.000 van H. K. H.
ontvangen.
Van het Leidsche Studentencorps
is by het Nat. Crisis-Comité een gift
van f 442.50 ontvangen. Hiermede heb
ben de periodieke bijdragen, welk?,
het corps thans gedurende twe
jaren heeft verstrekt, een totaal bt
drag van f6802.50 bereikt.
Uitkeering uit Werkloozenkassen
□a afloop van arbeidsconflicten.
De minister van sociale zaken heett
aan de gemeentebesturen, toegetrede?
tot het Werkloosheidsbesluit 1917 me
degedeeld dat hij aan de gesubsidi
eerde vereenigingen met werklozen
kassen een circulaire heeft gezonden,
waarin voorkomt, dat in het vervolg
bjj de beoordeeling van uitkeering u i
de werkloozenkassen deze gedrag!
Ifjn zal worden aangenomen, dat aa
hen, die slachtoffer zyn van werk
staking of uitsluiting, geen uitkeerin
uit de werkloozenkas zal mogen wor
den verstrekt binnen een termijn va-
13 weken na afloop van de werkst?
king of de uitsluiting.
De minister noodigt de gemeente
besturen uit bfl beoordeeling van uit-
keeringen uit de werkloozenkassen
met het vorenstaande rekening te
houden.
De Nazi’s, die niet de minste actie
dulden van andersgezinden, schuwen
geen terreur, wanneer het er om
gaat om eigen positie te versterken
de leden om niet uit de Burgerwachten
te treden, terwijl dat uittreden door
de regeering was gevorderd. Hier
werd dus tegen de regeeringsinstruc-
ties in gegaan.
Op 15 Januari heeft er een ware
volksverhuizing plaats in den aether
als gevolg van een golflengtenverdee-
ling, waaraan Nederland haar sanctie
niet verleende. Roemenië gaat nu
uitzenden op onze golf van 1875 M.
Het gevolg daarvan kan zijn, dat er
belangrijke storingen optreden, maar
misschien valt het ook mee, want het
Russische station, hetwelk voorheen
zoo hinderlijk optrad, zal met 15 Jan.
de golflengte van 1875 M. verlaten.
De K. R. O. heeft een nieuwtje be
dacht. Deze omroep heeft bij de fabri
kanten een enquête geopend naar de
wenschelijkheid van muziek in de
fabriek en het schijnt, dat verschil
lende fabrikanten inderdaad van
meening zijn, dat van opgewekte
marschen tijdens den arbeid, dan wel
wat gezellige operettemuziek, de
arbeidenden in staat zal stellen om
over psysieke inzinkingen tijdens het
werk heen te komen.
Er is bjj my geklaagd over de last
die de bevolking ondervindt door
aaffde deuren bedelende straatzangers.
Voor zang of muziek op straat is
mjjn vergunning noodig. Voor zang
op straat geef ik nooit vergunning
en voor muziek enkel één vergun
ning op Dinsdag.
In overtreding en strafbaar zijn
dus allen die geld komen vragen
voor zang en allen die dit komen
vragen voor muziek op een anderen
dag dan Dinsdag.
Wie dit doen, overtuigen zich na
tuurlijk eerst dat er geen politie in
de buurt is, en nemen dan hun kans
waar.
De eenige manier om dit afdoende
tegen te gaan is, dat de bevolking
nooit iets geeft aan straatzangers, en
aan straatmuzikanten alléén iets geeft
op Dinsdag.
-Ik vprzoek ieder zoo te handelen,
waardoor de bevolking van dezen
overlast zal worden verlost.
Workum, 10 Januari 1934.
De Burgemeester van Workum,
C. E. van KOETSVELD.
I!
geestelQ
taar herii
ze zich niet het woord: Qui mange
du
vrfl ---
wil vestigen door de kerk te
marek heeft het ondervonden.
FRISO
I
liet
lig
5
1
i
is,
en
uit
>te
i,
i.
i,
[-
t
u
t
i-
i
i
ik
che
pen
Lfde
in-
i
een
flik
u
lar-
ten
te
te
ide
nor
lad
Ire-
jeh
nij,
eer
Die
;en
de
Ier
Als XJ een geneesmiddel
koopt, weiger dan elk risico!
?A!s men U Aspirin aanbiedt
feeneden den prijs, bedenk dan, I
pat men, waar men met den
prijs knoeit, wellicht ook met
net geneesmiddel heeft geknoeid.
(Weiger beslist Aspirin beneden
den prijs of met geschonden ver- I
pakking 1 Let goed op het Bayer-
kruis en* op den oranje band 1^.
fc^MÉ^^^Uitslultend ver*
róftkrljgbaar in do
Ek oranjeband-
ffljbuisjss van 20
w»tabl. 70 ets. on
oranjozakjes
van 2 tabl. i
10 ets.