Brandsma’s ManufacLhandel
Nieuws- en Advertentieblad
ïoor de Gemeenten Workum, Hem. Oldepli. en Noords., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
Deze week nog extra koopjes
Workum
Een groote partij Lappen en
Restanten voor spotprijzen
Distributie gekookt Rundïleescti.
No. 29
ZATERDAG 14 JULI 1934.
60ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
Adverteert in
Bekendmaking.
bon no. 7.
Friso.”
In anderer plaats.
Algemeen weekoverzicht
Binnenland.
het
schoot omsloten hebben
;ulke
FLORIS C.
(Nadruk verboden.)
e op
4.)
eeni-
zoo-
dat
ver-
nend
aan
1 den
at 30
;a ik
het
wan-
itand
was
lisee-
mÜ
was
droo-
n de
maar
d in
1 het
nog
drin-
ging
traku
nand
moe-
aard
3t Ik
be
an
ds
re
de
an
kt
js.
tilde
een
i."
;hep-
het
haar
ende
aan-
en
r.a,
:id
'g-
ge
'gr
uner,
eerst
honk
1 een
inge-
umer
i.
ek zij
aken
aurd.
urge-
uur
voor
j stil
iogen
iblik,
De
der
met
ver-
oene
rden
•gn.
in
trekt
het
het
tand,
i een
zijn,
voet
ver-
eeds
i de
De kwestie van het zich verplaat
sen in „anderer plaats” heeft nog,
een andere zjjde. We hebben gezien,
dat een juiste houding in dit vraag
stuk van levenskunst feitelijk neer
komt op een milde ruimheid van op
vatting. Dit laatste is al reeds lang
--
De prys der Advertsntiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM maken by dezen bekend,
dat op Vrijdag, den 13 Juli 1934, een
exercitie met den brandspuit zal
worden gehouden, des namiddags te
7 uur op het Noordeinde, tusschen de
z.g. Paardestal- en de Hollemeersbrug.
Workum, den 11 Juli 1934.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
C. E. van KOETSVELD.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
In de week van 16 Juli t/m 22
Juli 1934 is geldig
En is het niet merkwaardig, dat de
menschen deze wet in de natuur zoo
uitmuntend verstaan en ermee wer
ken, terwijl slechts weinigen deze
wet verstaan in de wereld der ge
dachten en der moraal? Eu er daar
om maar geen rekening mee houden
en er niet mee werken? Wat is het
gevolg? Moeiten, narigheid, lijden,
gevolg van verkeerd denken in de
een of andere richting. Het eenige
nut van lijden is dat het reinigt, dat
het vernietigt alles wat onrein'is en
nutteloos.
De spelling-Marchant wordt per 1
September a.s. ingevoerd, behoudens
eenige wijzigingen op betrekkelyk
ondergeschikte punten. We gaan dus
allemaal weer naar school.
Omdat Duitschland een belangrijk
tekort aan aardappelen heeft en zulks
reeds enkele malen, ook deze week,
tot relletjes leidde in Berlijn en el
ders, is ons uitvoercontingent met 35
ton per dag verhoogd geworden. Als
we ze nu maar betaald krijgenIn
zake het trausfermoratorium werd
dezer dagen een overeenkomst ge
sloten met Berlijn, waardoor de rente
van Dawes- en Young-leeningen zal
worden uitbetaald, maar de aflossin
gen niet.
terwijl de tegenovergestelde klein
geestigheid zeer werd geminacht. Is
het nu kleingeestig, als we, hoe
eerlijk we ook trachten, eens anders
standpunt toch niet kunnen deelen?
En hoe moet onze houding dan zyn?
Laat ons vooraf vaststellen, dat
ieder mensch recht heeft op z(jn
eigen meening. En onze houding
dient dus in ieder geval verdraag
zaam te zijn. Het wel zóó zijn, dat
vele menschen verdraagzaamheid
bedoelen, als zij het over die befaam
de ruimheid van opvatting hebben.
Inderdaad, onverdraagzaamheid be
hoort nimmer aangemoedigd te wor
den. Zelfs al weet men dat een
ander ongelijk heeft, dan nog moet
men bedenken dat de ander recht
op zijn standpunt heeft, zelfs al is
dat fout. Maar dat behoeft dengeen
die weet dat hij gelijk heeft, niet te
beïnvloeden, aan het twijfelen te
brengen of besluiteloos te maken. Hij
heeft alleen maar verdraagzaam te
z0n.
twee
mij
t mij
pen;
'tpas
ijken
ig of
kon
apen
iverd
ioren
de overheid eveneens zeer gestreng
op. In Rotterdam leidde dat tot hef
tige schietpartijen. In deze stad werd
het complete Federatie bestuur van
de O. S.P. in verhoor genomen wegens
de verspreiding van opruiende iec
tuur.
Men mag verwachten, dat de re-
geering in de eerstkomende dagen
strenge maatregelen tegen derevolu-
tionnaire organisaties zal treffen. Het
is niet onwaarschijnlijk, dat de com
munistische partij, de rev. soc. party
en de O. S. P. spoedig tot onwettige
vereenigingen zullen worden ver
klaard, welke daarmee ook hun ver
tegenwoordigers in Kamer en ge
meenteraden zullen moeten missen.
Ook de regeering voorziet, naar
het schijnt, dat de oproerige geest
nog niet is bedwongen; de verschil-
^x. x«n.o.» «.X xw«-c X..XX Imide garnizoenen zijn in de kazernes
als een groote deug*d beschouwd, geconsigneerd en de verloven der
- militairen zijn ingetrokken.
Op consigne der oproer-leiding
wordt in verschillende gemeenten
door de ontevredenen overgegaan tot
eene huurstaking, wat plaatselijk tot
nieuwe moeilijkheden leidt. Het mo
tief dier huurstakingen is, dat de
verlaagde steunuitkeeringen het be
talen van niet-verlaagde huren on
mogelijk zou maken.
Blijkens verschillende uitlatingen
van de buitenlandsche pers is men
over onze grenzen geheel onthutst
over hetgeen zich in ons land en in
het bijzonder in onze hoofdstad af
speelt. Men waande ons hier maar
weinig door de crisis getroffen en
meende onze sociale voorzieningen
bovendien zoo perfect, dat excessen,
als zich nu voordeden, ongedacht
werden geheeten. Men noemt het
een ernstig teeken des t0ds. De
bloedige onlusten kenteekenen weer
eens het gevaar, zoo lezen we, waar
in het werelddeel Europa verkeert.
Het blinde radicalisme moet verdwy-.
nen, meent de Neue Freie Presse uit
Weenen, indien men wil, dat Europa
gered wordt.
De Parjjsche Intransigeant was
uiterst verrast. Het blad schrijft
„Als revolutionnaire elementen een
dergelijke actie kunnen beginnen,
moet er een toestand ontstaan zyn,
welke dienstig was voor hun doelein
den.” De redactie uit de meening,
dat een internationale economische
samenwerking noodzakelijk is, ten
einde bloedige onlusten, zooals deze
thans in Amsterdam plaats hebben,
te voorkomen.
Braud heeft in den nacht van Dins
dag op Woensdag de Ver. Touwfa-
brieken te Edam verwoest. De schade
wordt door de directie op niet min
der dan 2 millioen gulden geschat.
Woensdag zijn vier der Amster-
damsche slachtoffers van de relletjes
onder groote belangstelling begraven.
Dienzelfden dag stonden zes personen,
die zich hadden schuldig gemaakt
aan het gooien van steenen naar de
politie of het plunderen van winkels,
voor den politierechter terecht. Ze
werden allen bij directe uitspraak tot
6 maanden gevangenisstraf veroor
deeld. Toen... huilden de helden. Maar
hun schuld is het misschien, dat de
politie werd genoopt tot het schieten,
waarvan d« Woensdag begravenen
de slachtoffers zyn geworden. Dat
wekt hun tranen niet.
De besprekingen te Londen tusschen
Barthou en Sir John Simon zyn ge
ëindigd. Frankrijk blijkt het initiatief
te hebben genomen tot het sluiten
van pacten van wederkeerigen bij
stand. Een Noord-Oost-pact zou moeten
omvattenDuitschland, Polen, Rus
land, Tsecho-Slovakjjë en de Baltische
landen. Voor het sluiten van een
Middellandsche Zee-pact komen in
aanmerking: Frankrijk, Italië, de
Balkan-landen en Turkije. Het is niet
duidelijk, waartoe al die pacten, welke
toch in wezen overeen komen met
het Locarno-pact, moeten dienen. De
„Morning Post” meldt, dat men het
by de besprekingen in Londen ook
eens is geworden over eenEngelsch-
Fransche militaire samenwerking.
Zou dat niet het feitelijke resultaat
zyn, terwQl al die pacten-plannen
maar camouflage zyn?
tevens in het openbaar het streven
verloochenen naar een nieuw Ger-
maansch heidendom, waarvan Rosen
berg de geestelijke vader wilde zyn.
De rykspropagandaminister Goeb
bels heeft ernstig getoornd tegen de
leugenmethoden van de buitenlandsche
pers. Hy kondigde de uitzetting van
een aantal buitenlandsche correspon
denten te Berljjn aan, die niets anders
zouden doen, dan de volkeren opzetten
tegen Duitschland. Dat heeft niets uit
te staan met meeningsvryheid, zegt
Goebbels. HetZwitsersche dagblad
„Der Bund” acht de opwinding en
moreele verontwaardiging van den
heer Goebbels niet op haar plaats.
„Zij is theater en bluf zegt het
blad zooals de moreele veront
waardiging ten aanzien van den „ont
maskerden” stafchef Rohm en consor
ten, met wie men jarenlang hetzelfde
hemd droeg, voordat men bemerkte,
hoe smerig het er onder uitzag”.
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
II-
Ach, zie eens hierhet is niet altyd
dat we bewust en met opzet onze
medemenschen kwetsen of ze onaan
genaam zijn, het Is meestal alleen
maar een gebrek aan fantasie, aan
verbeeldingskracht. We hebben een
voudig niet voldoende fantasie om
ons heel even geheel in de plaats van
den ander in te denken, en dan te
voelen, hoe wij zouden reageerenals
w(j werden'bejegend, zooals wjj hen
deden. Met andere woorden: veel,
zoo niet alle geharrewar, oneenigheid,
moeiten, onrecht, wrijving enz. zyn
ten slotte terug te brengen tot ver
keerd begrijpen, wanbegrip, misdui
ding van elkanders gedachten, oog
merken en bedoelingen. En al dat
misverstand en dat verkeerde oordeel
zou dikwijls voorkomen kunnen wor
den, als we zooals Iemand eens
huiselijk opmerkte maar eens de
straat zouden willen oversteken en
op z0n stoepje wilden gaan zitten, en
nrobeeren zijn gezichtspunt te krijgen.
Een schrijver heeft het nog eens
anders gezegd: veel van alle dwaas
heid en slechtheid van de wereld zou
vermeden worden, als de menschen
zich slechts in hun gedachten even
konden verplaatsen in „het oogenblik
er na". En het is evenzeer waar dat
veel van de dingen die we doen en
die kwetsen, en veel van wat we
zeggen en dat bijt en steekt, niet ge
daan of gezegd zou worden, als we
„het oogenblik te voren” ons in onze
gedachten konden verplaatsen in de
plaats van den ander.
En wat voor het contact van indi
vidu tot individu geldt, geldt evenzeer
voor de verhoudingen tusschen de
verschillende groepen in de samen
leving. Er zouden heel wat maat
schappelijke euvelen uit den weg ge
ruimd kunnen worden door dit een
voudige middel van een oogenblikje
op elkanders plaats te gaan zitten.
Als werkgever en werknemer, leer
meester en leerling, leeraar en ge
meente, man en vrouw slechts
af en toe eens even van plaats kon
den verwisselen, wat zou men een
geheel sndere kjjk op het leven
krijgen, wat zou onze waardeering
stijgen voor hetgeen anderen doen,
hoe volslagen ónmogelijk zouden vele
van onze tactlooze fouten worden,
die zoo dikwijls tot zonden worden.
Zeker, het van plaats verwisselen
met den naaste mag op zichzelf alleen
niet voldoende z0n om de maatschappij
te redden, het valt echter sterk te
betwijfelen of de maatschappij gered
kan worden zonder dit vermogen om
zich voor te stellen, wat anderen
voelen en ondervinden.
En wat Is dit nu feiteljjk anders
dan een ander aspect, een andere
vorm als ’t ware van de oude waar
heid, dat goede gedachten en daden
nimmer slechte gevolgen kunnen
voortbrengen, en dat slechte daden
en gedachten nimmer goede resulta
ten kunnen hebben Dit is een heel
eenvoudige waarheid ten slotte. Het
ie fettelijk niets anders, zooals een
ichQver het onlangs stelde, dan ver
klaren dat er uit graan niets anders
dan graan kan voortkomen, en uit
onkruid niets anders dan onkruid,
Dreigt in Spanje een binnenland-
schen oorlog, tusschen Catalonië n.l.
en het overige Spanje, dat zich onder
Madrid schaart. Men weet, dat de
verhoudingen tusschen de Catalanen
en Madrid zeer gespannen waren als
gevolg van het aannemen door bet
Catalaansche parlement van de land-
pachtwet, een materie, welke slechts
de Cortes voor geheel Spanje zou
mogen regelen, Het conflict is thans
ten zeerste verscherpt, doordat de
bedoelde wet ook in werking is ge
treden.
De relletjes hebben de rouwstem-
ming verstoord, welke rond de baar
van den overleden prins gemaal be
hoorde te heerschen. De Hagenaars
j - hebben intusschen blyk gegeven van
zigde spelling ingevoerd. hun groote sympathie voor den over-
ledene; in massa s namen ze deel
aan het openbare défilé langs ’s
Prinsen stoffelijk overschot.
De plechtige uitvaart van het
stoffelyk overschot van den overle
den prins der Nederlanden heeft
toch wel uitgewezen, dat Z. K. H.
Prins Hendrik voor de Nederlanders
een geziene figuur is geweest, een
daarnaast moet worden vastgesteld, sympathieke persoonlijkheid, zy het
ook, dat onze waardeering jegens
hem op andere wyze zich placht te
manifesteeren dan jegens de vrouwe-
lijke leden van ons Oranje-Huis.
In totaal hebben circa 25.000 men
schen gebruik gemaakt van de ge
boden gelegenheid om langs de baar
te deffleeren en ook op den dag der
plechtige uitvaart is de belangstelling
overweldigend geweest, grootscher
dan iemand schynt te hebben voor
zien. Wel maakte het mooie zomer
weer het verleidelijker om een tocht
naar Delft of Den Haag te onderne
men, dan eenige maanden terug bjj
de plechtige bijzetting van het stof
felijk overschot van wijlen Koningin
Emma hoewel het weer ook toen
buitengewoon gunstig was -, maar
toch hadden we zóó’n massale deel
neming van het volk aan de uit
vaartplechtigheden niet verwacht.
De witte rouw had door het voor
hier ongebruikelijke karakter een
fascineerende werking. Men vond het
over het algemeen „mooi”, zonder
dat het afbreuk deed aan de bij een
uitvaart vereischte stemming.
Voor H. M. de Koningin en H. K. H.
Prinses Juliana is het een zware
gang geweest deze tweede tocht
binnen enkele maanden tyds naar
Delft.De twee eenige leden van
ons Oranje-Huis hebben een Here
plaats in de wereld, maar ze staan
vereenzaamd.Moge de geschiede
nis een schooner verschiet in haar
De Amsterdamsche onlusten.
De „Tribune” in beslag ge
nomen. De relletjes slaan
over naar andere gemeenten.
Huurstakingen als voortzetting
van het oproer. Verbazing
in het buitenland. De uit
vaart van Z. K. H. Prins Hendrik.
De nasleep van de relletjes.
Aardappel-uitvoer naar Duitsch
land. Een regeling inzake
het transfermoratorium. Per
1 September wordt een gewij-
Een millioenenbrand in Edam.
Men mag zeggen, dat door een
machtig militair vertoon in de hoofd
stad geen twijfel is gelaten over de
vraag, of de overheid de situatie, ont
staan door het Jordaan-oproer tegen
de steunverlagingen, al dan niet be-
heerscht. De overheid kan zich op
afdoende wijze laten gelden, maar
dat in het begin dezer week de op
roerige geest nog geenszins was be
dwongen en dat de onrust toen niet
alleen voortduurde in Amsterdam,
maar ook naar vele andere plaatsen
des lands was overgeslagen. De com
munisten hebben dit verzet met een
accuratesse, een betere zaak waardig,
georganiseerd, maar zeker is, dat
deze partij daarmee ook het vonnis
over haar bestaansmogelijkheid in
ons land heeft geveld.
Na een conferentie in de hoofdstad
van de ministers Col0n en Deckers
met het gemeentebestuur, is het com
munistische dagblad „De Tribune”
in beslag genomen en is de verdere
mogelijkheid tot verschflnen ontnomen
door demontage van de rotatiepers.
De overheid zal geen vervangend
orgaan dulden, want op Maandag
werden in verschillende plaatsen des
lands gestencilde, illegaal verspreide
blaadjes, welke het communistische
orgaan moeten vervangen, door de
politie achterhaald en meegenomen.
Verschillende verspreiders werden
in arrest gesteld.
In Amsterdam waren tot en met
Maandag zeven personen gedood b(j
de onderdrukking van den opstand
naar gegevens van Dr. Heyermans,
directeur van den hoofdstedeljjken
Geneesk. Dienst, bedroeg het aantal
gewonden toen circa 125.
Waar het oproer zich naar andere
gemeenten heeft overgeplant, treedt
Verrassend zjjn de berichten uit
Oostenrijk, betrekking hebbende --
een kabinets-reorganisatie. Dollfuss
is in de nieuwe regeering bondskan
selier gebleven, belast met de porte
feuilles van Buit. Zaken, Veilighelds-
wezen, Landbouw en Nationale Ver
dediging. Prins Stahremberg is vice-
kanselier, Fey minister van Binn.
Zaken. De hervorming van het kabi
net in de richting eener versterking
van den invloed van christelflk-soci-
alen en Heimwehren geleid, wordt
algemeen als een gevolg beschouwd
van de tegenstellingen, die den laat-
sten tyd in het kabinet tot uiting
waren gekomen. Het schijnt, dat de
reconstructie van het kabinet een
energieke actie zal moeten inluiden
tegen de „laatste overblijfselen van
staatsgevaarlijke bewegingen.”
Buitenland.
Vrijdagavond Ryksdagzitting.
Kondigt Hitler Duitschland’s
herbewapening aan? Goeb
bels tegen de wereldpers.
Frankrijk tracteert op nieuwe
pacten. Kabinetsreorganisa-
tie in Oostenrijk.
Het zal wel zijn om de publieke
aandacht af te leiden van de gebeur
tenissen van den 30sten Juni,
dat Hitler tegen Vrijdagavond
van deze week de Rijksdag heeft
bijeengeroepen. De Rijksdag is niet
meer dan het paradepaard van Hitler,
hetwelk van stal wordt gehaald om
luister bij te zetten aan een of andere
manifestatie. Het volk mort over de
rechtelooze onderdrukking van een
z.g. revolte en het volk heeft ook
honger... Er is veel werkloosheid en
er z(jn te weinig aardappelen. Aard
appelen beteekenen voor den Duit-
scher meer dan brood. Het volk moet
worden afgeleid en vandaar de ver-
tooning op Vrijdag. Vermoed wordt,
dat Hitler een rechtvaardiging zal
geven van zyn optreden op het einde
van Juni en zelfs verluidt, dat de
rjjkskanselier Duitschland’s pariteits-
recht mede plechtig zal afkondigen.
Dat zou dan beteekenen, dat Duitsch
land zich ongeacht de vredesverdra
gen, gaat herbewapenen, zooals het
dat noodig acht.
De concordaatsonderhandelingen
met de katholieke kerk schijnen ein
delijk een bevredigend verloop te
hebben gekregen en Hitler zal daar
over het zyn allemaal slechts
onderstellingen zyn vreugde te
kennen geven. Daarnaast zou hy
Groote Zonier-Opruiming
4
1
•■.•ip..,
I
m
FRISO.
litter.
5.
f ..A-3
