voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noords, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz. Nieuws- en Advertentieblad Distributie gekookt Rundvleesch. No. 32 ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1934. 60ste Jaargang Officieel Gedeelte. Plaatselijk Nieuws. - Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 COLLECTE. bon no. 10. MEA CULPA. Algemeen weekoverzicht Binnenland. (Nadruk verboden.) van kleine i.) zen ren ide der >ad :en :en ;en ran der ien ien bet in aer tan ;en ebt ran art dit lad dit au dit kar er- on- vat >ok op >«g er- 1de Ing er- be- ko- rer- iter gen dat g«- aar tak '.en ire de :n 1 Og <el, te en- 132 :m- •*g- !en ge- be- aor en, we en. der ge nis, Blfs be de rde eu- ioe- eel In- ran ien be te 1116 i te vol ing eer rde ste au rer aar ilia en oor en- zlg ng, ien Ing De besprekingen in bet bestuur van bet Werkfonds 1934, hetwelk het potje van 60 millloen voor werkverruiming ter verdeeling in handen kreeg, schijnen niet bijzonder te vlotten. Men berg, zich niet met de Inzichten der regeerlng kan vereenlgen. In elk ge tal diende h(j dezer dagen z(jn ont- De pr\ja der Advertentiën is van 1—5 regels 60 cents, elke regel meer 7 cents Grootere letters naar plaats ruimte. Buiten Friesland, uitgezonderd Familieberich ten, 10 cents per regel. By abonnement belangrijk lager Is het geen gewoonte om ons in deze rubriek in byzondere mate met de sport bezig te houden, voor de edele schaakkunst, tegenwoordig in de bladen onder de sport verzeild, maken we een uitzondering, nu te vermelden valt, hoe onze groot meester Dr. Eu we in den titanenkamp te Zurich zich zoo schitterend heeft geweerd door, geiyk met Flohr, dade lijk achter Aljechin, den winnaar, te eindigen, met het verschil van slechts één winstpunt. Euwe heeft bovendien juist de partijvan Aljechin gewonnen. Het was de eenige nederlaag, welken de wereldkampioen in dit tournooi te boeken had. slag in. Hij wordt opgevolgd door den heer Ir. Hacke, Directeur Gene raal van den Arbeid. WORKUM, 31 Juli. Dezer dagen slaagde te Leeuwarden voor de Hoofd akte onze vroegere stadgenoot de heor D. Feenstra, thans onderwijzer te Heeg. Geslaagd voor het Mule-diploma A onze stadgenoot E. Koopman»voor het diploma B: S. Sj. IJbema, onder Workum. ■-- Dit blad verschijnt des Za terdags en kost per kwartaal 50 cents; franco per post 80 cents. Enkele Nos. 5 ets. Ingezonden stukken Donder dags voorm. in te zenden. Ad- vertentiën tot uiterlijk Don derdagsmorgens 12 uur, uit gezonderd familieberichten II--- Von Hindenburg was geboren in 1847. Toen de oorlog uitbrak, was hy ge- pensionneerd, doch hy stelde zich aanstonds ter beschikking. De keizer aanvaardde zyn diensten eerst, toen de Russen op gevaarlijke wijze in Oost-Pruisen waren binnengedrongen. Op het einde van Augustus '14 kreeg von Hindenburg het opperbevel over het 8-ste Legercorps. Door zyn suc cessen in den slag by Tannenberg en aan de Masurische Meren, overwon hy in feite RuslandOost-Pruisen werd van vijanden gezuiverd. In Augustus 1916 werd hy chef van den generalen staf van het veldleger; in November 1918 opperbevelhebber van het heele Duitsche leger. De oorlog was ver loren, maar von Hindenburg leidde het leger nog op vry gedisciplineerde wijze naar huis terug. Als opvolger van Fritz Ebert werd von Hindenburg in 1925 tot Rykspre- sident gekozen; in 1932 werd hij als zoodanig herkozen. Hy was de tweede president van de Duitsche republiek. Onmiddellyk na Hindenburg’s dood heeft Hitler zich tot diens opvolger geproclameerd en een wet afgekon- digd, waarby de functies van presi dent en rijkskanselier werden ver- eenigd. Buitenland. De ziekte en de dood president von Hindenburg. In de Ver. Staten neemt de sta- klngskoorts af. Men is nu aan het overwegen, hoe de industrieels om standigheden kunnen worden verbe terd en de publieke opinie begint eindelijk gunstig gestemd te raken voor een herziening derEuropeesche schulden. Ook president Roosevelt schijnt zich daarvoor te hebben uit gesproken. Burgemeester en Wethouders van WORKUM brengen ter kennis, dat door hen aan de Vereeniging „Friesche Blindenkring’’ vergunning is verleend tot het houden van een openbare geldinzameling in deze gemeente op 10 en/of 11 Augustus 1934. Ter voorkoming van misverstand wordt er de aandacht op gevestigd, dat deze kennisgeving alleen dient tot informatie voor het publiek, zoo- dat daarin geen aanbeveling voor of instemming met de collecte moet worden gelezen. Workum, den 3 Augustus 1934. Burgemeester en Wethouders voornoemd, C. E. van KOETSVELD. De Secretaris, v. d. GOOT. In de week van 6 tot 12 Augustus 1934 is geldig Met de „Christiaan Huygens" zjjn Woensdag 27 veroordeelde Neder- landsche schepelingen van de „Zeven Provinciën” naar het vaderland weer gekeerd. Het moet voor deze men- schen een zwaren teruggang zyn ge weest, nu ze slechts gekomen zyn om hun zware straffen uit te zittenOor spronkelijk was het plan, dat ze te IJmuiden aan wal zouden worden overgebracht, doch dit is te Vlissingen geschied, vermoedelyk om betoogin- gen te vermijden. De veroordeelden zullen voorloopig in Vlissingen wor den opgesloten en op een nader tijd stip naar hun definitief strafverblijf worden vervoerd. Voor een deel hunner zal dat Den Helder zyn, voor anderen de strafgevangenis ta Am sterdam. Het is kenteekenend dat in tijden van moreele crisis als wij thans door maken, het vooral de jeugd is, die in volkomen geestelijke stuurloosheid en ontreddering, zich laat verleiden tot steun aan weerzinwekkende stroo- mingen, of die nu communistische dan wel nationaal-socialistische signa tuur dragen. Men heeft dit wel willen verklaren door te wijzen op de ver wording van de jeugd, die in een tijd van hot-jazz-delirium tot bandeloos heid en tuchteloosheid verviel, men heeft het ook willen laten voorkomen, alsof het de révolte van de jeugd, van al wat jong en frisch heet te zijn, tegen het vermolmde systeem van de oude politici, beteekende. Maar dit alles zijn slechts bijkomende sympto men. Knaapjes van onder de twintig (en ook nog vele daarboven) missen het onderscheidingsvermogen, erva ring en inzicht in de werkelijke pro blemen van den tijd, om met overtui ging die op heusche fundamenten rust, de een of andere politiek na te streven en aan te hangen. De vraag dringt zich op: z(jn onze jongens (en meisjes) werkelijk zoo slecht, zoo gemeen of zoo stom, dat zy bepaalde bewegingen aanhangen, die bitter weinig respect voor de meening, het welzQn en het leven van den mede- mensch aan den dag leggen? Neen, dat z(jn ze zeker niet. De kwestie is alleen: er ontbreekt hun iets. Er ontbreekt een geestelijk steunpunt, er ontbreekt geloof, er ontbreekt vertrouwen in de almacht die het heelal bestuurt, er is geestelijke armoede by onze jeugd, een nQpend gebrek aan geestelijke waarden. En dat is onze schuld. Mea culpa.... Wij hebben gefaald, niet de jeugd, die op ons vertrouwde Theodore Burkhart wees er onlangs terecht op, dat wanneer opvoeding beteekent het kind zoo toe te rusten dat het de problemen van het leven op de juiste wjjzo kan oplossen, z(j ook moest omvatten een opwekken en ontwikkelen van de latente gees telijke eigenschappen die in elk men- schelljk wezen woneneigenschap pen als eerlijkheid, oprechtheid, ge hoorzaamheid, vl(jt, betrouwbaarheid, nederigheid, geduld, liefde en ver draagzaamheid jegens anderen, zelf- beheersching, rechtvaardigheid en zoo voort. Alle geestelijke eigenschap pen, en niet stoffelijk of physiek, noch uitsluitend intellectueel. Onze jongens loopen met zakken vol diploma’s rond, de unlveraiteiten zjjn stampvol en produceeren leder jaar opnieuw tallooze Intellectueel gevormden met fraaie titels. Doch het allervoornaamste, een geloof in de geestelijke waarden, zonder het welk al de verstandelijke geleerdheid en kennis doode materie wordt, ont breekt heel dikwijls. Men kan zeker de meening deelen, die ook in het buitenland, bijvoorbeeld in Amerika, gehuldigd wordt, namelijk dat de professoren aan instellingen van hooger onderwijs die niet onder de aneplcifta na de een et andere kor- De moordenaars van Dollfuss zijn terechtgesteld. De toe stand in Oostenrpk. Revolu- tievrees in Spanje. Eenltali- aansch—Turksch incident. De dood waart dit jaar hevig in de rijen dergenen, die in Europa gesteld zyn om volkeren te leiden en te besturen. Herinneren we daar toe aan het verlies van twee leden van ons vorstenhuis, aan den tra- gischen dood van Dollfuss en ten slotte aan het verscheiden van den grijzen Rjjkspresident van Duitsch- land. Het bericht omtrent de ernstige ziekte van von Hindenburg overviel in het begin dezer week het publiek, omdat de Duitsche berichten steeds catagorisch alle mededeelingen om trent een minder goeden gezond heidstoestand van den Rykspresldent hadden tegengesproken. Toch blijkt achteraf, dat de president al eenigen tyd lijdende is geweest aan een blaasziekte; het schijnt echter ouder domszwakte te zyn, welke hem ten slotte op het ziekbed hebben gewor pen, hetwelk zyn doodsbed moest worden. De openbare meening hield zich vóór den dood van von Hindenburg dadeljjk reeds bezig met de kwestie der opvolging. Dat getuigt voldoen de, welke scherpe kanten dit vraag stuk heeft. Von Hindenburg was een figuur, staande buiten en boven de partijen, een volksfiguur. Ook al heeft hy zich in de laatste jaren nolens volens vaak tegen zjjn wil dus, voor Hitler’s zegekar laten spannen. Een tweede figuur van deze beteekenis heeft Duitschland niet. Het moet wel met ontroering we zen, dat het Duitsche volk straks een laatste afscheid krijgt te nemen van den grooten volksheld, vanwien verluidt, dat hy in z(jn politiek testa ment nog eens zijn trouw aan den keizer heeft betuigd. Holzweber, de leider van de Putsch, met den aanval op de OostenrQksche Bondskanselary ingezet, én Planetta, de directe moordenaar van Dollfuas, zjjn ter dood veroordeeld en terecht gesteld door ophanging. De overige opstandelingen zullen vermoedelyk tot dwangarbeid worden veroordeeld. Dollfuss blijkt een politiek testament te hebben nagelaten, waarby hy Schuschnigg aanbeval voor zijn op volging en von Starhemberg als mili tair chef. Zóó is de regeeringsvorming dan ook vrywel verloopen. De rust keert weer in het land. Von Papen is nog niet naar Weenen afgereisd. De bezwaren z(jn blijkbaar nog niet opgeheven. Schuschnigg zal een dezer dagen bij Mussolini op bezoek gaan en dan zullen deze bezwaren vermoedelyk wel onder de oogen worden gezien. Men kan ove rigens spreken van een politieke ontspanning op het oogenblik. De regeering te Berlijn schjjnt te willen inbinden en vooral vanuit Londen wordt er op aangedrongen, dat Duitschland met kalm beraad tot de overtuiging worde gebracht, dat het zich voor eens en altjjd van be moeiingen met den OostenriJkschen staatsvorm heeft te onthouden. keljjke richting staan, nogal eens ge neigd z(jn een zekere mate van ag nosticisme en atheïsme te doceeren op zoodanige wyze, dat zy hunne studenten daartoe bekeeren of in ieder geval ernstige twijfel in het gemoed van hun studenten zaaien. Zeker, het is nuttig, dat een student de filosofie van verschillende denkers bestudeert, maar het is niet noodig dat die filosofieën zoo aan het jeugdig gemoed ingeprent worden, dat ze aanvaard worden als de juiste filosofie. Wanneer het om geestelijke dingen gaat, schjjnen ten slotte vele studen ten tot de conclusie te komen„ik weet het niet.Er is gebrek aan geloof, gebrek aan vertrouwen. Terecht kan men er op wijzen, dat door het heele leven heen we genoodzaakt zjjn geloof en vertrou wen te hebben in menscheljjke zaken. De zakenman moet vertrouwen, ge loof hebben in hen die zijn zaken organisatie vormen. Hy kan het niet alleen doen. We leven bij de gratie van ons geloof in waarheid. We heb ben volmaakt geloof dat de zon zal opkomen, iederen dag opnieuw, en warmte en licht zal geven, opdat we niet in kou en duisternis zullen z{jn. Maar als we geloof hebben in het opgaan van de zon, waarom kunnen we dan geen geloof hebben in Hem, die de zon doet opgaan?... Simpele vraag. Waaraan evenwel niet te ontkomen is. En die we met vrucht zouden kunnen overpeinzen. FLORIS C. 75 opcenten der personeele belasting en 40 pCt. van de hoofdsom der grondbelasting. De bedragen worden slechts verstrekt, als de betrokken gemeenten naar genoegen der re geering de tering voldoende naar de nering zullen hebben gezet. Alweer verscherpt rijkstoezicht derhalve op ’t beleid der gemeentebesturen. De Nat. Reisvereeniging heeft in samenwerking met verschillende ge ïnteresseerden een Nederlandsche reisweek georganiseerd, welke van 20—27 Augustus zal worden gehou den. De Spoorwegen geven dan re ductie op sommige prijzen en dat zelfde geldt voor hotel- en pension houders, exploitanten van reis- en ontspanningsgelegenheden, enz. Een aardige propaganda voor het reizen in eigen land. De dreiging van een arbeidsconflict op Tholen is afgewend, doordat de regeerlng de boeren verplicht heeft om een arbitrale uitspraak te aan vaarden. Dat is een precedent in onze geschiedenis. Wie deze uitspraak niet aanvaardt, wordt van verderen landbouw-steun uitgesloten. In Helmond dreigt een conflict aan v. Thiel’s Schroef houtenfabriek, waar 250 man werkzaam zyn. Door de modern en katholiek georganiseerde arbeiders is een ultimatum gesteld ter afwering van een aangekondigde loonsverlaging van 5—10 pCt. Het ultimatum loopt op Zaterdag a.s. af. Ook in ons land is bewijs van deelneming gegeven met het overlij den van Bondskanselier Dollfuss. De pauseljjke gezant in Den Haag heeft Zaterdagmorgen in een der Haagsche kerken een requiemmis gecelebreerd, waarbij tal van diplomaten en Ne derlandsche Kamerleden, alsmede ontzaglyk veel volks aanwezig was. In Spanje wordt, zelfs naar offici- eele mededeelingen van de regeering, een nieuwe revolutie voorbereid. Men kan aannemen, dat zulks van twee kanten zelfs geschiedt, maai' momenteel schijnt het gevaar voor een Putsch van rechts het grootst. Vooral de monarchisten vertoonen een levendige activiteit. Deze revo- lutiestemming houdt het land intus- schen in een nerveuze spanning. We hebben een lange periode van kurkdroogte achter den rug en al dien tyd hoorden we niets van Dr. Veraart, die zich als regenmaker naam heeft verworven. Waarom toch heeft deze edele menschenvrlend niet tijdig onze boontjes en onze kropjes sla gered van den ondergang? Nau welijks hebben we een paar dagen regen, of de heer Veraart duikt op en vertelt ons, dat hij zon en droogte weer kan terugtooveren. Zou je zoo’n man niet. In Dordrecht hebben ze hem aan het werk gezet. Toen Dinsdagmid dag een onweersachtige bui over de stad neerdaalde, trok de heer Ver aart er met de brandweer op uit. Vjjf kwartier lang liet hjj twee wa terstralen tot 40 Meter omhoog spui ten. Toen was de onweersbui over en kwam het zonnetje dóór. „M(jn werk!" vertelde de regenmaker. De proeven zullen in verschillen de plaatsen des lands op groote schaal worden herhaald. ZQn het geen symptomen van een geestelijke crisis, dat voor zulke zotternijen gelden worden beschikbaar gesteld? Van serieuzer aard kunnen in elk geval de plannen tot werkverrui ming worden geheeten, aan welker uitvoering de regeering nu begint. Ze wenscht n.l. een aanvang te ma ken met den aanleg van het kanaal- vak Jutphaas—Wijk bij Duurstede, als onderdeel van de scheepvaart verbinding van Amsterdam met den RQn. Men weet, dat op 10 Juli de mi nisterraad besloten heeft algemeene maatregelen van bestuur te bevor deren, waarby zoo mogeiyk, met in gang van 1 September a.s. de nieuwe schrytwyze zal worden voorgeschre ven voor het openbaar onderwijs, het lager onderwas daaronder ook begrepen, in de hoop en verwachting, dat het bizonder onderwys, waarover op dit punt de regeering geen zeg genschap heeft, het nieuwe spellings systeem zal volgen. De wijzigingen zullen opgenomen en nader omschreven worden met de uitvoeringsbepalingen in de te verwachten Kon. besluiten. De Tel. verneemt, dat de ontwerp besluiten thans toegezonden zyn om advies aan den Onderwijsraad en den Raad van State. Wanneer de maatregelen afgekon- digd kunnen worden, is thans nog niet te zeggen, wyl de adviezen nog niet ten departemente van Onderwijs ontvangen zyn. Met stelligheid is dan ook nog niet mede te deelen, dat het nieuwe spel- ling-systeemvoor het openbaar onder wijs reeds op 1 September een feit zal zyn. In alle geval is er vóór 15 Augustus, den datum, waarop minister Marchant van verlof terug gekeerd zal zyn, geen beslissing in zake vaststelling der bestuursmaat regelen te verwachten. Nu is de Turksche regeering weer met Italië in een conflict gewikkeld, doordat overijverige beambten op een Italiaansch visschersvaartuig hebben geschoten en daarbij een man hebben gedood. Vanuit Rome zijn aanstonds een drietal zware eischen gesteld geworden, welke de Turksche regeerlng grootendeels heeft aan vaard. Er is officieel leedwezen uit gesproken en een schadeloosstelling van de nagelaten betrekkingen van het slachtoffer toegezegd. Een belangrijke Kieswetswyzi- ging voorgesteld. Instelling van een Werkloosheidssubsidie- fonds. Een Nederlandsche reisweek. Arbeidsconflicten. Dr. Dollfuss herdacht. Dr. Eeuwe, onze Nederlandsche schaakmeester. Onze regen maker in actie! Werkver ruiming. De heer Zaalberg gaat heen als voorzitter van het Werkfonds 1934. De gevonnis- ten van de Z. P. naar ons land overgebracht. De nieuwe spelling. De regeering heeft bij de Tweede Kamer een ontwerp ingediend tot wijziging van de Kieswet, waarmee voldaan wordt aan het verlangen van de velen in ons land, die 't parasi- teeren van politieke vrijbuiters op de levenssappen der groote partijen zóó althans wordt het door die „velen” voorgesteld een verderf van ons politieke leven achten en een gevaar meenen voor onze demo cratische instellingen. De voorgestelde wijziging houdt voor de toewijzing van zetels voor de Tweede Kamer, elke lijst van onwaarde, waarop niet genoeg stemmen voor tenminste drie zetels z^n verkregen. Dat zal velen van het beginnen van een nieuwe politieke actie afhouden, méér dan de f250.— waarborg, welke by de in levering van candidatenlijsten zullen worden geëlscht. We veronderstellen, dat de voorge stelde wyzlging een goede kans maakt in de Staten-Generaal, zy het tegen heftig verzet in van de nu nog ver tegenwoordigde kleine politieke groepen. Een andere voorgestelde wyziglng keert zich tegen het zitting nemen van z.g. vrijgestelden van belangen organisaties in de Gemeenteraden of de Provinciale Staten. Uit Eerste- en Tweede Kamer kunnen dezulken niet worden geweerd zonder Grond wetsherziening. De regeering heeft ons haar voor nemen kenbaar gemaakt om de ab normale lasten der werkloosheid meer geiykmatig over het land te gaan verdeelen. Voor de abnormale lasten dus van werkloosheid in een industriestreek of -gemeente, moeten nu ook degenen gaan opbrengen, die in plaatsen wonen, waar het spook der werkloosheid minder beangsti gend optreedt. Het komt ons recht vaardig voor. De „bijdragen van het rijk” gaan daartoe worden omgezet in „bijdragen uit het Werkloosheids- subsidiefonds”. In dat fonds zullen worden gestort alles naar de voorlooplge plannen - 46 millioen per jaar als ryksbydrage, 25 opcen ten van de gemeentefondsbelasting, 10 opcenten der vermogensbelasting, zegt, dat de voorzitter, de heerZaal- regeerlng kan vereenlgen. In elk ge- t! hl t ins im ide de er,- OP jne in iet :en eu- kel :er- ge- >rd ien nd op be- w RISO.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Friso nl | 1934 | | pagina 1