Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
iepenhout.
Distributie gekookt Rundvleesch.
WAT IK VANMORGEN LAS.
Het verval van het eerewoord.
ZATERDAG 14 MAART 1936.
62ste Jaargang
No. 11
Officieel Gedeelte.
Plaitselyk Nieuws.
Adverteert in wFriso.”
bon no. 120.
INGEZONDEN.
Wat is een werkkamp?
- Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 =■■■-
H H O
V
b-g
ie
ra ra ra ra ra ra
i,
i.
ii.
l
Md.
In de week van 16 Maart 1936—22
Maart 1936 is geldig
schillende personen die als lid ge
wonnen
financieel
zoodat de medewerking"van alle aan-
r
r
j
t
i
i
1.
n
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
n
n
e
e
d
P
e
d
•f
De vorige keer hadden we het
over werkloosheid en wat dat eigen
lek is. We vertelden u toen van het
initiatief van den Raad van Neder-
landache Kerken voor practlsch
Christendom, waardoor de Centrale
}b®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3-®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
3®
®G
B-G
E-6
b-g
B-&
B8
B-G
B-G
@8
B8
B-G
B-G
B-G
b-g
b-g
s-g
B-G
B-G
De prys der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
By abonnement belangrijk
lager
g het p.oduct van vertrouweng VB./
25
Leer de mensch’ elkaar begrepen,
Is dat niet veel schooner strijd
11 Maart 1936. F.
De Burgemeester van WORKUM
herinnert belanghebbenden aan den
inhoud van het Koninklijk besluit
van den 14sn September 1935 (Stbl.
572) en het ministerieel uitvcerings-
voorschrift ter zake, waarbij wat
betreft deze gemeente ondermeer
het volgende is bepaald
Het is verboden tusschen 1 April
en 1 October iepenhout te laten
liggen, opgestapeld te houden of te
vervoeren.
De met de uitvoering van voormeld
Koninklijk besluit belaste minister is
bevoegd van zoodanig verbod geheel
of gedeeltelijk en al dan niet voor
waardelijk ontheffing te verleenen.
Dit verbod is niet toepasselijk op
a. geheel ontschorst hout;
b. hout, met een doorsnede kleiner
dan 7 centimeter
c. hout, dat onder water ligt;
d. hout, waarop de schors geheel
op door voornoemden minister te be
palen wijze is behandeld.
Workum, 12 Maart 1936.
De Burgemeester voornoemd,
C. E. van KOETSVELD.
een minderheid in den Rijksdag be
schikten, maar de regeering—von
Papen nochtans het rijksbestuur aan
Hitler overdroeg, geschiedde dat op
de door Hitler aanvaarde voorwaarde
van vrijheid van politieke actie voor
alle nationaal-gezlnde partijen en per
sonen. Hoe is dit woord vervuld?
Hoe heeft de regeering van Hitler
zich gehouden aan het Concordaat
met het Vaticaan, dat toch geheel
vrij willig was afgesloten?
Wat werd er van de gegarandeerde
vrijheid der Evangelische kerken in
Duitschland
We willen niet suggereeren, dat
het ’t beste zou zijn om nu maar met
getrokken zwaard op de woordbre
kers in te stormen, zulke dwaas
heid zij verre van ons. Maar we wil
len er op wijzen, dat de practijk het
thans voldoende heeft uitgewezen,
dat we aan overeenkomsten voor den
vrede niets hebben als grondslag
voor ontwapening of bewapenings-
verminderlng. Althans niet, zoolang
het door een groot volk gegeven
eere-woord niet te waardeeren Is.
Waar thans wel is gebleken, dat
internationale tractaten niets tegen
den oorlog vermogen, is het een
daad van wijs politiek beleid om ons
volk buiten dergelijke overeenkom
sten te houden. Wél Immers bestaat
de kans, dat deelname aan tractaten
tot verwikkeling leidt, welke ons bij
het uitbreken van een oorlog dwin
gen om partij te kiezen.
Gelet op de Dultsche practfjk van
de laatste tientallen jaren verwachten
we volstrekt niets goeds van nieuwe
non-agressie-pacten of van welke
overeenkomsten ook, waarbij Duitsch
land partij is. We gelooven, dat onze
regeering naar den algemeenen wil
van ons volk handelt, wanneer ze,
„Erga Alim opnieuw door Itall-
aansche vliegtuigen gebombar
deerd. Ditmaal zijn er een groot
aantal slachtoffers, w.o. minstens
20 vrouwen. (Ochtendblad 11/3 36).
Moarn to joun, jimm’ witte it frjeonen,
Hwet dan to wachtsjen stiet.
Hwet wij dwaen en litte moatte,
As üs aide toerklok liedt.
Doavje lampen en lantearnen,
Doch dan al hwet skynt mar üt,
En litt’ jimm’ de lampe braue,
Tsjokke kleeden foar it rut.
Hwa 't him op ’e strjitte weaget,
Docht eat hwot er net dwaen mei,
Seis moet hij de skea ek drage,
As him hwet oerkomt op ’e wel.
Sitte wij alhiel yn tsjuster,
Dan flaane er boppe üs yn ’e loft,
Fleanmesinen, en er wlrde,
Bommen op üs stél del-ploft.
Né gjin echte, 't is mar oefenjen,
Mar wy wenne er dan hwet oan,
Scoe er yn üs lAo hwet barre,
Scoe 't oarloch wirde hjoed of moarn.
Oorlog woedt I De mannen trekken,
Om te vechten naar het front.
Maar waar vrouwen kinderen wonen,
Dwalen vliegmachines rond.
Bommen vallen op hun hutten,
Brengen angst, dood en verderf.
Brand, verstikking door het gifgas,
Op des vflands vredig erf.
Grijsaards, vrouwen, kindren vluchten,
Bescherming wordt vergeefs gezocht.
Hebben 't met den dood bekocht.
heeten, in zekeren zin is dat elke
overeenkomst, welke resultaat is van
eenvolkerenstrfld. Duitschland schond
dit Verdrag van Versailles herhaal-
d el ijk en zegde het ten vorige jare
openlik maar eenzijdig en dus on
rechtmatig op.
Erger was de eenzijdige verbreking
van het Pact van Locarno op Zater
dag van de vorige week, omdat al
thans dit verdrag volkomen vrijwillig
was aangegaan (in 1925) en zelfs door
de regeering van Hitler officieel was
bevestigd en erkend.
Wat geven verdragen, pacten, of
welke soort overeenkomsten óók, ten
behoeve van den vrede, wanneer de
volkeren het gegeven woord niet
tellen? En hoe kunnen dergelfike
overeenkomsten ooit grondslag vor
men voor nationale en internationale
ontwapening
De z g. Dultsche vredespolitiek is
niet anders dan een ordinaire afper-
slngsmethode. Als een vredestractaat
wordt gesloten, bedingen de Dultschers
allerlei concessies voor het te geven
eerewoord. Dat is ten slotte nog hun
goed rechtmaar in ernstige mate te
laken is het, dat ze het kort daarop
verbreken van hun woord als een
soort stelsel volgen, teneinde uit
nieuwe tractaten weer nieuwe econo
mische of politieke voordeelen te
verwerven.
Dit systeem kan misschien korten
tQd effect hebben, spoedig heeft het
elk vertrouwen ondergraven. Dan is
alle geloof in welke vredeswaarde
ook verdwenen en rest elk volk nog
slechts het geloof in de waarde van
het eigen.izwaard.
Niet alleen naar buiten breekt de
Dultsche regeering herhaaldelQk haar
woord, maar ook naar binnen. Toen
de Nat.-soclaliaten nog slechts over
voor Werkloozenzorg gesticht werd,
die werkkampen voor jeugdige werk-
loozen op zeven plaatsen in ons land
heeft geopend en met den bouw van
het achtste bezig is.
Gy schrikt toch niet voor het woord
werk-kamp? Ge hebt aan werken
toch geen „broertje dood?” Vroeger
(dat is nog niet zooveel jaar geleden)
waren er menschen, die zeiden, dat
werken voor de dommen was. Dat
was in den ttfd, toen we allemaal als
we werken wilden, nog werk konden
krijgen.
Maar nu is er geen werk en begint
het er naar uit te zien, dat bijna een
half millioen werkloozen officieel als
zoodanig geregistreerd staan.
Nu smeeken de menschen weerom
werk en danken ze God uit het diepst
van hun hart als ze nog werken of
als ze werk kragen.
We willen dus weer graag werken.
Ook de jonge menschen. Jong Holland
snakt naar werkEn dat willen we
onze jonge mannen in het werk
kamp weer geven, 't Is werk in Gods
vrije, heerlijke natuur. In het bosch,
op de hei. Boomen kappen, wegen
aanleggen, brandgangen verbeteren,
nieuwe boomen planten. Bevordering
van het natuurschoon in ons eigen
mooie land. Nederland, dierbaar land,
't erfdeel der vaderen, zooals we
zingen.
In zoo’n kamp komen, met de
leiders meegeteld, ongeveer honderd
deelnemers. Veertig uur werken. De
rest van den tQd is beschikbaar voor
spel, sport en ontwikkeling. Ontwik
keling van lichaam en geest, van
hoofd en hand. Er Is daar een Hol-
landsche huiselijke sfeer. Erheerscht
daar een echt christelijke geest van
saamhoorigheid on liefde, want dit
werk geschiedt in den naam van den
Heere Jezus Christus, Die bewogen
was over de schare.
Voor goede voeding en ligging
wordt gezorgd. De jongens brengen
bovendien nog eenig zakgeld mee.
Zoo ziet het er in onze werk-kam-
pen uit. Wilt ge meehelpen om die
in stand te houden? En vierduizend
jongeren eon kans geven?
Ge vraagt: „Wat moet ik ervoor
doen
Daarover een volgende keer.
Chr. Besturenbond - Workum.
zoomin als in 1925, ingaat op de
Dultsche uitnoodiging om ons bjj het
samenstellen van dergelijke overeen
komsten aan te sluiten. Men kan zich
beter alleen op zich zelf verlaten,
dan te bouwen op een eerewoord,
dat de partij ter andere zijde zich
niet meer herinneren wil, juist wan
neer het er op aan komt.
Generaal Von Blomberg Duitsch
rflksweerminlster, sprak op den jong
stee Heidengedenkdag tot zjjn troe
pen
„Wij hebben het eenige doel: in
„veiligheid en rust te kunnen
„werken aan den vreedzamen op-
„bouw van het nieuwe rQk. Mid-
„den in dit werk staat de opvoe
ding tot den fatsoenlijken, vlQtl-
„gen, dapperen mensch.”
Het is jammer, dat generaal Von
Blomberg en de regeering, van welke
hij deel uitmaakt, deze twee genoem
de dingen tegelijk wil doen. Dat kan
nergens op uitloopen.
De Duitscher moet zich eerst op
voeden tot den fatsoenlijken mensch.
Daarna zal hij met succes kunnen
werken aan den opbouw van het
nieuwe rijk en, samengaande met het
buitenland, ook aan den internationa
len vrede.
Zoolang Von Blomberg en zijn re
geering in het eerste deel van hun
taak niet zijn geslaagd, moeten ze de
waarheid en de eer der volkeren
maar geen geweld meer aandoen
door het uitlokken van nieuwe ver
bintenissen.
Vredesovereenkomsten verlie
zen haar grondslag. Geen Ne-
derlandsche garantie inzake een
Duitsch non-agressie-pact.
Het is in onze eeuw droevig gesteld
met de zaak des vredes. Wat de
menschheid van den oorlog te wach
ten heeft, is een kwestie van leger
en wapensterkte, maar de eenige
garantie, welke voor den vrede kan
worden gegeven, is het woord der
volkeren, gegeven door hun regee-
ringen en vastgelegd in contracten.
Helaas is in de jongste geschiedenis
de waarde van dit woord, de eenige
steunpilaar voor den vrede, meer en
meer aangevreten. Droevig daarbij is,
dat ten deze de slechtste voorbeelden
werden gesteld door het volk, dat
door de eeuwen heen woordbreuk als
een belangrijke eerezaak zegde te
beschouwen, ja, als eene beleedi-
ging, welke slechts door bloed kan
worden gewroken.
In 1914 schond de Dultsche regee
ring de grenzen van België, niette
genstaande ze zelve garant was ge
bleven voor de bescherming der
grenzen tegen eventueele aanvallen
van andere volkeren. Het plechtige
tractaat, waarin het Dultsche volk
z{ju woord had verpand, werd plots
tot een „vodje papier” verklaard, aan
hetwelk een groot en machtig rijk
z$jn levensbelangen niet ondergeschikt
kon maken.
Hetzelfde Duitschland teekende als
geslagene in den oorlog in den jare
1919 het Verdrag van Versailles. Men
kan het een afgedwongen tractaat
steunt en
zucht de
jichtlijder, wanneer
W'de pijnen ondragelijk
g worden.
f Dan is er maar één j
middel direct te nemen 1
Twintig vrouwen door deez’ aanval
Naar de eeuwigheid gegaan,
En zjj die de bommen wierpen?
Zij hebben slechts hun plicht gedaan.
Luchtbeschermlngs oefeningen 1
(Vrienden meen niet dat ik spot.)
Maar als 't werkelijkheid gaat worden,
Wat is dan ons aller lot?
Zijn er dan geen andere wegen,
Voor ons aller veiligheid?
Eenmaal per jaar werden met de trekschuit, door een van
de twee dienders, de lotelingen die een dienstplichtig nummer
hadden getrokken, ter inlijving naar Leeuwarden vervoerd, en
daartoe werden ze ondergebracht in de laadruimte die anders
bestemd was voor pakgoederen en vee. Dit zou in 'n ander
geval misschien niet zoo erg geweest zijn en sommigen namen
het mogelijk ook van den vroolijken kant op, maar toch was
het de afspiegeling van een stelsel dat in zijn wezen onrecht
vaardig was, daar beter gesitueerden, door het stellen van een
remplagant, hun plichten jegens het vaderland konden af koopen.
Nu kwam jaren achtereen te Workum, als vertegenwoordiger
der militie, een gepensionneerd Overste, een man die door zijn
toon en houding jegens de lotelingen allerminst de liefde bij
hen opwekte voor hun eventueele toekomstige loopbaan. Het
spotduiveltje kwam echter wel eens om den hoek kijken om
hun genoegdoening te verschaffen, waarvan hier een paar ge
vallen Een voor een worden door den Overste de namen
der jongemannen afgeroepen. Daar verschijnt plotseling een
glimlach op zijn streng gelaat, hij knikt welwillend naar de lijst
die hij vóór zich heeft: ha! daar ziet hij een naam die nueens
anders klinkt dan die van de boerenkinkels, welke bijna alle
uitgaan op „stra, ma, ga enz.!” Clifford ziet hij daar voor zijn
oogen staan, een oud adellijk geslacht van Engelschen bloede,
waarvan een tak zich misschien in den zooveelsten Engelschen
Oorlog aan dezen oever van de Zuiderzee heeft gevestigd. Natuur
lijk, hier iemand behoorende tot de élite van de stadHij strijkt zijn
martialen knevel op, zet zijn borst vooruit en roept voor de
eerste maal een aangenamen klank in zijn stem leggende
den naam op van Victor George Anne Cliffo-r-r-r-d, waarbij op
het laatste deel nog in het bijzonder de klemtoon gelegd wordt.
Daar verschijnt voor het front, in deemoedige houding, een
onooglijk klein ventje, ’n onvolwaardige werkkracht, deels op
de liefdadigheid aangewezen. Eensklaps verstart de zonnige glim
lach op des Oversten gelaat, hij monstert den misdadiger van
het hoofd tot de voeten en snauwt hem toe: „ben jij die?”
Tableau
Weer was het loting, vele malen was het glas al omge-
schud waarin zich de nummers bevonden, het heele alphabet
was afgewerkt op één naam na; de loteling voor wie het over
schot bestemd was, een onverschillige snuiter, die schijnbaar
niet erg op de hoogte was van de militaire kenteekenen, (maar
die zou hij wel gauw leeren) komt naar voren, wendt zich naar
den Luitenant-Kolonel en vraagt„Sergeant, zou je nog wel even
willen doorschudden?” Of de muren van de lotingszaal toen
niet gebarsten zijn?
Met het instellen vair een stoombootdienst naar Bolsward
door Faber, was ook het laatste uur voor de eeuwenoude Trek
schuit geslagen. Reeds vóór dien tijd was door Rentje Sienes
Visser de eerste stoomboot in de vaart gebracht naar Sneek
ter vervanging van het aan hem behoorende veerschip.
(Wordt vervolgd.)
Dit blad verschoot des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad
vertentiën tot uiterlyk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
WORKUM, 9 Maart. Hedenavond
kwam do Vrijzinnige Kiesvereeniging
„Workum“ in vergadering bjjeen.
Na opening door den voorzitter,
den heer A. Ze^lstra Hzn., las de
secretaris, de heer F. Kuf earns, de
notulen van de vorige vergadering
en het jaarverslag voor, welke keu
rig verzorgd de goedkeuring van de
vergadering konden wegdragfo. Door
de controlecommissie werd de pen
ningmeester, de heer Tj. Abbring
Hingst, bedankt voor z’n accuraat
beheer. De kas sloot met een klein
batig saldo.
Wegens periodieke aftreding van
den heer J. Robyns, werd als be
stuurslid gekozen de heer S. Gaastra.
Omtrent de laatst gehouden raads
verkiezing werden enkele mededee-
lingen gedaan, waaruit o.a. bleek,
dat het aantal stemman vry belang-
Meer dan twintig vrouwen, moeders, teruggeloopen was, hoewel de
Z 2 2 propaganda van het bestuur op een
in alle opzichten correcte wQze ge
voerd was. Dat ook het ledental van
de vereen, eenigszins verminderde,
vindt voornamelijk z’n oorzaak in
vertrek.. Er zjjn echter nog wel ver-
künnen worden, wat uit
oogpunt wel gewenscht is,
medewerking van alle aan
wezigen gevraagd wordt om in eigen
kring leden te werven. De laag ge
stelde contributie wettigt de ver
wachting dat het ledental gestaag
zal aangroeien.
Nadat enkele vragen, die geani
meerde besprekingen uitlokten, naar
genoegen beantwoord werden, sloot
de voorzitter de vergadering met
enkele woorden van dank aan de
heeren, die meer speciaal de belan
gen van de vereeniging behartigd
hadden.
EEN WANDELING IN EN OM WORKUM
50 60 jaar geleden
door
*n ald-Warkumer
rechtmatig op.
ger was
het Pact van Locarno op Zater-
i
i
i
i
■t
1
i
‘S.
B
1.
I.
I,
1,
1.
/aspirin lh
Ulfilultsnd verkrijgbaar In de oranje-bandbulsjes van
20 tabl. 70 cti. «n oranjezakjes van 2 tabl. a 10 cl».
b
B-G
B-G
&G
B-G
b-g
B-G
B-G
B-g
®g
&6
a-s
®-e
w
B-s
&S
B-8
B-g
B£
B-8
KG
B-g
s-e
B-g
II-n
SS B B B
