Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noord»., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
te Workum
op Maandag 25 Mei 1936
Gebruik van tetalvamseerd ijzeren boissevaln later smakelijk dit gebeu-
7 t ren naverteld „keken mfl met open
Distributie van Gehakt in blik.
platen.
OPHEFFING CHISIS-COMITÉ A.
WIJZIGING POLITIEVERORDENING.
VERHURING LAND STATIONSWEG.
No. 20
ZATERDAG 16 MEI 1936.
62ste Jaargang
Plaatselyk Nieuws.
Officieel Gedeelte.
Gemengd Nieuws.
- ASPIRIN
bon no. 4
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
rT\
bayerj
r J
Van Vélocipède tot Fiets
(D. v. R.)
I
weten
en fraai succes voor de
Dit blad verschijnt de» Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele No». 5 ets.
Ingezonden stokken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad
vertentiën tot uiterlQk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
In de week van 18 Mei 1936—24
Mei 1936 is geldig:
De prfls der Advortontiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
26
Zware branden.
Juist nu zoovele groots bedrijven
met ernstige bedrjjfsmoeilljkheden
hebben te kampen, valt het dubbel
te betreuren, dat deze week een paar
zware branden de arbeidsgelegenheid
van honderden hebben bedreigd in
een paar fabrieken, waar het nog
druk Hep met de orders. In Gouda
ging de groote kaarsenfabriek voor
een aanzienlek deel In vlammen op.
De schade beloopt thans nog niet te
schatten tonnen gouds, maar deze
schade is gedekterger is, dat het
personeel, dat uit 250 mannelijke- en
100 vrouwelftke arbeidskrachten be
staat, grootendeels naar huis moest
worden gestuurd. Dat was ook het
geval na den grooten brand in een
te NQmegen en bQzon-
Het Gemeentebestuur van Workum
brengt ter kennis van belanghebben
den, dat de Provinciale Friesche
Adviescommissie zich op het stand
punt stelt, dat, behalve in industrie
wijken het gebruik van gegalvaniseerd
Ijzer als dakbedekking dient te worden
tegengegaan, zoodat in *t algemeen
geen vergunning zal worden verleend
tot het gebruik van dit materiaal voor
gebouwen in den zin van de Woning
wet.
Workum, 12 Mei 1936.
Het Gemeentebestuur voornoemd,
HENDR. de VRIES Wzn., L.-B.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
slede naar Bolsward moest voeren,
om het daar de noodige herstellingen
te doen ondergaan. Inmiddels reed
Andries, begeleid door een menigte
nieuwsgierigen, gelijk oudtijds een
overwinnaar uit den circus Maximus
langs Bols ward’s straten.
Na afgedane zaken heeft men de
terugreis ondernomen. Toen men
Tjerkwerd passeerde, ontdeden eeni-
gen zich van hun klompen, teneinde
de reders des te spoediger van nabij
te zien; omstreeks Parrega lieten zij
de trekschuit naar Workum achter
zich, niettegenstaande deze van paard
en zeil was voorzien. Een eindweegs
voorbij Parrega bezweek, helaas, ook
de wagen van Andries. Het gevolg
hiervan was, dat Driebergen ditmaal
als overwinnaar langs Workum’s stra
ten rolde, terwQl Andries z(jn rijtuig
op het tolhuis achterliet.”
Een zoon van Driebergen heeft
daaromtrent nog hei volgende mee
gedeeld: „Eens reden mijn vader en
zijn collega A. zóó hard, dat ze hun
vaart niet konden stuiten en vlak bjj
Hindeloopen door het gesloten hek
vlogen. Voor straf moesten ze het
den volgenden dag weer in bruikba-
ren staat maken. Het spreekt vanzelf,
De Burgemeester van WORKUM
brengt ter algemeene kennis dat het
plaatselfjk Crlsis-Comlté A, tengevolge
van de opheffing van het Nationaal
CrisisOomité, is ontbonden.
Workum, 12 Mei 1936.
De Burgemeester voornoemd,
HENDR. de VRIES Wzn., L.-B.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM doen te weten, dat door
den Raad dier gemeente in zijne ver
gadering van 1 Mei 1936 is vastge
steld de volgende verordening tot
wijziging der Algemeene Politiever
ordening
Aan artikel 11 der Algemeene Po
litieverordening de volgende bepaling
toe te voegen:
(Het is verboden):
„1. zonder noodzaak vooropenbare
„gebouwen, bewoonde woningen en
„winkels stil te staan of te verblQ-
„ven, wanneer zulks voor de ge-
„bruikers of bewoners dier panden
„hinderlijk is.”
Zijnde deze verordening aan de
Gedeputeerde Staten van FRIES
LAND, volgens hun bericht van den
6 |Mei 1936, no. 135, 2e afdeeling in
afschrift medegedeeld.
Eu is hiervan af kondiging geschied
waar het behoort, den 15 Mei 1936.
HENDR. de VRIES Wzn.,
L.-Burgemeester.
v. d. GOOT, Secretaris.
15 Mei. Mot do invoering van
don zomertijd on als gevolg daarvan
de langore avonden, zal c.L
korfbal weor spoedig
worden gebracht. D<
Friesland’’ hoopt ovor onkolo woken
met do competitiewedstrijden to be
ginnen. In de lo klasso zal hot dit
jaar vooral niot aan spanning ont
breken. Mogo hot de deelnemende
clubs dan ook niot aan loden man-
keoren.
In dit verband kan over do ver
breiding van korfbal in Nederland
hot volgende meegedeold worden
Do korfbal-propagandavorooniglng
„Do Meeuwen'", oen organisatie die
zich reeds gedurende enkele jaron
bijzonder verdienstelijk hoeft gemaakt
ton opzichte van do verbreiding van
korfbal, hoeft oon enquête Ingesteld
naar do verbreiding van korfbal In
Nederland. Een dor bestuursleden,
Ir. W. H. van Zoost te Amsterdam,
deed daarover oonlgo mededoollngon
In hot officieel orgaan.
We stippen er uit aan, dat onder
de vanen van do N.K.B. on do met
de landelijke bond gelieerde plaatse
lijke en gewestelQko bonden 327 vor-
oenigingen, mot tezamen 14.120 korf-
en van daar naar Groningen en over
Drenthe terug, menlgen slag met do
zweep van nodige koetsiers kreeg.
Als men een rijtuig tegenkwam,
maakte het paard gewoonlijk plotse
ling rechtsomkeert. In negen van de
tien gevallen gebeurde er een ongeluk.
En als de volocipede-berQder, om zijn
mede gevoel te toonen, was afgeste
gen, dan keerden zich al de tegen-
komers tegen hem en gaven hem een
pak slaag. Reed men een rijtuig
achterop, dan sprong het paard opzfj.
Uit zelfbehoud nam de velocipedist
dan tenslotte op zQn beurt een hou
ding aan, die de ongelukken eerder
uitlokte, maar hemzelf buiten schot
Hethij stapte niet af, doch reed zoo
hard hjj kon (17 K.M.) het paard
voorbij. In de statuten van de club
„Immer Weiter" stond het clubdoel
als volgt beschreven: „Primo, door
eendrachtig samenwerken het genot
van 't velocipede-rljden teverhoogen
en te vermeerderen; secundo, het
voorkomen van wangebruiken, die
anders voor de veloclpederijders on
gunstige gevolgen zouden kunnen
hebben”. Deze „wangebruiken” had
den betrekking ook op de rijders zelf,
die soms wel eens deftige burgers en
burgeressen omverreden.
Vooral de boeren klaagden over
het nieuwe gebeuren op den weg.
In plattelandsgemeenteraadszittingen
werd hevig geklaagd en gescholden
op de velocipede. De gemeente
Oldenbroek verbood in 1885 hetwiel-
rjjden binnen de kom der gemeente.
Nieuwe tijden kwamen! De veloci
pede werd in den vorm van het Ver
bi
zenden een groot en dagelQks_weder-
keerend genot verschaft.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter kennis, dat bij
publieke inschrijving voor den tQd
van 1 jaar zal worden verhuurd:
Een perceeltje land, gelegen
aan den Stationsweg bij de
nieuwe begraafplaats, in ge- ^*-**”'
bruik geweest bij Douwe Hui- komst gesloten te hebben, ▼®2T®i.S(Jen
tema.
Inschrijvingen vóór 20 Mei a.s. ter
Secretarie inleveren.
Workum, 14 Mei 1936.
Burgemeester en W ethouders
voornoemd,
H. de VRIES Wzn., L.-B»
De Secretaris,
V. D. GOOT.
mo
Februari maakten zij een proefrit naar
Bolsward. Daarvan vertelde de Bols-
warder Courant: „Nauwelijks had S.,
de tolgaarder van het Workumer tol
huis, de rijders in het gezicht gekre
gen, of h|j sloot het hek om eerst een
overeenkomst aangaande den tol te
treffen, daar in zgn tarief geen artikel
vuurkwmu, dat deze soort wagens
aanduidde. Na met S. een ovoreen-
"hunDtocht, die echter aanmerkelijk
belemmerd werd, doordien de weg
tot Parrega gedeeltelik opnieuw be-
grint was en zelfs op sommige plaatsen
was voorzien van stukgeslagen stee-
nen. Te Parrega werd de weg beter -- --
en onze reizigers gingen nu In snel- het algemeen niet tegemoetkomend,
len rit voorwaarts, totdat op eenigen V i m
afstand van Bolsward de wagen van
Driebergen bezweek, 't welk tenge
volge had, dat hij sQn rijtuig als
Van bevriende zijde ontvingen we
een no. van „De Betuwe" van 26 Juli
1935, waarin voorkomt een artikel met zijdewind de zaak ook vaak
„VAN VELOCIPEDE TOT FIETS” -
en waaruit blijkt dat in 1863 Worku
mer smeden een nieuw model wisten
te construeeren.
Het lezenswaardig artikel laten we
hier in zQn geheel volgen.
De vélocipède, zooals de fiets
vroeger genoemd werd, was
aanvankelijk alles behalve
populair.
Aan de haven van Harlingen hangt
de stormbal uit, als de talrijke leden
van den A.N.W.B., deelnemers aan
het congres te Leeuwarden, bQ Zurich
den afsluitdijk verlaten en ombochten
naar het Noorden. De groote Steenen
Man van Caspar di Robles ziet met
zQn koel glimlachje dit rollend ver
keer passeeren en denkt ondertus-
schen: „vijftig jaar geleden was 't
anders 1”
Toen was er alleen de velocipede,
of liever de vélocipède. Werd van
elders ingevoerd en veroorzaakte in
het Friesland dier dagen zooiets als
een revolte. De eerste tweewleler
werd in de jaren van zestig hier
ingevoerd. Een der eerste velocipe-
disten was Charles Boissevain, die
met zQn Engelsche boneshaker langs
de Boompjes te Rotterdam peddelde
-De Rotterdammers” aldus heeft
monden aan, wat voor een Amster
dammer een Her oogenblik was.
Weldra kreeg ik echter een koolstronk
tegen ’t achterwiel. Dit veroorzaakte
een minder fier oogenblik.”
Knappe vaklieden met een wiskun-
stigen kronkel in de hersens waren
er in Friesland genoeg; en velen
hunner hebben in hun werkplaatsen
aan het wonder gebouwd en verbe
terd. Daar hadt ge den bekwamen
Roel Hommema te Sint Anna Parochie,
die omstreeks 1850 driewielers ver
vaardigde. Het waren min of meer
plompe werktuigen. De volksmond
noemde deze vehikels niet ten on
rechte „knokenschudders”, want het
rQden was niet steeds een onvermengd
genoegen.
In 1863 waren de Workumer sme-
den Andries Deirmm en Durk Me- op Tweewielige Vdocipedes
bergen er in geslaagd een nieuw rQfin(]en n^Ho^terkeuze der
mofel t. eoMt™.r.n.D.ntw«dM.n »«»da iX tt b.p»l.D.“
In 1881 zette „Immer Weiter” weer gulden in de week. We w
een wedrit in de Worp op touw, 2at we allemaal omlaag
waaraan o.m. deelgenomen werd deor
Edo Bergsma, die met een uiterst
klein verschil den tweeden prijs ver
wierf tegen den heer Kuile van
„I. W.”. Van dezen wedstrijd schreef Loon wordt al te vaak sluitpost
de heer Bergsma later een verslag, -- - - -
dat eindigde „met een woord van
hulde voor de gastvrije, vriendelQke
en beleefde wQze, waarop h(j, de
arme vreemdeling, gehuisvest en ont
haald werd.”
Het publiek wist spoedig, wat een
velocipede was, maar de houding die
het er tegenover aannam, was over
In hef Wegencongres-nummer van
„De Kampioen” vertelde ir. Van San-
dick, dat hQ op zQn velocipede-toch
In 1871 van Deventer naar Friesland
kantelde en de inzittenden proef
ondervindelijk gewaar werden, dat
de zwaartekracht op den hoogen
zeedijk ook werkte. Zelf heb ik als
ongen van 5 a 6 jaar een tochtje
meegemaakt.” De velocipede der
Workumer constructeurs werkte met
twee hefboomen.
Anderen volgden deze eerste voor
beelden na. De stucadoor Martens te
Leeuwarden, die in 1866 een Michaux-
velocipede uit ParQs had meege
dacht, gaf deze aan burgemeester
Eisma van Het Bildt ter leen als
merkwaardigheid voor een tentoon
stelling van Physica. Jan Tj. Oreel
te Beetgum maakte haar na, met dit
verschil, dat het voorwiel van 90
c.M. vergroot werd tot 100 c.M. en
het achterwiel verkleind van 80 tot
75 c.M. Iedere flinke smid of wagen
maker in Friesland, die zoo’n voer
tuig onder de oogen kreeg, ging het
namaken, zoo lezen wQ in het
gedenkschrift van den A.N.W.B. Naar
Frieschen aard begonnen de bedrij
vers al spoedig om 't hardste te rij
den zoo ontstonden in deze streken
de eerste plaatselQke wedstrijden.
Mannen als Jan Oreel, Hamstra van
Stiens, Dankert van Vrouwen-Pa-
rochie, Timmenga van O osterend en
anderen wonnen vele prijzen. In 1868
won Reitsma van Minnertsga op een
driewieler te Steenw|jk den prijs. De
ie veroorzaakte. Deventer Velocipedeclub „Immer
Weiter” hirtd haar eersten wedstrijd papierfabriek te NQmegen en b(]zon
op 1 October 1872. De baan die jer tragi8ch is hier bovendien hst
noest worden afgereden, was 150 M. gegrOnde vermoeden, dat kwaadwil-
lang, welke afstand door den prQs- ugheid in het spel zou z|jn. Hier is
winnaar in Serie A in 12 seconden - - - •-
en door den eersten prijswinnaar in
Serie B in 15 seconden werd afge
legd. Een en veertig rjjders namen
aan dezen wedstrijd deel. De volgen
de wedstrijd werd in 1873 gehouden
met 37 deelnemers.
De wedstrijden in het Noorden wer
den meestal gedurende de kermis
gehouden en uitgeschreven door „de
kasteleins en eenige liefhebbers.”
Advertenties van den volgenden in
houd kwamen herhaaldelijk in deo_
Friesche bladen van dien tijd voor: streden in onze dagen, maar even-
„Groote Velocipedertjderjj te Gorre-
d|jk. De kasteleins Schaafsma en De
Jong en Sytsema zQn voornemens op
Dinsdag 27 dezer te laten Verhard-
wellicht aan velen de gelegenheid
tot arbeiden en het bezit van een
eerlijk bestaan ontnomen met een
brandende lucifer, gehanteerd door A.s. Zaterdag spoelt hot lo elfti
een onverlaat, die misschien den een tg Stavoren voor de competitie togs
of ander heeft willen treffen, maar wQuick“ en Hemelvaartsdag gaat h<
slechts een aantal onschuldige mede- op Hindeloopen af, waaraan voor
menschen met rampspoed wist te
bedreigen.
Bakkersstaking te Amsterdam.
Niet alleen voor het behoud van
arbeidsgelegenheid moet worden ge-
zeer voor een behoorlijk loonend ka
rakter van den arbeid, ’t Is nog maar
al te dikwijls aanpassing on verla
ging, wat do klok luidt. Zoo z{jn de
bakkersgezellen van de hoofdstad
opgeschrikt door de aankondiging
hunner werkgevers om doloonenpor
23 Mei a s. te verlagen met twee
We weten wel,
j moeten,
maar er zQn grenzen en als men
nota neemt van de Amsterdamsche
bakkersloonon, dan zal men voor de
betrokkenen de grens bereikt achten.
1 van
het bedrijf. Zoo zijn de Amstefdamscho
bakkerspatroons onmachtig gebleken
om in hun onderlinge verhoudingen
zuivering te brengen, minstens
200 bakkerijen zQn er te voel In do
hoofdstad. En zou de knecht nu maar
goed moeten maken, wat de baas
bedrijfseconomisch te kort schiet?
ZQ dreigen met staking on er is
Inderdaad ook groote kans, dat deze
uitbreekt, als de rtjksbemiddelaar,
die op heden, Vrijdag, met de partijen
confereert, deze niet tot onderlinge
overeenstemming weot to vooron.
I!
LH
r ook do
aan hot rollen
io O.K.B. „Zuid-
opt ovor onkolo
ititlowodstrljdon
'e lo klasso zal hot dit
WORKUM, 11 Mei. Do Zaterdag j.l.
gehouden reclasseeringscollocto heeft
alhier opgebracht f60.36>/a.
12 Mol. Uitgaande van do Zoil-
vereeniging „Workum” werd gister
avond In het gebouw achter de
Protestantenbond, voor haar leden
oon lezing gehouden over het Wed
strijdreglement. Als spreker had zich
welwillend beschikbaar gestold de
heer A. van Gooi te Hommorts, die
op deskundige wQze allerlei belang
rijke gegevens betreffende het wed
strijdzeilen uiteenzette en met voor
beelden verduidelDkte. Hot was voor
de zeilllef hebbers eon Interessante en
leerzame avond.
Bjj de alhier op Maandag
.1. door Burgemeester on Wothi
van Workum gehouden aanbesteding
de nieuwo Zutdorbrug, werd
f537.-
-371.-
-333.45
-332.-
-317.85
-299.-
-290.—
-288 60
-279.-
-259.—
-249.-
B)j de alhier op Maandag 11 Mei
.1. door Burgemeester en Wethouders
van het ophoögen van het terrein
over C
als volgt ingeschreven
J. Seekles
A. Valk on G. DQkstra
G. Gorritsma
Lampe en Ketelaar
A. Bakker
D. Tj er kst ra
A. de Vries en A. G. Visser
Johs. Visser
P. v. d. Pal e.a.
S. T. Visser
T. de Vries en F. Vonoma
Bogrooting f360.
Gegund aan de laagste inschrijvers
eterde rijwiel populair, dat aan dui- T. de Vries en F. Vonema.
13 Mei. Zaterdag j.l. worden te
Snoek de serlowedstrflden, uitgoschre-
ven door L.T.S. (Lanknorst Touwfabr.),
vervolgd. Do vier winnaars, waar
onder ook „Stormvogels” bohoordo,
moesten nu toonon welke prfls ze
waard waren. De Workumors die de
week tevoren onbesuisd spoelden,
demonstreerden nu spel van de
bovenste plank, aldus do „Nieuwe
Sneoker Courant". Wo meenon hier
te kunnen volstaan met do uitslagen
te vermelden:
P.S.V.—„Stormvogels” 0—6
„Oranje Nassau”—„Wtt-Zwart” 1-0
P.S.V.—„Wit-Zwart” 1-3
„Stormvogels"—
„Oranje Nassau” 4—0
Winnaar van dit tournool word
duo „Stormvogels”, waardoor deze
spelers In het bezit kwamen van 11
draagmedailles plus plsquotte.
De 2e prijs, voetbalbekor, was voor
„Oranjo Nassau".
Do 3e en 4e prQs, medailles, waren
resp. voor „Wit-Zwart" on „Sneoker
Politie Sportvor.”
Op de medaille voor hot snelste
doelpunt (2 min.) en die voor de
hoogste score (6—0) had „Stormvogels"
deze middag ook nog beslag
te leggen. E<
Workumors.
A.s. Zaterdag spoelt hot lo elftal
o competitie togon
iet
op Hindeloopen af, waaraan voorts
vermoedolQk zullen deelnemen„Zwa
luwen" van Leeuwarden, „Excelsior"
van Den Heldor on do gastheoron
H.V.V.
Paardenmarkt
kan hef
komen
FRISO.
Uihlullend verkrijgbaar In de oranje-bandbulijei van
20 tabl. 70 ets. en oranjezakjes van 2 tabl. a 10 cts«
I
als op Uw Ii-
chaam gegooid
eerst hevige ril
lingen, dan koorts.
De weg tot herstel
