Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noords, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Rouwbrieven
VERPACHTING GRASGEWAS
SPORTTERREIN GROENE STRAND.
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1936.
No. 34
62ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
Plaatselyk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Yet ris de balstiennen.
Ynstj ürd
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
Algemeen weekoverzicht
Binnenland.
t,
i
dagavond komt „Actief
▼an Balk
20e fen Rispmoanno '36.
(Boten forantwirdlng fen 'o re dak» je)
•r
d
et
de
•en
en
op
uil
en
en
en
gst
3h-
Bid
>or
ht-
sid
|o
n.
•u
•n
In
u
n
e
i.
de
tar
net
ht-
97,
an
or-
ide
er
lOg
ies
•en
rd,
n-
Dit blad vorschflnt de» Za
terdag» en kost per kwartaal
50 cents franco per post
80 cent». Enkele No». 5 et».
Ingezonden stukken Donder
dag» voorm. in te tenden. Ad
▼ertentlën tot uiterlQk Don
derdagemorgena 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
De pr()» der Advertentiën
1» van 1—5 regel» 60 cents,
elke regel meer 7 cent»
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
B(j abonnement belangrijk
lager
De rouleering bij de werkver
schaffing.
Bestaande stelael voldoet.
Het ia nog niet zoo heel lang gele
den, dat iedere gemeente vrijheid
had om te bepalen hoe lang een
werklooze in de werkverschaffing
zou worden te werk gesteld. Zoo
kwam het, dat werkloozen in tal van
gemeenten som» bijna voortdurend
in de werkverschaffing bleven, terwijl
anderen bijna uitsluitend op onder
steuning waren aangewezen, aldus
schrijft men aan het Hbl., in verband
met de thans opgeschorte plan
nen der rsgeerlng inzake werkver
schaffing en ateunverleening.
Een groot bezwaar van deze rege
ling was, dat er op deze wQze zoo
weinigen van de voordeelen der
werkverschaffing profiteerden. Voor
de Overheid lag er nog een ander
bezwaar in verscholen en wel dit
dat de regeling weinig gelegenheid
bood voor toetsing op werkwllllgheld. hot A. I. D
Burgemeester on Wethouders van
WORKUM zullen op Maandag 24
Augustus a.s., des avonds acht uur
verpachten het grasgewas van het
Sportterrein op het Groene Strand.
Do InschrQvlngsbiljotton worden
vóór of op don dag der verpachting
vóór des namiddags vflf uur, ter
gemeentesecretarie Ingewacht, al
waar nadere inlichtingen zjjn te ver
kregen.
Workum, 20 Augustus 1936.
Burgemeester on Wethouders
voornoomd,
HENDR. DE VRIES, L.-B.
De Secretaris,
G. G. GROENENDAL, L.-S.
gewijzigd, nu minister Co lijn op aan
drang van de wethouders, die de ze
ven grootste gemeenten des lands
vertegenwoordigden, de nieuwe steun
regeling voorloopig voor 14 dagen
hoeft opgeschort? Het is nauwelijks
te verwachten, dat de regeering na
deze opschorting later weer zonder
meer tot Invoering van de nieuwe
bepalingen zal besluiten.
Het nadere overleg tusschen de
bovenbedoelde wethouders en den
heer Sllngenberg zal thans op 28
Augustus a.s. plaats hebben en wel
te Zwolle, d.i. dicht in do buurt van
Ommen, waar de minister zfjn vacan-
tles pleegt door te brengen en waar
hij uitgebreid» jachtterreinen bezit.
De rQksmiddelen.
Er zal wol geon sprako van zjjn,
dat naast een oventueele handhaving
den huurbQslag en de niet-lnvoe-
van een standaardloon bfl werk
loosheid van langen duur, de gunstige
bepalingen dor nieuwe steunregeling
behouden zullen blijven, wolke een
Opschorting nieuwo steunregeling.
Hot vorzot van do vakbonden on
van do Dag. Besturen van do grooto
gomoonton togen do niouwo steun
regeling betreft twee punten: de in
trekking van don huurtooslag on het
bepalen van oen standaardloon voor
gevallen van langdurige werkloosheid. K. L. M. vil
Zullen deze punten thans wordon
minister Slingenberg een vlotte rou-
eering van de werkloozen bij de
werkverschaffing heeft voorgeschre
ven, zoodat zooveel mogeljjk iedere
gesteunde in de gelegenheid komt
om elk jaar ongeveer zes weken in
de werkverschaffing te arbeiden.
Er moeten wel heel belangrijke
argumenten tegenover het bestaande
stelsel worden ingebracht om tot
verandering van koers in deze te
geraken. Als w(j de plannen goed
Begrijpen vindt de verandering alleen
haar grond in de vermeerdering van
de werkobjecten. Is dat werkelijk
het geval, dan valt deze verandering
uitsluitend als een verbetering te
jrQzen.
De Rij lesmiddel en in Juli.
De R(jksmiddelen brachten in de
maand Juli f28.14 millioen op, tegen
f32.06 millioen in Juli 1935 en f30.9
millioen als een twaalfde der raming.
In de eerste zeven maanden van
dit jaar bedroegen de totale ont
▼angsten f204.12 millioen (v.j. f212.77
mill.) bQ f216.72 millioen als zeven
twaalfde der raming.
Wat de kohierbelasting betreft was
eind Juli in totaal f71.62 millioen op
tohier gebracht, tegen f64.05 mil-
loen op 31 Juli 1935.
Onze Koningin.
Het is deze maand 38 jaar geleden,
herinnert de „H. P.”, dat Koningin
Wilhelmina den troon besteeg. De
dag van haar 40-jarige regeerings-
vervulling komt dus in zicht.
Onze koningin is de 11e regeerende
Persoon uit haar Huis, en gaan we
na, hoe lang haar voorvaderen het
een groot gevaar is ontsnapt, bewind hebben uitgeoefend, dan zien
12 jaar
40
22
3
30
4
29
27
9
41
Koningin Wilhelmina strak»
Werkloosheidsuitgaven.
Niettegenstaande de mindere in
komsten bl(jven de uitgaven ter be
strijding van de werkloosheid steeds
groeien. Thans heeft de regeering
weer 15.730.000 gld. moeten aanvragen,
alléén voor bijdragen dienst 1935 aan
de gemeenten ten behoeve van werk-
oosnoidszorg, terwijl daarvoor op de
begrootlng reeds was uitgetrokken
een bedrag van 94.770.000 gld. I
De Tweede Kamer bijeen?
Toch z()n er menschen, die schflnen
te meenen, dat aan de overheid Mies
mogelQk is, wanneer het de werkloo-
zenzorg betreft. De communistische
Kamerfractie b.v. heeft de regeering
verzocht om de volksvertegenwoordi
ging midden in dezer vacantie samen
te rospen, opdat z(j minister Slingen
berg over z’n plannen tot intrekking
van den huurtoeslag en de bepaling
van een standaardloon tot de commu
nistische orde kan roepen. Mr. Aai
barse, de Kamervoorzitter, heeft dit
verzoek afgewezen, waarop de com
munisten de hulp Inriepen van de
sociaal democratische fractie, omdat
tenminste tien Kamerleden de bijeen-
roeping der Volksvertegenwoordiging
kunnen elschen.
We vernamen, dat de soc.-demo-
craten den gevraagden steun niet
hebben verleend, daarbij o.m. wQzen-
de op de omstandigheid, dat wél tien
leden het recht hebben om de uit
schrijving van oen Kamervergade
ring te elschen, maar dat dozen niet
do macht hebben om eon Kamer
meerderheid, zonder wolke oen zit
ting niet kan doorgaan, te dwingen
aan den oproop gevolg te geven.
Nederland on Spanje.
Inzako gestolde vragen ovor de
indirecte levering van twee oude
1"egtulgon naar Spanje, hooft
minister Coign don gang van zakon
wij het volgende:
Prins Willem I
Prins Maurits
Prins Frederik Hendrik
Prins Willem II
Prins Willem III
Prins Willem IV
Prins Willem V
Konlng Willem I
Koning Willem II
Konlng Willem III
Uit dit lijstje ziet men,
neor F
haar jubileum mag beleven, z(j in
regeertjjd alleen overtroffen zal
worden door haar vader, en dan nog
slechts met één jaar. Menscheljjker-
wfls gesproken zQn de vooruitzichten
zóó, dat zQ straks aan het hoofd van
heel haar dynastie zal komen te
staan, wat règeerduur betreft. Laat
ons de hoop uitsproken, dat zQ en
haar volk over twee jaar dit groote
feest zullen mogen beleven, en dan
in betere omstandigheden dan waarin
de wereld thans verkeert.
Afwerking van het primaire
wegennet.
In oen adres aan den minister van
waterstaat hooft do K.N.A.C. verzocht
b(j de begrooting van het verkeers-
fonds voor het jaar 1937 voor depost
rjjkswegen van de afdeellng landwe
gen van 't verkeersfonds als verhoo-
ging van het gegarandeerde minimum
cq. op do kapitaaldienst een zoodanig
bedrag uit te trekken, dat met behulp
daarvan een begin van uitvoering
wordt gegeven aan eon systematisch
en energiek plan om het primaire
wegennet in twintig jaren geheel te
voltooien.
Zal Indië lak gaan exporteeren?
Do lakschildluls speelt in Brltsch
Indië oen belangrijke rol, zoo schrijft
L.. 1 D. do Proangerbodo. Z(j
Achto hoar Calchas.
It is, tinkt my, in hiel wirk om
troch dy bergen fen stlonnen yn 'o
stél to wrotton on dan mol in plan
nel foaron to kommen sa as jo dat
yn „Friso" fen for line Freed bloat
lizzo en dêrom likot my dit in goed
tinkbyld hwonnoar mon for dathwat
not doogt hwat bettors yn 'o plak
stelle wol. In blplanting mei heesters
on blomto yn de frfl kommende romte
twiskon „giel" on rydwol, nou dot
scoo bést de moeite leano om sok»
ris hwat nelor dader de eagon to
sjen, on hwonnoar do boammen it
binnen koart hwat bettor dwaon
woono dan oan dizze tlid ta, dan scoo
do Wymorts in krees oansjen kr(je
kinno, hwant ós haodstrjltto snakkot
hlrd nol hwat moal beamtegriem
Dy klinkers yn ’o bostrjittlng dat
binno noch aide frjounen fen üs:
•ont dat do Wymert» drooch loin Is
binno wo derby opgroold, olts kültsjo
wisten wo hwër knikker» en nuton
yn Uzzon bloaune, mannlch koar
hawwo do jonge» dêr htrddravorQ
balden «doder of mei hier sols-makke
prachtige kurko-broldo bynstollodsols,
on as dan yn 'o winter mar ofkos
dy stlonnen biditsen wiorno mei in
lyts bytso snie, ho hawwo wy üs
dér dan foar on nol skoaltild for-
makko mei baontsjoglidon, wylst we
dy „proleten” oan 'e kant do rêch ta
keerden, dêr koe men ommers net
op glido, ütgllde ja!
Ho good scoo it pako dwaon as hy
wlte koe det ok fen oaro kant stlm-
mon opgaan om do „lytse-borno-
holtsjos dy him sa troitore hawwo,
üt it stêdsbyld to forbannon.
Noch is it miskien net to let om op
do „barricaden” fen üs aide klinkers
do striid oan to binen tsjln dy draak
my syn üntelbero skorpo koppen on
him forgood ünskadollk to moitsjenl
It is gjin gewoante om in riods-
bislüt binnen koarte tlid to niet to
dwaon, mar hwat is er tsjln om 'n
üuderdiol dêrfen, by noler ynsjon, to
wlslgjen?
Hoar ütjower, ik tankje jo for do
plakromte yn „Friso” en oingje mol
do groetenissen, hwant it sell do
léste keer wol west ha dat ik ofkes
noi jo printer!) oorstek, dat wol slzze
as dy braunottols (sa neamdo Tryn
dy dingen as so ’r mol hjar griento-
karro oor moest) opnoi in plak fine
foar jo on foar bürman's doar.
IN PAKESIZZER
FEN YSKE-BOER.
uiteengezet, waarbij i« komon vast
te staan:
le. dat eerder reeds door de regee
ring de verkoop van vliegtuigen door
de K. L. M. aan een Spaanschen par
ticulier, zekere Morenas, is verhin
derd;
2e. dat de regeering niet heeft wil-
en belemmeren den verkoop van
twee K.L.M.-vliegtuigen aan een En-
'elsche luchtvaartmaatschappij, welke
reeds eerder oude toestellen opkocht,
vóór er van een Spaanschen opstand
sprake was;
3e. dat de regeering binnen de
grenzen van haar bevoegdheid elke
evering van wapenen en vliegtuigen
naar Spanjo, óók door particulieren,
zal verhinderen, zoolang de interna
tionale onderhandellngen ovor non-
nterventle loopende zfln.
Onze sportsuccessen.
Op daverende en luidruchtige
nu en dan overdreven uitbundige
wijze, hebben weonzeNederlandsche
mannelijke en vrouwelftke Olympische
kampioenen binnengehaald. De
17-jarige Rle Mastenbroek wordt
Zaterdag door minister ColQn ontvan
gen zou ze een ridderorde krijgen
voor haar zwemmen, zooals dr. Euwe
voor z(jn schaken en daarna kan
hot zoetjes-aan t(jd worden geacht om
terug te koeren tot de orde van den
dag en aan onze zwem-wonder-kinde-
ren de rust en de kans op bezinning
weer te geven, waarop ze recht
hebben.
Van Euwe gesproken, die heeft
oen wonderbaarlijke vernuft-start ge
maakt in ’t groote internationale
schaaktournooi te Nottingham, waar
hjj het puikje van de schaakwereld
voor z(jn zegekar spande. Wo zouden
haast uitbundig gaan doen over zfln
successen, als we ons niet tijdig her
innerden, dat we zoo pas al te groote
uitbundigheid op een ander terrein
van sport zachtjes hadden becritiseerd.
Zeker, we verheugen ons over de
successen van een Max Euwe, ómdat
h(j een van de onzen is. Maar we
achten noch onze vlag geschonden,
noch het aanzien van ons volk ge
schaad, als h(j door een ander zou
worden geslagen, zelfs niet al ware
die ander: de Rus Botwinnik.
Die zich Inderdaad een even groot
meester heeft getoond als „onze”
wereldkampioen.
Mr. Gosellng gewond.
Rest ons tenslotte te memoreeren,
dat de leider van de R.-K. Kamer
fractie, Mr. Goseling, dezer dagen
aan
toen de postautobus, waarin hfl met
z’n echtgenoote op een vacantietocht in
Oostenrijk had plaats genomen, over
den kop buitelend in een 50 meter
diep ravijn stortte. Natuurlijk waren
er dooden bf) dit ongeval, maar Mr.
Goseling bleek slecht licht geschramd
te zjjn. We mogen ons over dezen
voor onzen parlementariër gunstigen
afloop verheugen.
Ws hoorden in dit verband de
opmerking maken, dat het voor ons
parlementarisme en onze democratie
wellicht niet verkeerd is, dat Mr.
Goseling do gevaren dieper heeft
leeren beseffen van het verlaten van
een ouden en beproefden weg.
levert de bouwstof voor lak, welk
product een uitvoercQfer beleeft van
16 millioen rupee’s per jaar. Men
heeft zelfs in Britsch-Indië een spe
ciaal proefstation voor lak.
West-Java bezit ook een soort lak
schildluis, vooral in de buurt van
Buitenzorg. Het ruwe product hier-
te doen blijven, van veel belang, van is in de Inheemsche wereld be
kend als galla-galla. Zfj is echter
niet geschikt voor het produceeren van
lak.
De directeur van het Instituut voor
Plantenziekten kwam op economische
gronden op de gedachte, de lakschild-
luis uit Britsch-Indië te importeeren.
Zulks geschiedde in Februari van
dit jaarhet lakproefstatlon ginds
everde het benoodigde.
In den proeftuin van het Instituut
voor Plantenziekten is de luis toen
uitgezet op verschillende wildhout-
soorten.
Thans is de eerste generatie vol
wassen. Dit duurt 5i/a maand. Men
kan nu verder kweeken om ent-
materiaal te verkrijgen.
De boomen zelf hebben weinig
waarde, doch de lakschildluls kan dit
veranderen. Het ultvoerproduct, de
lak, gaat vooral naar Amerika (60 pet.)
en Duitschland (30 pct.) van hetgeen
Britsch-Indië oplevert. Vooral dient
deze lak voor de gramofoonplaten-
industrie. Aldus is men hier doende,
een nieuw bosch product te telen, en
de verdienste hiervan komt toe aan
dr. P. van der Groot, leider van het
Instituut voor Plantenziekten.
Het woord is thans aan den handel
om gebruik te maken van deze
nieuwe uitvoerkans.
WORKUM. Geslaagd voor het exa
men Fransch L. O. onze stadgenoot
de heer M. Koopman».
19 Aug. B(j de Centrale Paar-
denkeurlng van de Provinciale Re-
gelingscommissie voor de Paarden-
okkerjj in Friesland werd in de rubriek
Enterhengsten een pr(js van f30 toe
gekend aan Peter (zwart) van IJ.
Engelsma te Heidenschap onder
Workum.
20 Aug. Met de werkzaamheden
aan de WQmerts vordert het niet
zoo snel als de meeste ingezetenen
dit wel zouden wenschen. Men is al
eenige weken bezig en het einde
Ijkt nog ver te z(jn. Voordat alles
klaar is, schrijven we, volgens pes
simisten geen ’36 meer, maar laten
we hopen dat die voorspelling niet
bewaarheid wordt. Het opbreken
van de straat la voor de burgerij
zeer lastig en schadelijk ook in dezen
tijd van het jaar, met het oog op
vreemdelingenbezoek enz.
Verschillende jonge boompjes, hoe
wel de stam met een oude zak om
wonden is, hebben het tusschen de
opgestapelde hoogovenslakken ook
al zwaar te verduren en het is te
betwijfelen of ze wel voldoende be
schermd zjjn. Slachtoffers zullen er
mettertijd waarschijnlijk wel vallen.
Voor en aleer we hier van de
nieuwe bestrating kunnen proüteeren
worden we wel op de proef gesteld
en dat we er in dien tusschentljd be-
met ons de jonge*
ten slotte over te
20 Aug. Zaterdag j.l. speelde het
O.K.B.-twaalftal te Joure de jaarlfjk-
sche wedstrijd tegen een F.K.B.124al.
Hoepel van begin tot eind gezellig
en met onverflauwde moed gestre
den werd, wisten de Friesche verte
genwoordigers, die over alle linies
het sterkst wa:»-1, met maar eventjes
9—1 te winnen (vorig jaar 1—0), zoo
dat de F.K.B. wederom houder van
de wlsselbeker werd.
Volgende week, waarschijnlijk Dins
dagavond komt „Actief” van Balk
hier de laatste competitiewedstrijd
spelen tegen „Jong Frisia” I en voor
hot tweede twaalftal staan nog pro
motiewedstrijden op het program,
waarmee ook wel spoedig begonnen
mag worden, wil men ze nog alle
maal uit spelen.
worden spoedig geleverd
Drakkerij „FRISO” - Workaw
de proef gesteld
hoorlQk voor mogen weg komen en
boompjes, blijft ons
wenschen.
ZQ, die de werkloozen niet van nabij
meemaken, kunnen zich waarschijn
lijk moeilijk indenken hoe demorali-
seerend de werkloosheid op den
doorsnee-mensch Inwerkt. Ook al is
iemand niet bepaald van aanleg lui,
daar is het èa om de werkwilligheid
te behouden èa om hem in training
Zoo valt het toe te juichen, dat
van 1
ring van een
•palingen der nieuwe steunregeling
•houden
hoogere uitkeering verzekeren voor
bepaalde categorieën van werkloozen
op het platteland en voor gi
zinnen. Immers, de publieke kas is
geenszins onuitputtelfjk en de belas
tingen en accijnzen z{jn reeds zóó
opgevoerd, dat... de opbrengsten ge
regeld dalen. Het staatje over de
opbrengst der rjjksmiddelen in Juli
j.l. is bepaald verontrustend.
De maand Juli is In den regel een
zeer gunstige maand voor de schat
kist. In de Jaren 1934 en 1935 werd
zelfs door de „Overige middelen” in
Juli de hoogste totaalopbrengst be
haald voor eenige maand in deze
jaren.
In de afgeloopen maand evenwel
▼lel hiervan niets te bespeuren. De
totale opbrengst gaf, in vergelijking
met de voorafgaande maand, niet
alleen geen verbetering, doch het
nadeelig verschil beliep voor Juli
zelfs circa f2.1 millioen, terwijl van
de overige maanden van het loopen
de jaar slechts Januari en Februari
iets lagere totalen opbrachten.
De lage ontvangsten moeten vooral
worden geweten aan de mindere
opbrengsten van verschillende accijn
zen, verminderden invoer van benzine
(door te hooge belasting op auto’s en
op de benzine zelf) en tegenvallers
inzake omzetbelastingen. Hooge
accijnzen en rechten maken de waren
duurder, voeren dus tot mindere
consumptie en daarmee tot lagere
ontvangsten en tot verhoogde werk
loosheid.
1
rooie ge-
n
i
i-
FRISO.
c
i
e
F
tan
ste
BOO
tak
opt
aat
en
an
de
er
Dg
Ik,
u
r
C
9
t
M
r
•u,
lel
er
is,
•e-
te
g-
t
i.
u
e
e
t.
h
i
II-
op
ing
Idt.
eer
ng.
so-
er»
de
ing
sta
'n
5D8
er
en-
dat, wan-
ig.
dat h(j zoo nu en dan verplicht wordt
zeker werk te aanvaarden. In vele
gevallen is het werk den gesteunden
allesbehalve aangenaam, hetgeen be
grijpelijk is als men verplicht wordt
tot het verrichten van arbeid, die
men nimmer gedaan heeft. Maar de
meesten slaan er zich uitstekend
doorheen en voelen aan het eind van
meermalen een zware week voldoe
ning over het zelf verdiende levens
onderhoud voor hun gezin.
