Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
w
Luchtbeschermingsdienst.
ZATERDAG 17 OCTOBER 1936.
62ste Jaargang
No. 42
Officieel Gedeelte.
Gemengd Nieuws.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
Algemeen weekoverzicht
Binnenland.
Tom
3
wai
li I
I
r
a
>ber
en
1880
'der
den
ZQ, die j
werkverscl
Het
▼an
i
De Burgemeester van WORKUM
roept personen op, die zich beschik
baar willen stellen voor de genees
kundige afdeeling van den luchtbe
schermingsdienst. In aanmerking ko
men zQ, die niet gewoon- of buiten
gewoon dienstplichtig zQn en geen
vrijwillige verbintenis bQ eenig mili
tair corps hebben aangegaan.
ZQ die deel willen nemen aan een
opleidingscursus leiders Dr. de
Walle en Dr. Hazevoet worden
verzocht zich ten spoedigste zoo
mogelQk voor a.s. Dinsdag ter
secretarie op te geven.
Workum, 15 October 1936.
De Burgemeester voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
e
k
ts
e
h,
el
•e.
co
et
»n
r-
Ne-
oet-
het
»or-
ge-
ige
ior-
'an
ialf
en,
Qa
en,
en
en
ke
Br
ut
en
in-
p-
gewond.
,df
40
De prQs der Advertentiën
is van 15 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
Wijnkoop aan de regeering gesteld,
zou er thans reeds een achterstand in
de anthracietlevering der Limburgsche
mijnen zijn van 10.000 ton. De heer
Wijnkoop vreest, dat we bij een
eventueelen strengen winter voor
hooge prezen en voor een kolente
kort zullen komen te staan. Daarom
vraagt hfj faciliteiten voor den invoer
van Belgische en Eugelsche kolen.
Toch een R.A.I in 1937
De hoofdstad is wakker geschud
door de dreiging, dat in het komende
voorjaar de groote Amsterdamsche
automobieltentoonstelling niet zou
doorgaan, welke in het zakenleven,
vooral door het talrijke vreemdelin-
genbezoek, zooveel leven placht te
brengen. Verschillende organisaties
spannen zich in om de noodige ga
ranties samen te brengen, welke voor
een degelQken opzet worden vereischt.
Er is thans weer alle kans, dat in
Februari 1937 Amsterdam zijn R.A.I.
zal hebben. Het zal trouwens zeer
interessant zijn om te zien, welken
invloed de devaluatie en het alge-
meene herstel der bedrijvigheid op
de automobielindustrie en -verkoop
zal blijken te hebben gehad.
Nieuwe aardappelsoort Komeet.
Een plaatsvervanger voor De Wet?
Door het Kweek veld van de Friesche
Maatschappij Landbouw wordt
dit jaar een nieuwe aardappelsoort in
de handel gebracht, welke aldaar
eenige jaren onder de aanduiding
K 101 is geteeld en waaraan thans de
naam Komeet is gegeven.
Deze aardappel is in 1929 gewon
nen uit een kruising van Eigenhei
mer (moederplant) en Furore (vader-
plant.) De Komeet geeft een tamelijk
forsch gewas met groen loof dat vaak
wat mozaïekachtig doorschemert. De
rQptQd is eenige weken na Eigen
heimer, doch aanmerkelijk vroeger
dan van de Roode Star en komt
overeen met de vroegere De Wet.
Ook in verschillende andere opzichten
vertoont De Komeet overeenkomst
met De Wet. De knol wordt vri)
groot van stuk, is rond van vorm,
geel van schil en vrQ sterk geel van
vleesch. De oogen zijn iets minder
diep dan van De Wet. De deugd en
smaak worden door de meeste proef
nemers zeer geroemd en ook in dit
opzicht geljjkt ze op De Wet, hoewel
ze niet zoo vast is. De opbrengst is
goed, de knollen zitten dicht bij de
plant en zijn gemakkelQk te rooien.
De ervaringen met De Komeet op
zandgrond zijn minder gunstig. In
tegenstelling met De Wet is de Ko
meet onvatbaar voor wratziekte.
Een aardappelsoort zonder fouten
moet nog worth
I-
Dit blad verschQut des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad
vertentiën tot uiterlijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
H-
De strijd voor... devaluatie.
Men zal het misschien min of meer
verwonderlijk vinden, maar óadanks
de devaluatie van den gulden is aan
den strijd van sommigen vóór de
devaluatie geen einde gekomen. Van
de week is het Comité voor Devalu
atie nog te Den Haag in vergadering
bijeen geweest en toen bleek, dat de
devaluïsten nog geenszins zQn be
vredigd door de totstandgekomen
waardevermindering van den gulden.
Inderdaad wordt het met den dag
duidelijker, dat onze devaluatie, welke
voor de anti-devaluïsten een groote
teleurstelling was, de voorstanders
van devaluatie niet heeft bevredigd.
Die toestand is niet goed.
De devaluïsten zQn van meening,
dat de regeering slechts precies zoo
ver is gegaan met de waardever
mindering van den gulden, als de
omstandigheden haar dwongen. En
in geen geval ver genoeg om, naast
de nadeelen van devaluatie, ook
groote voordeelen te doen ontstaan.
Voor dat laatste en dit was ook
de meening van het vorenbedoelde
Comité zou er ernstig naar ge
streefd moeten worden om den gul
den in een zoodanige verhouding te
brengen tot het pond sterling, dat
het Nederlandsche prijsniveau, het
welk vóór de devaluatie zich nog
verhield tot het wereldmarktniveau
als 100 tot 70, daarmede in overeen
stemming zal worden gebracht.
Motieven van persoonlijke of
nationale ijdelheid om den gulden
niet of anders zoo weinig moge
lijk te devalueeren, welke ons
land in het verleden zoo onbe
rekenbare schade hebben berok
kend, mogen thans niet langer
een rol spelen.
Aldus is het oordeel van het Comité
voor devaluatie, waarin verschillende
hoogleeraren in de economische vak
ken en een aantal groote fabrikanten
zetelen.
Geen mijn werkers» taking.
In ons Limburgsch mQngebied
dreigde ’n staking door een verslech
tering van de arbeidsvoorwaarden aan
de Oranje-Nassaumijnen. Thans echter
heeft de mQn-directie aan het Dag.
Bestuur van den R.-K. MQnwerkers-
bond meegedeeld, dat om bedrQfs-
technische redenen was overgegaan
tot wijziging van de diensten op
Zaterdag- en Zondagnacht. ZQ kon
evenwel de bezwaren der arbeiders
aanvoelen en daarom zou in het ver
volg de Zaterdagnachtdienst worden
gecombineerd met den Zaterdagmid-
dagdienst, zoodat de Zondagnacht-
dienst komt te vervallen.
Het dagelQksch bestuur van den
Ned. R.-K. Mijnwerkersbond verklaar-
een regeling is getroffen, waardoor
een stjjging van de prijs van het
ongebuilde meel wordt voorkomen.
Prins Bernhard en het Oranjehuis.
In de Ned. Leeuw, het maandblac
van het Kon. Ned. Genootschap voor
geslacht- en wapenkunde, zQn twee
geslachtstabellen opgenomen, waar
van de eene de viervoudige afstam
ming van prins Bernhard van Lippe
Dreigend kolentekort?
Het is geen wonder, dat de mijn
directies thans liever geen conflict
hebben, want de kolenposltie van
Limburg is, dank zQ de devaluatie,
sterk verbeterd. Men kan thans weer
concurreeren met de Engelsche en
Belgische anthraclet, die veel duurder
is geworden en daarom haast nle
meer wordt ingevoerd.
Blijkens vragen, door hot Kamerlid
Biesterfeld met Prins Willem I van
Oranje aangeeft en de andere de
naaste graad van bloedverwantschap
tusschen Prinses Juliana en hem.
Prins Bernhard stamt dubbel af
zoowel van Louise Juliana, die met
Frederik IV van de Paltz is getrouwd
geweest als van Catharina Belgica,
de gemalin van Philips LodewQk II
van Hanau—Müuzenberg, belden
dochters van Willem I en Charlotte
de Bourbon—Montpensier.
En zoowel Prinses Juliana als
?rlns Bernhard stammen af van
Hendrik XXIV, graaf van Reuss-
Jo ffritz uit zjjn in 1704 gesloten
huwelijk met Marie Ellenore Emilie
gravin van Promnitz-Dittersbach en
wel de Prinses in de 7e graad (van
vaderszijde) en de 8e graad (van
moederszijde) en de Prins in de 8e
graad.
Daar heeft niemand aan gedacht...
Een komische vergissing in de
nieuwe verkeersvoorschriften.
„Aan de definities, waarmee het
Motor- en RQwielreglement begint,
wordt nu o.m. de omschrijving van
het begrip „dag” toegevoegd, dit ten
einde In de artikelen de lange om
schrijving „tusschen een half uur
voor zonsopgang en een half uur na
uitlegging van het begrip „dag", landarbeider W. Evers, die in een
welke, gelijk uitdrukkelijk vermeld
is, voor het geheele reglement geldt,
heeft evenwel ten gevolge, dat....
degenen, die wegens overtreding van
een der bepalingen een zeker aantal
dagen hechtenisstraf krijgen, elke
avond moeten worden vrijgelaten en
elke ochtend in het Huis van Bewa
ring dienen terug te keerenl
Van harte zullen zQ zingen: „En
waarom zullen we treuren...” gevolgd
door: „Die Nacht gehórt uns..."
Wij compllmenteeren, aldus voegt
het Hbl. aan dit bericht toe, den
spitsvondigen redacteur van De Auto
kampioen, aan welk tijdschrift het
bovenstaande is ontleend, met zQn
geniale trouvaille. Bet IQkt ons rede
lijk, in lichte overtredings-gevallen
de daders te detineeren omtrent de
donkere dagen vóór Kerstmis. BQ
recidivisten is hechtenis in de zomer
gemotiveerd: zQ leeren dan tevens
vroeg opstaan.
Onze wetgever schoon zelden
consulent voor de planten-veredeling,
de Komeet met gerustheid te kunnen
aanbevelen.
De Radio-Centrales en de omroep.
De Radio-bode meldt dat door de
Regeering per Koninklijk besluit
vastgesteld is dat de Radio-Centrales
per hoofd der aangeslotenen een be
drag van f2.—per jaar zullen moeten
betalen aan de N. O. Z. E. M. A., en
dat de concessies voor vQf jaar, voor
waardelijk voor tien jaar, zullen wor
den verlengd. De f2.zullen niet
terstond betaald worden, maar eerst
in 1940,
Voor 1936 zullen de radio-centrales
echter reeds f0.25 per aangeslotene
betalen, voor 1937 f1.25 en voor 1938
fl.50 en in 1939 f 1.75.
Geen verhooging prijs van
bruinbrood.
«Ued’g °£n d’.‘ bXiTwM?.’- D“ r.g..rlng.per.dl.n.t m.ldt, d.t
KJ*fey”
lealg is opgelost. eenstemming met de maalbedrQven
heeft toch nog wel iets met vader
Homerus gemeen!...
De brandstoffenbijslag.
De minister van Sociale Zaken
heeft een brief gericht tot de gemeen
tebesturen, waarin hQ mededeelt, dat
in het tijdvak van 1 November tot en
met 3 April 1937, evenals de vorige
winter is geschied, aan ondersteunde
en bij een werkverschaffing geplaatste
werkloozen een brandstoffenbQslag
moet nog worden gekweekt, maar aan ten hoogste fl per week mag
hen, die pr?» «ellen op een prima d T6r5r,tt vJor dere bBslag
hïe'r no”™t aanmerking gehuwde en
ongehuwde koetwlnner. en roorU
zij, die de steun voor alleenwonenden
ontvangen. Aan hen, die bQ anderen
inwonen, mag geen brandstoffenbijslag
worden verstrekt.
De toekenning van brandstoffen
bijslag aan ondersteunden mag in
zooverre tot gevolg hebben dat de
maximum-uitkeeringen worden, dat
bQ geheele werkloosheid de som van
steunbedrag en brandstoffenbijslag en
bQ gedeeltelijke werkloosheid de som
van het loon van den ondersteunde,
het steunbedrag en de brandstoffen
bijslag, ten hoogste bedraagt 95 pet.
van het loon, dat de betrokken arbei
der ten tfjde van de ondersteuning
in het vrQe bedrQf zou kunnen ver
dienen, indien hQ niet werkloos was.
geen volle week bQ de
ihaffing zijn geplaatst, dan
wel periodiek zijn tewerkgesteld,
kunnen de bijslag slechts ontvangen
voor de dagen of weken, gedurende
welke zQ bij de werkverschaffing ar
beiden, bij bijv. 4 dagen plaatsing dus
maximaal </e van een gulden.
Ook deze winter mag, indien tijd, dat zjj zulks het meest noodlg
bijv, door verstrekking van cokes
van de gemeentegasfabriek of door
aankoop van brandstoffenbQslag, het
zij dat deze in geld dan wel in natura
wordt verstrekt, niet meer worden
toegekend dan voor een arbeidersge
zin noodzakelijk geacht moet worden.
Indien bijv, cokes wordt verstrekt
tegen 50 ets. per h.l. en een hoeveel-
,- held van anderhalve h.l. per gezin
voldoende geacht kan worden, dan
mag niet meer dan anderhalve _h.l.
beschikbaar worden gesteld,
verschil tusschen de waarde
laatstgenoemde hoeveelheid, 75 ets.,
en de maxlmum-bQslag van f 1, dus
25 cents, mag dan niet bovendien
uitgekeerd worden, ook al zou bij
uitbetaling van dat verschil het
bovengenoemde percentage niet over
schreden worden.
érnstig auto-ongeluk bij Soerabaja.
Ter hoogte van Pandaan, op den
weg van Malang naar Soerabaja, is
een two seater, waarin vier personen
waren gezeten, tijdens het inhalen
van een andere auto tegen een boom
gebotst.
De 35-jarige Carel Pietersen en de
25-jarlge Gustaaf Perie werden op
slag gedood. Mej. S. P. von Franque-
mont en de 22-jarige F. W. Perie
werden zeer zwaar gewond.
Mej. von Franquemont bestuurde
de auto, hoewel zy niet in het bezit
was van een rijbewijs.
Alle betrokkenen waren werkzaam
bij de gemeente Soerabaja.
In een hooivork gevallen.
Op het erf van de boerderij van de
weduwe Kwakernaat te Alphen aan
u den Rijn, heeft een droevig ongeluk
zonsondergang” te vermijden. Deze plaats gehad. De ongeveer 26-jarige
1*1 tl A OTOrf n Cf wcin kifit floept a n «4 ««Vx a4 zl MA A Is1 amai 4
looiberg werk verrichtte, viel na
beëindiging van zijn werkzaamheden
n een z.g. voergat van een hoogte
van 4 M.
De man kwam op een hooivork
terecht, met het noodlottig gevolg,
dat de steel hem 40 cM. in het lichaam
drong.
Nadat een medicus de eerste hulp
had verleend, is E., die ondraaglijke
Pijnen leed, naar het Academisch
Ziekenhuis te Leiden overgebracht,
waar hij aan de gevolgen is over-
eden.
Ernstig motor-ongeluk.
Dinsdagavond tusschen 9 en 10 uur
s een motorrijder, afkomstig uit
Meyl (L.), tengevolge van slippen
tegen een stilstaanden kermiswagen
gereden op den Rijksweg Den Bosch
—Tilburg, onder de gemeente Hel-
voirt. De motorrijder kreeg slechts
eenige ontvellingen. Z(jn verloofde,
mej. J. Z., afkomstig uit Terheyden
uitblinkend als_ elegant stylist j— (N.Br.), die op de duo zat, werd
echter zeer ernstig
Nadat geneeskundige hulp
verleend is z(j naar het ziekenhuis
te Den Bosch vervoerd, waar zfl kort
na aankomst is overleden.
Distributie van levensmiddelen
aan werkloozen.
In een openbare vergadering van
de Kamer van Koophandel te Amster
dam is goedgekeurd de verzending
van een schrijven aan den Minister
van Sociale Zaken inzake de distri
butie van levensmiddelen aan werk
loozen. De Kamer verzoekt daarin bjj
verstrekking van levensmiddelen aan
werkloozen met de belangen van den
handeldrjjvenden middenstand, zoowel
detaillisten als groothandelaren ten
volle rekening te houden door de
betrokken bedreven bij die distributie
in te schakelen.
Een 103-jarige.
Mejuffrouw de wed. E. van der Mey
—Snijders, in haar woonplaats WQk
aan Zee beter bekend als „Opoe van
der Mey”, hoopt Maandag a.s. haar
103den verjaardag te vieren.
Verkeersonderwijs aan
dienstplichtigen.
Een gelukkig initiatief.
Eenige tQd geleden verzocht de
K.N.A.C. aan den minister van Defensie
te bevorderen dat aan de militleplich-
tigen tQdens hun eerste oefenlngstjjc
eenvoudig verkeersonderwijs zal wor
den gegeven. Daardoor zou aan een
20.000-tal jongelieden, juist op deleef-
hebben een beter begrip van het
wegverkeer en een beter besef van
de verantwoordelijkheid om daaraan
deel te nemen, kunnen worden bijge
bracht. Het is n.l. gebleken, dat 27 pet. genomen,
van de slachtoffers van verkeersonge
vallen bestaan uit personen tusschen
19 en 29 jaar. Op de voorgrond stond
dat met het oog op de beperkte oefe
nt ngs tijd voor een dergelQk verkeers-
onderwQs niet veel tijd beschikbaar
zou kunnen z(jn, maar dat reeds en
kele korte instructies en herhaald»
aanwijzingen om ordelik en volgens
de wettelflke voorschriften aan het
verkeer deel te nemen, hun invloed
ten goede niet zullen missen.
Dit voorstel heeft weerklank ge
vonden bi) de autoriteiten van land
en zeemacht. Nu de ingrijpende wij
zigingen van het motor- en rijwiel-
reglement ztf n afgekomen, zal door de
LN.A.C. een eenvoudige geïllustreerds
rleine wegcode worden samengesteld
en gratis beschikbaar worden gesteld
voor het verkeersonderwijs aan dienst
plichtigen. Het boekje zal dan met de
specifiek militaire bepalingen worden
aangevuld. Het wordt n.l. mogelQk
geacht aan de hand daarvan aan de
niliciens tQdens hun eerste oefenlngs-
;Qd het een en ander over het ver
keer op de weg bQ te brengen. Te
voren zullen door de K.N.A.C. aan de
hand van het verkeersonderwQs-
boekje en een verkeersfilm voor
officieren en kader voordrachten en
nadere besprekingen worden ge
houden.
Het laat zich dus aanzien, dat
binnenkort leger en vloot meer nog
dan tot dusver in de actie voor
grootere verkeersveiligheid zullen
worden ingeschakeld.
Bereisde Roek
Een treincontroleur der Ned. Spoor
wegen schrQft aan „Spoor- en Tram
wegen-
DikwQls leest men in de pers van
piloten, chauffours,stewardessen enz,
die een millioen k.m. of een millioen
mQl hebben afgelegd. Niemand komt
echter op de gedachte, dat een con
ducteur ook lange afstanden afiegt.
Voor mQ self heb ik eens uitgerekend,
hoeveel kilometer ik in mQn dienst
jaren heb afgelegd (van 1898 tot 19£9
deed ik als conducteur en hoofd-con-
ducteur dienst op snel- en D-treinen,
van 1929 tot 1936 was ik werkzaam
als treincontroleur). Volgens een
nauwkeurige noteering legde ik ge
middeld 275 k.m. per werkdag af. Het
jaar geteld op 300 werkdagen, heb
ik dus in 38 jaar ruim 3.000.000 k.m.
afgelegd, d.w.z. 75 maal de omtrek
van de aarde of ruim 3 maal een reis
naar de maan en terug.
En dat nog wel zonder eenig onge
val. Met welken piloot of chauffeur
zou dat na 3.000.000 k.m. ook bet ge
val zQn?
Da opening der Moerdljkbrug.
Naar uit cfficieele bron gemeld
wordt, zal de opening van de Moer-
dQkbrug door H.M. de Koningin in da
voormiddag van Zaterdag 12 Decem
ber plaats hebben. Daarna zullen de
talrQke autoriteiten en de deelnemers
aan de diverse sterritten, clubtochten
enz, uitgeschreven door de K.N.A.C.,
de A.N.W.B. en de B.B.N. de eerste
rit over de brug maken. Te Breda
zullen die dag groote festiviteiten
plaats hebben.
Monument voor
H.M. de Koningin-Mocder.
Het ligt in het voornemen van H.M.
de Koningin om Woensdag 21 dezer
te Soest de onthulling te verrichten
van het monument ter nagedachtenis
aan H.M. de Koningin-Moeder.
Rijkscommissie van advies voor
werkverschaffing in Friesland.
De onlangs op initiatief van minister
Slingenberg, in overleg met Gedepu
teerde Staten van Friesland ingestelde
RQkscommissie van advies voor werk
verschaffing in onze provincie heeft
deze week haar eerste vergadering
gehouden.
De commissie zal, te beginnen 3
November a.s., elke eerste en derde
Dinsdag van de maand om 2 uur te
Leeuwarden op het provinciehuis
vergaderen.
Besturen van gemeenten, water
schappen en polders, kunnen gelegen
heid krQgen eventueele voorstellen
met de commissie te bespreken.
Juist op tijd teruggekeerd.
Uit Bosnlch Novi in Joego Slavië
wordt gemeld, dat een boer, die in
1914 door de Russen gevangen
na 22
weer in zQn woonplaats terugkëerda
juist op de dag, dat zQn vrouw een
nieuw huwelQk
eenige aarzeling werd de
kend i
viel zQn vrouw hem in de armen.
11
was
jaar afwezigheid
ilaats terugkeerde
I, dat zQn vrouw
wilde aangaan. Na
ige aarzeling werd de boer her-
d en snikkend van aandoening
J
I.U.WVI
Q
i
FRISO
