Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Bern. Oldeph. en Noord®, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
EEN KORTE DROOM
Voorwaarden en bepalingen van
beschikbaarstelling.
WE WORDEN MET DEN DAG OUDER.
Distributie Levensmiddelen aan
Werkloozen en Armlastigen.
ZATERDAG 20 MAART 1937.
No. 12
63ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
FEUILLETON
WEEKMARKT
GOEDE VRIJDAG
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 --
Adverteert in dit blad.
11
Algemeen weekoverzicht
b
n voor
trachten den bereisden man van de
Dit blad verschQnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents) franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlQk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
onmiddelQk, dat dit de juiste
as om Arany aan te pak'
Anny van Panhuys.
(Nadruk verboden).
Liters bïik
De prjjs der Advertentiên
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
B(j abonnement belangrijk
lager
Tomatensoep f 0.13
In dubbelen zin!
In vQftig jaren verlengde het leven
zich met ruim 50 pCt.
MAAR STEEDS VERDER DAALT
HET GEBOORTECIJTER
Het aantal jaren. dat een geborene
in de periode 1870—'79 gemiddeld bad
te leven, was toen voor den man 38 4
en voor de vrouw 40.7. In de periode
1921—’30 waren deze cijfers respec
tievelijk 61.9 en 63 5. Het is inderdaad
een statisch vaststaand feit dat de
gemiddelde levensduur der Neder
lander in slechts ruim 50 jaren met
ruim 50 pet. is toegenomen.
Dat is de triomf der wetenschap en
van een verbeterde hygiënische
levenswijze. Vooral de zuigelingen
sterfte is sterk verminderd. Van de
in 1875 geboren kinderen was na een
jaar reeds een vflfde deel dood; in
1935 slechts een vfif en twintigste deel.
Aan tuberculose stierven in 1875
nog 9013 menschen en in 1935 slechts
3162, niettegenstaande de bevolking
sedert 1875 meer dan verdubbeld is,
n.l. 4 maal zoo talrfik werd. Aan
typhus stierven in 1875 niet minder
dan 1303 menschen en in 1935
slechts 81!
Dr. J. H. van Zanten, deze en an
dere cjjfers in „De Opbouw” onder
de loupe nemende, noemt deze zeer
sterke vermindering van het aantal
typhus-slachtoffers alleen het gevolg
hiervan, dat in de verloopen 60 jaar
nagenoeg in het geheele land water
leiding met verplichte aansluiting is
aangelegd.
Enkel aan het feit van het stijgen
van den gemiddelde levensduur der
Nederlanders hebben we het te
danken, dat de bevolking van ons
land op buitengewone wijze toenam
in zielental, n.l. van ruim 3.767.000 in
1875 tot ruim 8.474.500 in 1935. Het
verschil tusschen vestiging uit den
vreemde en vertrek naar den vreem
de, is onbeduidend.
Hoezeer ondanks de bevolkingstoe-
Margarine en bak- en braadvet.
Hiervoor komen in aanmerking
1. gezinnen van 2 of meer personen,
waarvan de kostwinner langer dan
3 maanden werkloos en opgenomen is
in de steunverleening of werkverschaffing
2. armlastige gezinnen van 2 of meer
personen, die langer dan 3 maanden
in ondersteuning zgn.
Alleenwonende personen en kostgangers
kunnen deze producten dus NIET
(meer) verkrijgen.
Gehakt en tomatensoep.
Hiervoor komen in aanmerking
1. werkloozen die opgenomen zfln in de
steunverleening of werkverschaffing;
2. armlastigen.
Alleenwonenden kunnen deze producten
dus WEL, kostgangers echter NIET
(m.eer) verkrijgen.
Voor gehakt komen bovendien in
aanmerking zoogenaamde stille armen,
die op geenerlei wjjze steun van Rjjks-
of Gemeentewege ontvangen en die
evenmin zjjn aan te merken als on
dersteunden volgens de Armenwet.
Deze personen dienen zich onverwijld
op te geven aan het Bureau voor
sociale zaken.
Verder wort verwezen naar de ad
vertentie voorkomende in het nummer
dezer courant van 12 Maart j.l.
Workum, 18 Maart 1937.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
moet ook de opbrengst van den accijns
op luxe artikelen als bier en gedistel-
!eerd wel zeer stijgen. Dit is echter
niet het geval, integendeel. Wor
den we dus van maand tot maand
matiger? Neen, maar wel neemt van
dag tot dag de smokkelhandel in deze
artikelen toelegio is het aantal pro-
cess en-verbaal wegens hetklandestien
bereiden van alcohol. Daarom is het
jammer, dat de minister van financiën
geen reden kan vinden om tot
accijnsverlaging over te gaan. Hij
vreest, dat deze ’t rjjk 7 mill, zal
kosten, maar een voortwoekeren van
de smokkelhandel zal op den duur
nog meer schade toebrengen aan de
schatkist. De opbrengst dezer accijn
zen bleef in Februari weer bgna een
half millioen beneden de raming over
één maand. Voor Januari en Februari
te samen bedraagt dit tekort reeds
buna 7 millioen.
Tnans heeft de Kamer van Koop,
handel en Fabrieken voor Den Haag
mede namens de Kamers van Koop
handel en Fabrieken te Groningen,
Veendam’ Zwolle, Deventer, Hengelo,
Arnhem, Nijmegen, Venlo, Roermond,
Heerlen, Maastricht, Den Bosch, Etnd-
Waalwijk. Breda, Neuzen,
Middelburg, Dordrecht, Tlei, Vlaar
dingen, Delft, Gouda, Utrecht, Amers
foort, Hilversum' Leiden, Haarlem,
Hoorn en Alkmaar den minister van
Financiën telegrafisch verzocht om
op korte termijn over te gaan tot
verlaging van den accijns op bier en
gedistilleerd.
De Kamers wezen erop, dat de
toestanden, die door den abnormaal
hoogen accijns in het leven z(jn ge
roepen, allerwegen het inzicht ge
vestigd hebben, dat slechts vermin
dering van accijns daaraan paal en
perk kanstellen.
Wanneer de regeering hiermede
zou talmen, zal de illegale handel
waarschijnlijk met nog grooter vrij
moedigheid dan voorheen optreden,
tot ernstige schade van het bedrijfs
leven, het algemeen belang en tenslotte
van den fiscus zelve, aangezien het
Marina schrok. Nu vooral geen ver
rassing of vreugde toonen; de oude
antiquair, die zoomaar met duizend
tegelijk opsloog, moest nog wat in
onzekerheid gelaten worden, mis
schien dat hjj dan nog wel meer bood.
En Josef Arany wrong en kromde
zich als een visch aan de haak, maar
na een halt uur bood hij reeds vijf
duizend en toen de koop eindelQk
gesloten werd, schreef hjj voor Marina
Toldy en chèque en tienduizend pengö
uit, en daarbij wist hij, dat hg tóch
nog een schitterende winst zou maken.
Toen Marina de chèque ging inlos
sen en men haar onverschillig en als
vanzelfsprekend de talrijke mooie
bankbiljetten voortelde, dacht ze èèn
vluchtig oogenblik aan Hortense, die
zonder het te weten zulke schatten
onder haar armzalig dak bewaarde
en was omgekomen van armoede en
ontberingArme Hortense! Geluk
kige Marina.
Josef Arany echter ging den volgen
den dag naar den ouden hertog Nepo
muk Hubertus von Bonda-Wodakirch.
De ontoeschietelQke butler gaf
Arany’s kaartje met een hautain ge
baar'over aan een kamerdienaar, en
de kamerdienaar bracht het op een
zilveren blaadje aan den hertog.
Een paar minuten later mocht losef
Arany zjjn opwachting maken b(j den
ouden, jichtigen kasteelheer, mocht
plaats nemen in een gebeeldhouwden
leunstoel en vertellen van het bureautje
en het miniatuur.
Omstandig verhaalde hg de geschie
denis van een en ander.
De hertog tastte in een zak van
zQn kamerjas en nam omstandig een
doosje. Om zichzelf te kalmeer en,
want hg was bgzonder licht aange
daan.
Daarna vroeg hg„En u weet on-
twgfelbaar zeker, dat we hier te doen
hebben met een origineel van Vigé
Le Brun?“
Josef Arany hief plechtig de hand
op, als voor een eed.
„Ik sta er borg voor, uwe hoogheid?
Schrgftafel en miniatuur worden op
i naar het jkasteel van
den hertog van Bonda-Wodakirch en
bleven daar meteen. De hertog kocht
beide antiquiteiten te samen voor de
som van vgttigduizend pengö. Hg
voegde ze bg zgn kostbare verzame-
Burgemeester en Wethouders der
gemeente WORKUM brengen ter
kennis van belanghebbenden dat de
weekmarkt, samenvallende met den
Goeden Vrijdag, in deze gemeente
zal worden gehouden op Donderdag,
25 Maart 1937.
Workum, 18 Maart 1937.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
name, het geboorteegfer achteruit ging,
bewgst het feit, dat sedert 1875 het
geboorteegfer met nog geen vierde
steeg, tegen het zielental met 2i/<.
Waar mag worden aangenomen,
dat we zoetje-aan het hoogtepunt heb
ben bereikt van den gemiddelden
levensduur, voor zoover deze door
menscheigk ingrgpen wetenschap
en hygiëne is te bepalen, moeten
we vreezen, dat we het tgdstip nade
ren, waarop een verdere teruggang
van het geboorteegfer tot een daling
van het zielental onzer bevolking
moet leiden.
Binnenland.
Ja, we gaan vooruit!
Er big ven natuurigk lang twgfelaars,
wanneer eenmaal de uitkomst is op
gedaagd. Het is ook zoo moeiigk om
aan het licht te gelooven, als men
7—8 jaar inden donker heeft gezeten.
Maar de realiteit van het licht over
tuigt tenslotte toch. Bgna van week
tot week zgn we in staat om op symp
tomen te wgzen, welke een betere
toekomst aanduiden. Dazen keer
vinden we die aanwgzlngen weer in
de duideigke taal van de opbrengst
der rgksmiddelen over Februari.
De zegelrechten b.v. brachten in
die maand bgna 4 millioen gulden op,
d.i. ruim 2i/2 millioen mèèr dan in
dezelfde maand van het vorige jaar.
De couponbelasting bracht in deze
maand precies het dubbele op van
de raming over èèn maand.
De loodsgelden brachten 50 pCt.
meer op dan de raming over èèn
maand. Er wordt dus veel meer ge
varen dan te verwachten is geweest!
De directe belastingen gaven per
ultimo Februari een opbrenst -van
ruim 38 millioen. d.i. anderhalf mil
lioen méér dan op denzelfden tgd
van het vorige jaar.
Accyns op bier en gedistelleerd.
Als het zooveel beter gaat worden,
zoo is men bereid te redeneeren, dan
Juffrouw Kisz maakte zich ernstig
bezorgd over haar huurster, wier ge
drag haar van dag tot dag zonderlin
ger toescheen.
Het was begonnen met het opzeggen
vanhaar betrekking, die toch werkeigk
een goed salaris opleverde, maar juf
frouw Toldy had beweerd, dat haar
zenuwen niet langer bestand waren
tegen het optrekken met verwaande
en veeleischende klanten.
Waarschgnigk zou ze voor zichzelf
gaan beginnen, had ze er nog bgge-
voegd. W<ïar, dat wist ze zelf nog
niet, vermoedeigk ergens in do pro
vincie. Ze had al een heel aardig
sommetje bg elkaar gespaard.
Juffrouw Kisz zette een uiterst be-
denkeigk gezicht en orakelde over de
slechte tgden voor den middenstand,
en hoe je in een paar weken tgd al
je spaarcentjes kwgt kon zgn als je
zaak niet onmiddeligk opnam.
Marina Toldy liet haar orakelen en
lachte heimeigk in zich zelf. Ze dacht
er heelemaal niet aan, voorloopig een
zaak te beginnen
Ja, als ze van Josef Arany slechts
een paar duizend pengö gekregen had,
d&n zou ze het reeds lang gekoesterd
plan wel eens ernstig overwogen
hebben en denkeigk ook wel ten uit
voer gebracht. Maar zooals de zaken
nu stonden, kon ze zich de luxeper-
mitteeren, eerst eens een beetje buiten
haar geboorteplaats om zich heen te
kgken eerst wat anders te zien en
een beetje van het leven te genieten.
Ze was immers nog zoo jong en
tot nog toe was haar leven tameigk
eentonig verloopen. Den heelen dag
moest zg in de zaak zgn en ’s avonds
was het haar eenig verzetje nu en
dan eens met een collega of een rei
ziger te gaan eten of een bioscoop
te bezoeken.
De reizigers maakten haar het hof,
ling en aan goede oude vrienden ver
telde hg vaak, wanneer hg welgemuts
was en zgn jicht hem niet plaagde,
van graaf Pereny’s heimeigke ver-
eering voor de mooie Habsburgsche.
Ja, vgftigduizend pengö kreeg
Arany.
Arme Hortense Pereny, die omkwam
van gebrek en ellende!
HOOFDSTUK IV.
wereld te spelen en verveelden haar
eigenigk gruwelflk.
Haar eenige troost was dan, zich
door hen te laten vertellen dat ze de
verrukkeigkste oogen ter wereld had
en dat ze zich wist te kleeden en te
gedragen als een geboren aristocrate.
Dat hoorde ze graag; ze vond het zelf
ook, maar toch kon ze het zich nooit
genoeg door anderen laten verzekeren.
Een rgk en deftig huweigk doen
Dat was lange jaren haar eenige droom
geweest. Langzaam had ze zich dat
uit het hoofd moeten zetten, want gèèn
van de weinige rgke mannen, die ze
in den loop der jaren leerde kennen,
had er ook maar een oogenblik aan
gedacht, haar den gladden ring aan
den vinger te steken.
Nu ze zoo onverwacht beschikking
had gekregen over een som, die voor
haar begrip bgna onuitputteigk was,
kreeg de oude droom van een voor
naam, schatrgk huweigk opnieuw be-
teekenis. Ze wilde eerst eens wat
van de wereld gaan zien, wat rond
reizen. Een heimeigke drang naar
avonturen had reeds als kind haar
bloed sneller doen stroomen, zoo vaak
ze van sensationeele reizen of roman
tische avonturen las; nu werd dat
verlangen opnieuw in haar wakker.
Misschien wachtte ergens in de verte
het groote geluk op haar.
En als dat niet het geval zou bigken,
dan kon ze immers altgd nog terug
komen en een andere betrekking
aannemen of zelf een kleine zaak
beginnen. Zelfs in deze tgden behoef
de zg, met bè&r figuur en gezicht,
nooit bang te zgn voor werkloosheid
in haar vak* En dan, ze zou met haar
geld natuurigk verstandig en spaar
zaam omgaan.
Ze moest maar niet te lang wikken
en wegen, de wgde verte lokte en
de drang naar avontuur liet zich niet
meer het zwggen opleggen.
Een paar honderd pengö belegde
ze maar vast in een uitbreiding van
haar garderobe; daarna kocht ze
twee goede koffers en nam vervol
gens afscheid van juffrouw Kisz, die
zoowaar tranen vergoot, niet zoozeer
uit aanhankelijkheid aan Marina, als
wel bg de gedachte, zoo’n keurige en
prompt betalende huurster te ver
liezen. Je wist wol wat je hadt,maar
nooit wat je woeromkreeg I
(Wordt vervolgd.)
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM maken nogmaals bekend,
dat de verkoop van margarine, bak- en
braadvet en tomatensoep, met ingang
van Woensdag 24 Maart e.k., wekeigks
zal plaatsvinden van 2—2i/a uur aan
het Bureau voor Sociale Zaken dezer
Gemeente (ingang: Baggnestraat).
De verkoop van gehakt bigft be
paald op Donderdagsmiddags van
2-21'2 uur.
De prfjzen zgn voor
Margarine f 0.11 per i/8 ponds pakj e
Bak- en
Braadvet f0.ll
mille Pereny heeft behoord?" vroeg
hg en voegde er daarna bg: „In elk
geval dateert ze uit het midden van
de achtiende eeuw."
„Dan was ze bepaald het eigendom
van den bet-overgrootvader van mijn
vriendin, hg heeft lange jaren aan
het hof van Maria Theresia verkeerd.
Hortense heeft me dat als kind wel
eens verteld.**
„Aha!** Josef Arany, die om oude
meubels en oude dingen graag roman
tik zal u tweehonderd pengö geven," tische fantasieën spon, wreef zich
‘*J vergenoegd In de rimpelige handen.
„Dus, juffrouw Toldy,** begon hg,
ze had hem intusschen haar naam
genoemd „ik zou zoowel het bu
reautje als het miniatuur willen nemen
en ik denk dat we het wel eens zul
len worden, als ik mgn aanbod tot
duizend pengö verhoog.**
Hg trachtte zoo trouwhartig mogeigk
te kgken.
„Duizend pengö!" bgna had Marina
een kreet van bige verrassingen ge
slaakt, maar ze hield zich nog Juist
bgtgds in. Snel overdacht ze, dat Josef
Arany het heusch niet in zgn hoofd
zou halen, haar duizend pengö te
bieden, wanneer hg geen gegronde
hoop had, het meervoud van die som
voor een en ander terug te krggen
Ze bleef dus even gereserveerd
als te voreu.
„Ik heb er eens over nagedacht,
ik zou, vóór ik tot verkoop overga,
toch liever eerst nog eens met een
deskundige willen overleggen."
Ze zag --- --- - - -
manier was om Arany aan te pakken.
„Maar juffrouw Toldy, waar zou u
nu een deskunige voor noodig hebben?
Ik ben toch zelf deskundige, en opdat pepermuntje uit een klein zilveren
u zult inzien, dat ik u in geen geval
te kort wil doen, verdubbel ik den
prfis?
Marina begon zich een beetje duize
lig te voelen.
Tweeduizend pengö! Daarvoor kon
ie op het oogenblik al een aardig
klein zaakje overnemen; een eigen
hoedenwinkeltje, eenvoudig begonnen
en langzamerhand opgewerkt tot een
fgn, peperduur maison, was haar hoog- Schrgftafel ei
ste droom. En daar ze bleef zwggen zicht gezonden
overweldigd en bedwelmd door de
aanstormende gedachten en plannen,
meende de oude man, dat hg nog te
weinig geboden had en bedachtzaam
noemde hg het getal drieduizend.
„Ik zal u tweehonderd pengö geven,"
bood hg aan, met bedachtzaam heen
en weer wiegen van het hoofd„en
misschien kan ik tenslotte ook met
net bureautje nog wel iets beginnen.
Marina dacht na.
Tweehonderd pengö was voor haar
•en aardig sommetje, dat ze in zgn
geheel naar de spaarbank zou kunnen
brengen maar de oude man bood
haar nu plotseling uit eigen beweging
niet minder dan het dubbele van
daarstraks! Dat was een beetje ver
dacht. Dus nam ze hem met een
snelle, overrompelende beweging het
miniatuur uit de handen, en terwgi
«•het in haar taschje liet gig den,
n? v* achteloos: „Och nee, vóór
ik besluit, wil ik eerst nog eens
hooren wat andere antiquairs me
bieden".
De oude man onderdrukte een uit
roep van woede hg was er niet op
T°orbereid geweest, dat er zóó’n
iwigke streep door zgn rekening zou
gehaald worden. Dat ontbrak er nog
dat een concurent met dit fabel
achtige voordeeltje zou gaan streken I
Neen, een dergeigk zaakje liet een
Josef Arany zich niet door de vingers
glippen.
Zonder een spier te vertrekken
hg minzaam, of het de dame
schikte wanneer hg nu meteen het
Bureautje in oogenschouw nam; on-
konden ze dan nog verder
•preken*^* miniatuurtje be-
Marlna knikte. Ze wist nu, dat ze
•I,°hen kon stellen, en begon
schik te krggen in hastr erfenis
t_ ,n.goed uur tater etond zo naast
Arany voor hot ranke mahonio-
nur,tu^e l*gdB hem nauwkeurig
S. j het miniatuur gevonden
n?n °Ud* man ’P*11'
»Of die schrgftafel altgd nan do fa*
n
:Eccif
W<1
lok
DOOR
t'
3
