Nieuws- en Advertentieblad
PAARDENMARKT
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz
op Maandag 24 Mei 1937.
Uitoefening kiesrecht door personen
die In dienstbetrekking zijn
ZATERDAG 22 MEL 1937.
No. 21
63ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
te WORKÜM
AANBESTEDING.
Plaatselijk Nieuws.
ONS WEEKPRAATJE
INGEZONDEN.
- - Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
STEMMING.
Verkiezingspropaganda.
Stemming Tweede Kamer
Vervroeging van den
wettelijken tijd
Ld
Workum, 20 Mei.
overwinningen
I
i
cal
Sn
en
de
iet
te goed, dan dat we de verwachting
zouden koesteren van een verrassings-
uilslag. De eenige belangstelling gaat
uit raar de vraag, of Mussert 6, 7 of
8 zetels krijgt en of de liberalen po
litiek nog verder zullen ineenschrom
pelen dan in de laatste decennia het
or
eft
>r-
ng
ng
an
an
dt
ai-
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie,
Voetbal.
18 Mei. Onze voetbalclub „Storm
vogels* heeft de laatste weken nogal
eenige succesvolle
behaald. Zaterdag j 1. werd de com
petitiewedstrijd op eigen terrein tegen
IJ.V.C. van IJlst gewonnen met 12—1,
DEVROEGERETWEEDEKAMFR
Vijftig jaar Liberaal bewind
De Antl-Revolutionnairen vorm
den de eerste principieele op
positie
Volgende week Woensdag gaan we
met z’n allen weer ter stembus om
uit te maken, langs welke Ifjnen ons
land in de komende vier jaren zal
worden bestuurd. We kennen elkaar
De Burgemeester van WORKUM
brengt ter voldoening aan het be
paalde in artikel 57f der Kieswet ter
openbare kennis, dat ter secretarie
dezer gemeente voor een ieder ter
inzage is nedergelegd en tegen beta
ling der kosten in afdruk of afschrift
verkrijgbaar is gesteld de alphabetl-
sche lö st van de namen der kiezers aan
wie voor de aanstaande stemming ter
verkiezing van de leden van de Twee
de kamer der Staten Generaal door
hem een oproepingskaart is gezonden
en wier namen niet voorkomen op
de kiezerslijst dezer gemeente.
Workum, den 19 Mei 1937
De Burgemeester voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
-
De pr|js der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
By abonnement belangrijk
lager
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
ÖO cents) franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad
vertentiën tot uiterigk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
De Burgemeester van WORKUM
brengt belanghebbenden in herinne
ring dat b|j besluit van 30 Maart
1937 no. 55 door Gedeputeerde Staten
van Friesland ontheffing is verleend
voor het tijdvak van 15 April tot en
met 26 Mei 1937 van het bepaalde
in de desbetreffende artikelen der
z.g. reclame verordening dezer Pro
vincie ten aanzien van reclame voor
de verkiezing van leden van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal.
H|j vestigt er hun aandacht op dat
deze verkiezingsreclame 27 Mei ver-
wUderd moet z|jn en dat er terstond
met ingang van dien datum een
scherp toezicht op de naleving dezer
meerbedoelde bepalingen zal worden
gehouden.
De Burgemeester voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
een maand of geldboete van ten
hoogste duizend gulden.
Artikel 128 van het Wetboek van
Strafrecht luidtHU <11® opzettelijk
zich voor een ander uitgevende, aan
eene krachtens wettelUk voorschrift
uitgeschreven verkiezing deelneemt,
wordt gestraft met gevangenisstraf
van ten hoogste een jaar.
Workum, 15 Mei 1937.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN, geval was. HetburgerlUk-democratlsch
De Secretaris,
v. D. GOOT.
mon“.
„Bidt en werkt* en dat geldt niet
alleen voor de zorg van de ouden
van dagen, maar evenzeer voor de
verdediging van 's lands grenzen.
Is bovendien het leger, waarvan
de heer Van Houten niets weten wil,
niet het zwaard van de overheid en
staat er niet geschreven, dat de over
heid het zwaard niet te vergeefs
draagt
Hoe is dat, voor wie nog aan Gods
Woord vasthoudt, met ontwapening
te rUmen?
Heelemaal niet dunkt my.
Even precair is ook de combinatie
Staatspensioen en ontwapening, die
er het geld voor zou moeten leveren.
De ironie daarvan is, dat volgens
alleszins betrouwbare en zeer goed
ingellchte deskundigen dus niet de
Heer Van Houten of ik, ontwape
ning van ons land zeer vermoedelUk tot
een groote Europeesche oorlog zou
leiden, een oorlog, die, op onzen bo
dem uitgevochten, alles zou vernielen
en vernietigen en den ouden van da
gen dus vrU wat minder kans gaf op
een onbezorgd leventje dan op een
ontijdig graf.
Arme oude stakkers, als zy het van
ontwapening moeten hebben.
Bovendien, ontwapening Wat slap
pelingen wil de Heer Van Houten
van ons maken
Alles wel beschouwd, acht ik mU
ondanks mUn afwykend standpunt ten
opzichte van Staatspensloneerlng nog
verre weg het veiligst bU de oude
C.H.U. en zou het bovendien een bewijs
van ondankbaarheid achten, indien ik
hasr terwille van die afwijking den
rug toe zou keeren.
Tien jaar geleden al diende Snoeck
Henkemans, de leider der C.H.U.-
Kamerfractie een motie bU de Kamer
in, dl**, ware zU aangenomen en uit
gevoerd, de heele kwestie van de
Staatspensioneering voor goed uit de
wereld zou hebben geholpen.
En wat deed onlangs het C.H. Ka
merlid Bakker voor de 60 000 nog
onverzorgde oudjes?
Goed werk, waarvan die oudjes de
uitkomst met volle vertrouwen tege
moet kunnen zien. De C.H.U. heeft
hen nimmer vergeten.
Met dank voor de opname.
B. IJ. W.
WORKUM. Beroepen by de Ned.
Herv. Gem. te Sneek, Ds. C. G. H.
Blok, alhier.
18 Mei. De Minister van Land
bouw en VisscherU heeft aan een
aantal landbouwers te Workum en
omgeving verplicht overleg opgelegd
met de mededeeling, dat indien vóór
25 Mei a.s. geen overeenstemming
is verkregen geworden, verplichte
arbitrage zal volgen.
Elfstcdenrijwicltocht
18 Mei. Aan de ElfstedenrUwlel-
tocht op Pinkstermaandag namen ook
dit jaar weer enkele plaatsgenooten
deel. Door het mooie kalme weer be
gunstigd werd deze tocht, die voor
25 jaar voor het eerst georganiseerd
werd, een waardige jublleumtocht.
Om half zeven startten de deelnemers
aan de vaardigheidsrit, die om 7 uur
door de toeristen gevolgd werden.
De eerste renners waren hier om
5 over 1 en bereikten voor half twee
de finish te Bolsward. De jeugdige
renner Jan IJbema verscheen ook
reeds om kwart voor twee bU de
controle in z’n woonplaats en kwam
aan de finish toen de grootste helft
zich nog melden moest.
Voor de toeristentocht werd de prUs
voor de best gemiddelde tyd behaald
door S. Roodenburg, Parrega, zilveren
lauwertak2e prUs voor mooiste ge
middelde H. de Jong, Ferwoude.
Voorts namen c.a. aan de tocht deel
onze plaatsgenooten M. Hunia en J.
Hempel.
Burgemeester en Wethouders der
gemeente WORKUM brengen ter
onenbare kennis, dat op Woensdag
26 Mei 1937 van des morgens acht tot
des namiddags vijf uur de stemming
ter verkiezing van de leden der
Tweede Kamer van de Staten-Gene
raal zal plaats hebben.
Z(j herinneren aan de verplichting,
opgelegd bU artikel 72, tweede lid,
der kieswet. Ieder, die volgens de
kiezerslUst bevoegd is tot de keuze
mede te werken, is verplicht zich
binnen den voor de stemming bepaal
den tUd ter uitoefening van zUn kies
recht aan te melden bU het stembureau
van het voor hem op de kiezerslUst
aangewezen stemdistrict.
Artikel 150a der kieswet luidtHU
die bU «ene verkiezing als gemach
tigde stemt voor een persoon, weten
de dat deze overleden Is. wordt ge
straft mot hechtenis van ten hoogste
De BURGEMEESTER der gemeente
WORKUM herinnert in verband
met de op Woensdag 26 Mei a.s.
plaats hebbende stemming ter ver
kiezing van de leden van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal per
sonen, bU wie en bestuurders van
bUzondere ondernemingen en instel
lingen, waarbij personen, die den
leefiUd van vyf en twintig jaar heb
ben bereikt, in dienstbetrekking zijn,
er aan
dat zjj, volgens art. 55 der kieswet,
verplicht zUn, voor zoover niet bU
algemeenen maatregel van bestuur
vrUstelllng Is verleend, te zorgen, dat
ieder van die personen, die bevoegd
is tot de keuze mede te werken, ge
durende ten minste twee achtereen
volgende uren, tusschen acht uren des
voormiddags en vyf uren des namid
dags, daartoe gelegenheid vinden
dat zU, volgens art. 56 van genoem
de wet, voor zoover arbeid wordt
verricht in fabrieken of werkplaatsen,
verplicht zUn te zorgen, dat in het
arbeidslokaal, en zoo er meer arbeids-
lokalen zijn, in het grootste of wel in
meer dan één arbeidslokaal, geduren
de twee werkdagen vóór en op den
tot stemming bepaalden tUd op eene
zichtbare wijze is opgehangen eene
door hen of van hunnentwege onder-
teekende lUst, de uren, in art. 55
bedoeld, vermeldende, voor elk afzon
derlek of groepsgewUze of voor allen
gezamelUk
dat volgens art. 151 der kieswet,
overtreding van bovenstaande voor
schriften wordt gestraft met hechtenis
van ten hoogste veertien dagen of
geldboete van ten hoogste vijf en
zeventig gulden.
Workum, den 15 Mei 1937.
De Burgemeester voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
9 26 4 59 19 38 1922
8 73 6 06 22.90 1925
7.37 6.18 23 81 1929
6 95 5.07 21.48 1933
De voor- of achteruitgang dar N.S.B.
is alleen af te meten aan den uitslag
der Provinciale Staten-verklezingen
van 1935: ze behaalde toen 7.99 pet.,
dus practisch 8 pct. van het totaal
der stemmen.
regime zal by ons voorloopig stevig
gefundeerd blUven en bU de uitoefe
ning van dat bewind zullen de drie
groote kerkelUke partUen een over
wegenden invloed behouden.
We leven sr.el en vergeten gemak-
kelUk, hoe sterk de politieke verhou
dingen in betrekkelUk korten tijd zyn
gewUzigd. Vergelyken we eens de
machtspositie der liberalen van tegen
woordig met die van op het einde
nog der negentiger jaren. Onze par
lementaire constitutie dateert van
1848 en bestaat dus nog geen negen
tig jaren, vijftig jaren daarvan
hadden de liberalen volkomen de po
litieke macht In handen vaak al
leen, soms verbonden met de „conser
vatieven*, die eigenlijk liberalen in
het kwadraat waren. Van beide groe
pen was de liberale Idee grondslag
van baar politieke bestaan„de“
liberalen echter waren bovendien
hervormingspartU en de conservatie
ven de partU van het behoud.
Haar 100 leden telt de Tweede Ka
mer pas sedert 1888. In 1850 bestond
ze uit 68 leden, waarvan 30 liberalen,
19 Conservatieven, 4 Antl-Revolution
nairen en 15 Katholieken. Deze Ka
tholleken waren wel gekozen door
Katholieke kiesvereenigingen, die elk
voor zich geheel zelfstandig waren,
maar toch was er geen sprake nog
van een Katholieke politieke actie.
De Katholieken waren in polltieken zin
liberalen, sloten zich in de Kamer al
thans doorgaans bU de liberalen aan.
De Anti Revolutlonnairen vormden
daar de eerste principleale oppositie.
In 1848 brachten ze hun eersten er
eenigen vertegenwoordiger in de
Kamerden grooten Groen van Prln-
stererin 1850 groeide de fractie tot
4 man aan en vier jaar later was dit
aantal gestegen tot 14. Volgende jaren
ging het weer minder goed; we zien
ze in opeenvolgende Kamers met resp.
8, 7, 8, 7 leden tot ze in 1873 de
Kamer is inmiddels 80 leden sterk
geworden met 16 man hun intrede
doen. Hun sterkste vertegenwoordi
ging was een fractie van 27 man in
1888, toen de Tweede Kamer voor het
eerst 100 leden telde. Nieuwe kerke
lUke en politieke groepeeringen wer
den daarna gevormd, welke hetzetel-
tal der A.-R. fractie deden terugloo-
pen.
Om nu op de liberalen terug te
komen; van 1848 tot 1896 toe, hebben
zU óf alleen óf tesamen met de con
servatieven over een groote meerder
heid in de Tweede Kamer beschikt.
BU de verkiezingen van 1894 kregen
ze allééi (als Liberale Unie) nog 57
zetels, maar zelfs in 1900 was er nog
een liberale, althans vrUzinnige meer
derheid in de Tweede Kamer, samen
gesteld uit 35 liberalen 13 vrUe libera
len en 4 radicalen.
Maar dan gaat het, tegelUk met
den groei der kerkelUke partijen en
de opkomst der soclaal-democratie,
snel bergafwaarts met de liberalen.
In 1905 krUgen ze te zamen (twee
lib. partUen) nog 34 zetels, maar bU
volgende verkiezingen is het resp.
24 32,32,10 (in 1918), 10,9, 8, 7 (thans)
Vergeten we hierbU echter niet, dat
sedert 1901 ook de VrUi.-Deaocra-
tische Bond aan de verkiezingen
deelnam de laatste 25 jaren schom
melt het zeteltal dezer party tusschen
5 en 7.
In de jaren 1880—1894 hebben de
Katholieken zich van de liberalen
afgewend en samenwerking gezocht
met de anti-revolutionnairen na 1894
ontwikkelde zich de coalitie politiek.
Van 1888 tot 1918 kregen de Katho
lieken bU elke verkiezing 25 vertegen
woordlgers in de Tweede Kamer, op
1 keer na, nl. in 1897 (22 gekozenen), kunt God niet dienen
De eerste verkiezing onder het stelsel
van evenredige vertegenwoordiging
(in 1918) bracht de katholieke fractie
op 30 ledenin 1922 werd dit aantal
verhoogd tot 32, daarna daalde het
tot 30, 30, 28.
M. de Rl
Ofschoon ik erken, dat de voorstan
ders van staatspensioneering langs
den weg van verzekering (wet Talma)
een alleszins verdedigbaar standpunt
innemen, ben ik toch het waarom
doet hier niet ter zake—voor pretnie-
vrU staatspensioen, waarvan ik myn
deel In de kosten gaarne, liefst zonder
opcenten, op mUn belastingsbiljet zou
zien uitgedrukt.
Tot mUn spUt loop ik met deze voor
keur heelemaal buiten het gareel van
de partU, waartoe ik behoor.
Gelukkig nu maar, dat ik hoofd
van bUzaken heb leeren onderscheiden,
anders zat ik misschien nu al aan de
hengel van de C.D.U. die hetpremie-
vrU® staatspensioen in haar program
heeft opgenomen en dit als lokaas aan
de haak heeft geslagen.
Gelukkig zeg ik, want ware ik in
die fuik geloopen, dan zou ik later bU
het inzien der Kamerverslagen tot de
ontdekking zUn gekomen, dat ik door
den Heer Van Houten te volgen een
voudig socialist was geworden zonder
meer en dat dus die verleidelUke C
voor die D en die U slechts de vlag
was, die de Marksistische lading
dekte.
Op sommige punten gaat de Heer
van H. zelfs nog verder dan de so
clalisten-lelder in eigen persoon.
HU is namelUk ook de kleinigheid
van ontwapenaar a tort et a travers.
In het kader van zijn Godsvertrou
wen heeft landsverdediging en be
scherming van de grenzen geen zin.
God zal daar wel voor zorgen. Hier
is zUn Godsvertrouwen dus wel zeer
groot.
Met de zorg voor de ouden van da
gen is het echter heel anders gesteld.
Op dat stuk van zaken is zUn Gods
vertrouwen veel minder groot. Herl
klein zelfs. Zóó klein, dat hU die maar
liever zelf ter hand neemt, met hulp
dan van want die kan hU daaibU
niet missen den „Mammon*.
Het eene wil hU geheel aan God
en het andere aan den „Mammon".
'tZU zoo, maar de Schrift zegt: „GU
en den Mam-
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM zullen op Maandag 24 Mei
a.s. aanbesteden
A. het vervoer van het benoo-
digde straatzand voor de
hoofdstraat
B. het vervoer van steenslag
en split langs de wegen in
de gemeente.
Bestekken verkrUgbaar ter secre
tarie a f 0.10.
Workum, 20 Mei 1937.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter kennis van
de ingezetenen, dat vervroeging van
den wettelUken tUd met ééa uur, zal
plaats hebben In den nacht van 21 op
22 Mei a.s, des voormiddags 2 uur.
Workum, den 19 Mei 1937.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
Besluiten we dit overzicht tenslotte
met een verwyzing naar de historische
ontwikkeling der socialistische fractie
in de Tweede Kamer. In 1897 telde
deze nog maar twee leden; volgende
verkiezingen brachten haar 6, 6, 7,
15,15 en eindelUk in 1918 op 22 zetels.
Sedert 1918 boekte deze partU weinig
groei meer; de fractie daalde weer
tot 20 zetels, klom tot 24 en viel b|j
de laatste Kamerverkiezing van 1933
op 22 zetels terug, dus op het peil
van 1918
Wie straks aan de hand van de
verkiezingsuitslagen wil zien, In hoe
verre de groote politieke partijen zich
zelf bleven, wonnen of verloren, ver-
gelUke daartoe niet het stemmental,
want dat zegt heel weinig. Iedere 4
jaar immers is het kiezerscorps veel
grooteridem de kiesieeler. Een par
tU kan dus in stemmenaantal voor
uitgaan en in beteekenis verliezen.
De eenig juiste maatstaf van beoor-
deeling is het verkregen percentage
van het totaal der uitgebrachte stem
men.
Deze percentages bedroegen voor
de groote partUen bU voorgaande
verkiezingen
RK. AR. CH. Lib. V.D. S.D.A.P.
29.97 13 35 6 54 10— 5 32 22.03 ^18
29 85 13 73 10 87
28 62 12 23 9 09
29.63 1159 10 49
27 87 13 43 9.13
H
Stemt MUSSERT
Lijst 15
i
i
U8
>r-
ke
et
dj-
dj-
ien
Ik»,
iel.
rif-
er,
ole
ild-
be-
net
len
de
ik-
:he
iet
er,
nt-
an
la-
Ök
