Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph, en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Collecte gewapenden dienst.
63ste Jaargang
ZATERDAG 5 JUNI 1937.
No. 23
Officieel Gedeelte.
Predikbeurten
ONS WEEKPRAATJE
Burgerlijke Stand
Plaatselyk Nieuws.
Adverteert in
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 -
INGEZONDEN
>Friio’\
AANBESTEDING.
COLLECTE
LU
en
Geen
Overleden: Geene.
overwlnniD]
1
te
n-
M. de R.
Op de ingezonden stukken van „Een
IK. ontwapenaar”, dien ik gemaks-
1-
8
r-
a-
id
en
in
si
de
an
m-
id
d-
irt
5g
ek
0n
an
Jo
an
er-
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
er
81-
er-
er-
>rs
en
al-
er-
ch
ré
én
>n-
>p-
uur Leesdienst.
KOUDUM (Doopsgez.) Voorm. 10.30
uur Mej. da J. H. van der Slooten.
WARNS (Herv.) Voorna. 10 uur da J.
F. L. A. Becht.* Nam. 2.30 uur ds
J. F. L. A. Becht.
WARNS (Doopsgez.) Niet ontvangen.
STAVOREN (Herv.) Voorm. 9 30 uur
da A. van der Hejj. Avonds 7.30 uur
da A. van der Hetj.
t
ti
it
t-
0
e
d
>-
wt
iet
iet
ie-
ipt
ot-
ird
e
n
k
d
r-
rt
n
>n
s.
0.
n
i-
d
h
i-
n
n
r
n
e
n
m-
JD,
Di
ll,
iet
lig
ar
in-
ut
>n.
;e-
el-
0d
wier deugd in hun kommer ten onder
ging.
De misdaad spruit meeat voort uit
misdeeldheid en zwakheid.
En het is een misdaad om den mis
deelde en zwakke in den steek te
laten.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter kennis, dat de
collecte ten behoeve van het fonds
ter aanmoediging en ondersteuning
ven den gewapenden dienst in de
Nederlanden (Fonds voor oud-mlli-
talren) in deze gemeente zal worden
gehouden in de week van 7—12 Juni
e.k.
Workum, den 27 Mei 1937.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. D. GOOT.
dienst.
HINDELOOPEN (Ger.) Voorm. 9.30
uur ds Jansen. Nam. 2 uur Lezen.
KOUDUM (Herv.) Voorm. 10 uur ds
F. G van Binsbergen. Nam. 2.30
De prQs der Advertentièn
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
II-
Dit blad verschflnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cental franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zendon. Ad-
vertentiën tot uiterlflk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
Workum.
Week van 28 Mei t/m 3 Juni.
GeborenGeene.
Gehuwd: Feike Sjoerds 25 jr te
Hindeloopen en Sjoukje Wolthuis
dat geschiedt op last van de Overheid, 26 jr te Workum.
met kracht moet worden gesteund.
Maar men vergete twee dingen niet
le. Dat b(j een zuiveren verdedi
gingsoorlog, de eenige, dien ik op Bij
bel sche gronden accepteer, de zondaa
aan de overzQde van de grenzen zit
Denk aan België in 1914.
2e. Dat zoolang er niet internatio
naal ontwapend wordt, éénzijdige
ontwapening onkol tot ellende kan
leiden.
De Zedenproceasen in Duitschlaod
En do Reclasseeringsdag bij ons.
Van de week vroeg me iemand, Strafwetboek. Dat*we staande bleven,
wat ik wel te zeggen had over die
zedenprocessen in Dultschland tegen
kloosterlingen. Ik was waarlQk ge
troffen over zooveel vriéndelijke be
langstelling in wat ik denk. Ik heb
me niet moe gemaakt met het com-
poneeren van een weloverwogen
antwoord. Het stellen van dergeljjke
vragen komt meestal uit... onzede
lijkheid voort, n.l. uit het genoegen
van anderen te kwellen. Sadisme dus.
Wanneer Dultsche kloosterlingen
zich aan onzedeljjke uitspattingen
zouden hebben schuldig gemaakt, dan
moet ieder behoorlek mensch zulks
van afschuw vervullen. Daaromtrent
valt dus niets te vragen. Slecht is
slecht en wordt dubbel-slecht, wan
neer het wordt bedreven door men-
■cheo, die zich het goede speciaal
hebben toegewjjd.
Overigens dienen we ook tegenover
den slechten mensch rechtvaardigheid
te betrachten en het oordeel liever
over te laten aan Hem, Die tot in de
ziel kan lezen. Zelfs onze officleele,
menschelQke, rechtspraak moet dan
ook méér op de verbetering van den
gevallene zijn gericht dan op zQn be
straffing. De mensch ie helaas tot het
booze vaak geneigd. Hot zQn dikwijls
slechts de omstandigheden, welko ons
staande houden. Het ie voor den rflk-
aard niot moeilQk om zich af te hou*
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM zullen op Maandag 7 Juni
«,i. ten gemeentehuize onder inge
zetenen aanbesteden
Het maken van 2 duikers in de
dammen door de z g. Slenk langs
de Zeedijk.
Bestek en teekening verkrijgbaar
ter secretarie a f 0 25
Workum, den 2 Juni 1937.
Burgemeester en Wethouders,
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN. die Dultsche zedenprocessen. Den om-
De Secretaris,
v. d. GOOT.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter algemeene
kennis, dat door hen vergunning is
verleend aan het Landelijk Comité
van uitvoering van den Natlonalen
Reclasseeringsdag te Amsterdam tot
het houden van een huis- en straat-
collecte met spaldjesverkoop op Za
terdag 5 Juni 1937.
Ter voorkoming van misverstand
wordt er de aandacht op gevestigd,
dat deze kennisgeving alleen dient
tot informatie voor het publiek, zoo-
dat daarin geen aanbeveling voor of
instemming met do collecte moet
worden gelezen.
Workum, den 27 Mei 1937.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
Do Secretaris,
v. d. GOOT.
heid of spilzucht. Zoo vervalt de arme
mensch niet gauw tot laatstgenoemde
ondeugden. Sociale omstandigheden,
aangeboren karakter e.d. bepalen voor
een groot deel onze levenshouding.
Mannen en vrouwen die zich di
dienst van God wjjden, kunnen daar
mee hun natuur niet afleggen. Ze heb
ben te vechten, méér dan anderen,
met verzoekingen. Als ze aan deze
toegeven, is dat slecht en tragisch.
Laten we echter óók oog hebben voor
den moed, waarmee zooveel meerde
ren hunner alle verleiding weerstaan
en tot een ascetisch leven komen, dat
hoe vreemd en voor velen zelfs
onnuttig het ook moge schenen hjalve X. noemen, en van den
van heilige on indrukwekkende held-
heftigheid is.
Een a ider oordeel heb ik niet over
vang van kwaad in de Duische kloos
ters zullen we aan de band der gege
vens van do machthebbers in Berlijn
nóóit loeren kennen omdat zQ het
kwade niet haten omwille van 't goe
de, het kwade niet blootleggen om
't uit te roeien, maar alleen om er
politiek voordeel uit te halen en hun
iaat tegen het christendom waar
van ze slechts een „Joodschen1* oor
sprong willen zien bot te vieren.
Goebels heeft in zijn donderrede
van de vorige week tegen de onze
delijkheid in de Dultsche kloosters,
lerinnerd aan het feit, dat z$n partij
in 1934 meer dan 60 hooge functiona
rissen, die zich aan homostxueele
uitspattingen overgaven, „zonder
vorm van proces” overhoop had laten
schieten. Ja, zulke methoden kan men
Inderdaad van een kerkbestuur niet
verwachten. We herinneren denbeer
Goebels er overigens aan, dat zijn
partjj de onzedelijkheid dier func
tionarissen pas ontdekte, toen dezen
een complot hadden gesmeed tegen
het bewind van hun mede-partjjge-
nooten
Wie het kwade om het kwade haat,
zal het trachten te beelen en niet in
al z(jn stank en giftigheid bekend
maken, aldus het kwade verspreidend
over het gezonde.
Gelukkig kent men ten onzent an
dere methoden om de misdadigheid
te bestrijden dan door 't overhoop
schieten „zonder vorm van proces**
van misdadigers en het openbars ten
toon stellen van de slechtheid van
anderen.
Wjj trachten het kwade te bestrij
den door den gevallene te helpen.
Daartoe dient b.v. een reclasseerings
dag, als Zaterdag a.s. overal in den
lande wordt gehouden. WQ die
nógstaan, mogen daarvoor
dankbaar zijn en verder blijven toe
zien, dat we niet vallen.
Als we nog staan, is dat voor een
deel misschien het loon voor onzen
strijd tegen de verzoeking, maar even
zeer hebben we dat te danken aan
de omstandigheden. De omstandigheid
b.v., dat het kwaad, dat wij bedreven
niettegenstaande het soms héél erg
kan zijn niet als zoodanig is vast
gelegd in de bepalingen van ons
die heeren een kantoor kennen, dat
niet heel slotvast isen 3e. dat zich
in dat kantoor een brandkast bevindt
met een rjjken inhoud.
Waartoe mag mqn verstand dan
met 100 pet. zekerheid op grond van
die gegevens concludeeren
Eenvoudig hiertoe, dat op een goe
den morgen de inhoud van dien
brandkast met of zonder het ding zelf
zal blijken verdwenen te zijn.
Welnu ik zou een zelfde redeneering
kunnen opzetten om zeer aannemelijk
te maken, dat éénzijdige ontwapening
voor ons volk tot catastrofale gevolgen
moet leiden.
De uitzonderlijke ligging van Neder
land, heel anders dan die van Dene
marken, Zweden en Noorwegen, heeft
daaraan schuld.
Dit over de practische kant van het
vraagstuk, waarmee ik dan afscheid
neem van den R.-K. Heer X. om mij
te wenden tot de meer principlëele
bestrijding van den WelEerw. Heer
Grootes.
Ia zijn inleiding gebruikt hij de
de woorden „nog weer” en typeert
daarmee m{jn bewapeningsdenkbeel-
den op Bjjbelsche gronden als een
overwonnen standpunt. Gelet op het
feit, dat de A R., C.H. en K.S. partijen
hetzelfde doen, is dat toch zeker niet
geheel juist!
Ik verbljjd mij er intusschen over,
dat ik met hem zoovast één punt van
aanraking heb in Deut. 32 8, welks
inhoud Ds. G. met zijn eigen woorden
omschrijft, maar toch als vaststaande
aanneemt.
God stelde dus de landpalen vast
van elk volk en gaf het een eigen
plaats en taak in de geschiedenis der
menschheid, als uitvoeisel van Zyn
Goddelijk Recht.
Als wfl het nu ook nog eens kunnen
worden over het begrip Overheid, dan
komen wij een heel eind heen.
Misschien kunnen wQ dat, omdatde
Schrift ook voor den heer G. een
autoritair karakter draagt.
Welnu Gods Woord leert ons door-
loopend, dat de machten, die er zQn,
van God zjjn verordineerd en dat wfl
aan die machten gehoorzaamheid ver
schuldigd zjjn. Ik verwijs hier naar
Spr. 8 15 en 16, Titus 3:1. en het
2e en 3a hoofdst. van Tim. Ten over
vloede wil ik de aandacht nog ves
tigen op het Woord van Jezus tot
Pilatus, waarin hjj diens rechtsmacht
uitdrukkelijk erkent, als van boven
gegeven. Joh. 19 11.
De overheid is dus, voor mjj, een
van God in gestelde macht, tot hand
having van het recht, het recht tus-
schen mensch en mersch, maar bo-
Z(j heeft als van zelf een dwingend
karakter, omdat het kwaad zich zon
der dwang niet laat inperken.
Daarom staat er dat zjj „het zwaard
niet tevergeefs draagt”. Rom. 13 4.
Het zwaard werkt naar binnen en
naar buiten want het moet zich rich
ten tegen eiken breker van het god
delijk recht.
Binnenlands werkt dat zwaard in
den vorm van justitie en politie, maar
als de rechtbreker van buiten komt,
vertoont dat zelfde zwaard zich in
den vorm van een legermacht, die de
grenzen bewaakt.
Dat leger kan bjj het vervullen van
z(jn opdracht genoodzaakt zijn bloed
te vergieten en te dooden. Goed, maar
aan wien wij allen gehoorzaamheid
verschuldigd zjjn, omdat zjj daar staat
b(i de gratie Gods.
Daarom komt een soldaat, die in
den oorlog doodt, niet in conflict met
het gebod„Gij zult niet doodslaan”.
Nog één vraag dient beantwoord,
n.l. of ik oorlogvoeren geen zonde
vind.
Ja, de oorsprong van eiken oorlog
is de zonde, Jac. 4 1. Ook vind ik
eiken oorlog een zoo groote gruwel,
dat elk streven om oorlogen te voor
komen, en ik denk hier aan de
Volkenbondsgedachte, internationaal
recht, intern, gerechtshoven en intern.
’t Is alsof iemand tot ons zou zeg
gen Wjj streven naar een wereld,
waarin geen dieven en schurken meer
zijn, zet nu ’s nachts zoo vaatje deur
maar open.
Alvorens aan zulk een raad gevolg
te geven, zullen wij toch zeker allen
ever daarmee wachten, totdat die
wereld er eerst eens is.
Men bouwt geen huis op een poel,
die nog gedempt moet worden.
Hiermee meen ik m(jn meer prin-
cipieelen opponent, den heer Grootes,
mijn standpunt ie hebben uiteengezet
en hoop hem daarmee de overtuiging
te hebben bijgebracht, dat mjjn denk
wijze omtrent het oorlogsrecht in
niets verschilt met die van Jhr. de
Geer, die, zooals hem bekend zal zijn,
ook nog altijd trouw voor de oorlogs-
begrootiug stemt.
Met vr. dank voor de opname,
B. IJ. WIELINGA.
Workum, 2 Juni ’37.
ZONDAG 6 JUNI
(Uren cfficieele zomertijd)
WORKUM (Herv.) Voorm. 9.30 uur
ds J. van Veen. Nam. 5 uur ds C.
G. H. Blok. In beide diensten schaal-
collecte voor de Inw. Zending.
WORKUM (Doopsgez.) GEEN
DIENST. (Wegens rlngbeurt).
WORKUM (Ger.) Voorm. 9 30 uur ds
E. C. van der Laan. Nam. 2.30 uur
ds E. C. van der Laan.
WORKUM (Bapt. Gem.) Voorm. 9.30
de heer H. Leenstra Sr. Avondmaal.
Nam. 5 uur Geen dienst.
HEIDENSCHAP (Herv.) Nam. 2 uur
ds J. van Veen.
PERWOUDE (Herv.) Voorm. 10 uur
ds A. van der Flier.
HINDELOOPEN (Herv.) Voorm. 9.30
uur Cand. J. H. Hoogenkamp, van
Utrecht. Nam. 2 uur ds J. J. F.
Franck.
HINDELOOPEN (Doopsgez.)
WORKUM. Bij beschikking van den
Minister van Financiën is de assis
tent J. van Ossenbruggen ingaande
1 Juli 1937 verplaatst van Workum
naar Witmarsum en is de assistent
H. Altena op genoemden datum ver
plaatst van Pannerden naar Workum.
Ds C. G. H. Blok predikant bfl
de Ned. Herv. Gem. alhier heeft voor
s—
Voetbal.
2 Juni. In de hedenavond te
Hemelum gespeelde nederlaagwed-
strjjd kon „Stormvogels** het niet tot
een overwinning brengen. De eind
stand was 2—1 in 't voordeel van de
gaatheeren.
WelEerw. Heer Grootes diene het
volgende als antwoord.
Ontdaan van alle franje en het gratis
esje in de Ned. taal, dat ik natuurlijk
dankbaar aanvaard, komt de heer X.
tot mij laat ik het zoo maar uit
drukken, want dat is toch z(jn be
doeling met de vraag of het Woord
van den Grooten Meester tot den
„zwaardvechter” Petrus in den hof
van Gethfcémaié: „Allen die met het
zwaard slaan, zullen door het zwaard
vergaan”, niet in strijd is met m(jn
bewapeningsstandpunt.
Welnu, mfln antwoord is :heelemaal
niet, want het heeft er niets mee te
maken.
Gelet op het feit, dat Petrus hier
iet zwaard trekt op eigen gezag en dan
nog wel voor ziju Meester, die het
koninkrijk Gods op aarde bracht, een
koninkrijk, waarin van zwaarden geen
sprake meer zal zijn, wordt hij door
zijn Heer eenvoudig verwezen naar
de oude Joodsche wet: ,,oog om oog,
;and om tand.” Chrhtus was „niet ge
komen om de Wet te ontbinden, maar
om die te vervullen".
Maar let nu ook eens op het ant
woord dat Pilatus van Christus krijgt,
op diens vraag„ZQt g(j dan de Ko-
nlng der Joden?” Dit: „Mijn Koninkrijk
is niet van deze wereld, indien mijn
Koninkrijk van deze wereld ware,
zoo zouden Mjjn dienaars voor Mij ge
streden hebben, opdat ik de Joden met
overgeleverd ware.”
Heeft dat den heer X ook iets te
zeggen
En wat is h t oordeel van Christus
over dien krijgsman, dien de Schrift
den hoifdman over honderd noemt?
Een man dus, die gewoon was te
dooden met het zwaard, als zjjn plicht
hem daartoe riep
En hoe staat het met het antwoord,
dat de krijgslieden van Johannes den
Dooper krijgen op hun vraag: „Wat
moeten wij doen om zalig te worden
Dit: „Doet niemand overlast en
weest tevreden met uw bezoldiging.” venal van het goddelyk recht.
Onnoodig overlast komt in den oor
log veelvuldig voordaarvoor worden
zQ gewaarschuwd, maar wat beteekent
dat woord: „weest tevreden mst uw
bezoldiging
De kerkvader Augustinus, voorge-
loovige Protestanten een man van
groot gezag en voor den R K. een man,
voor wiens naam zijn kerk het St.
plaatste, teekent hierbij aan in een
brief aan Marcelles:
„Want als de Chr. leer over eiken
oorlog een veroordeelend vonnis uit
sprak, zoo zou den krijgslieden, die
raad vroegen om zalig te worden
veeleer zijn geantwoord, dat zij de
wapens hadden weg te werpen en
den krijgsdienst geheel vaarwel te zeggen.
Maar tot hen wordt gezegd„Doet
niemand overlast en weest tevreden
met uw bezoldiging.
Wie nu het bevel krijgt tevreden
te zQn met zijn soldij, wordt waarlijk
niet verboden krflg te voeren.”
Laat de Heer X. eens over die
uitspraak van „St.” Augustinus, d.w.z.
van zQn Kerk, nadenken.
Iets anders.
Als ik in mijn ingezonden van 21
Mei met ’n paar woorden de gevaren
belicht, die er voor ons land aan
ontwapening verbonden zijn, teekent
X. daarbij aan: „De mensch wikt,
God beschikt” en het woord van den
apostel Paulus„Wfl kennen ten deele
en wjj profeteeren ten deele.”
Die woorden laat ik natuurlijk staan
in hun volle kracht, maar God gaf mQ
ook mijn verstand, om met de feiten
vóór mij, langs den weg der deductie tot
conclusies te komen, die voor 100 °/o
juist z(jn.
Sta mij toe daarvan een voorbeeld
te geven:
Als gegeven is: le; dat er in Am
sterdam, evenals in alle groote steden
heel wat dieven huisvesten2e. dat
danken we misschien aan een paar
lieve ouders, die ons zoo goed en
braaf groot brachten. Hoe zouden wij
hebben geleefd, als we bij onze ge
boorte zoo ongelukkig „terecht” wa
ren gekomen als die duizenden ver
waarloosde kinderen uita- of onsociale
milieu’s? We zijn van den eigendom
van anderen af kunnen blijven, om
dat we het niet noodlg hadden. Zou
den we ook zoo „eerlijk” zijn geweest,
wanneer we de kwellende zorgen,
nijpenden honger misschien, hadden
gekend van sommigen, die thans boe
ten voor een val op een weg, welke
van spleten en afgronden een aan
eenschakeling was?
Ik wil de criminaliteit niet goed
praten, maar slechts verontschuldigen.
Ieder mensch moge al kracht naar
kruis krijgen, ook de kruisweg
van den een is veel langer en moei-
IQker dan van den ander.
Beter is te helpen dan te oordeelen.
Als wfl een lieve moeder hadden,
welke ons deugdzaam hield, laten we
dan den broeder helpen, die er zóó
eene niet heeft gekend en daarom
viel. Als wQ te veel hadden om tot
hongeren gedoemd te zQn, laten we
dan voorzien in het tekort, dat den
andor tot do misdaad bracht. Als w(
sterk konden blflven in de deugd,
laten we dan de matorieele omstan*
den van dietstalT wél van hardvochtig- dlgheden helpon verbeteren van hen,
1
i
i
if
If
i
i
t
i-
8
8
D,
D,
ra
i.
t)
i-
r
o
t
8
