1
Een Bril?
HOFSTEDE
I
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noords., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
vj
n
De
Buikgordels,
Bewaarschool „Amsterdams Welvaren”
in de Hoofdstad
ZATERDAG 12 JUNI 1937.
63ste Jaargang
No. 24
z.
Gemengd Nieuws.
Algemeen weekoverzicht
- Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
t t
Breukbanden, Solide Reparatie-Inrichting
Elastieken Kousen, Verplegingsartikelen enz. enz.
LH
i
edood. Talrijk waren
AAAR
Dit blad verschflnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stokken Donder
dags voorm. In te zenden. Ad-
vertentiön tot uiterlQk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
De prjjs der Advertentiön
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bjj abonnement belangrijk
lager
van het gekaapte s.s. „Andra" is
igenschap behouden in
Nederland teruggekeerd,
Gesteund door onze jarenlange
ervaring garandeeren wij
PRIMA pasvorm en kwaliteit
De Kabinetsformatie.
Met de Kabinetsformatie loopt het
niet zóó vlot, als velen aanvankelijk
hebben gedacht. Vlak vóór de ver
kiezingen hoorden we een man als
de liberale econoom prof. Visser, in
het openbaar voorspellen, dat de
kabinets-crlsis dezen keer maar héél
kort zou duren. Zóó sterk meende
hQ, en meenden talrQken met hem,
de persoonlijke positie van den heer
Coiy n in ons staatsbestel. Deze sterkte
is nochtans overschat. Ons volk heeft
geen aspirant-dictator weggevaagd
om zich aan een tweeden te onder
werpen. Niet dat we dictatuurs-
neiglngen van den heer Col(jn ver
onderstellen, maar velen zouden hem
wèl gaarne als dictator op het maat
schappelijk tooneel met wat demo
cratische camouflage op den achter-
Allerlei.
De uit 15 leden bestaande beman
ning
na lange gevang
Nederland teruggekeerd, twee le
den waren bfl de aanhouding van het
schip door granaatsplinters gedood,
r - - - - - -
is thans teruggekeerd. De „Sarkani”
is vrijgegeven en keert met de opva
renden eveneens naar N ederland weer.
Een treinontsporing te Geldermal-
sen leidde van de week tot eenige
materieele schade maar persoonlijke
ongevallen bleven daarbij gelukkig uit.
Onweer heeft in sommige streken
van ons land vele branden veroor
zaakt op twee verschillende plaatsen
werd een jonge man door den bliksem
getroffen en gedood. Talrijk waren
voorts de slachtoffers bij ’t zwemmen.
In Duitschland overleed, 55 jaar
oud, de Ned. schrijver Henri v. Wer-
meskerken.
De overeenkomst van Oslo.
Contingentsverrulming geldt
voorloopig ook voor Dultsche
en Engelsche goederen.
De Nederlandsche regeering heeft
dat zfj de contingentsverruimingen'
die zij in de overeenkomst van 28
Mei den anderen onderteekenaars
van de overeenkomst van Oslo heeft
toegezegd, met ingang van 1 Juli as.
voorloopig ook op Dultsche en Brit-
sche goederen zal toepassen.
De eruptie bij Rabaul
Bjj de aardbeving, die 3 dezer de
stad Rabaul en omgeving heeft ge
teisterd, zijn naar schatting 250 tot
500 inboorlingen om het leven geko
men.
De omgeving van den vulcaan is
door de Europeanen ontruimd, daar
nieuwe uitbarstingen worden ge
vreesd. Er bestaat gevaar voor be-
smettelijke ziekten.
>De volkeren zullen geen oorlog meer voeren
Onder het vele karakteristieke dat Amsterdam bezit aan
bouwwerken uit vroegeren t(jd, zal men in de Herenstraat, ge
legen tusschen Prinsen- en Keizersgracht, een gebouw kunnen
opmerken dat niet door fraaie architectuur uitmunt, maar wel
de aandacht trekt door z(jn vreemdsoortig ulteriyk. Boven de
voordeur van het huis bevindt zich namelQk de afbeelding van
een driemaster met volle zeilen, waaronder staat„Amsterdams
Welvaren", terwQl ook de windvaan, op het dak, den vorm van
een schip heeft. BQ den eersten Indruk denkt men onwillekeurig
dat dit gebouw op eenigerlei wQze dienstig is voor de zeevaart,
ware het niet dat met duidelijke letters op den gevel staat:
„Christ. Voorbereidende School".
Een merkwaardige geschiedenis is de aanleiding geweest
tot de stichting van deze bewaarschool.
In den vierden Engelschen oorlog werd een rflkbeladen
Oostindlevaarder door een Engelsche reederj] buitgemaakt, het
was 't schip „Amsterdams Welvaren", op reis van Cura 9 40 naar
Amsterdam, waar het thuis behoorde. Nu was een der eigenaren
van genoemde reederfl, John Warder geheeten, lid van de gods
dienstige sekte der „Vrienden", meer bekend als Kwakers, wier
op den BQbel steunende grondbeginselen oorlog en oorlogsdaden
afkeuren en dus het daaruit trekken van voordeelen streng
verbieden. John Warder, trouw aan z{jn geloofsovertuiging,
wenschte zijn persoonlijk aandeel in den buit niet aan te nemen.
Hij stelde het bedrag, groot 1800 pond Sterling, in handen van
een administratie, met opdracht het onrechtmatig verkregen
geld zoo spoedig mogelflk aan de rechthebbenden in ons land
af te dragen. Herhaaldelijk werden eigenaren van of belang
hebbenden bij het schip opgeroepen, maar niemand meldde zich
aan, pas na het Napoleontische tijdperk, toen de rust in Europa
was teruggekeerd, kwamen belanghebbenden, die bewijzen
overlegden van hun aanspraken op 'n som van 3800 pond Sterling.
Na den dood van John Warder had de Kwaker-gemeente
de gelden trouw beheerd en het kapitaal een reeks van jaren
zeer winstgevend belegd, zoodat, toen alle rechthebbenden
waren uitbetaald, er nog geld o verbleef, dat zij wenschte te
bestemmen voor een Inrichting van openbaar nut te Amsterdam.
Een aldaar wonende geestverwant was doordrongen van het
nut der zoogenaamde „infant schools", waarvan de eerste juist
te Londen was geopend. Op zijn voorstel werd aldus in 1830 in
de Berenstraat zulk een bewaarschool gevestigd. De school
ontving den naam „Amsterdams Welvaren" naar het in 1781
buitgemaakte schip. Aan den gevel zQn de initialen J. W. aan
gebracht als een herinnering aan den nobelen John Warder.
In een der lokalen hangt een groot tableau, waarop in
het Engelsch en Nederlandsch de geschiedenis van de school
is geboekstaafd. Een ander tableau bevat Bijbelteksten welke
voor de Kwakers als grondbeginselen gelden: „Gij zult niet
doodslaan". „G(j zult uw vijanden niet haten". „De vol
keren zullen geen oorlog meer voeren". „Vrede op aarde,
in menschen een welbehagen".
Tot zcover de geschiedenis van de eerste werkelijke
bewaarschool in de boofdstad, misschien ook van ons land.
Waar ook in „Friso" het oorloge vraagstuk tot uiting komt,
meenden we goed te doen, mede daarom, het voorgaande onder
de aandacht barer lezers te brengen.
A.
Binnenland.
De blijde incomste.
De hoofdstad heeft deze heele week
feest gevierd, zooals alleen de hoofd
stedelingen dat kunnen. Tenminste,
wanneer het een heugelijk feit betreft,
dat verband houdt met het Oranje
huis. Want een Amsterdammer mag
christen zfjn of jood, liberaal of rood,
hij is in elk geval Oranjegezind. De
Jordaan kan twee geheel tegenge
stelde aspecten opleveren buiten het
normale, d.i. in rust. De Jordaan kan
D.l. in oproer zjjn tegen alles en nog
wat, zelfs tegen zich zelf, óf de Jor
daan verkeert in een feestroes en
dai is het Koninginnedag of een an
dere herdenking, ons Vorstenhuis be
treffende.
Dinsdag hebben de Amsterdammers
het jonge vorstenpaar als zoodanig
officieel ingehaald. Het klonk als een
klok, maar harder en julchender. De
vreugde klonk uit boven de 21 sa
luutschoten van de „Gelderland”.
Tienduizenden warrelden heel deze
week door de kleurig en uitbundig
versierde stratenze worden niet moe
met zich eiken keer weer daarheen
te begeven, waar ze kans hebben om
de beminde, zoo gelukkig lachende
prinses te zien, den jovialen prins en
de vereerde koninklijke Moeder.
H.M. heeft er prjjs op gesteld zelf geboden. Ik zie daarbij’niét voorbK
het jonge paar in de hoofdstad en in-
het Koninklijk Paleis aldaar in te
halen, te verwelkomen en aan het
volk voor te stellen. Zóó is het ook
gegaan, tot vreugde en diepe ontroe
ring van de bewoners, die niet moede
werden om te jubelen en te juichen,
bekoord als ze waren door de bemin
nelijkheid van de prinses, wier heele
wezen door den veranderden levens
staat zulk een gelukkige metamor
phose onderging en door het open
karakter, de spontane gulheid en er
kentelijkheid van den jongen prins.
Amsterdam en Oranje zjjn, zoover
dit nog mogel{jk ware, weer dichter
bQ elkaar gekomen, niet het minst
door de harteltjke bewoordingen,
waarin prins Bernhard zfln verzoek
vervatte om te mogen deelen in de
waardeering, welke van oudsher aan
het vorstenhuis was beschoren.
De Staten-Generaal.
Nadat minister de Wilde Zaterdag
als Koninklijk Commissaris de ver-
eenigde zitting der St. Generaal op
plechtige wijze had besloten, heeft
Z.Exc. Dinsdag de nieuwe zitting ge
opend en hebben daarmee de geko
zenen van de vorige maand hun
werkzaamheden als Kamer- of Se
naatsleden hervat of voor een derde
van het getal zijn ze hun taak als
volksvertegenwoordigers begonnen.
Er is voorloopig nog niet zooveel
te doen voor de heeren, althans niet
aan openbare werkzaamheid. De
geloofsbrieven zQn goedgekeurd en
aanvaard, daarna is de voorzitters-
nominatie opgemaakt en op heden,
Vrijdag, begint de benoemde presi
dent der Tweede Kamer - die van
de Eerste kwam reeds eerder in
functie bij de Vereenlgde zitting
officieel z(jn taak. Natuurlek zal dat
Mr. Aalberse weer zijn. Denkelijk
wordt nu meteen besloten de Grond
wetsvoorstellen voor tweede lezing
in de afdeelingen te brengen, terwQi
misschien nog eenige spoedeischende
ontwerpen worden afgedaan. De
Kamer gaat vervolgens op reces tot
September om dan het nieuwe ka
binet met het nieuwe program te
zien.
dat wat afzetmogelijkheden betreft,
met de voortschrijdende industriali
satie en de daarmede gepaard gaande
bescherming, valt rekening te houden.
De missie is echter van meening, dat
wanneer de bestaande mogelijkheden
intens worden bewerkt en de handels-
relaties op zoodanigen voet worden
ingericht, dat z{j zich met die van
andere landen kunnen meten, er
plaats is voor het aandeel dat aan
Nederland in de handelsbeweging
met Zuid-Amerika toekomt.”
De symptomen van opleving blijven
overigens vele in ons land. Een
merkwaardig staaltje daarvan is sterk
verhoogde productie der Philipsfa-
brleken te Eindhoven. Nadat het
personeel aldaar, enkele weken ge
leden tot 14.600 was gestegen, is
Dinsdag j.l. de 15.000ste arbeider
tewerkgesteld.
Het luchtverkeer op Indië.
Van de economische opleving pro
fiteert ook de K.L.M., welke voortaan
drie maal per week op Indië laat va
ren. Dat werd onthuld op het diner,
dat de minister van Binnenlandsche
Zaken, mr. de Wilde, in hotel 1’ Europe
te Amsterdam aan de K.L.M. heeft
aangeboden ter gelegenheid van de
ingebruikneming van de Douglas
D.C.-3 op de Indië lijn en de verzen
ding van alle briefpost naar Indië
zonder speciaal luchtrecht.
Handelsbetrekklngen met Japan.
Uit Tokio wordt gemeld:
Acht Ned.-Indische gedelegeerden
zQn te Kobe aangekomen om met
Japansche kooplieden onderhandelin-
gen aan te knoopen over de verbe
tering der handelsbetrekklngen tus
schen Japan en Ned.-Indië.
Tot het gezelschap behoort dr. W.
A. F. Stokhuyzen, voorzitter van de
Ned.-Indische vereeniging van im-
porteurs-groothandelaren te Batavia,
De besprekingen zullen op 12 Juni
te Osaka beginnen.
De tunnelbouw te Rotterdam.
De voorbereiding van de tunnel-
aanleg onder de nieuwe Maas te
Rotterdam is thans zoover gevorderd,
Ook de bemanning van de „Hordena” dat Op 15 Juni met de eigenlijke bouw
kan worden aangevangen. Het ge
meentebestuur zal het begin van de
werkzaamheden met eenig ceremoni
eel gepaard doen gaan.
Zonsverduistering.
De totale zonsverduistering van
Dinsdag, de langste sinds 1238 jaren,
is door de geleerden, die voor korten
tfld het anders onbevolkte Canton-
eilandje midden in den Stillen Ocean,
bewoonden buitengewoon goed waar
genomen.
Om 14 06 was, zooals trouwens ook
was berekend, de maximum-verduis-
toring bereikt.
-88’
-8e
-88
-88
-88
-88
-88
■88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-86
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
•88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
-88
■88
-88
-88
-88
-88
-88
•88
-88
-88
grond, willen zien. De democratische
werkelijkheid is er ten onzent echter
nog. Zelfs een verdienstelijk staats
man als de heer ColQn zal zich pas
medewerkers uit de partijen kunnen
assumeeren, nadat hQ het met deze
of met hare vertegenwoordigers, over
een werkprogram is eens geworden.
Daarbij doen zich naar het schijnt,
moeilijkheden voor. Er zjjn, voor wat
de economische politiek betreft, tegen
stellingen tusschen b.v. de A.-R. en
de R.-K. en wat de meer algemeene
politiek aangaat, tusschen de V.D. en
de partijen van „rechts”.
De heer Colijn heeft H.M. de Ko
ningin van de week te Amsterdam
van de stand zijner onderhandellngen
met de partijen op de hoogte gesteld.
Het economisch herstel.
Jhr. Mr. Dr. Van Karnebeek, het
hoofd der Nederlandsche handels-
missle naar Zuid Amerika, heeft van
de week rapport uitgebracht over
zjjn reis aan den Minister van Econo
mische Zaken. Daarbij heeft h{j o.m.
het volgende gezegd:
„Het staat voor ons vast, dat ons
land goed zal doen, vóór het te laat
is, het voorbeeld van andere landen
te volgen en een toenemend aandeel
te nemen in de vooruitzichten, en
mogelijkheden, die in menig opzicht in
die landen nog aan den vreemdeling
en het vreemde kapitaal worden
S'X-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
8*-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
Hf-
föK’
Ook het vertrouwde
adres voor GrootzandlSSIN EEK
De verjaardag van
Z.K.H. Prins Bernhard
Oproep van „de Princevlag”.
In verband met de naderende ver
jaardag van Z.K.H. Prins Bernhard
doet het hoofdbestuur van „de Prince
vlag” een beroep op de bevolking
van Nederland en de overzeesche ge
westen en op alle Nederlanders in
den vreemde, ook de verjaardag van
Z. K. H. Prins Bernhard met groote
opgewektheid te vieren. De bevol
king als geheel door een spontane
en algemeene vlaggenhulde, Oranje
vereeningen en comité’s door het or-
'aniseeren van bijeenkomsten en
eestvieringen, scholen en verdere
onderwijsinrichtingen door in alle
klassen het feit van den dag te her
denken.
Elkeen werke met kracht er aan
mede, dat van den beginne af aan
ook de verjaardag van Z. K. H. den
Prins gemaal volledig worde opge
nomen in de rij van bigde en dank
baar gevierde Oranjedagen.
Afdeeling .Nieuwe vindingenop
de a.s. Jaarbeurs te Utrecht.
Men meldt ons uit Den Haag
De deelname in deze afdeelng is
voor iedereen mogelfjk.
Het doel is den uitvinder eene ge
legenheid te bieden tegen geringe
kosten, sneller dan anders, contacten
te kunnen leggen met belanghebben
den voor verkoop van een octrooi of
afgifte van eene licentie op een oc
trooi.
Toegelaten worden ter beoordee-
ling van een vanwege den Bond van Oc
trooi- en Merkenhouders in overleg
met het Jaarbeursbestuur benoemde
commissie
a. Nieuwe vindingen, die geoctrooi
eerd zQn
b. Voor octrooieering in aanmerking
komende vindingen, waarvoor even
tueel door het Jaarbeursbestuur kos
teloos een certificaat wordt afgegeven,
opdat de uitvinder ervan in de gelegen
heid is, binnen zes maanden vanaf
den datum van de opening der Jaar
beurs een octrooiaanvrage te kunnen
indienen in Nederland.
Zij, die er belang bjj hebben aan’de
Jaarbeurs deel te nemen, worden ver
zocht zich ten spoedigste zoo mo-
gelflk één maand vóór de opening van
de Jaarbeurs (de ruimte is beperkt)
schriftelQk, met insluiting van porto
voor betaald antwoord, te wenden tot
den Heer J. Keiser, 2e Schuytstraat
No. 155, tel. No. 335138, 's-Gravenhage.
Gaarne wordt vanaf heden aan ge
noemd adres ontvangen In den namid
dag voor mondelinge inlichtingen na
schrifteigke kennisgeving. Bfl voldoen
de aanvragen uit een provincie zullen
misschien binnenkort zoo noodig zit
dagen worden gehouden in enkele
hoofdplaatsen, nader in de couranten
te vermelden.
Standhouders, die op vorige beurzen
aan deze afdeeling hebben deelgeno
men, zQn zonder uitzondering uiterst
tevreden.
Op dus allen naar Utrecht op de
Jaarbeurs, die er „Nieuwe Vindingen"
kunnen brengen
Hoe meer deelname, hoe meer be
zoek op de Jaarbeurs.
Besprekingen over nieuwe vindin
gen, waarop nog geen octrooiaanvrage
werd ingediend, blijven absoluut ge
heim. Inlichtingen over octrooi-zaken
daarbij gratis.
Kasteel Blijenbeek verkocht.
Het eeuwenoude kasteel Blejjenbeek
te Afferden (L,) is aangekocht voor
de Dultsche regeering medegedeeld, 4® 80Jn c^cd 300 000 gulden,
-° - door de familie Jurgens te Londen.
Het communisme in Luxemburg.
Zondag heeft in Luxemburg een
volks-referendum plaats gehad over
het door de regeering voorgestelde
verbod van de communistische party.
Het regeeringsVoorstel werd ver
worpen met 56000 tegen 63000 stem
men. Blikbaar vreest het volk den
Invloed der 3000 communisten in het
vorstendom niet.
De gelijkertijd gehouden Kamer
verkiezingen brachten weinig ver
andering in de samenstelling van de
volksvertegenwoordiging. De socia
listen wonnen drie zetels, de liberalen
verloren er twee; de katholieken
bleven geljjk.
tt
E
>rd
en
r
ratio-
II- -
II-
-.8
