Nieuws- en Advertentieblad
Een Bril
ZEILEN
FRIESLAND
HOFSTEDE
VOORJAARS-
PAARDENMARKT
te WORKUM
op MAANDAG 23 ME11938.
r I
voor de Gemeenten ïïorknm, Hem. Oldeph. en Noord»., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
RuimteZeilend door Friesland
Gaastra’s Boekh. - Tel. 4ö - Workum
Collecte voor Bijzondere Nooden.
Openbare- of conjunctuurwsrksn
ZATERDAG 21 MEI 1938.
64ste Jaargang
No. 21
Officieel Gedeelte.
Plaatseiyk Nieuws.
INGEZONDEN
--Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 -■---
Algemeen weekoverzicht
COLLECTE.
Breukbanden, Solide Reparatie-Inrichting
Buikgordels,
Elastieken Kousen, Verplegingsartikelen enz. enz.
•J
D is
Dit blad verschflnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele No». 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorin, in te zenden. Ad-
vertentiön tot uiterljjk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
het
ran
i te
aan
?te
er-
die
he-
0ft,
an-
Ing
len
snd
te
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
ns-
dd,
ge-
ok
ire
te
pe
en
sn,
>ar
S. R. DIJKSTRA.
A. GAASTRA.
Ds. J. P. H. GROOTES.
A. HAZEVOET.
Ds. E. C. v. d. LAAN.
H. LEENSTRA Sr.
Kapelaan K. G. Th. MEÜRS.
Ds. J. v. VEEN.
D. v. D. GOOT,
Secretaris-Penningmeester.
»n
Ig
n.
De prjjs der Advertentiën
Is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bjj abonnement belangrijk
lager
Gesteund door onze jarenlange
ervaring garandeeren wjj
PRIMA pasvorm en kwaliteit
jn
ie
rt
e-
et
Binnenland.
Vredesdag.
Woensdag j.l. hebben we Volken
bondsdag of Vredesdag gevierd. De
eerste benaming is de oorspronkelijke,
maar naarmate de twQfel van jaar
tot jaar groeide, of de Volkenbond
wel een blijvertje zou blijken, heeft
de tweede benaming „Vredesdag",
meer en meer ingang gevonden.
Want het vredesverlangen zal altijd
blijven. En groeien, naarmate de kans
op oorlog grooter wordt. Dat blijkt
ook wel uit het telken jare stijgend
aantal vrouwen, dat aan den traditio
neel wordenden Vrouwen-Vredesgang
op den 18 Mei te Utrecht deelneemt.
Dit jaar waren het er verscheidene
duizenden, die zich, uit alle oorden
Minister Romme heeft een offensief
geopend tegen den lediggang: de
werkverschaffing zal met 50 pet.
worden uitgebreid, hetgeen neerkomt,
op een verhooging van het aantal
.tewerkgestelde werkloozen- van
50.000 tot 75.000. Ik zou den minister
willen vragen, dat hij aan het spook
der werkloosheid ook een moreele
slag toediene. En den werklooze, dien
hij arbeid verschaft, hun waardigheid
van arbeiders hergeve I
Het woord „werkverschaffing” werd
uitgedacht in den eersten crisistijd,
toen de werkloosheid nog als een
zeer ttjdelflk verschijnsel werd be
schouwd en voor tewerkstelling ob
jecten werden gezocht, welke als
eigenlek onnoodlge beuzelarij konden
worden aangemerkt. Er werd in die
dagen nauwkeurig onderscheid ge
maakt tusschen productieve en niet
productieve werkenproductieve
werken mochten in geen geval in
werkverschaffing worden uitgevoerd.
Dat onderscheid is al lang verval
len. Er worden tegenwoordig ver
keerswegen gebouwd in werkver
schaffing en bruggentrottoirs gelegd
en rioleering. Enz. enz.
Dat is goed en juist. Als men
dergelijke groote werken aan het
„vrije bedrijf” ter uitvoering geeft,
dan laat een aannemer een stel
machines aanslopen, die in den
kortsten tijd de wonderlijkste presta
ties leveren, maar de arbeidsgelegen
heid om zeep brengen. Het is goed
dat de overheid bepaalde groote
werken voor handkracht reserveert
en zich de extra-kosten van duurdere
uitvoering getroost.
Dergelijke werken echter leveren
eerlijken, harden arbeid, welke zeker
zoo nuttig is als het werk in de Duit-
sche of andere oorlogsindustrie.
Laat de overheid dan ook degenen,
die zulken arbeid verrichten, af
voeren van de lijst en weren uit
de statistiek der werkloosheid.
Laat ze het woord „werkverschaf
fing” uitbannen en vervangen door
de veel juistere benaming „Openbare
Werken” of desnoods „Conjunctuur-
werken.”
Als voor dergel|jke werken de
loonen en sociale voorzieningen, thans
voor de werkverschaffing geldende,
moeten worden gehandhaafd, soit!
Maar laten we de menschen, die
hard moeten werken voor een klein
loon tenminste het moreele loon,
waarop ze recht hebben, voor hon
derd procent ultkeeren. Laten we
hen hernoemen: arbeiders. En hun
daarmee ’t zelfbewustzijn hergeven.
Md.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter algemeene
kennis, dat door hen vergunning is
verleend aan de Commissie van
Samenwerking voor Bijzondere Noo-
den tot het houden van een collecte
in de week van 23 t/m 28 Mei a.s.
Ter voorkoming van misverstand
wordt er de aandacht op gevestigd,
dat deze kennisgeving dient tot in
formatie voor het publiek, zoodat
daarin geen aanbeveling voor of in
stemming met de collecte moet
worden gelezen.
Workum, den 19 Mei 1938.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
Hendr. de VRIES Wzn., L.-B.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
Het mag als bekend worden ver
ondersteld, dat het vorige jaar in
onze gemeente is opgericht „de
Commissie van Samenwerking voor
des lands opgekomen, in de Domstad
hadden samengevoegd om in stillen
stoet uiting te gaan geven aan wat
in aller harten leeft: het verlangen
naar Vrede.
Juist om haar stil karakter, zonder
agitatie en demonstratie, is deze
jaarlijksche vredesgang zoo indruk
wekkend en is ze in staat om velen
van ulteenloopende politieke richting
of religieuze overtuiging, voor een
schoon doel te vereenigen.
De IJsheiligen.
De Vrouwen-Vredesgang is dezen
keer niet bepaald gezegend door de
natuur, het was dien dag nat en
guur. De IJsheiligen waren juist op
afscheidsvlsite gekomen. Ze hebben
den winter g’n dag gezegd, maar
hun jassen uitgeschud, vóór ze heen
gingen.
Ook de nog volgende dagen van
de week stonden „in het teeken”
van het bezoek der IJsheiligen, te
wier eere velen nog ’n stel briketten
of turven in de kachel hebben ge
brand. Eén goed ding danken we ze
vochtigheid. Regen!
Het begon er leeffjk uit te zien op
den akkerHeeft de vorst zoo goed
als alle vooruitzichten op den oogst
van pruimen, bessen, kersen en peren
vernietigd de droogte deed de
jonge groenten verschrompelen, op
welker rijpte we zitten te wachten,
nu de kool óp is en de weckpotten
leeg zfjn.
Branden.
Trouwens, de aanhoudende droogte
bracht nog andere gevaren mee,
de roode haan kraaide overal victorie.
In bosch en hei, in fabriek, woonhuis
en boerderij.
Het aantal branden was den laatsten
tjjd ontstellend groot. En ook nog in
het begin dezer week. We noemen
de groote fabrieksbrand te Amers
foort (schade een half millioen), veen
branden in Z.O. Drente, boerderQ-
branden te Leende, heidebranden bfl
Amersfoort. Enz.
Ook het brandgevaar is door den
gevallen regen sterk verminderd.
Al blijft de grootste voorzichtigheid
in bosch en hei geboden!
Zomertijd en -dienst.
Zomer, zomertijd en zomerdienst b(]
de Nederlandsche spoorwegen hebben
gelijktijdig hun intrede gedaan. De
nieuwe dienstregeling bracht in haar
toepassing meer beslommeringen en
maatregelen mede dan in het alge
meen het geval was.
Tot heden verliep alles vlot. Alleen
WORKUM. Geslaagd te Alkmaar
voor het rjjksdiploma voor kraamhulp
van het Wit-Gele Kruis, mej. H. de
Boer alhier.
granaten, gifgassen en ander oorlogs
tuig. Alles wordt gestapeld en gesta
peld, omdat het misschien ééns
noodig zal kunnen wezen, als de
volkeren elkaar gaan vermoorden.
In Duitschland hesten de werk
loozen, die op deze wijze arbeid
vonden, geen „tewerkgestelden-,
maar ze zijn „arbeiders in de oorlogs
industrie-.
Wie bij ons hard en zwaar ploete
ren om woesten grond voor den
vrede te bewerken door er cultuur
grond van te maken wie wegen
en fietspaden aan leggen voor het
gemak van den boer of voor toeris
tisch verkeer, die blijven „werk
loozen- heeten, geplaatst in de „werk
verschaffing- z|j herkrijgen hun
eerenaam van arbeider nietzij
blijven de somberte van onze
werkloozenstatlstiek onderhouden,
Voetbal
19 Mei. Zaterdag j.l. hebben
belde elftallen van „Stormvogels”
die te gast waren in Hindeloopen
gewonnen; het le elftal met3-1,het
2e met 1—0. De week tevoren bleven
de Hindeloopers op het Groene Strand
de baas, dus beide keeren was het
succes voor de gasten.
Met het organlseeren van serie-
wedstr^den op Hemelvaartsdag te
Hindeloopen, vlotte het niet bflster,h.
al wordt er ook nu nog moeite ge *VAKL’
daan dit te doen slagen. „StormURTj
vogels” heeft de uitnoodiging aangy 11X7
nomen en zal Pinkstermaandag ook
op den Bondsdag van den C.N.V.B.
te Groningen vertegenwoordigd zfln
te Ede deed zich een ongeval voor
dat met de nieuwe dienstregeling niets
te maken had en waardoor vertraging
ontstond. En te Deventer geraakte
het onderstel van een Dleseltrein in
brand, waarbij evenmin als te Ede
ernstige persoonlijke ongelukken
behoefden geconstrateerd te worden.
Onderzocht wordt echter nog in
hoeverre de ongevallen te Ede
ging het tenslotte toch om een ernstige
botsing en een groote materieele
ravage aan het opvoeren der
rijsnelheid zijn te wijten.
De Oilo-sche dèsillusie.
Sedert het begin van de economi
sche crisis, meer precies: sedert 22
December ’30 praten we van „de
Oslo-Staten- die een eigen economi
sche politiek van samenwerking
voeren... Zóó heette het althans.
Tot de Oslo-Staten werden gere
kend België, Denemarken, Finland,
Luxemburg, Noorwegen, Zweden en
Nederland. Deze staten hadden zich
verbonden om aan eikaars handel
zoo weinig mogelijk belemmeringen
in den weg te leggen.
Wat is er van deze schoone theorie
terecht gekomen? Practisch weinig
of niets.
In een officieele verklaring der ge
zamenlijke vertegenwoordigers wordt
mislukking erkend.
We lichten uit bedoelde verklaring
erkennende, dat de ontwikkeling
van de wereldconjunctuur hen niet
in staat stelt voor het oogenblik deze
overeenkomst te vernieuwen,
„niettemin verlangend de economi
sche samenwerking, waarmede zfl
een begin hebben gemaakt door de
onderteekening van de conventie tot
economische toenadering en van het
protocol, te Oslo, den 22sten December
1930, voort te zetten,
„verklaren zich bereid, zoodra de
economische omstandigheden dit zul
len veroorloven, hun collectieve be
sprekingen te hervatten....” enz. enz.
Er volgen dan nog wat „doekjes
voor het bloeden”, maar de zaak is
alleen deze: we z(jn al weer een
illusie armer geworden
Ook het vertrouwde
adres voor GrootzandlSSNEEK
Tewerkgestelden zQn arbeiders
en geen werkloozen.'
Het offensief van minister Romme.
„Werkverschaffing- is een alleron
gelukkigste benaming om de arbeids
gelegenheid te beduiden, welke de
overheid voor de werkloozen heeft
geschapen. Taalkundig is er misschien
niet veel tegen in te brengen, maar
er hangt te veel bedeellngslucht aan
het woord. Menschen, die weinig in
direct contact met de arbeiders
komen, hebben vaak de idee, dat de
werkverschaffing maar zoo’n beetje
„bezighouderty- van werkloozen is.
Ofwel een strafkolonie, waar de
arbeldslust der gesteunden wordt
getest en zoo noodig wordt
herwekt en op peil gebracht.
Deze idee is een glad verkeerde.
Tewerkgestelden verrichten zeer
zwaar werk, dat heel slecht betaald
wordt. Dat laatste behoeft niet onrecht
vaardig te wezen tegenover het eerste.
Wat tewerkgestelden doen in het
algemeen: ontginning, bebosschlng,
ruilverkaveling, wegenaanleg is
nuttige, vaak noodige arbeid, maar
hot is werk, welks vruchten geen
voldoende belooning beteekenen voor
do gemaakte kosten. Het is en bljjft
daarom toch nuttige arbeid, waar
van in de toekomst nog zeer velen
zullen proffteeren in den vorm van
normaal werk tegen normaal loon.
Op het oogenblik echter worden
in de werkverschaffing van weers
zijden offers gebracht: aan de eene
zQde offers aan geld door de gemeen
schap, welke aan loon meer besteedt
dan aan waarde wordt terugontvan
gen: anderzijds offers aan arboid
door de tewerkgestelden, die meer
prestoeren dan ze in loon vinden
uitgodrukt.
Tóch worden de tewerkgestelden
dikwijls nog met den nek aangezien
door de burgerij. BQ deze laatste is
veelal wanbegrip.
En dat wanbegrip wordt onbe
wust gewekt en onderhouden door
het woord „werkverschaffing”.
Velen staren zich blind op de
economische wonderen, welke in
Duitschland zQn gewrocht, waar de
werkloosheid zoo goed als verdwenen
heot te zQn. Laat ik dadelijk vast
stellen: ik deel deze bewondering.
Men vergete echter niet, dat de
werkloozen, die Duitschland telde,
thans lang niet allemaal normalen
en volledig productleven arbeid ver
richten. Honderdduizenden zQn te
werk gesteld in munitie- en kanonnen-
fabriekenhonderduizenden leggen
betonnen versterkingslinles aan of
-schuilplaatsen; duizenden en duizen
den maken oorlogs-vliegtuigen, bom
men, mitrailleurs, geweren, hand*
Bijzondere Nooden-. Zooals reeds
vroeger werd medegedeeld bestaat
haar werk uitsluitend in het verleenen
van éénmaligen steun in die geval
len, waarin het verleenen van de
gewenschte hulp de kracht van de
gewone instellingen van weldadig
heid te boven gaat.
Men vraagt soms naar concrete
gevallen, waarin de commissie hulp
heeft verleend, om te kunnen beoor-
deelen of men het werk door een
geldelijke bijdrage wil steunen. Het
zal echter leder duidelijk zijn, dat wij
aan dergelQke vragers het antwoord
schuldig moeten blijven, omdat het
werk der barmhartigheid en de bij
zondere nooden van onze medebur
gers zich nu eenmaal niet leenen om
aan de openbaarheid te worden pr(js
gegeven.
Dat de Commissie van Samenwer
king recht van bestaan heeft, blijkt
al hieruit, dat z(j gedurende het
eerste jaar van haar bestaan een
13 tal aanvragen om hulp te behan
delen kreeg, waarvan er 9 konden
worden ingewilligd. Hiermede was
in totaal een bedrag van ruim f1400
gemoeid. Dat dit mooie resultaat be
reikt kon worden ondanks de zeer
beperkte geldmiddelen der commissie
de opbrengst van de in het vorige
jaar gehouden collecte bedroeg ruim
f 250 is in de eerste plaats te
danken aan de aanvullende steun
welke van het Nationaal Fonds te
’s-Gravenhage werd ontvangen
bijna f 700 doch daarnaast aan de
samenwerking, welke tusschen de
verschillende instellingen van wel
dadigheid en particulieren werd tot
stand gebracht.
Zal de commissie haar werk kunnen
voortzetten en dat hieraan behoefte
bestaat moge blijken uit een 5 tal
aanvragen om hulp dat reeds weer
op behandeling wacht dan zal zjj
weder over nieuwe geldmiddelen
moeten kunnen beschikken.
Met toestemming van het gemeente
bestuur zal zjj daarom In den loop
van de volgende week een beroep op
de offervaardigheid van Workum 's
burgerij doen.
Wjj wekken ieder op om met milde
hand te geven wat in zijn of haar
vermogen ligt.
De Commissie van Samenwerking
voor Bijzondere Nooden te Workum.
Workum, 19 Mei 1938.
Mr. W. M. OPPEDIJK VAN VEEN-;
Voorzitter.
Twee woorden die fascineerend werken op duizenden I
Geen sport, die in groote kring zoo populair is als
de Watersport, geen land, dat voor deze sport, zoo’n
bijzondere gelegenheid, zoo’n -Ruimte» biedt als Friesland
De bekende publicist PIET BAKKER, wiens boek -ACHTER DE MAST»
duizenden boeide, schreef een nieuw boek
dat met fraaie, bijzonder suggestieve foto’s van L. J. KLEIJN werd geïllustreerd.
Dit boek spreekt tot den Watersporter, tot den Natuur
minnaar, tot den Folklorist èn tot ieder die gevoel
voor humor heeft en een frisch vlot boek weet te waardeeren
Royaal formaat, uitvoering op zwaar opdikkend druk met 32 foto bijlagen
op kunstdruk.
Prijs f 2.50 ingenaaid f 3.50 gebonden
Bestellingen worden gaarne aangenomen door
•SMMHSasaMCaaHaSSMMMMiaiMMIMSBIEMaMIMIMra
voor huidverfraaiing- g
o
I
.11 Ij
1e-
!•-
en
og
ui
lig
ig
In,
Is-
X_z 'S x_z x_z x_z
Vs C1 z-x z*x z-s /--X z-^
*A*4*A*4'4'4 *A-*-A*-A *-A-*4*4*-4 *4-*-4*4-*4-*
