o
ft
IS
II
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Nieuws- en Advertentieblad
A
lan
lie
IM
JM
EINDIGING ZOMERTIJD.
Inschrijving voor- en Vrijstelling van
den Dienstplicht.
LUCHTBESCHERMING.
ZATERDAG 1 OCTOBER 1938.
64ste Jaargang
No. 40
Officieel Gedeelte.
Plaatselijk Nieuws.
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
MODE-ALBUM
Winter-weelde 1938’39
a 60 ct. in den Boekwinkel van
T. GAASTRA BzTel. 45
I
I
I
I
I
I
I
I
I
m j
Algemeen weekoverzicht
Binnenland.
^olen
II
Wed. W. Riemersma,
B. Jongstra,
R. J. Flapper,
i
19.40
19.50
JSt
het
1ST
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter algemeene
kennis, dat de ZOMERTIJD zal ein
digen Zondag 2 October a.s. des
morgens drie uur.
Workum, 29 September 1938.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. D. GOOT.
De prfls dor Advertentiön
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bfl abonnement belangrijk
lager
De Burgemeester der Gemeente
WORKUM herinnert aan de verplich
ting tot het doen van aangifte ter
inschrijving voor den dienstplicht,
lichting 1940.
Voor de inschrijving zal in het
bQzonder zitting gehouden worden
op 12 October a.s. in het lokaal A. Z.
des voormiddags tusschen half tien
en twaalf uur.
Voor de lichting 1940 wordt voor
den dienstplicht ingeschreven hfl, die
in 1920 is geboren en in een der
gevallen, omschreven in art. 6, eerste
lid, dor Dienstplichtwet, verkeert op
1 October 1938.
Voor de lichting 1940 geschiedt de
aangifie ter inschrijving bedoeld in
artikel 8, vierde lid der Dienstplicht
wet:
a. voor de ingevolge art. 6 dier wet
in te schrflven personen in Octo
ber 1938.
b. voor de ingevolge art. 7 dier wet
in te schrijven personen binnen
dertig dagen na den dag, waarop
het in dat artikel bepaalde op
hen van toepassing Is geworden.
Voorts wordt verwezen naar het
geen omtrent de aangifte is aangeplakt
In een der publicatiekastjes aan het
Stadhuis.
Workum, 23 September 1938.
De Burgemeester voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
Dat mogen zijn jongelui die afge
keurd zijn voor den militairen dienst
en verder diegenen die goedgekeurd
werden doch nimmer dienden en
ouder dan 30 jaar, dus de buitenge
woon dienstplichtigen van 30 jaar en
ouder.
Ik verzoek U dringend U zoo
spoedig mogelflk daarvoor bfl mfl ter
Secretarie op te geven.
En nu het slotwoord
Weest niet ongerust, blijf kalm, het
kan nog best goedkomen. Hamster
vooral niet. Ik zal niet aarzelen dit
hamsteren desnoods terstond nog te
verhinderen.
Alles wat ik U zeide was voorzorg,
niet nieuw en in Uw eigen belang.
Ik dank U voor Uw aandacht.
enkele koeren den dienst op Praag
heeft moeten onderbreken.
En veel tegenslag kan de K.L.M.
niet verdragen. Uit mededeelingen
van haar directie is gebleken, dat de
toestand lang niet rooskleurig is en
dat de internationale toestanden den
gang van zaken in de afgeloopen
maanden zeer ongunstig hebben beïn
vloed. De boekingen op Indië laten
zich gunstig aanzien voor het komende
seizoen, doch de Europeesche vlieg-
diensten veroorzaken steeds groote
verliezen. Sprekende over de subsidie
verbaasde de heer Plesman zich er
over, dat er voor alles geld be
schikbaar was, behalve voor de lucht
vaart. Wanneer er evenwel niet tot
subsidie overgegaan kan worden
dreigt het ontslag van 300 man
personeel, gepaard gaande met een
herziening der salarissen terwijl dan
van uitvoering der pensioenregeling
niets komen kan.
Het klinkt wel „dreigend1*, zelfs
in tweeërlei opzicht.
Onze steenkoolpositie.
Onze steenkoolpositie kreeg deze
week een klap door het bericht, dat
met ingang van 1 October a.s. de
Belgische regeering een belasting zal
heffen op den Invoer van steenkolen.
Dit invoerrecht bedraagt 15 francs
per ton industriekolen en 5 francs per
ton steenkool voor cokesovens (d. i.
steenkool, waaruit de cokes bereid
wordt). Bovendien zou het voornemen
bestaan ook een belasting te heffen
op cokes. Een beslissing hierover is
nog niet gevallen. Het besluit houdt
ten nauwste verband met de politiek
van de Belgische regeering om de
eigen industrie te steunen. Het afge
loopen jaar is voor de Belgische
kolenindustrie niet gunstig geweest.
Poeliersbedrflt gesloten.
De beschermingsmaatregelen ten
behoeve van den middenstand worden
steeds uitgebreid. De minister van
Economische Zaken heeft bepaald, dat
het thans ook verboden is een inrich
ting, waarin het poellersbedrflf al
dan niet uitsluitend zal worden uitge
oefend, voor zoover die uitoefening
betreft, te vestigen zonder vergunning
van den minister.
Donderdag, 28 September j.l. hield
de burgemeester om 12.10 uur en
20,15 uur over het distributienet van
de radiocentrale alhier de hierna
volgende toespraak tot de bevolking.
Het is nuttig dat de inhoud van
deze toespraak algemeen bekend
wordt. Daarom wordt zfl hieronder
volledig afgedrukt.
Dames en Heeren.
Ik heb U in verband met de
moeilijke toestanden, waarvan wfl
getuigen moeten zfln iets mede te
deelen. Ik behoef geen Uwer te
zeggen dat de Nederlandsche Regee
ring met een open oog de ontwikke
ling der internationale voorvallen en
verhoudingen gade slaat. De regee
ring heeft den tijd die haar rest
aangegrepen tot het treffen van voor
zieningen, die door de veiligheid der
bevolking worden geboden. Strekt
die zorg zich uit over ons geheele
vaderland, op mfl rust de taak U
thans reeds eenlger mate op de hoogte
te stellen van de maatregelen, die
door mij, als Hootd van den Luchtbe
schermingsdienst in Uw belang en
voor Uw veiligheid zfln genomen of
zullen worden genomen, alsmede om
U met raad en daad bfl te staan in
de praktische luchtbescherming voor
U en Uw gezin.
Voor ik daartoe overga, wil ik één
ding goed duldelflk uitspreken opdat
U daar goede nota van kunt nemen.
De toestanden zfln wel ernstig, het
voorzien van wat er uit kan voort
komen is wel noodzakeljjk, doch
en dit bedoel ik er is op dit oogen
blik geen direct gevaar. Wanneer wfl
kalm en rustig onder oogen zien wat
wij doen moeten en doen kunnen dan
kunnen wfl veel meer bereiken, dan
wanneer wfl door angst, waarvoor
geen reden is, gedreven worden.
Hoor mfl dus rustig aan en volg
mfln raadgevingen vrijwillig doch
vast besloten op.
In de eerste plaats dit.
Ik heb het noodig geoordeeld, dat
ieder huis, iedere woning voorzien
kan worden van 2 emmers zand. Dat
zand laat U in die emmers of U doet
het over in een houten bak, die U
gemakkelflk kunt vervoeren.
Eén zoo’n emmer of bak zet U op
Uw zolder of bovenverdieping. De
andere laat U gelijkvloers.
De bedoeling is,| dat U altijd een
voorraad zand bfl de hand heeft.
Wanneer een begin van brand mocht
ontstaan. Dat begin van brand ont
staat wanneer Uw huis wordt getrof
fen door een brandbom. Dat kleine
bommetje van 2 K.G.. die door Uw
dak heenslaan. Op zolder neergeval
len branden zfl een oogenblik heel
fel. Is die eerste felheid uit dan heeft
U een begin van brand. Is U dan op
zoo’n zolder of verdieping in het
gelukkige bezit van voldoende zand
en een flinke schop dan kunt U dat
brandje best den baas. De brandweer
kan dat niet, die kan niet op 10
plaatsen tegelijk zijn en U begrijpt
wel dat er van die bommetjes van
2 K.G. heel wat in een vliegtuig
kunnen worden meegevoerd. U moet
U dus zelf met zand helpen.
Ik zal U die emmers zand geven
zoodra dat noodig is. Alleen heb ik
daar Uw emmers voor noodig want
zooveel emmers heb ik niet.
Op een nader te bepalen dag om
8 uur begint één zandauto bij de
Sluis, één bfl de Bolswarder brug,
één bfl het Station. Zfl vullen huis
aan huis de twee emmers die U
beschikbaar stelt.
U kunt de auto’s dus, indien noodig,
één dezer dagen verwachten. Als
iedereen medewerkt zal dit vrfl om-
vangrflke werk gauw klaar zfln.
Waarom zand zoo werd mfl gevraagd
als voldoende water aanwezig is?
Deze brandbommen nu hebben de
eigenaardigheid, erg te spatten. Dit
spatten wordt nog veel erger als men
er water op gooit. Dat is een groot
gevaar, want de spatten branden
door waar zfl neer komen. Wfl houden
het dus bfl zand.
Dat was ten eerste. Nu ten tweede:
Wil deze maatregel zeer goede
resultaten hebben, dan moet men er
voor zorgen, dat er geen brandbaar
goed op de zolders aanwezig is.
Oude meubelen, oude waschmanden,
stroozakken e.d. zaken zfln erg brand
baar. Een goede raad is daarom
Ruim al dergelflke soort dingen van
Uw zolder weg. Breng ze in Uw
schuurtje of ruim voorgoed op. In de
maand Mei verbaast zich iedere
huisvrouw erover dat zooveel weg
kan met den aschman.
Ik raad U nu alleen, doe het nu.
Zorg voor een opgeruimde verdieping
of zolder.
In de derde plaats dit.
Ik heb opdracht gegeven aan den
Heer Stam van de Gasfabriek om de
bovenkant van de gashouders, die
aluminium-wit z|jn, groen te verven.
Donker groene en licht groene gedeel
ten door elkaar dat valt van boven
gezien niet op.
Wat voor de gasfabriek geldt, geldt
ook voor huizen met zinken daken.
Past U dus dezelfde maatregel toe
voor Uw dak. U kunt het vaak wel
zelf doen. Het blinkende wit moet
weg, het groen geverfde dak valt niet
op.
In de vierde plaats nog dit.
In onze gemeente zal niet worden
gealarmeerd met sirene’s of stoom
fluiten e.d.
Wanneer er nu te eeniger tijd
iets mocht gebeuren, dat is nog
toekomst, maar wie zal zeggen, hoe
ver dan moet de bevolking nooit
uitloopen en gaan kflken. Niemand
zegt U dat de vliegtuigen niet terug
komen.
De diensten van de luchtbescher
ming rukken uit. de bevolking blflft
thuis of aan het werk.
Tenslotte neg één ding, maar wel
belangrijk.
Ik heb vrijwilligers noodig voor
twee diensten,
n.l. 8 man voor bode-diensten en
aflossing bij de radiotoestellen. Ik
heb er vier, ik moet er twaalf
hebben.
Verders heb ik 10 dragers of hel
pers noodig voor den geneeskundigen
en ontsmettingsdienst. Dus totaal 18
vrijwilligers.
KEURINGSDAG
28 Sept. Het zachte weer werkte
wel mee deze feestdag van de Afd.
„Workum en Omstr." van de Friesche
Mfl. van Landbouw te doen slagen.
De catalogus vermeldde ruim 200
inzendingen, welk getal nog flink
overschreden zou zfln geweest, wan
neer er ook hier van mond- en klauw
zeer geen sprake was geweest. Toch
was er tegen tienen nog een mooie
collectie vee op het Marktplein aan
gevoerd. Onder de vroolflke klanken
van Crescendo” werden de ver
schillende inzendingen nu bezichtigd.
De jury bestond uit de heerenR.
H. Schaap, Deersum; B. D. Okma,
D|jken bfl Woudeend; H. Jonkman,
IJtens; C. J. Blanksma, Pingjum
J. N. Wassenaar, Jelsum en D. Schaap,
Deersum.
De volgende bekroningen werden
toegekend
Rubriek 1. Enterstleren.
Ie prjjs Van Schaik van K. Vrolijk,
Workum.
Verguld zilveren medaille aange
boden door S. A. Visser’s Fourage-
handel, Workum.
Rubriek 2. Kalverstieren (geb. na
30 Sept. '37 en voor 1 Febr. ’38)
2e prjjs Johan van F. K. Vroljjk,
Workum. 3e prils Gelsche’s Beikes
van K. Vrolflk, Workum.
Rubriek 3. Kalverstieren (geb. op
of na 1 Febr. ’38)
le prfls Adema van S. IJ. Haagsma,
Workum, 2e prfls Simon van K.
Vrolflk, Workum, 3e prfls Brand van
J. Haagsma, Workum.
Verguld zilveren medaille aange
boden door de fa. H. Kraak, Leeuwar
den.
Rubriek 4. Productiekoeien (Mini
mum opbrengst als volwassen koe
200 K.G. boter, twenterrler of over-
looper 170 K.G., enterrler 140 K.G.
allen in een voldoende lactatieperiode
of van 330 dagen. Voor elke 10 kilo
boter meer wordt i/2 punt meer voor
exterieur gegeven“overigens wordt
gekeurd op exterieur).
le prfls met 83 punten Jantje 78
van K. Vrolflk, Workum. 2e prfls met
82 punten Jantje 3 van F. K. Vrolflk,
Workum. 3e prfls met 81i/2 punt
Anna 5 van St. B. van Dflk, Workum.
81 punten Heabeltje 5 van K. Vrolflk,
80 punten Sipkje 13 van F. K. Vrolflk.
Eerekruis aangeboden door den
heer T. A. Deinum, Fouragehandel,
Workum.
Rubriek 5. Oudere Melkkoeien
(afgekalfd na 1 Dec. ’37.)
le prfls A. Jantje 78, le prfls B
Dina 2, beide van K. Vrolflk Workum.
2e prfls Johanna 9, van F. K. Vrolflk,
Workum. 3e prfls Allda, van G. Bu-
walda, Work.-Nieuwland en Zwartkop
van K. Vrolflk, Workum.
Verguld zilveren medaille aange
boden door N.V. Kaas- en Roomboter
fabriek Workum1* v.h. Tjebbes en Co.
en 1 Wisselbeker door de C.A.F. te
Leeuwarden.
Rubriek 6. Melke Twenterrieren
(afgekalfd na 1 Oct. ’37.)
le prfls Sietske 2, van G. Buwalda,
Work. Nieuwland. 2e prfls Gelsche
Roland 9 en Heabeltje 5, belde van
K. Vrolflk, Workum. 3e prfls Willy
van N. W. Schotanus.
Verguld zilveren medaille aange
boden door Coöp. Boerenleenbank.
Rubriek 7 Melke Enterrieren (afge-
kalfd na 1 Oct. ’37)
le prfls Griet 3 van K. Vrolflk,
2e prfls Oeke 5 van St. B. van Dflk,
3e prfls Zwartje 19 van A. Gaastra.
Verguld zilveren medaille aange
boden door den Weled. Geb. Heer
Alta, Oudemirdum.
Rubriek 8. Hokkellngen (geb. na
30 Sept. ’36 en voor 1 Febr. ’37).
le prfls A Tleneke 2 van D. D. van
der Werf, Workum. le prfls B Nora 9
van S. IJ. Haagsma, Workum. le prfls
C Letha 7 van D. D. van der Werf.
2e prfls Victoria 3 van J. Haagsma,
Workum. 3e prfls Sietske van D. D.
van der Werf en Wiepkje 31 van
K. Vrolflk, Workum. 9 30
Verguld zilveren medaille asv
boden door Calvé, Delft.
Rubriek 9. Hokkellngen
of na 1 Febr. ’37)
le prfls A Dora 13 van, »sterland d is
Workum. le prfls B Wit?*,
H. M. Hfllkema, Heidens"-J
Wletske van D. D. vaiyvy. BOLSWARD
Workum. 3e prfls Klask^c’^ «7 t? r>
Hfllkema, Rlemke van Si. .tlWKKIJ
en Erna 13 van S. IJ. Y-
Workum.
Bezorgde tfld.
Laten we het dezen keer niet heb
ben over verkeersongevallen en werk
staking, we concentreeren al onze
gedachten op nóg ernstiger dingen;
op de oorlogsdreiging. Er is bange
zorg in de harten, ook van ons volk.
De oorlogsvlam dreigt uit te slaan
in ons werelddeel en. zelfs al zou haar
lekkende tong ons gebied niet mede
in brand steken, we zouden schroeien
van de hitte en verdrogen van de
verwoestende ellende. Een deel van
onze mannen of zonen staat reeds aan
de grens, bereid tot verdediging van
hen, die achterbleven.
Laten we de hoofden koel, de harten
warm houden. En vertrouwen op de
bedachtzaamheid onzer regeering,
welker leider en woordvoerder ons
Woensdagavond in z’n radiorede zoo
treffend schilderde, wat onze plicht
is in de gegeven omstandigheden:
bidden voor den vrede, bereid zfln
om te offeren, paniekstemmingen ver
mijden.
Vrees alléén is een slechte raad
geefster. Enkelen zien we op het
oogenblik reeds aan de oorlogs-
verdwazing ten prooi: hamsteraars
trachten zich te dekken voor den
kwaden dag 1 Laten we er niet aan
meedoen, egoïsme schaadt het
algemeen belang. Als we moeten
lijden, zullen we het tezamen doen.
Als er ooit honger zou komen te
dreigen in ons land wat voorshands
niet denkbaar is dan zullen we
ons niet persoonlflk kunnen redden
in een omgeving, waar alles om ons
heen valt. Als er honger komt, zal er
gedeeld moeten worden, goedschiks
of kwaadschiks.
Hebt voorts geen angst, grooter
dan gewettigd Is.
Onze zielen zfln in de laatste jaren
kapot gegriezeld door verhalen over
het gasgevaar in een oorlog. We zfln
wel opgekomen tegen die gruwel-
voorstelllngen en thans zien we
onze meening volkomen gedekt in
de groote pers. We citeeren uit de
bladen van de Arbeiderspers
waarin terzake voorheen heel anders
werd geschreven het volgende
„Wie echter met eenige nauwkeu
righeid nagaat, wat deskundigen over
het luchtgevaar schrflven, bemerkt,
dat zfl het strfldgas, dat de burger
bevolking de meeste vrees aanjaagt,
niet als het ergste gevaar voor de
open steden beschouwen. Zfl achten
het technisch onmogelflk om een
stad „onder gas” te zetten.*'
Wat onmogelflk is voor de stad, is
het natuurlijk voor het platteland
Nabijgelegen loopgraven kunnen
worden gegast, maar niet een
verre en open streek.
Overigens heet het voor deze
dagendraagt elkanders lasten
Laten we allen de ons opgelegde
taakmet opgewektheid en vertrouwen
vervullen. Laten we degenen ge
denken, die voor ons aller heil de
zwaarste offers moeten brengen: de
gemobiliseerden. En laten.... de werk
gevers het plaatsje van den arbeid,
dat ze moesten verlaten, voor hen
open houden, liefst door een tfldelflke
vervanging van hun persoon door
een nog werklooze arbeidskracht.
De positie der K.LM.
Onze burgerlflke luchtvaart zou bfl
een Europeeschen oorlog al gauw in
het nauw komen, de K.L.M. zou
zoo goed als al haar diensten moeten
WORKUM 27 Sept. Aan de door de
plaatselflke afdeelingen der drie
Middenstandsvereenigingen uit
geschreven Etalagewedstrijd dongen
37 deelnemers mee. De etalages
werden door den Edel.Acht. heer
Burgemeester van Workum en2vak-
kundigen van buiten beoordeeld. De
uitslag luidde als volgt
le prfls:
Blom’s Slagerfl, met 10 punten,
S. Gorter, Horloges met 9i/2 punt,
W. H. v. d. Werf,
Wijnhandel enz. met 9>/< punt,
W. Faber, Modes met 91/4 punt.
2e prfls
G. Wouda, Schoenhandel met 9 punten,
E. J. Robflns,
Woninginrichting, met 8 punten,
R. v. d. Meer, Slager met 8 punten,
Wed. R. S. Bouma,
Bakkerfl met 8 punten.
3e prfls:
Wed. P. A. Veldman,
Groentehandel met 71/2 punt,
Wed. W. Riemersma,
Schoenhandel met punt,
u
Manufacturen met 7l/2 punt,
Bebé artikelen met 7^2 punt.
Eervolle vermelding:
IJ. Flapper, Groentehandel,
O. A. Dflkstra, Groentehandel,
P. Eiling, Schoenhandel,
F. v. Duinen, Manufacturen,
A. Brandsma, Manufacturen,
D. J. de Haan, Electriciën,
P. J. Flapper, Kleedingmagazfln,
■taken. Gelflk zfl dezer dagen reeds P. Vogelzang, Kruidenier.
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 centsfranco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlflk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
ll-
or
f
pen
>jes
FRISO.
