Nieuws- en Advertentieblad
ïoof de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
s
Tewerkstelling van kleine grondge
bruikers op eigen bedrljt.
ZATERDAG 22 OCTOBER 1938.
64ste Jaargang
No. 43
Officieel Gedeelte.
'HJAR
JIERDEI
Plaatselijk Nieuws.
Algemeen weekoverzicht
Binnenland.
---== Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 -
LEGGER der WEGEN
’t is
op
mear
stam
en
U. de V.
k
r
I
t
r
K
e
r
19.30
19.35
19.40
19.50
D is
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiën tot ui ter lijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
ll-
De prijs der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
By abonnement belangryk
lager
In 't kort.
Op juist 84-jarigen leeftijd is te
Amsterdam overleden de bekende
econoom en socialistische politicus
Karl Kautsky. Bfl uitstek was deze
tijdgenoot en vriend van Marx de
theoreticus van het Marxitisch socia
lisme. De laatste jaren leefde hQ als
vluchteling te Weenen, vanwaar hij
na den Anschluss wederom als vluch
teling via Praag naar Amsterdam
kwam.
Een paar kindermoordenaars wer
den van de week voor den rechter
gebracht. Tegen den 24-jarigen „koop
man" v. d. W. werd levenslange
gevangenisstraf geëischt wegens
moord op het 12-jarige woonwagen
meisje Tetje Hof. De arbeider K. uit
Mill, die zijn 2-jarig stiefdochtertje ten
doode toe had mishandeld, zag zich
in hooger beroep opnieuw tot 2 jaar
en 8 maanden Veroordeeld.
In Leiden is gebleken, dat er
valsche rjjksdaalders in omloon zQn
ze zijn een millimeter dikker dan de
echte. Een verdachte is gearresteerd.
Maandagmiddag werd onder zeer
groote belangstelling in de groote
zaal der „Vereeniging" te Nijmegen
de feestljjke academische zitting
gehouden ter viering van het derde
lustrum der R.-K. universiteit.
Ingediend is een wetsontwerp om
den werkingsduur van de wet van
5 November 1936, houdende tfldelQke
maatregelen betreffende de mechani
satie in de sigarenindustrie met twee
jaren te verlengen.
WORKUM. Tot administrateur-
controleur der steunverleenlng en
werkverschaffing in deze gemeente
werd benoemd de heer P. S. Scheltema
te Tilburg.
Belasting betalen
De Ontvanger der Directe Belas
tingen te Koudum brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat vóór 1
November a s. betaald moet zjjn op
de aanslagen:
Personeels Belasting 1938 gedag-
teekend Augustus 1938, tenminste
gedeelte
Inkomsten- en Vermogensbelasting
1938/’39 gedagteekend Augustus 1938,
tenminste gedeelte.
dingsboot „St. Nicolaas Marius” en
de waterdichte motortractor „Het
Zeepaard”.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter openbare
kennis, dat het, ingevolge de Wegen
wet opgemaakte ontwerp voor den
legger der wegen met b^behoorende
overzichtskaart op het gemeentehuis
voor een ieder ter inzage ts neerga-
legd vanaf 20 October 1938 tot 28
November 1938, zflnde de dag, waarop
hun College, ten Gemeentehuize, des
namiddags ten 4 ure, zitting zal hou
den voor het inbrengen van bezwaren
of voor het aanhooren van een toe
lichting op schrlftelQk Ingediende
bezwaren.
Bezwaarschriften kunnen vóór ge
noemden datum schrifteljjk worden
ingediend bij Burgemeester en Wet
houders. Deze bezwaarschriften wor
den dan bij het ontwerp mede voor
een ieder ter inzage gelegd.
Workum, 13 October 1938.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN
De Secretaris,
v. d. GOOT.
Het Gemeentebestuur van WOR
KUM maakt bekend, dat voor kleine
grondgebruikers (b.v. koemelkers)
onder bepaalde omstandigheden de
gelegenheid openstaat, tegen een van
overheidswege toe te kennen ver
goeding, op eigen bedrijf tewerkge
steld te worden (bijzondere bedrijfs
steun aan kleine boerenbedrijven).
Zij, die hiervoor in aanmerking
wenschen te komen, moeten zich
voor het invullen van de vereischte
formulieren vervoegen ter gemeente
secretarie op WOENSDAG 26 OC
TOBER ^i.s. des voormiddags van
9—11 uur.
Workum, den 21 October 1938.
Het Gemeentebestuur voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN,
Burgemeester.
v. d. GOOT, Secretaris.
Een ontslagkwestie.
Maandagavond kwam de gemeente
raad van Bergen op Zoom in spoed-
eischende vergadering bijeen ter be
handeling van het optreden van ir.
J. van Roessel, directeur van open
bare werken, aldaar, die een brochure
het licht had doen zien, getiteld:
„Wereldjodendom, vrijmetselarij en
wereldjezuitisme”, welk pamflet kwet
send werd geoordeeld voor de ge
voelens van groote bevolkingsgroepen
in ons land. Anderhalve week ge
leden had de gemeenteraad ir. van
Roessel In besloten vergadering ge
hoord. Bjj deze gelegenheid heeft hfl
zfjn brochure ingetrokken. Vorige
week Vrjjdag heeft h(j evenwel het
gemeentebestuur verrast met een
schrifteljjke verklaring dat hij de
herroeping introk. In verband hier
mede is de raad bijeengekomen.
Na een zeer korte gedachtenwisse
ling werd met algemeene stemmen
besloten den onevenwichtigen ambte
naar ontslag te verleenen.
Late arrestatie.
De bijzonderheden over de ontmas
kering van twee Amsterdamsche
zwendelbankiers bij]ven het publiek
interesseeren. Het tekort wordt thans
reeds op meer dan 2 millioen ge
schat, het aantal benadeelden op
ruim 200. Het heeft verwondering
gewekt, dat de justitie deze zaak
niet eerder op het spoor is geweest.
In serieuse financieele kringen werd
de bank al lang mistrouwd. Toen in
een financieel blad de redenen voor
dit wantrouwen waren uiteengezet,
diende de bankdirectie een klacht in
en waarlQk: degenen die voor de
publicatie verantwoordelijk waren,
werden tot schadevergoeding ver
oordeeld
Zoo was ook min of meer het geval
met een aantal inwoners van Spijke-
nisse, die het vorige jaar gestraft
werden wegens verspreiding van
een geschrift, waarin beschuldigingen
aan het adres van den veldwachter
L. M. M. werden geuit. Thans is
deze 48-jarlge gem.-veldwachter na
een onderzoek door de rijkspolitie op
beschuldiging van een zedenmisdrijf
gearresteerd.
Geen oorlog, tóch gas.
Een aantal ingezetenen van Rotter
dam zijn een dezer dagen, in vollen
vredestijd, gegast, Gelukkig liep dit
overigens ernstige geval zonder
groote ongelukken af. Door een lichte
aanrijding raakte een op een treiler
vervoerde tank met ammoniak defect.
Dat geschiede op het terrein der
Vereenlgde Glasfabrieken. Sissend en
zich in wolken verspreidend, ontsnapte
het gas.
De chauffeur zette zijn wagen stop,
maar h(j zakte op zijn vlucht bewus
teloos ineen. Dat was ook het geval
met een aantal werksters. Het gas
verspreidde zich in dichte wolken
over den Rotterdamschen Dijk, waar
chauffeurs en buspassagier tot uit
stappen en vluchten werden gedwon
gen. Het gas had een zoo doordrin
gende lucht, dat vele bewoners uit
hun huizen de straat op werden
gedreven, waar het... nog erger was.
Eenige menschen kregen het met hun
zenuwen te kwaad.
De politie legde het verkeer om.
Kort na het ongeval gearriveerde
brandweerlieden, voorzien van zuur
stofmaskers, droegen den chauffeur
naar een plaats, waar men van het
gas geen last had. H{j kwam later bfl.
hat, draeit hja nochris om, stekt
tsjin de jonges de fust op.... en
dó glied hja üt. It brea rollet oer
de strjitte, it earizer stout wit wer
hinne.
De jonges güle it üt as Tryn
der sa hinne trüzelt.
Anske helpt Tryn oerein, siket
it brea op en it earizer. Tryn leit
noch op ’e knibbels en wylst hja
der sa sit seit hja.: ,,In gelok bij
in üngelok Anske Jonge, jonge
de flesse is noch hiel. Hwet in
fortünsje net.<
»Ho is ’t mügelik< seit Anske,
»det mei wol in wünder hjitte.
Mar jo earizer, det is minder moai,
der sit gans in doek yn.«
»Earizer< stammert Tryn, »eari-
zer Hwet kin det skele 1 Det
makket de goudsmid wol hwer
yn oarder. As de flesse stikken
west wier, dy hie er net meitsje
kinnen Anske l<
Laeitsjende en protteljende wei
giet Tryn de tsjustere stege yn.
Anske bliuwt noch hwet stean en
as de jonges ófsakje, dan fordwynt
ek hij.
Thans is ook overeenstemming
verkregen tusschen lands- en stads
bestuur en de directie der Neder-
landsche Spoorwegen inzake de aan-
gekondigde tentoonstelling in Sep
tember 1939 te Amsterdam ter gele
genheid van het eeuwfeest der
Nederlandsche Spoorwegen, waarbfl
zich aansluit de opening der beide
nieuwe stations.
Voor deze tentoonstelling zal door
jonge werkloozen een groote hal
gebouwd worden op het terrein van
het Paleis voor volksvlijt. De Spoor
wegen zullen o.a. platen, kaarten,
maquettes grafieken enz. laten zien,
maar ook specimina van het oude en
moderne rollend materieel. De bedoe
ling is de tentoonstelling zóó in te
richten, dat zij een attractie wordt
voor het geheele land en talrjjke
belangstellenden naar de hoofdstad zal
trekken.
De doktoren Van der Berg en
Ormel, die spoedig op het terrein
aanwezig waren, hebben zich met de
slachtoffers bezig gehouden. Op hun
advies heeft men den chauffeur per
pollte-auto naar het Gemeente-Zieken-
huis overgebracht waar de man ter
observatie is opgenomen.
Een flinke kerel.
Een woord van lof voor den sein
huiswachter H. Buter, die van de
week een ernstig spoorwegongeluk
voorkwam.
Een goederentrein reed door een
onveilig signaal op de splitsing van
de Ifjnen Deventer—Zutfen en Deven
ter—Almelo. Op datzelfde oogenblik
naderde met snelle vaart een D-trein
uit de richting Almelo. Een botsing
leek onvermijdelijk...
Maar: seinhuiswachter H. Buter
van het seinhuis Snippeling zag het
gevaar. Snel gooide hjj een wissel
om en... de D-treln veranderde op het
laatste moment van richting en sloeg
de IQn naar Zutfen in. Tal van men-
schenlevens waren aldus gered.
Eeuwfeesten.
Er staan ons een paar eeuwfeesten
te wachten.
Volgend jaar zal het twaalf eeuwen
geleden zQn, dat Willibrorduslnonze
contreien het christendom kwam
prediken. In Utrecht heeft zich ter
herdenking daarvan een comité
gevormd. Er wordt o.m. aan een
tentoonstelling in Utrecht gedacht.
Minister Coljjn en de Commissaris der
Koningin in Utrecht hebben het
eere voorzitterschap aanvaard. Er
wordt een waarborgfonds gesticht
van f 30.000B. en W. van de Dom
stad stellen voor om daarin tot een
maximum-bedrag van t 10.000 deel te
nemen.
Om in ure of njuggen de
jouns, sieten Meindert, Anske en
Tryn seis ek mei, bij Tryn yn ’e
keamer to sjongen, fen
Lang sal se leve!
Lang sal se leve!
Lang sal se leve in de gloria.
Do ’t it safier wier, hie Douwe-
Klaske op ’e ruten kloppe en
sein >Det hja ophalde moasten
hwent det de bern wekker waer-
den fen it gegül.<
Tryn wier er danich oer rekke
det de burljue hja ek al net mei
rêst lieten. Hja scoe yn hjar eigen
wente dwaen en litte hwet hja
seis woe. Mar de flesse wier
leech en dermei it feest ofroun.
>Yn gjin jieren haw ik sa’n
goede jierdei hawn< sei Tryn de
oare moarns tsjin Hindrik rnolk-
tapper.
’t Is sahwet in heal ure letter.
Yn it Ijocht fen ’e lantearne
binne op ’e wymerts in stikmanich
jonges oan ’t baentsje gliden. In
oanloapke en dan glide hja wit
ho fier de gledde wymerts oer.
Hwet in nocht jowt det gliden
Hofnieuws.
Van de week was ten onzent een
Hongaarsche Aartshertog uit het
Habsburg-Huis te gast. In een te
's-Gravenhage gehouden lezing heeft
hij op z(jn land en in het bijzonder
op Boedapest gewezen als toeristische
aantrekkelijkheden. Hfl sprak zich
ook uit voor de verbreeding der
onderlinge cultureele betrekkingen
en de uitwisseling van studenten.
De Hongaarsche gast heeft ten
paleize Het Loo aangezeten aan tafel
met H.M. de Koningin. Waarschijnlijk
in verband met den gezondheidstoe
stand van H.K.H. Prinses Juliana
heeft Prins Bernhard den Hongaar-
schen Aartshertog ten paleize Huis
ten Bosch in Den Haag ontvangen en
daar den maaltjjd met hem gebruikt.
De Prins woonde Zaterdagavond in
het A.M.J.V.-gebouw te Amsterdam
de viering b;j van het 5 jarig bestaan
van de Padvindersvereeniging Neder
land.
De Raad van Beheer van het Kolo
niaal Instituut te Amsterdam heeft
deze week een vergadering gehouden,
waarin Z.K.H. Prins Bernhard der
Nederlanden als eere-voorzitter werd
verwelkomd.
De Prins zeide deze onderscheiding
niet slechts als een eerbewijs te
zullen aanmerken, maar daadwerke-
Iflk zjjn deel te willen nemen in de
leiding der zaken.
Woensdagochtend j.l. werd in tegen
woordigheid van Prins Bernhard het
nieuwe station der Noord- en Zuid-
Hollandsche Reddingsmaatschappt) bij
paal 8 op de Noordkust van Ter
schelling in dienst gesteld.
In het nieuwe boothuis zijn gesta
tioneerd de nieuwe motorstrandred-
oan üs maten. In stikmanich fen
hjarren hawwe in pear aide redens
en prebearje to riden. As hja sa
drok dwaende binne ropt Bouke
yn ienen>Sjuchris jonges der
komt dronkene Tryn oan I Sjuch
hja is dronken wêzen 1<
Net sa fier mear fen ’e stege
óf komt Tryn oanstroffeljen. In
fjirde partsje brea under ’e earm
en de iene han under de nije
lusteren skerldoek en yn ’e han
de swarte flesse mei drank.
De jonges tinke net mear oan
gliden en riden mar fleane de
kant üt hwer ’t Tryn oan rinnen
komt. Al gau binne de jonges
om hja hinne to gülen en te
balten in stikmanich sjonge
Tryn hat de bok oan tou
Tryn hat byt
Tryn hat gjin sinten
Tryn is felyt.
Flokkend, mei heas
merjend lüd prebearet Tryn de
jonges foart to krij-en mar it jowt
hja neat. len fen de greatste
jonges, docht alle war, om Tryn
it brea under ’e earm wei to
slaen. Mei de rêch tsjin in stoepe-
peal oan, wart hja de jonges óf.
>’t Is in skande« stammert hja,
>skande siz ik is it det
jimme in aid minske tergje.»
Hwet Tryn lykwols ek seit, it
jowt neat, de jonges bliuwe oan
’t narjen.
Mar as de need op ’t heechste
is, is aimeast helpt net fier óf
Anske, dy 't de jonges sjongen
heard hie, wier de stege ütkom-
men. Hij seach al gau hwet er
oan 't hantsje wier.
Hij roun op Tryn ta en sei
„Kom mar gau mei Tryn, lit dy
apen fen jonges mar skelde 1”
Anske loadst Tryn feilich nei
de stege en forfettert dan „Sja
sa, non jo mar yn 'e hüs dan
scil dy smoarge jonges wol foart-
reachje.”
Tryn danich bliid det Anske
hja sa moai üt ’e noed holpen
Hjar Jierdei
In dit no. komt het slot voor
van de Friesche schets „Hjar Jierdei”.
„De skiednis is yn headsaek wier
bard, mar de nammen ensf. binn’
hwet foraore” zegt de schrijver
in een begeleidend briefje aan ons
adres. Het stuk blijft zonder een te
veel aan persoonlijke dingen, to^ -
een typische blik geven op de vr
gere gewoonten.
Voetbal 9
.e«n
20 Oct. A.s. Zaterdag gas1
vogels" de nieuwe club in ^lt„iand
title van de CN.V.B. bezo^,sterlana’
daar te Hindeloopen één j’
oudste en sterkste teg* >r BOLSWARD
vinden, van welke ont.JL^ «r -pn n
zelden een uitslag te voorsQ/tk. W
dus waaraan we ons ook
niet zullen wagen.
Do die Tryn it forhael fen de
nije skêrldoek en de ryksdaelder
dy’t hja krige hie. Meindert hie
finder it petaer net stilsitten, mar
trije kear de romer folgetten en
leechstitsen.
Hij slikke him noch hwet om
’e mule en sei do>Ik moat
earlik sizze Tryn it hat mij bést
smakke, mar nou moat ik nei
hüs ta hwent ik moat de jirpels
noch waerm meitsje en ’t is sa
wer ketier for ienen.
De beide manljue setten
hjar eigen wente ta.
Tryn halde de flesse erris for
't Ijocht, mar dy wier al in moai
ein hinne leech. Nou tinkt bja,
det is ek de moeite net wirdich
om det skyterich bytsje to be-
warjen. En dan, it is ek mar
ienkear yn it jier myn jierdei.
Mülk wier hja er in oar jier
net ienris mear.
Tryn krige de flesse leech en
gjin ure letter lei hja yn’t bedsté
om hjar roes üt to sliepen.
’t Wier al tsjuster do’t hja
wekker waerd. Rüzich yn 'e holle,
hüverich en kald wier se do’t hja
oer ’e flier kaem. It aid tafelklead
kaem hwer for ’t rüt. Do wer de
kachel oansette en dan mar hwet
brea 'en in sterk bakje kofje tinkt
hja. Mar it brea moast hja noch
helje. Folie sin ‘om dè stege üt
to gean hie hja wol net mar om
sunder iten to bliuwen gong
dochs ek net. Efkes letter wag
gelt Tryn de steech üt. Foai,
foai hwet is it min om to rinnen.
De strjitte is sa glêd as in spegel.
Hiel forsichtig oan ’e kant lans,
set Tryn it Noard üt.
i
i
I
I
9
t
1
1
1
1
0
1-
it
r
t-
8
n
l-
