Nieuws- en Advertentieblad
i
Een Bril
HOFSTEDE
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
„ACHLUM”
e
Waarom
Omdat:
id
sluit men zijn BRAND-, STORM- en BEDRIJFS-
VERZEKERING af bij de
Assurant i e Maatschap pij
gevestigd te FRANBKER
„ACHLUM” goedkoop is
Buikgordels,
ZATERDAG 7 JANUARI 1939.
No. 2
65ste Ju...
Officieel Gedeelte.
Algemeen weekoverzicht
Luchtbescherming.
- Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 =3
Breukbanden, 8ol\de Reparatic-Inrichting
Elastieken Kousen, Verplegingsartikelen enz. enz.
Binnenland.
Dit blad verschflnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. In te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlflk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
ran
Is
>or-
»ar
sou
)de
ter
>nt-
md
aid
Scheepsplannen.
Zooals bekend, zal de Koningin op
Zaterdag 14 Januari Vllssingen be
zoeken. Bfl deze gelegenheid zal Zfl
uw
are
ole
nd,
ran
het
be
ien
dat
>ch
Dit
tal,
ren
aer
snt
U’s
sel-
ik
oe-
iou
in
lat
sou
me
het
en-
lat
Ire
ike
ak
de-
ten
ab
ler
ht.
ch-
fln
lag
en,
iQn
en
>en
Qn.
en,
De prfls der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bfl abonnement belangrijk
lager
Gesteund door onze jarenlange
ervaring garandeeren wfl
PRIMA pasvorm en kwaliteit
Vlootplannen.
Het ministerie van defersle heeft
een contract afgesloten voor twintig
motor torpedobooten, welke ontwor
pen z(jn door den heer Scott Paine.
De eerste boot zal in Engeland wor
den gebouwd. De volgende booten
door de N.V. Werf Gusto v.h. fa. A.
F. Smulders te Schiedam, welke
daartoe een licentie van de Engelsche
maatschappij heeft verkregen.
De motor-torpedo-booten zullen
dienst doen in de Noordzee en
Nederlandsch-Indië. Zfl zfln van een
geheel nieuw type. De Nedexlandsche
marlne-autoritelten hebben zeer ge
slaagde proeven met dit type boot
bflgewoond, waarbfl o.a. snelheid,
zeevaardlgheid, manoauvreervaardlg-
heid en geluidloosheid bfl kleine
vaart werden beproefd. De nieuwe
boot bezit een lengte van 23 meter,
terwijl de waterverplaatslng 32 ton
bedraagt.
De verwachting voor 1939
In de zitting van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Am
sterdam heeft de voorzitter, de heer
Gottfr. H. Crone, een uitvoerige
Nieuwjaarsrede gehouden.
In een algemeen overzicht van de
economische toestanden zelde spr.,
dat de economische vooruitzichten
bfl de intrede van het nieuwe jaar
tenminste even onzeker zfln, als zfl
b{j het begin van het oude waren.
Twee feiten stonden op den voor
grondde daling van het algemeen
feit der goederenprijzen en de achter
uitgang van de in den wereldhandel
omgezette hoeveelheden.
Wfl kunnen het nieuwe jaar dan
ook niet met groote verwachtingen
aanvangen. Maar onze volkskracht
is ongeschokt en het bedrijfsleven
in tal van opzichten voortreffelijk
ingericht. Nederland mag zich ge
lukkig prezen in het bezit van een
regeering, die naar nationale saam-
hoorigheid streeft en tegenover het
buitenland getuigenis aflsgt eener
onverzwakte zelfstandlgheidspolitlek.
Gezamenlijk arbeidend op den grond
slag van deze waarlijk nationale be
ginselen, kunnen wij de toekomst
met vertrouwen tegemoet gaan, al
zullen teleurstellingen ons niet be
spaard blijven.
Langs de Kruislijnen
der Europeesche Imperia.
I
Een onzer eigen medewerkers naar
Corsica, Rome, Tunis, Lybië, Egypte,
Palestina, Balkan- en Donaulanden.
Een belangwekkende serie
Reisbrieven.
Uit Parijs.
„Langs de Kruislijnen der Europee
sche Imperia**, laat ik dezen titel
eerst even verklaren. Europa zucht
in benauwenis over wat het nieuwe
jaar zal brengen: oorlog of vrede.
Er zflu gevestigde imperia (staten met
een over de wereld verbreid gezags-
gebied), welke eikaars positie erken
nen en in vrede naast elkander leven
de voornaamste dezer zflu (in Europa)
Engeland en Frankrijk. Maar naast
en uit den aard der zaak tegenover
deze, is het Italiaansche en Duitsche
Imperium bezig zich te vormen. De
eerstbedoelde machten zoeken hun
verbindingswegen te behouden, de
andere trachten deze te forceeren om
zelf de mogelijkheid tot expansie
(gebiedsuitbreiding) te bekomen. Het
is langs de verbindingslijnen der
gevestigde en zich vormende Euro
peesche Imperia, dat m{jn reis gaat,
welke ik ten behoeve van de voor
lichting der lezers van dit blad ben
begonnen, een reis, waarbfl ik in het
bijzonder de kruispunten denk aan
te doen, t.w. Zuld-Frankrflk (Nice),
Corsica, Rome en Napels, Tunis (de
Fransche kolonie in Noord-Afrika), de
naastgelegen Italiaansche bezitting
Lybiö, Egypte (Suez-kanaal-kwestie),
Palestina (Jodenvraagstuk), de Balkan
en Donaulanden (waar Duitschland en
Italië elkaar én aan de Westersche
democratiën de hegemonie (het staat
kundig overwicht) betwisteen.
De reis zal eenlge maanden duren
en dus kan mfln verblijf op de ver
schillende kruispunten, vorenbedoeld,
slechts van korten duur zfln. De
inhoud m(jner reisbrieven kan dus
niet het resultaat zfln van doorwrochte
studie, maar slechts een weergave
van oppervlakkige indrukken. Aan
nemende echter de juistheid van de
zegswijze, dat een eerste indruk de
beste is, stel ik me voor, dat m{jn
reisbrieven niet zonder waarde zullen
zfln voor de lezers, die zich omtrent
de belangrijke, acute Europeesche
problemen willen orlëateeren.
Om de lectuur te veraangenamen
zal ik me geenszins beperken tot
uitweidingen over politieke aangele
genheden, maar van al datgene ver
halen, wat me in den vreemde als
Nederlander merkwaardig voorkwam,
o.m. over de zeden en gewoonten van
andere volkeren.
Parijs I
De trein is twee en een halt uur
over tfld, maar sneeuwlge straten
verzoenen me met deze vertraging.
Het is er frlsch weer, maar de lucht
is helder. Ook in Parfls was er
sneeuw gevallen, doch men weet er
daar raad mee. Met man en macht
had men de boel bfl elkaar geschoven
en laten verdwijnen in de enorme
riolen, tot welke op tal van plaatsen
in de straten toegangskokers zfln
geb'ouwd. De riolen van Parijs zfln
als ondergrondsche rivierenmeestal
hebben ze aan weerzijden een ver
in Nederlandsche gezinnen
Nederlandsche dienstmeisjes.
Ten einde het verrichten van ge-
zinsarbeid van huishoudelflken aard
door Nederlandsche meisjes zooveel
mogeiljk te bevorderen, zulks mede
met het oog op het a s vertrek van
ettelQke duizenden Duitsche dienst-
mfeisjes, heeft de regeering aen belang
rijk besluit genomen. De minister vaa
Sociale Zaken heeft per circulaire aan
de gemeentebesturen medegedeeld,
dat hfl er zijn goedkeuring aan heeft
gehecht, dat alle verdiensten door
gezinsleden van ondersteunden en
tewerkgestelden, verkregen met het
verrichten van gezinsarbeid van huis-
houdr-lyken aard, bfl de vaststelling
van den steun en de plaatsing in
de werkverschaffing geheel bulten
beschouwing worden gelaten.
Voor deze verdiensten behoeft der
halve in den vervolge geenerlei aftrek
meer plaats te hebben.
De P.T.T. in 1938.
De Directeur Generaal der P.T T.,
dr. ir. M. H. Damme, heeft in een
bijeenkomst van het hoofdbestuur
van dit bedrijf te Den Haag de ge
bruikelijke nieuwjaarsrede gehouden.
In het afgeloopen jaar hoeft over
de ontwikkeling van het bedtflf niet
geklaagd te worden. De ft tancieele
uitkomsten zijn uitstekend geweest.
De uitkomsten van de laatste jaren
z(jn zeer gelijkmatig. Ondanks de
tariefsverlagingen zjjn de uitkomsten
ongeveer gelijk gebleven, ja zelfs
nog een weinig gestegen.
Wat het komende jaar betreft,
achtte spr. een belangrijke tariefs
verlaging hoogst twfifelachtig. Wel
zullen kleine veranderingen worden
ingevoerd. Maatregelen ten behoeve
van de postbestelling ten platteland®
zfln te ve; wachten.
Wat de telegraaf betreft, ook hier
heeft de verlaging in 1938 een gun
stig effect teweeg gebracht.
In het kort.
De minister president en mevrouw
Colfln zijn Maandagnamlddag van
het Staatsspoorstation te 's-Graven-
hage voor 14 dagen naar Zwitserland
vertrokken.
Op vragen van het Tweede Kamer
lid den heer De Visser betreffende
verhooging van de Kerstgave aan
werkloozen en toekenning van een
Kerstgave aan de werkloozen, die
in werkverschaffing werkzaam waren
en aan kleine boeren en tuinders,
die aanvullenden steun ontvangen,
hebben de ministers van Sociale
Zaken en van Economische Zaken
geantwoord, dat de Regeering geen
termen aanwezig acht om de Kerst
gave te verhoogen.
en zedig. Het familieleven Is hecht.
De Franschen z(jn aiders dan wfl,
ze z(jn b.v. amoureus. Maar dat is
heel iets anders dan onzedeiflk. Ze rijn
gauw bewogen.
De openbare réveillons in Kerst
en Oudejaarsnacht, d.z. de brasser flen
in de „brasseries" der boulevards,
vonden dit jaar weer een kolossale
deelname. Des morgens om 4 uur
was het zoo druk als op een Zater
dagavond in de Kalverstraat, maar... jongste telg^van ons Koninklijk Huis
veel rumoeriger. Maar nogmaals:
Parijs is een miliioenenstad en her
bergt tegen het jaareinde een paar
honderdduizend vreemdelingen.
In den Kerstnacht was er in de
tallooze kerken van Parijs voor
degenen, die niet bepaald vroeg
waren gekomen, geen plaatsje te
veroveren, zelfs niet meer achter een
pi.aar. En toen ik op Kerstochtend den
dienst in de Notre Dame bij woonde,
was deze machtige kathedraal even
eens tot in de uiterste hoekjes bezet;
het aantal aanwezigen was niet op 'n
duizendtal na te schattenMannen
en vrouwen waren er in geljjke mate
vertegenwoordigd En toen aan het
einde van de Pontificale Hoogmis Z Em.
kardinaal Verdier in vol ornaat, voor
afgegaan door een groote stoet van
priesters en koorknapen, zegenend
langs de drommen, in diepen eerbied
geknielde geloovigen, schreed, nu en
dan de hand leggend op het hoofd
van een, die om 'n b()zonderen zegen
smeekte, toen dacht ik; wat kennen
we buiten de grenzen van Frankrijk
het Fransche volk nog slecht.
Aan de politiek ben ik in dezen
brief nog niet toegekomen. Misschien
in den volgenden. Ik ga thans naar
Nice.
Vrijdag, 13 Januari a.s. des avonds
8 uur zal in Hotel „de Wijnberg”,
Markt Workum, spreken voor de
afdeeling van de Friesche Vereeni-
ging voor Luchtbeschermlng de heer
J. B u s q u e t, Hoofd van den Lucht
beschermingsdienst der gemeente
Heerenveen over het onderwerp:
„Luchtbeschermingsdienst; in het
bijzonder de zelfbescherming en in
verband daarmede de werkwflze
van de afdeeling van de Nederland
sche Vereeniglng voor Luchtbe
scherming”. Deze lezing zal met
lichtbeelden worden toegelicht.
Het bflwonen dezer lezing kan ik
een ieder bijzonder aanbevelen.
Het Hoofd Luchtbeschermingsdienst
Workum,
W. M. OPPEDIJK VAN VEEN.
hoogd looppad. Voor z’n genoegen
behoeft men daar intusschen niet te
gaan wandelen.
De Fransche hoofdstad is op typi
sche w|jze ondergravenbflna 800
H.A. beslaat de oppervlakte van den
Parjjschen bodem, waar een wirwar
van steengroeven het mogelijk maakt
om onder den grond te verdwalen.
Daartoe wordt de gelegenheid echter
niet geboden, want voor het publiek
is alleen dat deel der onderaardsche
gangen toegankelijk, dat als knekel
huis wordt gebruikt. Men vindt daar
gangen, welker wanden uitsluitend
uit menscheljjke doodshoofden zfln
opgebouwd. De totale lengte dezer
gangen bedraagt 150 K.M ze zflnlin
den loop van eeuwen gevormd als
gevolg der winning van gips en bouw
steen. De Iflnen van den ondergrond-
schen spoorweg (de „Metro**) zfln 114
K.M.lang.
Men excuseere deze uitweiding,
waar toe de Parfjsche wijze van
sneeuwruimen me aanleiding gaf.
Ook in de Fransche hoofdstad
wordt geréveillonneerd, d.i. men
begint er den Kerstnacht en den
nacht van Oud en Nieuw met een
Lucullus-maaltjjd en brengt er den
nacht voor het verdere in min of
meerdere luidruchtige vreugde door.
De meeste Par|jzenaars ré rel 11 o n-
neeren thuis, „en familie**. De Fran
schen in het algemeen en de Parfjzo
naars in het bijzonder, zijn zuinig en
zeer spaarzaam. Wanneer ze zich dan
ook aan den réreillon van Kerstmis
en Nieuwjaar te goed doen soms
Al te goed dan is dat vrucht van
een versobering in de levenswijze,
welke ze verscheidene weken tevo
ren hebben toegepast.
Winkeliers en andere zakenlieden
verzekerden me, dat er in de weken
vóór Kerstmis niets te doen viel in
den handel; het was volkomen „de
dood in den pot”. Maar met den
réveillon had elke huismoeder den
kalkoen in den pot. Althans 'n haas,
of tenminste 'n kip, dan wel 'n konijn.
In de hallen hosten alle records
van vorige jaren te zfln geslagen, wat
den aanvoer en verkoop betreft van
vette ganzen, kalkoenen enz. De lezer
wete, dat het in Frankrijk geen
gewoonte is, dat b.v. de groenteboer
met een radende etalage van zijn
waren aan de deur zjjner klanten
komt. In Pa rij» gaat de huisvrouw
’s morgens haar boodschappen doen
voor den dag en daarbij bezoekt ze
ook een der ontzaglijke hallen (over
dekte marktplaatsen), waar honderden
neringdoenden hun verkoop ruimte
hebben. Het is uiterst gezellig om
eens *n poosje in de drukte der hallen
te vertoeven.
Er wordt niet enkel aan de huis
tafels in de woningen der Parflsche
families geréveillonneerd, maar ook...
in de zalen van het Leger des Heil»
en zelfs op de politiebureaux Geen
arm mensch mag in den Kerstnacht,
en van Oud op Nieuw zfln maaltijd,
zfln wfln, zijn cigaret ontberenDe
armsten vinden op de politiebureaux
een tafel met warme koffie, „scupe
populaire”. sigaretten fiesschen
Kerstwfln of een Nieuwjaarsdronk en
een bed, wel te laatste voor deze
stumperde, die anders „sous les ponts
de Paris", d.i. onder de bruggen der
Seine, op de kade, plegen te slapen,
een zaligheid beteekent.
Ik heb geréveillonneerd op Mont
martre, het stadsdeel, waar men zich
amuseert, waar kunstenaars blflde
zijn en hongeren, waar de liefde
wordt geleefd en gesleten, tot ze in
tranen of in een pistoolschot vergaat.
Montmartre, badend in de kleurige
Neonlichten. Montmartre, behangen
met serpentines en goedkoope, guir
landes. Montmartre, geurend van de
op straat gepofte kastanjes, oliebollen
nootjes, pannekoeken. Montmartre met
zf|n apachenkroegjes, zfln kelders,
waar wordt gezongen en gedanst
met zfln obscure vermaakslokalen,
z’n Chat noir, Cabaret du Néant; z’n
vreugde en diepe verdorvenheid.
Men is niet in Parijs geweest,
zonder Montmartre ze hebben leeren
kennen. Ik raad met nadruk, ga er
naar een behoorlijke gelegenheid;
ook die zijn er genoeg.
„Parijs bfl nacht I” Laat u niet
explolteeren bfl een bezoek aan de
Fransche hoofdstad. „Parfjs bfl
Nacht” is een vreemdelingenindustrie.
Parijs Is een miliioenenstad en bevat
dus schuim, zooals elk andere groote
stad, maar het is nietwaar, dat „de"
Franschen of „de** Parflzenaars en
„de" Parflsche vrouwen slecht zfln en
van lichte zeden. Ik zou haast zeggen
integendeel! Het Fransche volk is
arbeidzaam, vlijtig, zuinig, spaarzaam
de eerste der beide nieuwe mail-
booten van de Stoomvaartmaatschap
pij Zeeland te water laten en het
schip Koningin Emma doopen.
Ca. U/2 maand later loopt de
tweede mailboot van stapel. Prinses
Juliana zal naar alle waarschijnlijk
heid de laatste beletselen wegnemen
en hiertoe omstreeks 11 Maart Vlis-
singen bezoeken. De tweede mail
boot zal den naam dragen van de
en Prinses Beatrix gedoopt worden.
De Amsterdamsche burgemeester.
Naar da bladen vernemen, wordt
in regeeringskringen overwogen of
burgemeester DeVlugt na sfloopvan
zfln derde ambtsperiode riet voor
Amsterdam behouden zou kunnen
worden, waarbfl niet zoo zeer gedacht
wordt aan een derde herbenoeming
voor zes jaar, alswel onder de oogen
gezien wordt de mogelijkheid van
een beroep op dr. De Vlugt cm zfln
ontslagaanvrage te herroepen en zich
althans nog voor eenlge jaren be
schikbaar te stellen.
Ia verband met de groote moeilijk
heden, welke er nog bestaan ten aan
zien van da gemeentelijke fiuanciën,
alsmede met ’t oog op de verdere
voorbereiding en uitvoering van
groote werken als den bouw van het
nieuwe raadhuis en den aanleg van
de IJ-tunnels, zou het van groot
belang worden geacht hierbfl te
kunnen blflven beschikken over de
werkkracht en ervaring van den
huldigen burgemeester van de hoofd
stad.
(Omslag brandverzekering met inbegrip van admini
stratiekosten voor burgerhuizen over 1937 slechts
f 0.40 per f 1000 verzekerd kapitaal.)
„ACHLUM” solied is
(op 1 Juli 1938 een Reserve van f 312.528.51)
a r^TTT TT TUT IO® der werkelijk geleden
ZA. U LVL schade betaalt tot volle tevre-
- 1 denheid van de betrokkenen.
Voor nadere inlichtingen wende men zich tot het kantoor te
FRANEKER, Voorstraat 39 of tot de Schatters.
Ook het vertrouwde
adres voor Grootzand 18SNEEK
