D
B
I
Nieuws- en Advertentieblad
1
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw., Hindeloopen, Stavoren, enz. enz
ild
iet
J!
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1939.
No. 7
65ste Jaargang
Plaatselijk Nieuws
- Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
1939,
ren
oor
het
het
htl
E.
er
en
in-
uit
nen
i en
de
seat
zlg
ée.
Iric
md
tan
ge-
oel
fin.
eer
en.
liet
ilss
len
:en,
Ing
sur-
>er-
eid
»or-
zal
ing
oll-
«g>
sen
at
lit
em
100
)at
am
en
ok
ir“
tot
as-
eft
og
lat
gd
er-
lar
Ida
me
ies
ser
2ht
ten
uk
WORKUM. Beroepen bfl de Doops
gezinde Gemeente te Harlingen, ds.
J. P. H. Grootes alhier.
Verslag van de vergadering van
den Raad der Gemeente
WORKUM,
op Dinsdag 7 Februari
avonds halfacht.
Voorzitter de heer Mr. W. M. Oppe-
dijk van Veen, Burgemeester.
Secretaris de heer D. van der Goot.
Tegenwoordig alle leden.
Na de gebruikelijke opening houdt
do voorz. de volgende rede
Myne Heeren,
Aan den aan vang van het laatste jaar
Uwer zittingsperiode in den Raad
onzer Gemeente heet ik U gaarne
hartelflk welkom in onze vergadering.
Ik stel mij voor, dat niet alleen bjj
ons, by de huidige generatie, de lust
tot het streven vooruit, naar de toe
komst, veelal sterker wordt aange
voeld dan de neiging zich te zetten
tot het overdenken van wat geschied
is, van wat geen keer meer kan nemen.
Ook vroegere generaties, die wel
is waar leefden in minder bewogen
perioden dan de onze, zullen sterker
beïnvloed zijn geweest door de ver
wachtingen van de toekomst, dan
door de realiteit van het verleden,
dat ons maar al te zeer leert, dat
wat wij deden en ondernamen een wel
zeer droevige afschaduwing is van
het goede dat wy ons indertijd voor
namen.
En toch zal een ieder Uwer met
mjj instemmen, dat voor een even
wichtig vooruitzien noodzakelijk is,
dat leering wordt getrokken uit het
verleden, opdat wfj wijs geworden
door ondervinding, de toekomst van
deze lessen kunnen doen profiteeren
Verleden jaar merkte ik bij soort
gelijke gelegenheid als deze op, dat
het gemeentelijk gebeuren, nauw
verankerd als het ligt met ons volk,
dezelfde felle tegenstellingen van
vreugde en droefheid, van beklem
ming en opluchting, kent, die in het
leven van ons volk ja in het leven
van ieder burger wordt aangetroffen.
Het jaar dat achter ons ligt ver
toont daar wel zeer sterk de ken
merken van.
Het moge mij vergund zijn U nog
even te leiden door dat gebied dat
onlangs nog heden was, doch nu reeds
tot het verleden behoort.
Uw Raad en de burgerij van
Workum hebben medegeleefd met
ons Koninklijk Huis, met onze ge
liefde Koningin en met het jeugdige
Prlnseljjke Gezin op een wijze, die in
deze annalen terecht roerend genoemd
mag worden. Waar ik in Uw eerste
vergadering na da geboorte van
Prinses Beatrix mocht spreken over
de blijdschap die wfl gevoelden en
die alom tot uiting kwam, meen ik
met de enkele vermelding dezer ge
beurtenis thans te mogen volstaan.
Niet alleen toen bij de geboorte,
maar ook later, zoo ook nog de
vorige week, toen wjj door een mo
derne met foto’s verluchte bericht
geving mochten vernemen, dat dit
Oranje kind een voorspoedige ont
wikkeling doormaakt, is bij menigeen
dank in het hart opgekomen.
Denken w(j dan een oogenblik te
rug aan de feestelijke dagen rond
6 September, toen onze Koningin
veertig jaren den vaderlandschen
kroon had gedragen, dan herleeft
voor onze geest een schouwspel voor
Workum zóó schoon, dat velen
meenden dat een sprookje werke
lijkheid was geworden.
In een speciale vergadering op
6 September herdacht Uw Raad
H.M.’s veertig jarig regeerings-
jublleum.
Een voorval op het gebied van
Nederlands hoogste wetgeving ver
dient te worden vermeld. De grond
wetswijziging vond in dit jaar haar
beslag. Op 22 Februari 1938 kondigde
de burgemeester van de pul van
het Stadhuis de wijzigingen af.
Moest ik verleden jaar eenige
sombere beschouwingen wijden aan
de steeds groeiende neiging tot cen
tralisatie van het bestuur-apparaat
en de nadeelige gevolgen van dien
op de huishouding der gemeenten
verschijnselen, die wfl ook in onze
gemeente moeten opmerken ook
dit jaar zou ik moeten eindigen met
U op het hart te binden de belang
stelling voor het algemeen welzijn
niette verliezen, nu steeds meer en
meer aan de heilzame werking van
een gedecentraliseerd bestuur wordt
onttrokken.
Vergadering der Vereeniging voor
Ziekenhuisverpleging
Vrijdagavond 3 Febr. j.l. kwam
bovengenoemde vereeniging in alge-
meene ledenvergadering bijeen. Mis
schien dat Vrijdagavond voor velen
geen geschikte vergaderavond wa?,
of dat er andere oorzaken waren, i
ieder geval was het bezoek zooals
we dat gewoon waren, niet heel
groot al waren nog 125 personen
opgekomen.
De vergadering werd te ongevee
8 uur door den 2en voorzitter E.
Westra geopend. Spr. zegt dat h£j
dezen avond de leiding heeft, omda
de voorzitter B. Molenaar, alhoewel
herstellende (was aanwezig) toch
niet in staat was de leiding va
deze avond op zich te nemen. Hij
wenscht hem dan ook een spoedig
en algeheel herstel toe, waarna hij
den Secretaris gelegenheid geeft
de notulen der vorige jaarver
gadering te lezen, welke onveran
derd werden goedgekeurd en vast
gesteld. Dadelijk werd het jaarver
slag gelezen. We nemen het voor
naamste hier uit over. Het ledental
is nog steeds stijgende. Waren er op
1 Jan. 1938 1277 leden ingeschreven,
thans is dit aantal geklommen tot
1293. Gedurende het vereenigingsjaar
werden 77 patiënten voor rekening
van „Onderlinge Hulp” opgenomen
met een totaal 1005 verpleegdagen.
Zoo werden in het St. Antonius
Ziekenhuis te Sneek opgenomen 62
patiënten met 736 verpleegdagen. In
het St. Bonifacius hospitaal te Leeu
warden 7 patiënten met 195 ver
pleegdagen. Verpleegd werden ge
durende 48 dagen in het Diaconessen
huis te Leeuwarden 6 patiënten.
Buiten de provincie werd in het
Centraal Ziekenhuis te Alkmaar op
genomen 1 patient met 16 verpleeg
dagen, terwijl in het St. Carolus
Ziekenhuis te 's-Hertogenbosch 1 p -
tient werd verpleegd met 30 ver
pleegdagen.
Uit het financieel overzicht stippen
we aan dat de ontvangsten een be
drag uitwezen van f 6924 90, terwijl
uitgegeven werd f 6709,07, zoodat
aanvankelijk een overschot is van
f 215 83, maar omdat nog f 100 zal
moeten worden betaald voor eenlf i
doktersnota’s die nog verwacht wo
den, zal er een kassaldo zyn vaa
f 115 83.
Het reservefonds bedroeg op 1 Jan.
1938 f 1856.06 vermeerderde met
f 55.58 aan gekweekte rente en do
verplichte storting van f 100 tot
f 2011.64, terwijl het totale bezit der
Vereeniging thans bedraagt f2189 72.
Bjj monde van den heer O. Gene
werd rapport namens de controle
commissie uitgebracht. Spr. zegt ook
dit jaar de controle op voldoende
wijze te hebben verricht, dankt den
Secr.-Penr. voor diens beheer en stelt
de verg, voor om de functionaris van
zijn verantwoordelijkheid over 1938
te ontheffen wat met applaus werd
ontvangen Volgde punt Bestuursver
kiezing.
In de vacature Hoekstra werd ge
kozen bH 2de vrije stemming de heer
D. J. de Boer, terwijl in de vacature
Zuidema, wegens vertrek, werd voor
zien door de verkiezing van Tj.
Abbring Hingst.
De hoofdschotel van deze avond
was de inleiding over: Debeteekenis
van het instituut voor Medisch Ad
viseur als toelichting op het B
stuursvoorstel om aansluiting b(j de
stichting die tot taak heeft een Me
disch Adviseur te benoemen. De in
leider bepaalde ons eerst bj) de ge -
schiedenls dezer materie, n.l. hoe
eerst de Friesche Federatie eencon-
troleerend geneesheer zou aanstellen,
welker pogingen strandden op de anti
pathie der atdeelingen en het dus
voor enkele vereenlgingen onuitvoer
baar zou zijn, vandaar het plan om
in samenwerking met de afdeeling
Friesland der Vereen, van Nederl.
Gemeenten voor gezamenlijke reke
ning een Medisch Adviseur aan te
stellen en het dus voor onze vereen!
ging niet zoo kostbaar zou worden,
omdat de vereen. Ned. Gem. d
helft der kosten voor haar rekening
zou nemen. Vervolgens werd uitvoe
rig stil gestaan bfj de werkingsfeer
dezer advlseerend arts. Duidell;
werd in ’t licht gesteld het verschil
tuaschen deze controleerend arts en
de controleerend geneesheer van
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorin, in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlQk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
ll---
kweekeling met akte aan de gemeen
teschool niet met succes zfln bekroond
geworden.
Dat intusschen een zoodanige
kweekeling de school heeft betreden
tegen een belooning geheel uit par
ticuliere middelen bijeengebracht,
kan, hoewel zulks wordt gewaardeerd
deze teleurstelling niet wegnemen.
Het ware te hopen, dat het door
alle gemeentenaren, zonder onder
scheid van geloof cf stand als een
eerepllcht werd aangevoeld hun ten
deze by andere scholen achtergestelde
gemeenteschool te steunen.
Een zeer belangrijk voorstel tot
reorganisatie van hst armwezen in
deze gemeente werd door Uwen Raad
niet tot besluit verheven. Stelt men
prijs en ik zou niet één Uwer
weten, die dat niet doet op grootere
zelfstandigheid in het regelen der
gemeentelijke aangelegenheden, dan
diene men volkomen doordrongen te
zjjn van. de groote verantwoordelijk
heid door zulke besluiten op zich
geladen.
Twee maal werd Uw medewerking
gevraagd en verkregen ter uitvoering
van artikel 72 der lager Onderwijs
wet 1920.
Treurig te moeten vermelden, dat
het steeds moeiljjker blijkt door over
leg de belangen van schoolbestuur
en gemeente tot elkander te brengen.
Zeer belangrijk waren Uw besluiten
inzake aanwijzing van nieuwe werk-
verschsffingsobjecten. Op dit terrein
bevinden wij ons nog steeds in een
door velen benijde en zeer zeker
bevoorrechte positie. Op verzoek van
de Rjjksinspectie verleenen wö thans
aan de werklooze Hindeloopers by
onze werkverschaffing gastvrijheid.
Ten gevolge daarvan doet de snellere
afwerking ons sterk beseffen, dat
wederom tijdig moet worden uitgezien
naar nieuwe werkmogelQkheden.
Een groote uitbreiding van de
werkverschaffing deed het percen
tage tewerkgestelden in verhouding
tot 1937 stijgen van 54 7 o/o tot 65 2 °/o
en het percentage steun evenredig
dalen.
De totaal kosten van dezen tak
van dienst stegen daardoor van
f 24 599.16 tot f 25 564 75 dus met
rond f 1000.
Het gemiddeld werkverschaffiogs
loon bedroeg f 1310; het gemiddeld
steunbedrag f 7.05. Dit laatste cijfer
wordt uit den aard der zaak sterk
beïnvloed door de grootte der gezlns-
inkomsten en der kasuitkeeringen.
Het gemiddeld aantal zorgweken
per week bedroeg in 1938 55 tegen
in 1937 54. B(j deze gegevens ver
geleek ik 48 weken in 1937 tegen
48 correspondeerende weken in 1938
Einde October werd de verdien
stelijke administrateur controleur der
steunverleening en werkverschaffing,
de Heer T. Tolsma benoemd tot chef
eener gelijknamige afdeeling ter
secretarie der gemeente Achtkarspe-
len. Door de benoeming van den
Heer F. Scheltema werd in deze
vacature voorzien.
Begin November trad de volontair
ter f ecretarie Mr. A. C. Gaastra in
dienst bjj het Departement van
Sociale Zaken, afdeeling verzorging
intellectueele werkloozen.
Met ingang van 1 April werd
eervol ontslag verleend aan Sj.
Wiersma als gemeente-wegwerker.
In zjjn plaats werd benoemd J. de
Boer, aan wie werd opgedragen
eveneens als hulpstokertefungeeren.
De werkman Harkema ontving
een vaste aanstelling.
Tegen 31 December verleende ik
eervol ontslag aan den hoofdagent
van politie, den Heer J. van der
Schaaf. Een woord van waardeerlng
voor de wjjze waarop deze functton-
naris gedurende twintig jaren de
gemeente diende is volkomen op zjjn
plaats.
In deze vacature voorzag ik door
te benoemen tot hoofdagent van
politie, de Heer J. Wagenaar, ge
meenteveldwachter van Barradeel
te Tzummarum.
De Luchtbeschermingsdienst had
gedurende het jaar, dat wQ afsloten
de bijzondere aandacht. Op 4 April
vond een Interprovinciale oefening
plaats, die voor Workum bevredigende
resultaten opleverde. In de kommer
volle dagen van einde September
completeerde ik de uitrusting van de
Geneeskundige en Ontsmettingsdienst
en van de ziekenverblQfplaats. Met
de
>te
de
lar
an
lat
eft
te
ef.
Ier
in-
an
dg
>n-
rat
au
an
en
sr-
Bedriegen de voorteekenen niet
dan mag verwacht worden, dat maat
regelen in voorbereiding zijn, die
aan het hier genoemde bezwaar
eenigermate tegemoet komon. Ander
zijds leggen zoodanige maatregelen
ook Uwen Raad groote verantwoor
delijkheden en zelfbeperkingen op.
Want door een wijziging als in dazen
bedoeld, wordt wel het systeem ver
anderd, maar worden de fioancieele
vooruitzichten niet verbeterd. Ook
dan zal, evenals nu, de grootst moge-
l(]ke soberheid geboden zyn.
Reorganisatie en saneering, woor
den van dezen t{jd, deden ook in ons
gemeentelijk leven van zich spreken.
Uw vergadering betuigde haar in
stemming met een voorstel van Bur
gemeester en Wethouders, door zeer
deskundigen daarbij voorgelicht, tot
het treffan van maatregelen ter ver
dediging en versterking van de fiaan-
citële en oeconomische positie van
het gemeentelijk gasbedrijf.
Dat eenige administratieve correc
ties niet de vereischte goedkeuring
van Hesren Gedeputeerde Staten
mochten verkrijgen stelt ons ten
zeerste teleur.
Gecorrigeerd toch werd de fout,
indertijd begaan, door te bepalen, dat
het bedry’f eenige, zelfs niet op een
schyabaar billijke grondslag berus
tende uitkeeringen uit zjjn winst
lees thans verlies aan de Ge
meente moest doen. Waar juist door
Gedeputeerde Staten mat groote
Ijver en kracht van argumenten
wordt gestreden tegen uitkeeringen
van deze soort, zal het onnoodig z(jn
te verklaren dat dezerzijds ten zeerste
werd betreurd, dat dit College voet
stoots het gegeven advies tot besluit
heeft gemeend te moeten verheffen.
Doch Uw besluiten gingen verder
in het belang der gasfabriek.
Een tariefsherziening, met zorg
ontworpen, had ten gevolge, dat de
gasomzet aanmerkelijk steeg. Werd
over 1936, 225.476 M.3 over 1937,
213.111 M3 afgeleverd; de Inwerking
der nieuwe tarieven over 9 maanden
effscilef, doch financieel over 12
maanden had ten gevolge, dat de
gasafgifte steeg met 18.332 M.3 tot
230.443 M.3 in 1938 en dat de gasop
brengst, ondanks de drastische ta
riefsverlaging steeg met f 522 38.
Het aantal verbruikers steeg, voor
het eerst sinds jaren, met 34 verbrui
kers.
Deze cijfers zijn verheugend. Zij
toonen wel is waar niet aan dat het
gasbedrijf geen verliezen meer ten
laste van de gemeente-begrooting zal
brengen dit toch is door de zoo
juist besproken uitkeeringen niet te
voorkomen doch wel leeren zfl
ons, dat het bedrijf niet verder
achteruit is gegaan en dat bjj een
nauwgezette plichtsbetrachting van
hoog tot laag er voor ons gasbedrijf
nog toekomst is. Onjuist toch is het
in deze aangelegenheid de tijdsom
standigheden bulten beschouwing te
laten. Ik stel mij voor U ook na dezen
geregeld met den gang van zaken bij
het gasbedrijf op de hoogte te houden.
De winst van het electriclteitsbe-
drjjf liep ten gevolge van belangrijke
tariefsverlagingen niet onbelangrijk
achteruit.
Voor deze tak van dienst behoeven
wij ons evenwel niet bezorgd te
maken. De vooruitzichten laten zich
gunstig aanzien.
Enkele Uwer belangrijkste beslui
ten moge ik hier een korte vermel
ding waardig keuren. Besloten werd
tot den bouw van een nieuwe boer
derij bjj de brug naar NQhulzum. De
oplossing mag alleszins bevredigend
genoemd worden. Vastgesteld werd
een nieuwe bouwverordening, waar
door onze gemeente werd gerang
schikt onder de op bouwgebied
modernst gereglementeerde gemeen
ten. Een regeling kwam tot stand
met het Waterschap West er go’s
IJsselmeerdQken Inzake het oude
strijdpunt over het uitpaarden van
schepen langs de Hindelooper d{jk.
Een ten gunste van de omwonen
den, in het bijzonder ten gunste van
de Coöp. Zuivelfabriek ontworpen en
door U aanvaarde proef tot oplossing
van het vuilverbrandingsvraagstuk
zal ons indien wjj op de agenda
niet voorultloopen niet teleur
stellen.
Betreurenswaardig moet geacht
worden, dat onze pogingen om te
geraken tot de aanstelling van een
het voornemen juist dit onderdeel en
de uitrusting der diensten te vol
tooien gaan wjj een jaar van groote
arbeidzaamheid op dit terrein in. De
steun van iedere inwoner is daarbij
onontbeerlijk.
Aan het einde gekomen van mjjn
beschouwingen over dit veel bewogen
jaar 1938, waarin veel van Uwen
Raad en zijn ambtenaren werd ge
vraagd, zien wjj de toekomst met
moed tegemoet.
Een U wer laatste besluiten, den ver
koop van industrie-terrein betreffende
doet ons de hoop koesteren op werk
verruiming terwijl ook andere voor
teekenen in die richting wijzen.
Myne Heeren, Alvorens U zoo
dadelijk uit te noodlgen Uw werk
zaamheden in 1939 aan te vatten,
moge ik U met klem verzoeken ieder
in Uwen kring al Uw krachten in te
spannen om te voorkomen, dat bjj de
dit jaar te houden verkiezingen voor
de Provinciale Staten en in het by
zonder by die voor den Gemeente
raad verdeeldheid onder de bevol
king de dit jaar mogelijk gebleken
eenheid vernietigt. Ik weet te spre
ken in den geest van onze hooge
Landsvrouwe, indien ik U allen ver
zoek de in deze tijden zoo onont
beerlijke eendracht niet te ver
breken.
U wacht belangrijk werk. Ik moge
U daarbij toewerschen wijsheid en
verstandig beleid, moed om te be
sluiten, kracht en bijstand van Boven,
zonder welke het niet mogel(]k zal
zijn het algemeen belang te dienen,
locals van een goed raads’id wordt
verwacht.
De heer Ferwerda zegt met volle
aandacht naar deze uitvoerige nieuw
jaarsrede te hebben geluisterd. Spr.
wenscht den burgemeester ’s Heeren
r{jken zegen toe en wanneer de
raadsleden elkaar met vertrouwen
tegemoet treden moge ook op hun
arbeid ’s Heeren zegen rusten.
De uit 11 punten bestaande agenda
wordt hierna in behandeling genomen.
Punt 1. Notulen der vergadering van
8 November en 22 December 1938.
Deze worden onveranderd goedge
keurd.
Punt 2. Ingekomen stukken en mede-
deelingen.
a. Resolutie van de Gedeputeerde
Staten houdende goedkeuring van het
raadsbesluit tot onderhandsche ver
pachting van de bediening der Zul
derbrug aan Jan R Visser.
b. Dankbetuiging van mevr. J.
Oudeboon voor de toegekende gra
tificatie.
c. Jaarverslag over 1938 van de
Commissie tot wering van Schoolver
zuim.
d. Nieuwjaarsrede, uitgesproken
door den Voorzitter van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor
Friesland.
Overeenkomstig het voorstel van
B. en W. worden deze stukken voor
kennisgeving aangenomen.
Punt 3. Verzoekschriften om vergoeding
in de kosten van schoolbezoek op grond
van artikel 13 der L.O.-wet 1920.
Aan de adressanten D. Schaper,
St. van Djjk en F. G. Kramer wordt,
daar aan alle vereischte bepalingen
wordt voldaan, een tegemoetkoming
toegekend berekend naar f 10 per
leerplichtig kind per jaar.
Punt 4. Verzoek van de Sociëteit ,,De
Harmonie” om teruggaaf van vergun
ningsrecht.
Noen, de verleende soclëteitsver-
gunning is bljjkens ontvangen reso
lutie van Ged. Staten van 4 Jan. '39
afstand gedaan, terwjjl over 1 Mei
1938—30 April 1939 het vergunnings
recht van f 40 voldaan is. Over één
vol kwartaal is dus van de vergun
ning geen gebruik gemaakt, zoodat
B. en W. adviseeren gunstig op het
verzoek te beschikken door ^'4 van
f 40 Is f 10 terug te betalen.
Conform besloten.
(Zie achterpagina voor Vervolg)
De prijs der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
um
’s
I s O.
