Cokes
Grove
80 cent
70 cent
s
Gemeente-Gasbedrijf
te WOBKÜM
Geklopte
Fijne Parel
GASCOKES
75 cent
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
Prijsverlaging
n
ZLANTENBOEZJES
Notitieboekjes
Nota-* en Kwitantieboekjes
Dictaatcahiers
Notulenboeken
Winkel- en Kantoorboeken
T- GAASTRA Bz., Workum
KIEZERSLIJST
VERKIEZINGSPROPAGANDA
Provinciale Staten en Gemeenteraad.
ZATERDAG 25 FEBRUARI 1939.
No. 9
Officieel Gedeelte.
]C
K
I
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 -
Ut de ólde „Friso’s”
1871—72.
65ste Jaargang
iid
c
JJ
Freark fen ’t Noard.
>u
»t
9
JJ
huis
Vanaf heden zijn de prijzen
vastgesteld als volgt
Franco aan
d l
en
irt
[ie
an
en
it
per H.L.
fit
ze
im
iet
w
[la
ig
ir-
ir
»t
h
K
et
n,
ir-
sn
u
ie
d-
n.
ie
sn
n.
er
ar
al
Ik
>e
:h
>n
at
E.
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentiën tot uiterlQk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
H-
Een groot gemak
slechts 25 cent
Practlach ingedeeld, vooral geschikt
voor melkventers, bakkers en slagers
Eenvoudige en solide uitvoering
en velerlei soorten
voorradig in de boekwinkel van
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM
gelet op de artt. 10 en 11 der Kieswet
brengen ter openbare kennis, dat de
IQst, aanwQzende de Inwoners, die tot
het kiezen van de leden van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal,
van de Provinciale Staten en van
den Gemeenteraad bevoegd zQn, van
den 23«ten Februari tot en met den
16den Maart a.s. op de secretarie
dezer gemeente voor een ieder ter
inzage is nedergelegd en, tegen
betaling der kosten, stemdistrictsge-
wQze, in uittreksel, verkrijgbaar is
gesteld.
Tot en met 9 Maart a.s. is een
ieder bevoegd bQ ons college verbe
tering der IQst te vragen, op grond,
dat hij zelf of een ander, in strQd met
de wet, daarop voorkomt, niet voor
komt, niet behoorlijk voorkomt, of al
dan niet voor eenige verkiezing aan
gewezen is als bevoegd bQ volmacht
te stemmen.
Workum, 22 Februari 1939.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
Langs de Kruislijnen
der Europeesche Imperia.
VII
Een onzer eigen medewerkers naar
Corsica, Rome, Tunis, Lybië, Egypte,
Palestina, Balkan- en Donaulanden.
Een belangwekkende serie
Reisbrieven.
Uit Tunis.
In Holland geven we aan het land
hier én aan zQn hoofdstad, denzelfden
naam: Tunis. De Franschen onder
scheiden het land (Tunlsië) van de
hoofdstad (Tunis). De Arabieren, die
mét de Berbers, meer dan 90 pet der
bevolking uitmaken, heeten het land
IfrigQa, en de hootdstad noemen ze:
Medina.
Ik zal vasthouden aan de namen
Tunisiö (voor het land) en Tunis
(voor de hoofdstad). Tunisië, bQsa
viermaal zoo groot als Nederland, is
een Afrikaansch koninkrijk, onder
bestuur van een Bey, on onder pro-
rakter, is royaal opgetrokken, bezit
breede, lommerrijke Avenue’s, groote
handelshuizen, banken, winkelpalei-
zen, café’s en galerijenze tolt boven
dien goed ingerichte theaters en
concertzalen. Het Fransche volk en
de Fransche taal domineeren hier
de lts lianen bewegen zich er wat
schuw; de rQke Arabieren meeren
deels inlands gekleed, met burnous
en tulband mengen er zich vrij
moedig en ongedwongen tusschen de
Europeesche bevolking in café’s en
andere ontspanningsgelegenheden
honderden nomaden en arme Ara
bieren leven er bovendien van het
ge^n de weelde verkruimelt. De
Fransche bewoners zQn zeer gul ten
aanzien van het inlandsche bedelvolk
In de Fransche w(jk ziet men ook
vele Arabische vrouwen, die er de
groote magazijnen bezoeken ofinkoo-
pen doen in de markthallen. Ze zijn
meest vrouwen uit burgerkring, -
de vrouwen der rijke Arabieren
komen zelden of nooit buitenzQ
slijten haar leven in den harem. De
veelwijverij is in Tunisië een nor
maal maatschappelijk verschijnsel
De vrouwen zQn typische figuren in
het straatleven. Van het hoofd tot aan
de voeten zQn ze gehuld in een ge
drapeerd wit overkleed; voor zoover
dit het gelaat bedekt laat, is er een
sluier, welke het gezicht der vrouwen
aan de profane mannenblikken ont
trekt. Deze sluier, zwart voor de
getrouwde vrouwen en wit voor de
ongehuwden, heeft een spleet voorde
oogen. Deze oogen zQn dan ook het
eenige, wat men van deze vrouwen
kan zien. Ze fonkelen meestal als
zwarte karbonkelen en prikkelen
vaak méér de mannelijke belangstel
ling en nieuwsgierigheid dan het
brutaalste decolletés van sommige
Europeesche dames.
De Italiaansche wQk is weinig
interessant. De straten zQn er Napo-
litaansch smerig, maar de huizen zQn
er laag en als overal in dit land
van platte daken voorzien. Bezet
ten de Franschen in Tunis deambte-
naarsposten en drijven ze er de
winkelzaken en groote magazijnen,
de Italianen zQn werklieden, sjou
wers en bouwers. Een ontevreden
en mistroostig volkje in dit land, rQk
aan zon, groen, bloemen, vruchten en
welvaart.
Het interessantst voor den Euro-
peeschen bezoeker is natuurlijk de
inlandsche stad met z’n nauwe, zéér
nauwe straatjes van wit bekalkte,
lage woningenmuurvlakten, waarin
vele met dicht ijzeren hekwerk
behangen vensters en groote, blauw-
gescbilderde poortdeuren. De kleedQ
der Arabieren is een.... veelomvat
tende. De burnous (het gedrapeerde
overkleed der mannen) is van een
zware wollen hand geweven stof, ook
de tulband is een ontzagwekkend
lappenwerk. Onder de burnous wor
den nog vele en dikke, allemaal
handgeweven of gebreide onderklee-
ren gedragen. De bruine gezichten
parelen dan ook vaak van het zweet
De gewaden der rijken zjjn kostbaar
en goed onderhouden, chique lui
Evenals in 1937, toen ik van alle
partijen en richtingen medewerking
mocht ondervinden, ligt het ook thans
in mQn voornemen vertegenwoordigers
van kiesvereenigingen, afdeelingen of
andere politieke combinaties die in de
komenae maanden, voorafgaande aan
de verkiezingen voor leden van de
Provinciale Staten van Friesland en van
den Raad der Gemeente Workum, parti
culier of ter uitvoering van een ver
zoek of opdracht hunner partij,
beweging of organisatie politieke pro
paganda wenschen te voeren door aan
woningen, schuttingen of muren met
toestemming van eigenaar of gebruiker
affiches, aanplakbiljetten, drukwerk of
ander propaganda materiaal te beves
tigen, uit te noodigen tot een samen
komst om te bespreken op welke
wflze het stadsbeeld van Workum bQ de
a.s. verkiezingen tegen ontsiering kan
worden beschermd, zonder de propa
ganda ernstig te belemmeren.
Ik verzoek daarom allen, die dit
jaar met de propaganda zijn of zullen
worden belast hun namen vóór 9
Maart a.s. te stellen op een lijst, die
daartoe ter secretarie wordt aange
legd en bQgehouden.
Laten wQ trachten de kwestie in
eensgezindheid te regelen. Onze stad
wordt door eendracht gesierd, door ver
deeldheid uiterlijk en innerlijk ontsierd.
Ik doe een' beroep op Uw mede
werking.
Workum, 22 Februari 1939.
De Burgemeester van Workum,
W. M. OPPEDIJK VAN VEEN.
tectoraat van Frankrijk. Maar over
de staats- en publiekrechtelijke ver
houdingen zal ik het in een volgende
brief nader hebben,
Eerst laat ik hier enkele Indrukken
volgen, welke ik in Tunis, de hoofd
stad van het land opdeed. Tunis ligt
op 45 K.M. van de zee, tusschen het
ondiepe, zoute Meer van Tunis (El
Bahira), waardoorheen het kanaal
van Goletta loopt en het in den
zomer bQna droog liggende Sebcha
el Sadjoeml.
Direct achter de haven strekt zich
de Fransche wQk uit, welke omstreeks
35.000 Inwoners omvat: daarachter
is de (armelfjke) Italiaansche wQk
gelegen. Er wonen in Tunis omstreeks
54.000 Italianen, van wie 6.000 af kom
stig zQn van het MiddellandscheZee-
elland Malta, een Engelsche bezitting.
Achter de Europeesche wijken ligt de
oude stad (Medina), met een bevol
king van bQna 100.000 Mohammedanen
(Arabieren, Berbers en Bedoninen) en
ongeveer 27000 Joden.
De Fransche wQk is de voornaam
ste. Ze heeft een cosmopolitlsch ka-
Maar de massa... Als de burnous gaat
rafelen, dan, ja, dan is daar niets
aan te doen. Repareeren schQnt hier
een onbekend werkwoord te zQn. En
zeep is voor velen misschien te duur.
Hoe dat zQvele Arabieren laten
„lucht" na, als ze je passeer en
Het leven der gesluierde vrouwen
komt me heel triest voor, maar wat
weten wQ er tenslotte van af, van
hetgeen deze menschen gelukkig
maakt Een heel ander leven leiden
de vrouwen der nomaden, het zigeu
nerachtige, bedelende, zwerversvolk.
Deze nomaden schQnen allen open
grond tot huis en den hemel tot dak
te hebben. De vrouwen en kinderen
bedelen des daags hun kostje bij
elkaar. Ze verstaan 't vak 1 De vrou
wen zQn vaak van een waarlQk
verbijsterende schoonheidze hebben
niet alleen het gezicht, maar ook het
bovenlijf bloot. Voor zoover ze kinde
ren meetorsen en dat doen ze al
van héél jong af - dragen ze die, de
jongsten althans, in doeken, zóó, dat
de snuitjes precies reiken aan de
primitiefste levensbron... Deze noma
denvrouwen en -meisjes dragen allen
een tatouage op elk der wangen,
maar deze is klein en niet ontsie
rend kunstmatige schoonheidswratjes
gelijk
Van een zeldzame bekoring zQn
de smalle winkelstraatjes in de oude
stadeen wirwar van steegjes, van
welke men, met gespreide armen,
tegolQkertljd den linker- en den
rechterkant met z’n vingertoppen kan
raken. Deze straatjes zQn met hout
of metselsteen overwelfd en op
bepaalde afstanden zQn openingen
gelaten, waardoorheen do zon van
Tunisië haar licht rQkelQk naar bin-
nenstraalt. Bonte scharen van inlan
ders scharrelen hier langs de buiten
en binnen uitgestalde koopwaren.
Als ik over „winkels" spreek, be
doel ik geenszins datgene, watwQ
in Europa onder dezen naam ver
staan. Een Arabische wlnkelbuurt is
een dubbele keten van heel kleine
hokjes aan straat, open ruimten zon
der deur en zonder vensters. Elke
ruimte is volgestopt met koopwaar of
grondsteffm voor de fabricage van
het een of ander en temidden daar
van staat of zit de eigenaar. Daarmee
Is de ruimte uitgeput.
De gewone winkelzaken, met koop
waren, worden gedreven door de
Joden. ZQ wonen in aparte buurten,
een soort ghetto derhalve. Onmld-
dellQk aan deze buurten sluit de
Arabische zakenwQk aan. De Ara
bieren echter leggen zich in het
bQzonder toe op de kleine nQverheld,
het handwerk. In één straatje wor
den, ruimte naast ruimte, enkel pan
tcffels en sandalen gemaakt; In een
ander straatje enkel weefsteffen.
Hier helpen kinderen van 3, 4 jaar
en ouder, heel den dag mee. In beide
handen houden ze strak, als lange
leidsels, de onderdraden van do
weefsels. Uren en uren staan ze zoo.
In weer een andere straat legt men
zich toe op de vervaardiging van
sieraden, armbanden e.d. Of mm
graveert er, wederom ruimte naast
ruimte, hokje eigenlijk naast hokje,
op kunstige wQze allerlei koperwerk
het koperen bïad is daartoe vervat
in een „vorm” van pek.
Een soort heiligdommetjes zQn de
kleine winkeltjes van reukwerken
net tempeltjes. Heele rQen van de
fijnste odeurs In kostbare kristallen
flaconnetjes vormen de wanden.
Talrijk zQn de moskeeën de Moham-
medaansche bedehuizen. De toegang
is voor niet-muzelmannen streng ver
boden. De Arabieren loopen er druk
in en uit; het eenige, wat men van
dit kerkelijke leven kan zien, is het
uit- en aantrekken van de schoenen
door de bezoekers, in de vóórgalerQ.
De voornaamste Moskee is deDjama
es Sitoeng in 1223 gebouwd van het
materiaal (150 marmeren zuilen), dat
van het oude, verwoeste Carthago was
overgebleven.
Waar ik wél binnen mocht, dat was
het eeuwenoude gerechtsgebouw, al
waar naar de wetten van den Koran
(om zoo te zeggende muzelmansche
bQbel) wordt rechtgesproken, speciaal
in huwTQksaangelegenheden. Vele
vrouwen wachten er, naast elkaar
gezeten op banken, haar beurt af.
De mannen hebben het recht om hun
vrouwen te verstooten. Dat moet effi
cieel geschieden; het gerecht regelt
met hem en gehoord de verstooten
It ien en oar oer de Post-stjinsten yn 'e Sudwesthoeke.
>De Friso gepost te Workum, Dinsdagsavonds, wordt te
Warns bezorgd Donderdagsmiddags».
Det spil wier dos lang net sa 't it wol wèze moast, lit üs
marris sjen ho 't it kaem det de brieven sa lang ünderweis wierne.
Fen Warkum óf kaem er middeis om in ure of trije, yn
Hynljippen in »voetbode< oan. Der fen dinne roun er nei Koudum
en wier der om tsjin fiifen. Mar de brieven for fierder as Koudum
gongen pas de oare moarns troch. Hwent nachts, of better sein
rnoarns om twa ure kaem er wer sa’n man mei in sek op 'e rech
to Koudum oan en dy gong om fjouwer ure fierder. Hy roun
dan fen Koudum nei Molkwar, Staveren, Warns en Bakhuzen.
Hy besoarge de brieven net, mar brocht de brieven for Molkwar
en Warns nei Staveren en derfendinne waerden se dan to plak
brocht. For en allear de minsken it spil dan yn 'e hüs hierne
wier it al yn 'e neimidde. Mar it wierne net allinne de brieven en
kranten, ek de tillegrammen cy’tyn Warkum oankamen waerden
op dy wize besoarge. Det dure fensels fiersto lang. Nou wier der
noch in oare wei en det wier det in tillegram besoarge waerd
troch in apparte boade. Mar der moast fensels ek appart for
bitelle wirde en ek net in bytsje. Hjir under folget it tarief
>Moet een tellegram per bode worden bezorgd, dan is verschul
digd 10 ct. voor elk kwartier gaans, plus tol en overvaartgeld. Is
de plaats van. bestemming niet verder dan 2 uur gaans dan is
verschuldigd f 0.70is de afstand meer dan 2 en minder dan 4
uur dan moet worden betaald f 1 40.
As men nou rekkent det it goedkeapste tillegram in skelling
koste, dan koe it ien mei ’t oare in djüre aerdichheid wirde.
Nou 't ik dochs oan de tillegrammen dwaende bin, wol ik
foartdaliks ek noch oernimme, de uren det it tillegreafkantoar to
Warkum iepen wier. Freeds fen 9-2 en fen 4 7 oare dagen fen
9 12 en fen 2 7 Sneins fen 8 10 en fen 3 5 ure.
Sa stiet it er dos by yn 1871 en begjin 72.
Nou wier it Ryk mei de stêd Warkum oer ien kommen, det
er for rekken fen de stêd in Postkantoar boud wirde scoe, hwet
it Ryk dan yn hier krige.
De hier wier yn ’t earst fêststeld op 250 goune yn ’t jter
mar do't it kantoar klear wier waerd de hier 300 goune. Der siet
lykwols mear oanfêst. Sa gau as it kantoar klear wie, seoene er
fen Bolsert üt postweinen ride nei Warkum, twa kear deis De
brieven seoene dan dos hiel hwet earder to plak kommen as oan 't
nou ta it gefal wier. Ek scoe er twaris deis in voetboade rinne fen
Harns üt, yn oansluting op 'e treinen. Fierders scoe detsjinst fen
en nei de Sudwesthoeke sa regele wirde, dat men de tillegrammen
en brieven moarns krige en as det nedich wier, middeis noch
andert mei de post werom jaen koe.
It is dos neat gjin wünder det er mei langstme ütsjoen waerd
nei it nije kantoar to Warkum.
De Warkumer Rie beslut op 21 April 1871 om to keapjen
>Een huis met daarachter gelegen terrein, liggende t.o. het Stads-
Burgerweeshuis, om te worden ingericht tot Post- en Telegraaf
kantoor. De aankoopsom bedraagt f 3850 buiten de kosten.*
Hird is it bouwen lykwols net gien, hwent wol hast in jier
letter, op 8 April 1872 waerd it oanbesteden.
Op hwet dei it nije kantoar iepene is, der fen kin ik neat
fine. Sa goed ik neigean kin is it west yn Oct. 72.
It skynt wol, det nei de iepening fen it kantoar to Warkum,
it mei it to plak bringen fen brieven ensf. aerdich better wirden
is, hwent nearne fyn ik mear »Ingezonden stukken*.
En hjir mei beslut ik dan to skriuwen oer de post tsinst fen
allear en kom in oare kear hwer mei aid nijs.
As taheakke noch dit: Op 20 April 1872, waerd ynfierd >De
briefkaart met betaald antwoord.*
Op 1 Juli 1881 waerden de kantoren iepensteld for Postpaketten.
Op 1 Febrewaerje 1882 waerd de telefoan twisken Koudum
en Warkum yn gebrük nommen. De earste dei waerden er 26
gesprekken* wiksele.
In oare kear mear
--
De prQa der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberieh- I
ten, 10 cents per regel.
BQ abonnement belangrQk
lager
I
i
I
in
in
FRISO.
