„s Nieuws- en Advertentieblad
s
KANTOOR-BEHOEFTEN
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz
II
In de 2e Jaargang van „Friso” uit de nos. van Juli 1872
vinden wij onder «ingezondens enkele historische
gebeurtenissen, welke wij hier woprdelijk, in de
oude schrijfwijze, overnemen.
:n
z.
Tsgemoetkoming in de kosten ran
aansluiting aan de Waterleiding.
VERKIEZING GEMEENTERAAD.
ZATERDAG 17 JUNI 1939
65ste Jaargang
Officieel Gedeelte.
en
Plaatselijk Nieuws
Burgerlijke Stand
M
No. 25
- Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45 -
COLLECTE.
Friesche landspraak Harns genoemt.
Willem
Bn
Dg
t
i
el
Dit blad verschQnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorin, in te renden. Ad
vertentiën tot uiterlijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
In den jaare 1430 zag men nog bij eene laage tij, de kapel
en ringmuur van 't kerkhof en Odulfs klooster bij Staveren in zee.
In den jaare 1470 quam op Ameland een walvis, 83 voet lang,
aandrijven.
Foto Amateurs!
FILMS - ONTWIKKELEN
AFDRUKKEN - VERGROOTEN
ir
rer-
het
die
len
uw
nu
jen
len
al
:en
an
ei
tje
ed
lar
ler
da
an
r-
e
n
n
t.
e
e
Neemt proef met onze
6x9 Criterion film
slechts 25 cent
Aanbevelend,
W, RIJPMA - Fotograaf
WORKUM
Overal aan huis te ontbieden
Ruime keuze prijzen
GAASTRA’iB Boekhandel Telef, wan vervolgers der Islam.
De pr(js der Advertentlën
Is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Bulten Friesland,
uitgezonderd Famllieberlch
ten, 10 cents per regel.
Bij abonnement belangrijk
lager
let
en
re
at
in
in
o,
•r>
r-
lo den jaare 1477, den 17 September, was er de Cosmus en
Damianus vloed waardoor in Friesland en elders zwaare schade
geschiede. Bij ’t klooster te Lidlutn wierd een zeekalf gevangen
en in de gragt van Bolswert wierden mede tweede zeldzame
visschen gevangen, schijnende de eene vleugelen te hebben en
de andere een zeehond te zijn.
Workum
Van 9 t/m 15 Juni ’39.
Geboren: Kornelis zv Douwe
Untema en Marteen Jongsma. Harm
«v Lubbert Bouwman en Uiltje de
Groot.
Gehuwd en overleden: Geen».
In den jaare 1268 werd D’r Ijlst, eene kleine mijl liggende
van Sneek, en doe nog maar eene buurt, mede met Stads voor-
rechtbrieven of priviligien voorzien. Indien er eene Ijle Stins ge
weest is, schijnt het niet ongeloofelijk, dat het daarvan haaren
naam ontleent heeft, volgens gebruikelijke verkortinge en zamen-
trekking der woorden.
De periodo van droogte heeft velen
In ongelegenheid gebracht door ge
brek aan goed drinkwater. Dit is in
strijd met de eischen der Volksge
zondheid. Om herhaling van dit
euvel zooveel doenlik vrQwillig te
voorkomen heeft het Gemeentebe
stuur tot 1 September a.s. gelegen
heid geboden bij aansluiting op de
waterleiding de aanlegkosten vergoed
te kragen tot een maximum van
f 25.—. Dit geldt niet voor nieuw
bouw. De bewoners van bestaande
psrceelen, die het ongerief juist nog
ondervonden hebben, kunnen van
deze gelegenheid profiteered
Perioden van droogte zal men ge
regeld kunnen verwachten. Neemt
dus tijdig Uw maatregelen om U te
vrijwaren voor tekort aan deugdelijk
drinkwater. Het wordt IJ nu gemak-
kelijk gemaakt.
Workum, 15 Juni 1939.
Het Gemeentebestuur van Workum,
W. M. OPPEDIJK VAN VEEN,
Burgemeester.
v. d. GOOT, Secretaris.
geweldigen drogen
wierd, door het in-
en met ’er
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter algemeene
kennis, dat door hen vergunning is
verleend aan het Hoofdbestuur der
vereeniging SIMAVI te Haarlem tot
het houden van een speldjescollecte
op Woensdag, 21 Juni a.s.
Ter voorkoming van misverstand
wordt er de aandacht op gevestigd
dat deze kennisgeving dient tot n-
formatie voor het publiek, zoodat
daarin geen aanbeveling voor of n-
itemming met de collecte moet
worden gelezen.
Workum, 15 Juni 1939.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. d. GOOT.
In Egypte is de groote meerder
heid der bevolking georganiseerd in,
of ze sympathiseert met de Wafdpar
tQen. Deze is anti Eogelsch, omdat
ze nationalistisch is; de Wafdisten
willen hun land ontdoen van allen
Ergelschen politieken invloed. En
deze invloed kan zich nog jóóianig
krachtig laten gelden, dat reeds
eenige malen eon Wafdlstenregeering
niet houdbaar is gebleken en de
koning het bestuur des lands opdroeg
aan een kabinet, dat slechts op een
minderheid van het Egyptische volk
steunt, maar z'ch weet te handhaven
door Engelsche bescherming. Gelijk
dat ook op heden het geval ia,
De groote denkfout van de Ita
liaansche politici is, dat zij een kaïs
voor Italiaansche oveiheersching in
Egypte aanwezig achten, omdat het
Egyptische volk in politleken zin
antI-Engel»ch is Het Egyptische
volk is zoo gestemd, omdat het zich
zelf wil zjjn. En omdat de massa, en
zeker een paupermassa als de Egyp
tische, van nature gezagsrevolutlon-
nalr is. Deze mentaliteit uit zich
éérst tegen den vreemden overheer-
scher en als die verdreven zou zijn,
zal zo zich richten tegen de bezit
tende klasse van het eigen volk.
Maar de Egyptenaren haten geei s-
zins de Engelschen als menschen.
Wel verafschuwen ze de Italiaan
sche opdringerigheid en ze hatende
Italianen voor zoover deze zich de
gangmakers van de Duitsch Italiaan
sche agresslepolitiek betoenen.
Wie met de Egyptenaren beeft
verkeerd, twfjfelt ©r geen oogenbllk
aan, of deze zullen b[j een Italiaan-
schen aanval schouder aan schouder
met de Engelschen zich tegen de
indringers verweren.
In den jaare 1420 liet Sjaardema door des Gra^ven volk,
Makkum met een bolwerk omringen. Maar zij, door een listigen
brief van Tjeerd Ailva, vetkooper te Witmarsum, wierden daar
uitgelokt en is doe die wal weder geslegt. Ook trof men een
veldslag bij Hindeloopen, daar wel 200 mannen wierden verslagen
en verdronken en nog zoo veel gevangen.
II
In den jaare 1210 verbrande door een
zomer, het bosch de Flusen geheel af, en
scheuren van het zeewater, eerst een klein meertje,
tijd tot die grootte, als het heden is.
Langs de Kruislijnen
der Europeesche Imperia.
Enkele nabeschouwingen
II.
Het Italiaansche volk moge al van
een veroveringsgeest z(jn vervuld,
zQn leiders falen volkomen in hun
veroveringstactiek. De Dultsche volks
leiders slagen er inderdaad in om
b{j Duitschers in den vreemde een
verlangen te wekken naar vereeni
ging of hereeniging met het vaderland.
Die kunst verstaan de Italianen niet.
In Z.O Frankrijk, t.w. Nice en omge
ving, Is het volk van Italiaanschen
oorsprong maar in geen ander depar
tement heeft Frankrijk zulke trouwe
staatsburgers als in Provence. In
tegenstelling daarmee zQn er sterke
kJ Frausche sympathieën merkbaar in
hl het Italiaansche deel van de Azoren
kust.
'fa Op Corsica Is het precies zoo
gesteld als in Nice. Hier heeft het
volk ’t Italiaansch als voertaal be
houden en ook naar zeden en gebrui
ken bleven de Corsicanen Italianen.
Ze hebben echter Corsica lief als
hun geboortegrond en ze minnen
Frankrijk om de vrijheid, zonder
dewelke de Corsicanen niet zouden
kunnen leven. Zóó zeer minnen ze
de vrijheid, dat ze het Italië van
heden, om zQn politieke structuur
haten.
Noch tegen Nice, noch tegen Cor
sica richt Italië den hoofdaanval. In
Rome meent men, dat een strQd om
de macht in Noord Afrika zal kunnen
worden uitgevochten en dat de af
loop van dien strfjd ook over bet lot
van Nice, Corsica en andere deside
rata van het fascisme zal beslissen
Voor den strijd In Noord-Afrika is
de Italiaansche kolonlë Lybië tot
operatiebasis ingericht; ze grenst
westelijk aan Tunis, ooateljjk aar
Egypte. Lybië is echter een zand
woestijn; het land Is 70 maalgrooter
dan het onze, doch telt slechts om
trent anderhalf millloen inwoners.
SpoorlQnen zjjn er niet. De enorme
zandvlakten z(|n van defensieve
waarde, maar zij bamoeligken óór
den aanval. En Lybië heeft geer
eigen reserves aan menschenmateri
aal. Wat beteekenen anderhalf mil-
lioen inlanders over een oppervlakte
van 70 maal die van ons eigen land
Over ’t algemeen kunnen de Italianen
wél vertrouwen op de inlandsche
bevolking. De Arabieren zfln den
overweldigers beslist v fiat dig gezind
gebleven, rraar in Lybië vormen de
Arabieren met de tienduizenden
Joden slechts een minderheid. De
meerderheid der inlanders wordt ge
vormd door een bonte verscheiden
heid van Afrlkaansche negerstammen.
Zij accordeeren vr{j goed met de
Italianen, waarschijnlijk omdat ze
het Mohammedanisme en de Arabieren
verachten en omdat de Italianen
hun kinderen in zulke mooie pakjes
steken. De zwarte jeugd in Lybië
wordt in fascistische organisaties
gegroepeerd en dat gaf den inlanders
een trotsch gevoelen van gelijk
waardigheid.
Hoe echter staat de inlandsche
bevolking in Tunis en Egypte tegen
over de Italianen? Want deze massa’s
zullen in sympathie gewonnen of
anders ten velde overwonnen moeten
worden, willen de Italianen hun as
piraties verwezenlijkt zien.
En hoe is de houding van de
Italiaansche bewoners van Tunis en
Egypte
BQna alle Italianen in Afrika, hoe
zij overigens staan tegenover het
gouvernement te Rome houden hui
hart vast bQ de gedachte van wat er
te gebeuren staat, als Mussolini zQn
Caesarsdroom zou trachten te verwe
zenlijken. ZH onderschatten de zeer
groote moeilijkheden van een Ita
liaansch veroveringsavontuur in
Noord Afrika niet. Want zQ weten,
dat de inlandsche bevolking, noch
die van Tunis, noch die van Egypte
met verlangen de komst van Italiaan
sche „bevrijders” tegemoet ziet. Inte
gendeel Deze bevolking is uitgespro
king antl-Italiaansch, óók al omdat
ze op vrfjheid is gesteld, maar in het
bijzonder omdat ze van de Italianen
schade, groote schade vreezen voor
hun geloof. De Arabieren van Egypte
en méér nog die van Tunis, zjjn
fanatieke Mohammedanen en
ten rechte of ten onrechte de
Italianen hebben onder hen de faam
Tervisielegging besluit, waarbij
uitslag verkiezing is vastgesteld.
De Voorzitter van het ah centraal
itembureau optredend hoofdstem-
bureau voor de verkiezing van de
leden van den raad der gemeente
WORKUM brengt ter openbare
kennis, dat tor secretarie dier ge
meente voor een leder ter inzage is
nsdorgelegd het besluit, waarbij de
uitslag der verkiezing van de leden
van dien raad is vastgesteld,
Workum, 16 Juni 1939.
De Voorzitter voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
In den jaare 1499, quam Hertog Albrecht van Saksen met
zijnen zoon Hendrik, te Harlingen aan; en wierd eerst te Franeker
en daarna te Leeuwarden op 't oude hof gehuldigt. Binnen
Franeker heeft hij, om een goede bestellinge der wetten in den
lande te geeven, den Hoogenraad, die wij nu nog het Hof van
Friesland noemen, ingestelt. Daarna vertrok Hertog Albrecht uit
Friesland, naar Meissen in Duitschland, laatende zijn zoon Hen
drik, aangestelt als Stadhouder, op het Hof binnen Franeker,
zijnde het slot Sjaardema. Doch deze niet wel onderricht zijnde,
leide de gemeente ondragelijke lasten opwaardoor een groot
oproer ontstond.
In het volgende jaar hebben de Frissen hem in Franeker met
16000 man komen belegeren, en vooral makende dat er geen
meerder vreemd krijgsvolk in ’t land wierd gebracht, zoo namen
ze dit volgende voor hunne leuzeFjouwer lotter-claer leepaaijen
op in finne herne in ien nest, d.i. Vier gelouterde (beproefde, in
het water onderzochte) klaare kievitseyeren, op den hoek van een
aan huis geleegen kamp, in één nest.
Die dit niet zeggen kon, achten zij een uitlander te zijn en
wierd aanstonds veroordeelt om verdronken te worden.
In den jaare 1256, den 21 Januarij, is Willem de tweede,
Graave van Holland, omtrent Hoogwoud van de boeren dood
geslagen. Deze Graaf was van Alkmaar met eene groote krijgs
macht uitgetrokken, voor hebbende de Friezen, die tegens hem
en zijn voorzaaten altoos weerspanning hadden geweest, met de
wapenen te temmen, en onder zijne gehoorzaamheid te brengen.
Maar de Graaf, door onvoorzigtigheid te ver rijdende trapte het
paard door het ijswaarop de boeren, van achter de struiken
komende, hem dood sloegen.
en met voorrechten
In den jaare 1293 heeft Sneek, nu dagelijks in goede neeringe
aanwasschende, mede stadsvoorrechten bekomen, tot groot nadeel
van de nabuurstad D’r Ijlstmaar in 't volgende jaar trof haar
het ongelukkig lot van brand, welke gemelde stad tot op twee
huizen na geheel in asch leide en verteerde.
In den jaare 1234 is het stedeke Wartena, door een’ harden
storm, geheel weggespoelt. Het was gelegen in de Grietenije van
Idaarderadeel, omtrent Grou, waarvan nu nog een dorp van die
zelven naam is.
en I I
De buurt, omtrent het westen van Almeenum, is in dit jaar
eene stad geworden en met haare voorrechten voorzien. Maar,
als’er twist tusschen de Edelen van Harlinga en Harns ontstond
om den naam, zoo heeft zij tot heeden die beide namen be
houden, en word in de gemeene spraak Harlingen, en in de
WORKUM, 12 Juni. Hedenavond
kwamen de geslaagden voor 't Mid
denstandsdiploma van de Chr. Mld-
denstandscursus onder leiding van
den heer IJ. Wlelinga alhier, nogmaals
bQeen voor een korte nabespreking In
verband met de afgeloopen iximei s,
De heer Wlelinga sprak o a. de
hoop uit, dat de vriendschapsband, die
dezen winter tusschen hem en de
cursisten gelegd was, ook in het
later leven mocht blQven voortbestaan.
B0 monde van den cursist Elgersma
van Ferwoude werd den leeraren
Wlelinga en Huizinga namens de
mede cursisten elk een fraaie bureau
lamp aangeboden. Spr. hoopte o.a.
dat de belde leeraren met een vol
gende cursus evenveel succes mochten
hebben als thans en dat nog velen
door middel van deze cursus zich
zouden laten oplelden voor’t Midden
standsdiploma.
Postduivennieuws.
14 Juni. De wedvlucht vanaf
Efjsden (246 K.M.), welke de P.V.
„De Luchtbode” alhier, Zaterdag j 1.
heeft gehouden, is zeer spannend
verloopen. De duiven werden 's mor
gens om 10 uur gelost met N.N.W.
wind en de eerste vogel werd ge
klokt om 2.10 uur met een snelheid
van ongeveer 1000 meter per minuut.
Dat de vogels dicht bij elkaar zaten,
blijkt wel uit het feit, dat de eerste 10
binnen de 6 minuten geklokt werden.
De volgorde der binnenkomende
duiven was als volgt:
G. Wouda 14 7
J. Wiersma 2 6-10
Gebr. Wiersma 3 5
F. Cornel 8
S. de Swart 9
S. Jager 11
De wisselbeker welke was uitge
loofd voor oude duiven over alle
vluchten, werd gewonnen door G.
Wouda met 70 punten, terw^l F. Cornel
2e werd met 61 punten.
Belasting betalen.
De Ontvanger der Directe Belas
tingen te Koudum brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat vóór 1
Juli a.s. betaald moet zQn op de
aanslagen
Inkomsten en Vermogensbelasting
1938/’39 gedagteekend April 1939
tenminste2/j gedeelte en gedagteekend
Januari 1939 geheel.
Personeele Belasting 1939 gedag-
teekend April 1939 tenminste
gedeelte.
In den jaare 1255 is Hindeloopen, nu, na de brandstichtinge
en uitplonderinge der Noordsche volkeren, weder haren wasdom
bekomen hebbende, tot een stad geworden
en privilegiën begiftigt.
i
a
C
r
d
