Nieuws- en Advertentieblad
Een Bril
te Workum
op Maandag 11 Sept. 1939
Najaars-
Paardenmarkt
HOFSTEDE
W. RIJPMA Fotograa die
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
1
Ontwikkelen - Afdrukken Vergroeien
HAMSTERVERBOD
Breukbanden, 8olide Beparatie-Inrichting
Buikgordels,
LUCHTBESCHERMING.
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1939,
65ste Jaargang
No. 37
Officieel Gedeelte
n
1.
,r
FILMS
Uitgave van T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
COLLECTE.
Elastieken Kousen, Verplegingsartikelen enz. enz.
JJ
Md.
behoeven.
I
de winst worden van den thans uitge
broken oorlog, anders is de wereld
verloren.
berichten hooren. Denken we ons
eens in, dat iedere gemobiliseerde
gemiddeld 4 naaste familieleden heeft
dan beteekent dat voor 300000 gemo-
biliseerden een famllieaanhang van
1.200 000 personen. Welnu, in een
Bevolkingsgroep van tesamen ander-
lalf millloen zielen, doen zich dage
lijks gevallen van sterfte voor of
5AAH
st
at
at
in
je
te
a;
o-
et
sr
ie
in
In
id
it
ih
n
t.
B.
n
n
r
d
i
D
5
-
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad
vertentiën tot uiterlflk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
Gesteund door onze jarenlange
ervaring garandeeren wij
PRIMA pasvorm en kwaliteit
’s morgens gebracht - ’s avonds klaar
sis-, in het bjjzonder over distributie-
maatregelen ons oplevert. En men
lette vooral op de vele S.O.S.-berich
ten, die per radio naar onze gemobi
liseerde medeburgers uitgaan. Eiken
dag tientallen
Vflf en twintig jaar geleden waren
er ook ’n paar honderdduizend jonge
mannen onder de wapenen geroepen
en ook toen konden dezen slechts
)er veldpost worden bereikt; ook
toen was hun standplaats, althans
gedurende den eersten tyd, aan hun
familie onbekend. Hoe velen toen hun
vader of moeder, hun echtgenoote of
kind hebben moeten verliezen zonder
dat ze in staat zijn geweest om deze
dierbaren nog levend te zien en
afscheid van ze te nemen, begr{j
Jen we nu pas, terwijl we dagelijks
S.O.S. per radio en de naast betrokke
nen, thans in dienst van het vader
land, weten wat er is gebeurd en ze
weten dus ook, wat ze te doen staat.
Radio is een zegen.
De prijs der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
Bi) abonnement belangrijk
lager
Over de wijze, waarop in denlaat-
sten tijd persbureau en omroepver-
eeniging de radio ons volk ten nutte
heeft doen zQn, kan men slechts
dankbaar gestemd wezen. Maar thans
ga men een voorzichtige matiging
betrachten.
We herinneren ons, hoe in het
laatste jaar van den vorigen oorlog
speldjes ter markt verschenen, welke
'n schildje voerden, waarop zwart op
wit te lezen stond: „Praat me niet
over den oorlog”. De meeste men-
schen hechtten zich aanstonds zoo’n
speldje op den revers van hun jas.
Deze aanstellerij was nu juist niet
bepaald karaktervol. Men mag niet
voorgeven, dat men geen interesse
heeft voor een wereldgebeuren, dat
talloozen millioenen nood, leed en
rouw bezorgt. Maar overigens is het
wel te begrepen, dat menigeen het te
machtig werd om dag-in en dag-uit
thuis, in tram en trein en café en bfl
den kapper en op straat dóór gezaagd
te worden met gepraat over den oorlog.
Men passe op, dat straks niet alge
meen de wensch groeit: zet alsjeblieft
geen radio aan
Een uitzonderlQk-belangriJk oorlogs
bericht per radio, soit: Maar de
normale berichtgeving late men een
taak van de pers, die haar schotels
geleerd door de practjjk, zóó geva
rieerd opdient, dat ze nimmer onlust
zullen wekken.
Moeilijk zal het werk zfjn; vele de
tegenslagen.
Vele zullen de deslllusie’s zijn voor
hen, die beginnen met vertrouwen te
schenken. En toch moet Ik U aan
moedigen niet af te laten, ook al
worden wjjtn anderen teleurgesteld.
Moge het zoo z(Jn, dat wjj elkaar
nimmer teleur stellen.
Dat wij samen voorgaan in deze
moeilijke tijden opdat de bevolking
wete wie en hoe te volgen. Zoo zij
de overheid steeds, doch bijzonderlijk
In het tQdvak, dat voor ons ligt.
Een enkel woord tot de twee leden,
die voor het eerst als raadsleden hun
krachten willen stellen ten dienste
van onze Gemeente. Een u ainvan
kelijk vreemde taak wacht U.
Gij zult de eerste tijd in ernstiger
mate dan later dingen tegenkomen
De Burgemeester van WORKUM
brengt ter algemeene kennis, dat de
Minister van Economische Zaken het
hamsterverbod heeft uitgebreid met
de volgende artikelen
plantenvet, gesmolten rundvet, rauw
rundvet, rauwe reuze), gedraald of
gemalen dierlijk vet, gemengde dier
lijke vetten.
Voor deze artikelen geldt dus ook
het verbod om zich binnen een
kalenderweek hiervan meer te ver
schaffen dan men In een week pleegt
te verbruiken terwijl het afleveren,
vervoeren, voorhanden of in voorraad
hebben slechts ia toegestaan, wanneer
een door den leverancier uitgeschre
ven afleveringsbewiJs kan worden
getoond.
De aandacht van belanghebbende
winkeliers wordt er op gevestigd,
dat wanneer tusschen deze en de
volgende verschijningsdatum van dit
blad, wederom uitbreiding aan het
Hamsterverbod mocht worden gege
ven, hiervan door aanplakking aan
het gemeentehuis algemeene bekend
heid zal worden gegeven.
Belanghebbenden worden dus in
hun eigen belang aangeraden regel
matig kennis te nemen van eventu
eels publicaties.
Workum, 7 September 1939.
De Burgemeester voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
Burgemeester en Wethouders dor
gemeente WORKUM brengen ter
kennis, dat door hen vergunning is
verleend aan het Bestuur der onder-
afdoellng Workum van het T.B.C.
fonds „Draagt Elkanders Lasten” tot
het houden van een bloempjes-col-
lecte op 13 September a.s.
Ter voorkoming van misverstand
wordt er de aandacht op gevestigd
dat deze kennisgeving dient tot in
formatie voor het publiek, zoodat
daarin geen aanbeveling voor of in
stemming met de collecte moet
worden gelezen.
Workum, 7 September 1939.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN.
De Secretaris,
v. D. GOOT.
Verslag van de vergadering van
den Raad der Gemeente
WORKUM,
de tientallen bliksemsnelle S.O.S.- op Dinsdag 5 Sept. 1939, ’s avonds
j acht uur.
Voorzitter de heer Mr. W. M. Oppe-
dyk van Veen, Burgemeester.
Secretaris de heer D. van der Goot.
Tegenwoordig alle leden.
De voorzitter spreekt de Raad als
volgt toe:
MJjne Heeren,
In het Gemeentelijk bestaan, zoowel
elders als in de Gemeente onzer
werkzaamheid, deelt de vierjarige
zittingsperiode van den Raad de
ilstorie der Gemeente in tijdvakken
in, die hun eigen karakter ontleenen
aan, ja hun stempel opgedrukt krflgen
door de geest, die in zoo’n tijdsbe
stek in den Raad der Gemeente
leerscht.
Slechts goed kan de gemeente er
bij varen, indien in den Raad de be-
lartiging van de ware gemeente
belangen voorop staat, indien achter
wege blijft ieder symptoom van
groeps- of belangen vertegenwoor
diging; wanneer de leden indivi
dueel er naar streven b{j de be
raadslagingen het accent te leggen
by die beginselpunten, die vereenigen
en waken met heiligen ernst tegen
al datgene wat verdeelt.
Dat is een moeilijke taak. Want
geëischt wordt niet alleen een goed
verstand en onderscheidingsvermo
gen, maar ook in het bijzonder ge
voel. Gevoel voor eenheid, sympathie
voor de gedachte, dat de belangen
van onze gemeente in een tijd als
dezen slechts goed gediend worden
door hen, wier vertrouwen in samen
werking bjj collegiaal bestuur onuit-
bluschbaar is.
Daarom hebbe men vertrouwen in
elkaarzij men ook zulk vertrouwen
waardig. Dan is het onnoodig dat in
de vertegenwoordigende college’s
gepleit wordt voor belangen of per
sonen uit specifiek eigen kring. Dan
begrijpt men dat de overheid in
haar geheel, in casu dus de geheele
Raad zonder aanzien des persoons
juiste beslissingen móet nemen. Dan
ook stijgt het aanzien van en het
vertrouwen in de overheid.
Vertrouwen, dat w{j nooit kunnen
missen en nu in het geheel niet,
Uwen Raad niet, het College van
Burgemeester en Wethouders niet,
de burgemeester evenmin, daar het
door ons uitgeoefende gezag gegrond
vest is op naastenliefde en ver
trouwen.
Slechts hem, die zich daarbuiten
stelt treft gestrengheid desnoods
geweld.
Wel zelden trad een Workumsche
raad onder moeilQker omstandigheden
op. Wel zelden was de Europeesche
ALEA JECTA EST!
De teerling is geworpen.
Nog slechts 25 jaar scheiden ons
van den aanvang van den „grooten
wereldoorlog”, die, naar we aanna
men, de vreeselijkste bezoeking was,
welke de menschheid ooit teisterde
of teisteren zou. De strijd was zóó
gruwzaam, dat alle volkeren in af
grijzen een eed zwoeren; „Nóóit
meer oorlog
En thans reeds woedt opnieuw de
cr{jg, stampt Mars met zijn oorlogs-
laarzen door Europa, dreigende onder
zijn geweld méér millioenen te
zullen verdelgen dan ooit te voren.
En wie heeft dat zóó gewild? Eén
man I Als er iets is, dat een politiek
systeem volledig veroordeelt, is het
wel de omstandigheid, dat de wil
van één mensch de wereldvrede kan
verzekeren óf volkomen naar
willekeur haar in namelooze ellende
ran dompelen.
Terecht sprak Chamberlain van de
„waanzinnige eerzucht” van hem
die de menschheid dat laatste verkoos
aan te doen.
Polen heeft den oorlog niet gewild. o--—--
Een klein volk immers kan niet andere schokkende evenementen. Een
verlangen om zich zelf te laten
afslachten. Want dat is het lot van
Polen: het zal bloeden uit duizend
wonden, of het met zfln verbon
denen zal winnen of verliezen.
Frankrijk en Engeland hebben
evenmin den oorlog gewild. Zjj hebben
bQ een oorlog niets te winnen, enkel
maar te verliezen. Of te behouden.
Daarvoor, voor het behoud, van
zich en van hun vrienden, streden
eQ. Z(j hebben Alles gedaan voorden
vrede. Zij hebben aan Duitschland
véél van wat het begeerde, aange
boden, mits de Dultsche machtheb
bers slechts wilden onderhandelen
Maar helaas alles wat den
mensch ten zegen strekt, wordt hem
ook ten verderve aangewend.
We prezen de radio om het nut,
dat ze ons in oorlogstad verschaft,
méAr.. zou er op het oogenblik wel
oorlog zijn, als de radio er niet was
geweest? Is ook deze uitvinding,
evenals die van de boekdrukkunst,
niet misbruikt om de volkeren tegen
buiten den druk om van het geweld, elkaar op te zetten en een propa-
ganda te voeren, welke tot haat, nQd
en afgunst leidde? Is door de ver
spreiding, per radio, van leugenbe-
richten, de huidige oorlog niet voor
bereid? Zou een zekere staatsman
er zonder radio wel in geslaagd zijn
om zfln volk op te zwepen tot natio-
nalen hartstocht en de overige wereld
te vervullen van weerzin
De radio heeft dus ook veel slechts
op haar geweten. Zij zelf is goed en
nuttig, maar de menschheid belaadde
't radlogeweten met een ontzettende
schuld.
Het is de vloek der menschheid,
dat zoovelen er op bedacht zijn, hoe
ze het goede, ons geschonken, ten
kwade kunnen aanwenden.
DE RADIO.
Ten vloek en ten zegen.
„Praat me niet over den oorlog*4.
In de laatste weken is den mensch
de radio een onwaardeerbaar bezit
geweest. Terwfll we in bange ver
wachting waren, ot we den vrede
zouden behouden dan wel den oorlog
kregen te aanvaarden, wekten de
voortdurend per radio verspreide
berichten over den stand van zaken
of het door den aether gestuwde
bemoedigende woord van de Koningin
of van een anderen gezagsdrager, de
ontspanning des gemoeds, welke we
van tijd tot tfld noodlg hadden.
Deze uitvinding is den mensch
waarlik tot grooten zegen geworden.
Om dat goed te beseffen, lette men
maar eens op het gemak, dat da
regelmatige berichtgeving over crl-
Gfl zult bij onzen secretaris »n bij
de ambtenaren ter secretarie steeds
gehoor krijgen. U zult U tot hen
vrijmoedig kunnen wenden zooals
U ook bij mfl steeds zult kunnen
aankloppen voor inlichtingen het
Gemeentebestuur betreffende.
Hebt U wenschen of meent U het
Gemeentebestuur op iets te moeten
attendeeren, komt dan direct naar
my toe. Wacht niet tot de rondvraag
van de eerstvolgende raadsverga
dering.
Het antwoord kunt U dan eerst
weer in de volgende vergadering
tegemoet zien. Is Uw opmerking
belangrijk, dan verdient z{j Immers
directe overweging. De rondvraag
blQve voor kleine informatie’s, waar
voor zy ook bedoeld is.
Zoodoende helpt U de door U voor
gestane denkbeelden het beste tot
hun recht komen.
Ik houd m{j overtuigd, dat het
raadlidmaatschap, mits opgevat in
den zin als ik mocht aangeven, U
groote voldoening zal kunnen schen
ken.
Ik ga thans over tot Uwe beëedl-
ging, de nadruk erop vestigende, dat
deze formaliteit levende werkelijk
heid is die diep Ingrijpt in het
zleleleven van den individu.
Punt 1. Beëediging van de nieuwbe
noemde raadsleden.
Nadat alle leden de zuiveringseed
hebben afgelegd, volgt de eed van
trouw aan de Grondwet, die even-
eeas door alle leden staande wordt
gezworen; door het afleggen der
beloften aanvaardt de heer de Roest
zijn lidmaatschap.
Punt 2. Benoeming van
houders.
Bjj de stemming in de vacature—
de Vries worden 6 stemmen uitge
bracht op den heer de Vries, 3 stem
men op den heer H. Haytema, 1 op
den heer D. Faber en 1 op den heer
A. Brandsma.
De heer de Vries is alzoo her
kozen tot wethouder en aanvaardt
direct deze benoeming.
By de stemming in de vacature—
Gaastra verkrijgt de heer Gaastra
7 stemmen en de heer Haijtema 4 Ook
de heer Gaastra neemt desgevraagd
deze benoeming direct aan.
De voorz. wenscht de beide wet
houders geluk met de benoeming en
hoopt dat de samenwerking in deze
zittingsperiode even aangenaam mag
z{jn als tevoren.
Punt 3. Benoeming van leden der
commissie van bijstand voor de lichtbe-
dryven.
(De thans zitting hebbende leden zijn de
de heeren A. Brandsma, D. Faber, H.
Haytema en E. de Roest).
In de vacatureBrandsma wordt
gekozen de heer Brandsma met 9
- t stemmen, terwijl op den heer de
hemel donkerder dan thans het gevalis. Roest 1 stem en op den heer Haijte-
M_-.ti.4w i ,-Jma 1 stem wordt uitgebracht. In de
vacature—Faber wordt gekozen de
heer Faber met 10 stemmen, hierbij
verkrijgt de heer Jonkman 1 stem.
In de vacature—Ha£jtema wordt ge
kozen de heer H. Haijtema met 9
stemmen, 1 stem wordt uitgebracht
op den heer Jonkman en 1 stem op
den heer Pruiksnoa. In de vacature
de Roest wordt de heer de Roest
gekozen met 10 stemmen terwjjl de
heer Boersma 1 stem verkrijgt.
Punt 4. Benoeming van leden der com
missie voor de strafverordeningen.
(De commissie bestaat thans uit de heeren
Mr. W. M. Oppedykvan Veen, ambtshave
voorzitter, E. de Roest en H. Haijtema).
Bjj de gehouden stemming voor de
vacature—de Roest verkreeg deze 9
stemmen de heer Faber 1 stem en de
heer Boersma 1 stem, zoodat de heer
de Roest is herkozen.
Ook het vertrouwde
adres voor Groot zfind ISSINE EK
De Burgemeester van WORKUM
brengt ter algemeene kennis, dat
rekening moet worden gehouden met
de mogelijkheid dat door het Militair
Gezag de navolgende gedragsregel
wordt vastgesteld, welke onmiddelRjk
na afkondiging van kracht is:
„Eigenaren, bewoners of gebruikers
van woningen en andere gebouwen
tjjn verplicht de boven verdieping
dezer gebouwen onverwijld te ont
ruimen en ontruimd te houden en
daarop bovendien ten spoedigste een
bak met zand en een schop te
plaatsen.”
In aansluiting op de bekendmakin
gen van de vorige week wordt de
bevolking dringend aangeraden reeds
thans het noodige te verrichten.
Voor het vervoer van de van zolders
te verwijderen rommel kan de hulp
van den reinigingsdienst worden in
geroepen.
Workum, 7 September 1939.
De Burgemeester voornoemd,
W. M. OPPEDIJK van VEEN, in d® toekomst nog ooit herhaalt, moet
ZQ wilden niet. ZQ hadden hun
eischendeze waren gebaseerd, heet
ten het althans te z^n, op „Duitsch
recht” en onderhandelen over Duitsch
recht zou schennis beteekenen van
de Duitsche eer.
Het recht en de eer van andere
volkeren: van de Oostenrijke», de
Tsjechen, de Slowaken, de Polen
telden de machthebbers in Duitsch-
and niet. Zfl kennen slechts éan
recht, het Duitsche; éen eer, de
Duitsche eer; éen methode, het
geweld.
En toch, ook het Duitsche volk heeft
den oorlog niet gewild. Dat is in de
aatste weken heel duidelijk geble-
cen. Er was geen oorlogs-enthousiasme
onder onze Oosterburen; er was
slechts bezorgdheid. Aan het volk
s niet gevraagd of het oorlog wilde
of vrede; het volk heeft zich niet
kunnen uitspreken. Het Duitsche volk
gaat gebukt onder het zelfde geweld
dat tegen de Polen en andere volke
ren wordt aangewend. Het Duitsche
volk wordt met tuchthuisstraffen en
zelfs met den dood bedreigd, als het
naar buitenlandsche radio-stations
durft luisteren, En in proclamaties
van den Führer wordt herhaaldelijk
bedreigd met „vernietiging” van die
elementen in het land, die Hitlers
oevelen niet blindelings zullen ge
hoorzamen,
Eén slechts heeft den nieuwe bloe-
digen strijd in Europa doorgedreven.
De onmogelijkheid, dat zóo iets zich
twee wet-
B
i
I
l
1
t
iet
en
ks
en
te
er
•n,
i?
id
ti
re
an
1-
i
t
I-
1
a m nfvnut n l j mate aan xaier mugen legenaomen
