Nieuws- en Advertentieblad
W. RIJPMA - Workum
in de week van 5 tot 10 Aug.
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz.
7/> crème:
VERDUISTERINGSPAP1ER
zware kwaliteit, gegarandeerd niet doorschijnend
-per meter 10 cent
in GAASTRA’S Boekwinkel
Het Pachtoproer in het jaar 1748
(Een Episode uit Workum’s Geschiedenis)
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1940,
66ste Jaargang
No. 31
Officieel Gedeelte
Predikbeurten.
FOTOGRAAF
INGEZONDEN.
BEKENDMAKING.
Algemeen weekoverzicht
i i Binnenland.
t t t t t t t t
Uitgave van Fa. T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
I!
gort kragen toege-
10 uur
Bestellingen worden gaarne aan huis bezorgd
Toestellen - Films
Ontwikkelen - Afdrukken
Vergrooten
Overal aan huls te ontbieden
140 cm. breed - in elke gewenschte lengte verkrijgbaar
n
t-
i»
la
a
g
d
ir
n
n
Ff
e
n
en
n
d
n
o,
la
n
ra
;e
n
n
st
P
n
st
ir
t,
le
v.
Q.
n
e
et
k
r.
t
P
P
k
n
P
it
e
r-
3fr
3-H-
9-H-
3fr
3fc
33-
8K-
3^
3fr
8-K-
8^
3^-
8-H-
8fr
3fr
8&
3tF
3fr
3fr
8&
3&
8-I4-
3&
afc
8fr
3fr
S-K-
8fr
8#-
3fc
33-
8£
8^
8^-
8*-
ijjvoor huidverfraaiing o
bij:
wordt gehouden
I JECoopi nog een
bus Van JCoutens
of 'Droste s Cacao
De gezamenlijke Schilders- en
Timmerlieden patroons maken hierbij
aan hun geachte clientèle bekend, dat
de vacantie in de bouwvakken
-»e
-ae
-ae
■ae
-*e
HINDELOOPEN (Herv.) Voorm. 10
uur ds J. Hoogenkamp. Av. 8 uur
ds D. J. Karres van Sloten (Fr.).
WARNS (Herv.) Voorm. 10 uur ds J.
F. L. A. Becht. Nam. 2.30 uur
ds J. F. L. A. Becht.
MOLKWERUM (Herv.) Voorm. 10 uur
ds G. J. J. Lieftlng. Nam. 2 30 uur
ds A. van der He(j.
STAVOREN (Herv.) Voorm. 9 30 uur
ds A. van der Hefl. Nam. 2 uur
ds G. J. J. Lieftlng.
U-
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents j franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorin, in te zenden. Ad
vertentiën tot uiterljjk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
l
9
(Wordt vervolgd)
’n ald-Warkumer.
I
D
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Ie
1-
3^-
3fr
8^-
J
Ieder Ingezetene van WORKUM,
die op deswege gedane vordering
aan de Dultsche militaire bezetting
een rijwiel heeft afgestaan en dit tot
heden niet heeft terug b< komen, wordt
verzocht zich op Maandag, 5 Augustus
a.s. tusschen 6 en 10 uur des avonds
aan het bureau van politie alhier te
vervoegen.
Worknm, den 2 Augustus 1940.
De wnd. Chef-veldwachter,
S. WOLTERS.
De pr(js der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
By abonnement belangrijk
lager
zuinig zal moeten omgaan als kost
bare brandstof. De verkoop is voor-
loopig verboden; de verdere verkoop
zal wel in de brandsttffenregeling
worden opgenomer.
De nieuwe broodkaarten, welke
dezer dagen worden verkrijgbaar
gesteld, brengen slechts een half
rantsoen voor kinderen beneden 4
jaar, waartegenover echter staat, dat
deze zelfden een extra rantsoen rflst,
havermouth en gort kragen toege
wezen.
De kippen worden geslacht.
Om ons broodrantsoen te kunnen
behouden, is het noodig, dat de vee
stapel aanmerkelijk wordt ingekrom
pen; allerlei vee zal in groote aan
tallen worden afgeslacht, óók rundvee.
De beperking van den rundveestapel
zal leiden tot vermindering der
melkproductie met een milliard liter
per jaar, d.i. 1000 millioen litersDe
kippen, die voor bedrijf worden ge
houden, mogen na September a.s. nog
slechts 30% uitmaken van het totaal
van het vorige jaarde vermindering
bedraagt ongeveer 15 millioen stuks.
„Voor liefhebberij” mag men nog
enkele kippen aanhouden, maar men
krjjgt er geen voer voor; ze moeten
„met de pot meeëten”. Het soeplot
van de meeste der particulier gehou
den kippen zal dus weldra verzekerd
zijn.
De gezamenlijke Schilders- en Timmerlieden-patroons te Workum.
Waar gaan de oude rijwielplaatjes
heen
In de eerste dagen van Augustus
vindt de verwisseling van rfjwiel
plaatjes weer plaats. Ongeveer drie
millioen belastingmerken zullen hun
dienst weer hebben gedaan en z{jn
voor de bezitters waardeloos ge
worden.
Wat zult u met het voor u niets
beteekenend rjjwielplaatje doen
Toch zeker niet argeloos wegwerpen
De Stichting „Steunfonds van de
Vereen, tot bevordering der belangen
van tuberculose patiënten in Neder
land”, die reeds een achttal jaren de
oude rijwielplaatjes,alsook ander oud
koper, lood, tin, zink, zilverpapier,
capsules van melkfljsschen enz ten
bate van de t.b.c. bestrijding inzamelt
en steun verleent, zonder onder
scheid van richting of geloof, doet ook
nu weer een ernstig beroep op de
geheele Nederlandsche bevolking
haar in haar moeizame arbeid te
steunen. In 1934 en 1935 konden van
de opbrengst van de 10 000 k g. oude
metalen, die door de vele menschen-
vrlenden bijeen werden gebracht,
verschillende patiënten worden ge
holpen, terwijl de opbrengst in 1936
13 000 k.g. bedroeg.
Hoewel de sympathie en medewer
king voor dit werk, in het bijzonder
in de laatste jaren belangrijk is toe
genomen, is het bestuur ervan over
tuigd, dat nog heel veel nutteloos wordt
weggeworpen, terwijl een en ander
ten dienste kon worden gemaakt in
het belang van hen, die op hulp
wachten. Hoe dikwijls wordt vergeten,
dat, vooral in tijden als deze, al het
mogelijke moet worden gedaan, om
het lot van velen te verzachten,
vandaar dit beroep, niet alleen op de
rijwielbezitters, maar ook op onze
geheele bevolking, om bQ dit belang
rijke werk medewerking te verleenen.
Brengt uw plaatje, waar ons recla-
meblljet hangt. WQ zjjn gaarne bereid
op aanvraag een reclamebiljet te
zenden aan degenen, die zich, met
Ingang van dit jaar, eveneens met de
inzameling willen belasten, terwijl
reeds nu aan degenen, die vorige
jaren voor ons verzamelden, biljetten
zijn verzonden.
Het devies voor 1940 zfj wederom
Oude rijwielplaatjes bij vrachten,
Schenken velen nieuwe levenskrachten.
Adres voor Friesland voor aanvraag
raambiljetten A. Nauta-van DJjk
Camperstraat 8, Leeuwarden.
U gelieve de verzamelde metalen
wederom toe te zenden aan:
Nazorginrichting, Achter de Hoven 268
Leeuwarden.
-*8
4W
4r8
-£8
4r8
-»8
-88
-£8
-#8
-*8
4r8
-H-8
-H-8
-#8
-*8
4r8
-#8
-#8
-*8
-*6
-M-8
-#8
-*8
-#8
-*8
-*8
-*8
-*8
•#8
-»8
-*8
-*8
■#8
-*8
De Nederlandsche Unie.
De grootste belangstelling van het
publiek ging dezer dagen ongetwijfeld
uit naar de actie van deNederlaudsche
Unie, omtrent wier werk en streven
aanvankelijk weinig helder inzicht
bestond. Gelukkig heeft een nadere
verklaring van het program,dooreen
tweede brochure van de hand van
Mr. Linthorst Homan en een uitge
breide persconferentie, de doelstel
lingen tijdig sterk verduidelijkt. De
Nederlandsche Unie stelt haar cultu
reels taak vóórop en daarbij ig de
bevordering van de eenheid onder
ons volk op allerlei gebied, maar met
behoud van de typische Nederland
sche waarden, welke in hetopenbare
leven geldend werden, leidend begin
sel. Zoo zal b.v. worden gestreefd
naar eenheid in de jeugdbeweging,
daarbij alle gelegenheid latende voor
de bevordering van confessioneele
oogmerken in de afdeelingen, welke
de religie tot element bij de jeugd-
opvoeding hebben gekozen. Ook zal
de eenheid worden nagestreefd bij
den organischen herbouw van het
economische leven, maar met politiek
bemoeit de Nederlandsche Unie zich
voorlooplg niet, al heeft ze oog voor
de wijzigingen, welke ook het politieke
leven ten onzent zal moeten onder
gaan. Voor deze wflz’ging is de tyd
echter nog niet rflp; de politiek moet
rusten, tot de vredesconferentie er is
geweest en aan ons nationale leven
zfln nieuwe gestalte zal hebben ge
geven. Aldus kan op het oogenblik
ook nog niets worden gezegd over-,
nog minder iets gepropageerd inzake
onzen toekomstigen staatsvorm. De
Unie wil slechts begrip toonen voor
de gewijzigde omstandigheden en
voor de eischen van den nieuwen
tijd.
Dat em groot deel van het Neder
landsche volk daarvan evenzeer wil
bljjk geven, getuigen de honderddui
zenden bewflzen van adhaesie, welke
In slechts enkele dagen tjjds ten
bureele in Den Haag, Alexanderlaan
20, werden ontvangen. Voor talloozen
was het een opluchting te weten, dat
men van zyn zin tot aanpassing kor
getuigen zonder daarvoor aan tr
loopen achter de acties van de kleine
groepen Nederlanders, wier methoden
tot heden slechts in staat waren om
de meeaten onzer af te schrikken van
de vernieuwing, welke we moeten
en omdat ze goed is wenschen
te ondergaan.
Militaire uitrusting.
Het laatste bedrijf van de liquidath
onzer militaire weermacht staat vooi
de deur. Reeds is het leger ontbonden,
maar de mannen, die met groot verlof
naar huis weerkeerden, hadden altans
hun pakje nog, dat hen aan den strjjd
van vijf zomerdagen herinnerde. Deze
herinnering gaan ze nu afdragen,
t.w. niet in de letterlijke beteekenis,
maar in „overdracktelijken”zin. Van
13 Aug. a.s. af zullen de militaire
goederen worden ingenomen onder
toezicht van den burgemeester der
eigen gemeente. Nadere oproepingen
zullen daartoe worden gedaan, maar
in ieder geval zullen alle gedemobi-
liseerden moeten verschijnen, ook
degenen, die het goed reeds eerder
afgavenzfl zullen daarover aanwij
zingen moeten verstrekken. Laten
we hopen, dat de militaire uniform
nu voorgoed uit ons volksleven zal
zjjn verdwenen!
Distributienieuws.
Geen week gaat er voorbg, of er
is een belangrijk dlstributienieuwtje.
Van 5 tot 12 Aug. zullen alle textiel
zaken gesloten zijn ten behoeve der
inventarisatie; daarna zullen we
waarschijnlijk met „t»xtielkaarten“
gaan werken. Het moge al lastig en
vervelend zijn, het stemt evenzeer
tot voldoening, dat de aanwezige
voorraad wintergoederen tenminste
een rechtvaardige verdeeling zal
vinden en warme kleeding geen
voorwerp van speculatie en hamster-
zucht wordt.
Eu de turf is Ineens ook niet meer
vrij. Het spreekwoord, dat men in
het veen niet op een turfje let, heeft
ivoor voorlooplg z(jn tfld gehad. Turf
wordt een artikel, waarmee iedereen
ZONDAG 4 AUGUSTUS
Uren offlcieele tjjd
WORKUM (Herv.) Voorm. 10 uur
ds J. Loos., Nam. 5 uur ds J. Hoogen-
kamp van Hindeloopen.
In beide diensten schaalcollecte
voor de Inwendige Zending.
Dinsdagavond 7 uurBidstond.
Donderdagavond 7 uur; Bidstond.
WORKUM (Doopsgez.) Voorm. 10 uur
ds J. P. H. Grootes.
WORKUM (Ger.) Voorm. 10 uur
ds E. C. van der Laan. Nam. 2 30
uur ds E. C. van der Laan.
WORKUM (Bapt. Gem.) Voorm.
10 uur ds G. Bouritlus van Deventer
H. Avondmaal. Nam. 5 uur ds G
Bourltius.
HEIDENSCHAP (Herv.) Nam. HALF
DRIE ds J. Loos.
GAAST (Herv.) Nam. 130 uur ds
A. van der Flier.
MAKKUM (Herv.) Voorm. 9.30 uur
ds Kloek. Nam. 2 30 uur ds Van
Baaien.
3
Zoodra het pachtershuisje te Workum in brand gestoken was
en de vlammen tot zelfs in Hindeloopen zichtbaar waren, kwam
ook daar het smeulende vuur van den opstand tot uitbarsting.
Het daar aanwezige huisje moest hetzelfde lot ondergaan. Het
werd omver gehaald en alles wat brandbaar was naar een terrein
buiten de stad gebracht, waar het aan de vlammen werd prijs
gegeven. Een soort open-lucht-voorstelling was dit voor de
honderden toeschouwers (in 1748 bedroeg het aantal inwoners
nog 1915), waarbij onze naburen niet van practisch inzicht bleken
ontbloot te zijn, althans er werd bevolen dat zooael zij die een
krachtdadig aandeel aan dit werk hadden genomen als de vele
toeschouwers, «wegens het gesigt daarvan* twee stuivers moesten
betalen. Aangezien er toen nog geen belasting op de openbare
vermakelijkheden bestond, blijft de vraagaan wie deze zuivere
baten ten goede zijn gekomen.
Stappen we nu weer van Hindeloopen over naar Workum.
Ofschoon de ingezetenen onzer stad door het afkondigen
van genoemd plakkaat wel eenigszins tot rust waren gekomen,
drong het bericht door, dat zoowel te platten lande als in de
steden de boeken der pachters in beslag waren genomen en
verscheurd of verbrand. Bijgevolg begaf zich een groote menigte
naar hun huizen en eischte de boeken op. De bezadigsten onder
hen waren van oordeel dat ze niet vernietigd moesten worden,
daar zulks ten nadeele van de Overheid zou strekken en ten
voordeele van oneerlijke pachters. Deze zienswijze kreeg de over
hand, maar nu was het de vraag waar de boeken gebracht
zouden worden, óf op het Raadhuis óf in een particulier burger
huis. Na lang gedelibereer werd besloten ze aan een particulier
burger over te geven, maar geen van hen had daarin veel lust,
totdat eindelijk iemand zich aanbood om ze in bewaring te
nemen, onder voorwaarde dat indien hem daardoor eenig leed
mocht overkomen, men hem zou behulpzaam zijn. Onder alge
meen geroep en het afleggen van den eed van trouw het
ging alles zwaarwichtig toe in vroegere tijden werd de burger
met de boeken door een groote menigte naar zijn huis gebracht.
Zooals reeds vermeld, waren de ingezetenen volgens het
plakkaat van den len Juni verzocht om hunne bezwaren vóór
den 5en dier maand te Leeuwarden aan Heeren Staten in te
leveren. Te dien einde moesten gecommiteerden of afgevaardigden
uit hun midden gekozen worden, zoodat op Pinksterzondag, na
de predikatie, de trom door de stad geroerd werd om de burgers
bekend te maken te 6 uur op de Markt samen te komen.
Een groote menigte verscheen op den bepaalden tijd, waarna
men zich naar de Groote Kerk begaf. Hier werden door de
burgers 20 gecommitteerden gekozen, die zich daarna naar de
herberg »het Paradijs* begaven, waar ze tot laat in den nacht
beraadslaagden over de door hen op te stellen punten.
