Nieuws- en Advertentieblad
V
n
voor de Gemeenten Workum, Hem. Oldeph. en Noordw, Hindeloopen, Stavoren, enz. enz
I
ook Uw Kruidenier -
i
ll
It
I Met „Foetsie”
gaan alle vuiltjes op de loop
Probeert U het ook eens
ZATERDAG 29 MAART 1941,
No. 13
67ste Jaargang
IC
1
Gemengd Nieuws.
DE
BI
ZAAK
STAALWAREN
Ut de aide Friso’s
Uitgave van Fa. T. GAASTRA Bz. te WORKUM Telefoon No. 45
15
Letter mear
Freark fen ’t Noard.
goed voor la.
GROOTZAND 18
SNEEK
samenstelling meevalt.
vau
lt zfl
Werkgelegenheid in den Noord-
Oost Polder
hten
i be-
loed
n nu
kun-
date
won-
ilten
•ani-
zou
■een
ten.
t de
sten
men
idde
voor een goedpassende
BRIL - BUIKGORDEL of
CORSET - BREUKBAND
Elastieken kousen
Verplegingsartikelen is
hwerfeo wij
Nieuwe Nederlandsche postzegels
Binnen enkele weken zal een
nieuwe serie Nederlandsche post
zegels in de waarden van 5. 10,
12i/2, 15, 171/2, 20, 221/2, 25, 30, 40 en
50 cent het licht zien. De nieuwe
postzegels zullen hetzelfde uiterlQk
hebben als de bestaande zegels van
tot en met 4 cent. De verschillende
waarden zullen, evenals dit reeds
bQ de bestaande lagere waarden het
geval is, behalve door de ingedrukte
waardecijfers, door kleurverschillen
worden kenbaar gemaakt.
JAARVERSLAG van de Ver.
Openb. Leeszaal en Bibliotheek
Workum en Omstreken.
De samenstelling van ons brood
De samenstelling van de bloem
aldus schrift „De Bakkerswereld”
heeft een kleine verandering onder
gaan. Voorheen was deze samen
stelling: 35 procentinlandschetarwe,
35 procent rogge en 30 procent
bultenlandsche tarwe. Thans is het
percentage rogge teruggebracht op 25
procent dus 10 procent minder. Hier
voor in de plaats wordt 10 procent
gerst toegevoegd.
De samenstelling is dus thans 35
procent inlandsche tarwe, 30 procent
bultenlandsche tarwe, 10 procent
gerst en 25 procent rogge.
Het blad wQdt een beschouwing
aan de eigenschappen van de nieuwe
mélange, waarbij o.a het volgende
wordt gezegd:
„Wanneer de kruim onvoldoende
veerkrachtig is, dan wordt dit aange
duid met de benaming „klef”. De
consument beoordeelt brood spoedig
als goed, wanneer het geen afwijkende
smaak heeft en niet klef is. Wan
neer brood tfjdens het kauwen in de
mond gaat samenballen, Is dit zeer
onaangenaam. Door de toevoeging
van gerst wordt het brood echter
niet klef. Dit is alleen het geval,
wanneer geschoten graan verwerkt,
wordt of moet worden. Al met al
moeten wjj zeggen, dat de nieuwe eisch slechts gesteld vóór"tweede’er
aansansfalHnff maonoli .U
Dit jaar valt de polder droog. Over
eenigen tijd denkt men reeds een
aanvang te kunnen maken met het
ontginningswerk. De zandige en daar
door de eerst toegankelijke gebieden
die vooral aan de Overjjsselsche kust
iggen, zullen, wanneer voor een
goede ontwatering is gezorgd, reeds
d ze herfst worden bezaaid Het
andbouwkundfge werk volgt dus
direct op de ontginning, hetgeen
mogelQk is, doordat de gronden een
zeer veel lager zoutgehalte hebben
dan destijds in de Wferingermeer het
geval was. Om deze reden zal er
over enkele maanden groote behoefte
zijn aan vakbekwame landarbeiders.
Daar in normale t(jden Friesland
een groot overschot aan goede werk
krachten heeft, is het wenschelljk,
dat velen zich straks opmaken om
in den polder te gaan werken. Men
kan zich daartoe tot de arbeidsbe
middeling wenden.
Zooals wel bekend zal zfjn, bestond
voor flinke arbeiders in de Wieringer
meer de mogelijkheid om na verloop
van een achttal jaren een bedrijfje
van 8—12 h.a. te pachten. Arbeiders,
die gedurende langen tjjd in den
polder hadden gewerkt, genoten
daarbij de voorkeur. Hier deed zich
dus één van die schaarsche gelegen
heden voor om zich op te werken
zonder al te groote flnancieele risico’s
Waarschijnlijk zal in den Noord Oost
Polder een soortgelijke regeling wor
den getroftan. Het is een groot
Friesch belang, dat velen nit ons
gewest van deze gelegenheid ge
bruik maken.
Het bovenstaande geldt evenzeer
voor boerenzoons en jonge boeren,
die door straks te gaan werken in
den Noord Oost Polder, hun kansen
op een blijvende vestiging kunnen
vergrooten Hoe eerder men de bodem
gesteldheid en de bijzondere be
werkingsmethodes leert kennen hoe
beter
ken aard, terwfjl er van uit Sneek
1366 werden betrokken.
Belangstelling genoeg dus vooral
van de zijde der rijpere jeugd.
En dat is ook heel natuurlek.
Wel bestaan er in iedere plaats
van eenige beteekenis zakelijke
bibliotheeken, circuleerende porte
feuilles en bibliotheken voor ont-
spanningslektuur, maar een instelling
waar iedereen om zoo te zeggen,
alles wat voor zfln ontwikkeling en
ontspanning noodig is, zoo goed als
gratis kan verkrijgen, zulk een in
stelling is toch alleen maar de
Openbare Leeszaal.
Goed beheerd is zQ, voor de alge-
meene ontwikkeling een zeer bruik
baar instrument. Daarom ook ver
dient zQ bij voortduring de warme
belangstelling van allen, die de
volksontwikkeling een goed hart
toedragen en heeft zjj er recht op
te worden aanbevolen bfl allen, die
door hun Invloed en maatschappelijke
positie in staat z|jn iets in haar
belang te doen.
Workum, 21 Maart 1941.
De secretaris, W<
Onze jarenlange ervaring waarborgt U
pasvorm en kwaliteit tegen
de laagst mogelijke prijzen
Ziet geheel vrijblijvend eens in de
winkel ook onze groote sorteering
aten
►k^n
Uit
tddt
iken
ge-
Istll.
vrj
Hal
van
zfln
shtte
was,
•den
1 het
°P plichte
aruit p
3 dit
t on-
leen
haar
voor
zfl
P Mi
had
jme- geslonken. Het was"dit jaar in zQn
baar
F
t
De prjjs der Advertentiën
is van 1—5 regels 60 cents,
elke regel meer 7 cents
Grootere letters naar plaats
ruimte. Buiten Friesland,
uitgezonderd Familieberich
ten, 10 cents per regel.
B|j abonnement belangrijk
lager
De „Inthiema’s.”
lil
„Sijnde seer vast ende geweldigh, waermede den gantschen
Stadt konde gedwongen worden soo dat sij van der gewelt
sijnder Regeeringe, Inthjema dwanck, dat is geweldigh ghenomineert
is geweest hebbende alsoo in verleden vrije tijden, Merum
mixtum Imperium toe Worckum ende daer omtrent, soo dat oock
van den selven huijse, veel Regeeringe ende ghewelts uijtgericht
ende uijtgevoert worde. Welcke Slot ofte Stense, in tijden als
Keijser Karolus de vijfte, Jurjen Schenck ende den Heere van
Wassenaer, Veltheeren gesonden hadde om West Frieslant onder
subjectie te brengen (alhoewel ’t selve lange teghen hielde) mette
gantsche Stadt verbrant is waer of de fundamenten, ende
reliquien, over mennich jaeren ghestaen hebben tot prospect van
alle menschen. Dewelcke Reliquien naderhant gesleten, den
grauwen Duifsteen, bij eenen Saakle Tabenthies van Boolswart
gecoft ende omtrent twintich jaeren geleden en verscheijden
schepen ende Carwiels, na Dantswijck ofte Oosten gevoert zijn
soo dat nog huijdendaghs de ghemeene Burgers ende Inwooners
deser Stede goede kennisse hebben van de plaetse daert
voorgeschreven Inthjemahuis, Slot ofte Stense gestaen heeft.
Seggen voor reden vanweten schappe dat ’t gene voorschreven
is alhier te Worckum ende daeromtrent is een gemeenen name
ende fame, dat de voorschreven Doctor Inthjema is van grooten
gheslachte ende afkomstewaer door de selvighe alhier in *41
hooch achtinge is geweest, ende noch is bij den gemeennen Man,
die van hem ende sijn afkomste kennisse hebben.”
It blykt üt dit stik dos düdlik, dat de Inthiema’s in hiel aid
Warkumers slachte wier, mar ek wirdt üs it plak neamd hwer
it earste lothiema hüs of de stins stien hat, en wol bij de
>steinen post.< Al scil nimmen fen üs witte hwet der mei bedoeld
wirdt, it is dochs in oanwizing en mulk is it noch ris dwaenlik
it juste plak oan te wizen.
De stins is, sa ’t wij léze ofbrand en wol yn de tiid dat
Jurjen Schenck en Jan van Wassenaar hjir yn Wa»kum foar
master opsloegen. Dat wier yn 1522, do ’t in great diel fen de
stêd en de tsjerke ofbarnd en de toer otbritsen waerd. (19 Juli 1522.)
Om de ofbraek, dy ’t langer as tweintich jier lein hie, forkoft en wei
fierd waerd, kinne wij wol oannimme dat it lettere Inthiema hüs
alhiel nij opboud is.
Oan safier ta de bysünderheden üt de Friso. Lit mij lykwols
noch oernimme hwet ik foun yn in aide kroniek.
>Frederik van Inthiema, te Leuven in de Rechtsgeleerdheid
gepromoveert. Hij heeft eerst te Workum het Ambt van Advocaat
bediend en is daar ook Burgemeester geweest. Naderhand Advocaat
voor ’t hof te Leeuwarden, In 1592 door opschudding der on-
katholyken zijn vaderland verlaten en naar Oost Friesland vertrokken,
daar hij Raadsheer van den Graaf van Emden werd. Hij heeft
verscheidene boeken in de Latijnse taal geschreven. Een groot
boek van Rechtsgeleerde Raadgevingen. Het geklag der Batavieren.
En een gedicht over de Geboorte, de Begrafenis en Verrijssenis
van Christus.»
Dit is dos de Doctor Frederik Inthiema 1
lézen hawwe yn de Attestatie. Hwent hwet oanbilanget de jier-
tallen komt dat krekt ut. Mar yn hwet jier hij Boargemaster wést
hat is mij net bekind. Hwent dit kin nea de Boargemaster van
Inthiema wêze dy ’t regeare yn 1650.
Wis der binne noch hiel hwet fragen oer de Inthiema’s
hwer ’t gjin antwird op to finen is.
k Hoopje, dan ek tige dat er nochris immen weze scil,
better ünderlein as ik bin, dy ’t üs oer it slachte fen de Inthiema’s
hwet mear forhelje kin. En mei dy winsk wol ik dan dizze kear
beslüte.
M.H.I
De mannen van het vak verzekeren,
dat er in het laatste halfjaar zeer
veel vraag naar goede boeken is.
Een verblijdend verschijnsel achten
w)j deze leeslust, want al is zD voor
een deel het gevolg van de ulterl(jke
omstandigheden, die dwongen tot
huiselijkheid en ook tot het zoeken
van verstrooiing op andere wijzedan
voorheen, er zit toch ook wel iets
anders achter.
Of acht gfj het misschien toevallig
dat juist historische lektuur het
meest in trek is?
Men grijpt weer naar boeken die
langen tijd vergeten in de kast hebben
gestaan en profiteert weer van de
geestelijke erfenis, waarvan de be
waring grootendeels aan de Openb.
Leesz. en Bibliotheken is toever
trouwd. Ook onze Leeszaal kan van
die mentaliteit getuigen, zooals uit
het hier volgende jaarverslag, waar
voor ik eenige oogenblikken uw
aandacht vraag, wel nader zal blfjken.
Het Bestuur.
In de samenstelling van het Bestuur
kwam een kleine wijziging, die
tevens een verbetering inhield. In
de vacature wjjlen den heer F.
Zeilstra werd nl. de heer D. van der
Goot gekozen, met wiens toetreding
een fractie in het Bestuur optrad,
die zich tot nog toe eenigszins af
zijdig had gehouden.
De Leden.
Het aantal leden der Ver. is door
bijzondere omstandigheden met een
5-tal verminderd. Om dit lek te
stoppen zal er zoo mogelQk een
Commissie voor de aanwerving van
nieuwe leden worden benoemd,
waarbij dan hoofdzakeljjk die men
schen zullen worden bezocht, die in
Workum nieuw z(jn binnengekomen.
De Financiën.
De Kas, die langen t|jd een zieke
l|jk uitzicht vertoonde, begint er in
den laatsten tijd wat beter uit te
zien. Z(j krQgt weer wat kleur op de
wangen. De versterkende middelen,
die binnenkwamen hebben haar weer
wat opgekwikt. De Penningm. zal
daarover wel nadere inlichtingen
geven. Als secretaris reken ik het
mjj echter wel tot plicht, hier openlijk
dank te zeggen aan die personen en
Vereenigingen, die medewerkten om
het voortbestaan van onze Vereeni-
ging mogeigk te maken. Inzonderheid
denk ik hier aan de Vereeniging
„Helpt Elkander” die haar jaarljjk
sche bijdrage van 20 gld. tot 30 gld.
heeft verhoogd.
De Leeszaal.
Door de goede zorgen van onze
assistente Mej. T. Visser, gaf de ver
i verduistering ons weinig
moeite, evenmin als de gedeeltelijke
bezetting van de Leeszaal. Integen
deel. Waar noodig, bood deze zelfs
de behulpzame hand.
Incidenten kwamen er in de Lees
zaal niet voor. Trouwens wat dat
betreft, is het ook maar de vraag of
men met jonge menschen weet om
den te springen; een eigenschap, die
s de onze tegenwoordige assistente in
T-aS hooge mate bezit.
Een bezoek aan de Leeszaal, die
er keurig netjes uitziet, kan nog
-gen- steeds aan jong en oud worden aan-
---1 bevolen.
Het Publiek.
Het aantal bezoekers, dat ten vorl-
gen jare 2949 bedroeg, is eenigszins
-1
geheel 2861, te weten 2197 manlijke
en niet minder dan 664 dames d.w.z.
bijna 100 meer dan ten vorlgen jare.
Wat een leeslust ineens onder de
meisjes; een verblijdend verschijnsel
natuurlijk. Laat ons hopen dat het
stand houdt.
Aantal uitleeningen.
Dat overigens en afgezien van alles
de leeslust hier ter plaatse in de
laatste maanden belangrijk is toege
nomen, bewijst wel het groote aan
tal boeken, dat werd uitgeleend. Uit
eigen bibliotheek bedroeg dit: 2957,
waaronder 898 van wetenschappellj-
u--
Dit blad verschijnt des Za
terdags en kost per kwartaal
50 cents; franco per post
80 cents. Enkele Nos. 5 ets.
Ingezonden stukken Donder
dags voorm. in te zenden. Ad-
vertentlön tot uiterlijk Don
derdagsmorgens 12 uur, uit
gezonderd familieberichten
ll,-
Het schichtige paard.
En het spek.
't Is in de Langstraat op ee
plaats, waar een pont de taak hee t
overgenomen van de brug.
Over de weg naar de pont nadert
een boerenwagentje, zoo’n gezellig i
boerensjees, waarvoor een vuri
paard gespannen is.
Het is tamelijk druk bfl de ponte
de boer heeft moeite om z{jn beest]
tot stilstand te brengen bfl de opri
Nauwelfks staat het voertuig stil <f
er staan twee heeren by.
De boer is van de kar gespronge
en wordt onmiddell(jk aangesproke'
door een van de heeren.
„Wfl z{jn controleurs van decrlsli
dienst, mogen we eens op je wage
kijken
„Ga je gang.”
Het paard heeft dat woord contro
leur waarschijnlijk gehoord en is t
zeer ver bolgen om, dat ze z}jn vracht;
niet vertrouwen. En om zijn ml
□oegen kenbaar te maken, begi» t
het wild met de achterpooten te slaa-
zoodat het levensgevaarlijk is, o:
bfl het opstapje naar de sjees i
komen.
De ambtenaren, die zeker niet b
de Veld gediend hebben, zfjn m
het geval verlegen. Zij willen hu
plicht doen, maar durven een pa;
gebroken beenen niet te riskeere
De boer ziet hun verlegenheid^
komt hen te hulp.
„Wacht, ik zal hem wat hooi geve
als hfl vreet is ’t ie kalm en da
kunde zoo op de wagen klimmen.**
„Asjeblief!**
De boer sjort de zak met hooi va
het wagentje en legt die voor hf
paard neer. Werkeigk,’t beest beglr
te eten en gedraagt zich netjes.
In een oogwenk zitten decontroleur
nu op de wagen, die ze van all
kanten doorsnufielen, doch zond»
resultaat.
„'t Is in orde, je kunt verder.”
„Dan zal ik mgn hooi er maar wet
op leggen”
De zak wordt opgeladen, de baa
steekt zgn zweep op ten groet en he
heele gevalletje sjokt de pont op, d
zg spek meevoerend in de hooizal
Waar een schichtig paard al nie
goed voor is.
(Limb. Koerier).
FOETSIE is een zeer
goed afwasmiddel en
voor alle doeleinden
geschikt
t
Huisslachting voor schapen.
De secretarisgeneraal van het
departement van Landbouw en Vis
scherg heeft, nu ook het schapen
vleesch in de distributiefs betrokken
een regeling vastgesteld voor d<
hulsslachting van schapen. Deze rege
ling is analoog aan die van het huis
slachtingsbeslult 1940 varkens, met
dien verstande, dat het verleenen
van machtigingen tot het in huisslach
ting slachten van schapen gekoppeld
is aan de vereischte, dat in een der
tgdvakkenvan 1 Aug. 1937—1 Aug
1938, van 1 Aug. 1938— 1 Aug. 193!
of van 1 Aug. 1939- 1 Aug. 1940
een of meer schapen in huisslachting
geslacht, hetgeen ten genoeger
van den Provincialen Voedselcom
missaris moet worden aangetoond.
Bjj het varkensbesluit wordt deze
volgende machtigingen.
I I I
8
HOFSTEDE
l
)unt, -
O
pL
•I
Y
