w Nieuws- en Advertentieblad voor Workum en omliggende gemeenten 3. r. r B? No 3 68ste Jaargang Zaterdag 21 Juli 1945 PLAATSELIJK NIEUWS FRISO. OFFIC1ËELE MEDEDEELINGEN els els m PREDIKBEURTEN rd m BURGERLIJKE STAND en 2 uur Lezen. Uw land is vry Bevrijdt Uzelf van Uw anderen vijand Bant allen zwarten handel Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bz. te Workum - Tel. 45 van ten een Verantwoordelijk voor de geheele inhoud B. GAASTRA, D 36, Workum n rsum af de S s «J ■o O z s z -j' H 2. cr 2. o ET «S sr m m nogal eens stiefmoederlijk werd behandeld en soms bepaald ach- nongergeoiea. 4. Friesland verzorgt vee voor geteisterd Limburg. Met cjjfers en bijzonderheden wordt aan- noemde punten te betekenen heeft gehad, ET cnq o <f5' CORRESPONDENTIE. Kwartiergelden voor geëvacueerden. Aan den heer B. te W. Uw ingezonden betreffende verlaging van kwartiergelden voor geëvacueerden zal met opname weinig effect sorteeren, omdat die verlaging vermoe- deljjk niet allen in gelijke mate zal treffen en zjj een gevolg is van een algemeen voor schrift. Een onbillijkheid kan bovendien veroorzaakt zjjn door vergelijking met moge lijk vroegere onbillijkheden, waartoe alge meen geldende voorschriften gemakkelijk leiden, doch zelfs aan een onvoldoende des kundige vergoedingsregeling kan men de sociale rechtvaardigheid niet afmeten. Redactie „Friso”. Workum Van 12 t.e.m. 18 Juli 1945 Geboren: Piet, zv Wiebe Bootsma en Aaltje Teerenstra. Maaike Johanna Maria, dv IJpke Eiling en Johanna Maria van der Pal. Jacob, zv Auke Lootsma en Jacoba Kuipers. Gehuwd: Siebrand de Haan, 23jrenWijts- ke Canrinus, oud 23 jr beide wonende te Workum. Overleden: Feikje Harkema, oud 80 jr weduwe van Johan Lambert Westerman. Zondag 22 Juli (Uren offlciqele tijd) Workum (R.-K.) Voorm. 8 uur Vroegmis. 10.30 uur Hoogmis. Nam. 3.30 uur Lof. (Herv.) Voorm. 8.30 en 10 uur ds J. van Veen. Nam. 5 uur ds J. Loos. Na afloop van alle diensten collecte voor „Zonnegloren” Woensdag 25 Juli av. 8 uur Avondgebed. (Doopsgez.) ’s Avonds 7 uur ds E. H. Boer van Bolsward. (Geref.) Voorm. 9.30 uur dr D. S. Attema voorber. H.A. en openb. belijd. Nam. 2.30 uur dr D. S. Attema. (Bapt. Gem.) Voorm. 9.30 uur Dienst. Nam. 2.30 uur Lezen. Woensdag 25 Juli av. 8 uur Avondgebed. Fryske Brief IV. „Hwet is de eigentlike wirkwize fen de Kriten Sjiich der in frage steld yn de oprjuchtingsgearkomste fen de krite Warkum. It andert hwet de sprekker derop jown fiat, is düdlik en klear: Lêz- en skriuwlessenynliedingen; priissprekkerijenfeestjounenfyts- en boattochtende boer op, om ek yn oare plakken kriten óp to rjuchtsjen, en al sa mear. Det is al hiel hwet, mar dochs gappet it fierder as it byt. Hwent der wirdt hiel hwet neamd, hwet for de Fryske striid net folie to bitsjutten hat. Wis, as de krite in feestjoun haldt, scil de seal hast net great genóch wêze kinne. Sa is it ek mei in boattocht, minsken by’t soart dy ’t graech in plesierreiske hawwe wolle. Mar bringt fis det sjedden oan ’e dyk? Is der yn ’e Fryske biweging, oer ’t algemien, al net fiersto folie nocht en wille makke? Moatte wy wer it aide kouwepaedtsje lans? Ik hie nou sa graech ris léze wollen, det men der mei bigoun wier, om foar alles, de minsken hwet kennisse by to bringen oer üs tael, üs aerd, oer de skiednis fen üs lan, oer de bitsjutting fen Fryslan, mids it greate wraldbarren, ensfh. Det is nedich, hwent hwet witte wy oer ’t algemien in bytsje fen dy dingen óf. Hwet knoffelje wy der faek raer hinne, as wy eat yn ’t Frysk skriuwe moatte. Wis it earste hwet wy nedich hawwe is Ijeafde ta üs tael. Mar ho scille wy immen of eat Ijeavje, dy ’t üs frjemd is, dy 't wy net ienris kinne Ik hie sa graech léze wollen, in oanfitering for elts persoanlik, om ek büten it kriteforban, warber to wêzen. Né, net allinne op ’e krite-gearkomsten, mar ek yn it deistich libben, moatte wy op üs iepenst weze. Us tael, sa goed as wy kinne, brüke, en ek frjemde gewoanten net ta üzes meitsje. Wy hawwe de léste jiermanich hiel hwet frjemden by en om üs hinne hawn. Wy hearden in oare tael, wy seagen oare gewoanten as wy wend binne. En nou binne der altyd in bulte minsken, dy ’t altyd moai fine hwet in oar docht, as it mar eat bütenwenstichs is. It poeha-gedoch en it great-swé-slaen fen oaren, noasket hjarren better as it eigen sljucht en rjucht. It eigen djüre bisit lizze hja leech, towyl hja ‘heech opsjugge by alles hwet fier en frjemd is. Of det frjemde den allegéarre net goed is? Ja sjuchris, as wy stride wolle for it bihüld fen it Frysk eigene, den moatte wy üs ein net slüpe litte. Net mar hwet skipperje, net mar hwet heine en keare, det is troch de tiid hinne al fierstofolle dien. Wy moatte earst witte hwet wy wolle, en earst den scil üs stribjen fortuten dwaen kinne. En earst den kinne wy üs pols hwet fierder sette. Ik hoopje det de leden fen de krite Warkum, it mei my iens wêze kinne. Ik wit foartdaliks al, det ik mei myn goede rie op tige glêd iis kom. En as myn rédens den ek net skerp wierne, as ik net wis fen myn saek wier, den scoe ik my net opbine, mar rêstich hwet by honk bliuwe. Mar hwet Fries bleau ea thüs as it iis bitroud en it waer moai weir? Marek.... hwet Fries scil it swijen er ta dwaen as it tiid fen praten is En to mear as er det dwaen kin yn syn eigen sprake. Lit my üt ein sette: Men is yn Warkum drok oan’t bouwen. Der scil in nij hüs setwirde. De fondearing ieit al en de earste stien is ek al lein. En foar en allear de hjerst yn it lan is, scil it spil wol in hiel ein hinne ünder ’e kap wêze. Yn in oare brief gean ik fierder. is het een dringende eis van doelmatig staatkundig en economisch beleid, dat aan deze oude grieven niet onno dig nieuwe grond wordt gegeven, en dat dus niet wederom in ons gewest bij het publiek de mening veld wint, „dat Friesland goed genoeg is om in moeilijke tijden intensief te helpen, maar als ’t zelf iets te vragen heeft, onveranderlijk aan het kortste eind trekt”. Het is een feit, dat hier en daar in de nieuwsbladen een soortge lijke stemming naar voren komt. Wat er in dit opzicht zo al in de Friese pers tot uitdrukking kwam, wordt duidelijk omschreven onder de opschriften 1. De vraag naar enige genotmiddelen. 2. De vraag naar brandstoffen. 3. De eisen der papiervoorziening. Telkens voorzien van een uit-het-hart- gegrepen commentaar, wordt dit sterk ge documenteerde schrijven tenslotte woordelijk als volgt besloten: Ter ondersteuning van mijn verzoek om toezending van enige genotmid delen, brandstoffen en papier aan de provincie Friesland, heb ik U enige citaten uit onze pers voorgelegd. Ik kan U uit eigen ervaring de verzeke ring geven, dat zij representatief zijn voor de wensen en gedachten op dit punt van de bevolking in al zijn gele dingen. Het is daarom, met grote nadruk, dat ik deze even gerecht vaardigde als gefundeerde wensen aan U overbreng ig de overtuiging, maar ook in het vertrouwen, dat Uw antwoord in daden omgezet con form zal zijn aan de economische en staatkundige belangen, door welke mijn verzoek wordt gedragen. De Mil. Comm. i. d. prov. Friesland, w.g. De Luit.-Kol. S. Aninga. levende herinnering aan deze feiten, urn - genotmiddelen in vóór oorlogse hoe- van Veen. Ferwoude (Herv.) Geen dienst. Gaast (Herv.) Nam. 2.30 uur de heer Faber van Bolsward.' Hindeloopen (Herv.) Voorm. 9.30 en Avonds 8 uur ds Wouda. (Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds Boer van - Bolsward. tergesteld. Gezien de hier alom sterk(Geref.) Voorm. 9.30 uur ds Jansen. Nam. lAtrAnrlo n Of i tier nnn O mm T./\r»rtv» WORKUM. In Februari 1944 zijn op initiatief van enkele voormannen uit de Friesche Beweging een aantal personen bijeengekomen ter bestudee- ring van een nieuwe organisatie van het Landbouw vereenigingsleven in Friesland. De gedachten van deze Commissie, de z g. „Friesche Landbouw Commissie” gaan uit naar één Land bouworganisatie voor geheel Friesland, welke tot taak zal krijgen de technische en sociaal economische Landbouwbe langen te behartigen, terwijl daarnaast de cultureele belangen b.v. het land bouwonderwijs behartigd kan worden door de bezinningsorganisaties zooals C.B.T.B. en AB.T.B. In ieder District van een Plaatselijk Bureauhouder zal een voorloopige Krite- commissie ingesteld worden, welke moet bestaan uit 5 leden, waarvan 4 leden laudbouwer en één landarbeider moet zijn. Ook in District 7 is een dergelijke kritecommissie benoemd bestaande uit de H H A M. Brandsma, Heidenschap, voorzitterE. U. Dijkstra, Workum, secretaris; D. S. Bokma, Ferwoude, penningm A. Gaastra, Workum, alg. adj terwijl aan de arbeidersorganisaties is gevraagd alsnog een vertegenwoor diger in deze commissie aan te wijzen. Zoo mogelijk zal nog deze maand vermoedelijk 30 Juli een Openbare Vergadering worden gehouden, waarin iemand van de Friesche Landbouw- Commissie een korte toelichting op het program hoopt te geven. In beginsel is besloten op de 4de Woensdag in September hier ter plaatse wederom een Veekeuring te houden. Zeilwedstrijd Zeilver. „Workum”. 14 Juli. Zaterdagmiddag werd de derde onderlinge wedstrijd gehouden op de Groote Gaast- en Zandmeer, begunstigd door prachtig zomerweer doch met iets te weinig wind zoodat het soms een drijfpartij was Niettegen staande dat konden er toch nog twee routes gevaren worden. Aan de start verschenen negen 16 m3 ers waarbij de „Njord”, welke de lei ding had, deze op honderd meter vanaf de finish moest afstaan aan de snel naar voren dringende „Anneke”. Dit veroorzaakte nog al eenige spanning en vormde daardoor het hoogtepunt van van de wedstrijd Toch wist de „Njord” door een juiste manoeuvre zich te redden eu liep als no. 1 door de finish direct daarna de „Anneke” als tweede, gevolgd door ,Jojan”, „Sont II” en „Jeep”. In de gemengde klasse wist „Jonge Jouke” te winnen van „Marjan” en „Twa Sisters”. Volledige uitslag 16 m2 klasse 1ste „Njord” S. A. Visser 2de „Anne ke” W. Valk 3de „Jojan” D. Wijma 4de „Sont II” P. Gaastra. Gemengde klasse1ste „Jonge Jouke” R. van Wieren 2de „Marjan” H. Schaap. Door den voorz., den heer S. Gaastra, werden de prijzen bekend gemaakt. Hierna werd vastgesteld dat op 28 Juli een eenmanswedstrijd gehouden zal worden. Starttijd 2 30 uur. Voorts werd in overweging genomen op de dag na de zeilwedstrijden op de Fluessen een „skütsje silerij” te hou den op de Groote Gaast en Zandmeer. Voetbal. Zaterdagavond j.l. speelden de junioren van Hindeloopen en Workum op het Groene Strand alhier een aardige wedstrijd, welke in een 30 overwinning voor de gasth<e>en ein digde, dank zij het betere doortas’en van de Workumer voorhoede. Een muzikale attractie. 18 Juli. Hedenmiddag werden we aangenaam verrast door een ondefini eerbaar muziekgeluid en een luide trommelslag. Met statige pas kwam een gezelschap Schotsche Hooglanders in nationaal feestgewaad van het Noord af marcheeren, waarna op de Markt nog enkele nummers werden gegeven. De handige bedrevenheid van de tamboers werd met de ongewone Friesland op ’t voeteneind ontwaakt I Door den Militairen Commissaris in de pro vincie Friesland is enige weken geleden een uitvoerig schrijven gericht aan den Chef- Staf M. G. te Den Haag. Van dit schrijven ihebben we met grote voldoening kennis ge inomen en laten daaruit dan ook enkele {passages volgen, welke onze lezers zeker [eveneens ten volle zullen onderschreven en ihen na lezing de zekerheid verschaft dat de (Friese belangen terdege de aandacht hebben. [Dat het van blljvenden aard mag zijn dat jmet deze belangen rekening wordt gehouden i» ons aller wens. Friesland is reeds vóór en zeker in niet mindere mate na de bevrijding van Nederland uitgegaan van de over tuiging, dat mede op deze provincie de verplichting rust, alles te doen om de saamhoorigheid met de overige delen van ons land in concrete daden tot uitdrukking te brengen. Deze daden hieronder wat nader vermeld hebben in een groot aantal gevallen (stellig de vorm van offers aangenomen. En zooals het Engelse volk geen woord zelfs van spijt heeft geuit, toen juist op het moment der overwinning Iom de verhongerde volken te helpen de rantsoenen moesten wor den verlaagd, zo ook heeft Friesland de plichten, die het als zoodanig gaar ne erkende, blijmoedig vervuld, ver heugd daardoor naar rato aan de zo nodige hulpverlening der zwaar ge troffen Westelijke Provincies van ons land te kunnen bijdragen. Reeds vóór de Duitse capitulatie vertrokken van hier als resultaat ener bewonderenswaardige collectieve (krachtsinspanning scheepsladingen aar dappelen en zuivelproducten en werden hier talrijke ondervoede kinderen ver pleegd en gevoed na de bevrijding werden het tempo en de omvang van van deze hulpverlening nog aanmerke lijk opgevoerd. 1. Friese zuivelproducten voor het Westen. 2. Friese aardappelen voor het Westen. 3. Friesland ontvangt kinderen uit het hongergebied. Limburg. Met ctffers en bijzonderheden wordt aan getoond wat de Friese hulp onder bovenge noemde punten te betekenen heeft gehad, waarna ongeveer vervolgd wordt met: Na vermelding van deze belangrijke prestaties, door Friesland ten behoeve van de gehele volkshuishouding verricht, moge ik thans de andere zijde van deze feiten onder Uw aandacht brengen. Voorop zij hier nadrukkelijk vastge steld, dat de Friezen, die aan deze hulpverlening hun medewerking heb ben gegeven, dit beschouwen als de meest natuurlijke z>ak ter wereld, en dat elke gedachte, om aan dit alles ook maar enig recht of voorrecht te ont lenen, hun volkomen vreemd is Met te meer recht meen ik juist daarom te mogen opkomen voor de rechtmatige eisen, die het Friese volk ook zon- der zijn unieke bijdrage aan de volks welstand ongetwijfeld kan laten gelden. 1 Dat de arbeidsmoeheid in deze pro- 1 vincie vrijwel is overwonnen, is een I feit, dat o m. duidelijk wordt gedocu- j menteerd door de indrukwekkende prestaties, hierboven reeds vermeld. 1 Dat tot dit resultaat slechts in on betekenende mate kon. worden bijge dragen door de loonsverbetering, is toe te schrijven aan het onmiskenbare feit, dat in concrete een loonsverho ging thans in ons gewest zeker geen evenredige vergroting der feitelijke behoeftenbevrediging mogelijk maakt. Behalve immers de voedingsmiddelen, die gerantsoeneerd zijn, is er zeer weinig in omloop, dat den loonont- vanger aanleiding kan geven meer van zijn inkomen te besteden en dit on danks het feit, dat hij zonder over dreven pretentie enige, niet zeer om vangrijke behoeften koestert, welker bevrediging hen het leven aanmerke lijk zou veraangenamen, en welker voorziening ongetwijfeld binnen het bereik der bestaande mogelijkheden moet liggen. Het zal U duidelijk zijn, dat deze behoeften zeker niet minder dringend worden gevoeld, nu men hier verneemt, dat in andere delen van het land hoe terecht ook deze wen sen wel tot bevrediging worden gebracht. Het gaat hier niet om grote hoeveelheden of de beschikbaarstelling van enige veelheden, doch hierom, dat men in Friesland eens gaarne z g, dat het Westen waarvoor het toch zijn beste Heidenschap (Herv.) Nam. 2.30 uur ds J. krachten gaf, tenminste eens aan deze j streken denkt I Men moge daarbij vooral niet uit het oog verliezen, dat Fries land vóór de oorlog in een aantal opzichten, vergeleken met de overige provincies, van Toelichting bij Opheffing Trekverbod. Het is de wens van het Militair Gezag, dat de bestaande bepalingen, welke het reizen van het publiek aan banden- leggen, niet langer gehandhaafd worden dan strikt noodzakelijk is. De Militaire Commissaris in Fries land heeft, nu in zijn gezagsgebied niet langer gevreest behoeft te worden voor verplaatsingen die de levensmid delenvoorziening of de volksgezondheid in gevaar zouden kunnen brengen, beslo ten ’t trekverbod op te heffen, dit betee kent, dat men, binnen de provin cie Friesland reizende, kan over nachten in een andere gemeente dan waar men zijn verblijf heeft. Een ver gunning hiervoor van den burgemeester is dus niet langer noodzakelijk. Ook zijn thans de eilanden Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermon nikoog, die tot het gezagsgebied van den Militairen Commissaris in Friesland behooren, voor het publiek toegankelijk. Bij een bezoek aan deze eilanden bedenke men echter, dat de Duitsche bezetting vele zomerhuisjes heeft ge sloopt en men begeve zich dus niet naar deze eilanden, zonder zekerheid te hebben, dat men daar onderdak vindt. Het kamperen op deze eilanden is niet toegestaan. Tenslotte zij men er nadrukkelijk op gewezen, dat de bovenbedoelde ophef fing van het trekverbod onverlet laat het Vestigingsbesluit van den Chef Staf Militair Gezag (Verordening no. 81) alsmede de regeling voor reispassen. Dit beteekent, dat zij, die willen reizen over het Twente Rijnkanaal, de IJssel, het Ijsselmeer of de Afsluitdijk, nog steeds moeten zijn voorz'en van een pas, welke, zooals bekend, schrif telijk moet worden aangevraagd bij den burgemeester van de plaats van inwo ning. Aan de grenzen van Friesland wordt de controle door politie-ambtenaren en ambtenaren C C D. gehandhaafd. Reizen naar Duitschland. De Shaef Mission (Netherlands) maakt bekend Het reizen naar Duitschland zal alleen worden toegestaan aan militairen en aan degenen die werken voor de bezettende macht. Om persoonlijke of zakelijke redenen kan geen toestemming worden verleend. Afzonderlijke regels zijn van kracht in betrekking tot de z.g. Grensgangers. Hiervoor worden inlichtingen verstrekt door de dichtstbijzijnde Frontier Guard Sector Headquarters (Bureau van de betreffende sector Grenswacht). Slechts de Geallieerde Militaire Auto riteiten zijn bevoegd om vergunfiing te verleenen aan Nederl. onderdanen. De zuivering van streekbladen^- De Militaire Commissaris in de provin cie Friesland maakt het volgende be kend Aangezien in sommige gedeelten Friesland behoefte bestond aan streekblad, was het noodzakelijk in enkel geval tot de stichting van een blad over te gaan Het was n 1. onvermijdelijk om hier en daar alle bladen te staken op grond van het Persbesluit. Waar de behoefte aaneen plaatselijk blad nu groot was, is daarin voorzien door het uitgeven van een tijdelijk blad. De verantwoordelijkheid, ook voor de inhoud, berust geheel bij haar. Het M. G. staat daar buiten. De eventueele baten komen ten goede aan een sociaal of cultureel doel. Een van de plaatselijke drukkerijen is aan gewezen utsluitend voor het drukken in loondienst. Het behoeft geen betoog, dat al deze maatregelen t ij d e 1 ij k zijn in wachting van de uitspraken van Perscommissie. Correspondentie met krijgsgevangenen. Het Militair Gezag deelt mede Voor de correspondentie tusschen Nederlandsche onderdanen, die zich in krijgsgevangenschap bevinden en hunne familie’ in Nederland, moeten worden gebezigd z.g. „PW forms”. Deze formulieren worden op aanvraag aan de betrokken families uitgereikt door de Burgemeesters. De uitgifte is beperkt tot één formu lier per week per aanvrager en mag alleen plaats vinden aan de naaste verwanten van de krijgsgevangenen. De formulieren mogen alleen m e t potlood worden beschreven. Toegelaten zijn de volgende talen Nederlandsch, Fransch, Engelsch en Duitsch. Deze mogelijkheid bestaat voor Ne derlanders in Duitsche en in Japansche gevangenschap. Middenstandsexamen Algemeene Handelskennis. Het 1 ie Middenstandsexamen Alge meene Handelskennis zal in het najaar van 1945 worden gehouden, op nader vast te stellen data en in nader vast te stellen plaatsen. In verband met de bijzondere omstandigheden kan niet voor iedere belanghebbende de gelegen heid tot deelname aan dit examen worden opengesteld, doch komen hier voor alleen zij in aanmerking, die bij niet deelname zeer ernstig zouden zijn gedupeerd, zooals personen die in de jaren 1942'44 met goed gevolg het schriftelijk gedeelte hebben afgelegd en door deportatie het mondeling gedeelte niet konden afleggen O.V.W.- ers e.d. De voorloopige aanmelding voor dit examen dient persoonlijk te geschieden ten kantore der Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Friesland, Willemskade 2 te Leeuwar den en moet plaats hebben vóór 28 Juli a.s. Waar slechts een zeer beperkt aantal candidaten tot het examen kan worden toegelaten zal ’n strenge selectie moeten worden toegepast en heeft aanmelding van niet tot bovengenoemde categorie behoorende personen geen zin. Recept voor eipoeder. EIER CUSTARD, (voor 4 personen) 5 aangemaakte eieren, 0.5 liter melk, 1 eetlepel suiker, een smaakje (vanille, citroen e.d..) Kluts de eieren en de suiker. Breng de melk aan den kook en giet deze al roerend voorzichtig bij de eieren. Voeg het smaakje toe en giet het in een beboterd vuurvast schoteltje. Zet deze schotel in een pan met water, dat niet verder dan halverwege den kant van het schoteltje mag komen. Bak in een matig heeten oven tot de custard gestold is. Bak de custard zoodra zij aangemengd is. I L> O n o o Cv B rci FT rq rt> o ET o cx Q- M P n> c D O P 1 I r. ET r» Si rT ET p cx o CTQ r» D CX o CX. r> t» o a B O B 3 s: o. 1 - - i KVUVklUlUVIdCU 1U VWl

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Friso nl | 1945 | | pagina 1